Mont Blanc—Die “dak” van Europa

DIE Switserse natuurkenner Horace-Bénédict de Saussure (1740-1799) is van kleins af gefassineer deur die ontsagwekkende bergreeks wat nou bekend staan as Mont Blanc, die reus van die Alpe. Hy was beïndruk deur die onbeklimbaarheid daarvan en het ’n prys aangebied vir die eerste bergklimmer wat die hoogste punt—4 807 meter—sou bereik. Die vroegste stelselmatige pogings om die piek te verower, was in 1741. Maar eers in Augustus 1786 het twee inwoners van Chamonix, Frankryk—Jacques Balmat, ’n kristalprospekteerder, en Michel-Gabriel Paccard, ’n dokter—die piek van die bergreeks, Mont Blanc, bereik. Die volgende jaar het Saussure die hoogste punt in Europa saam met ’n wetenskaplike ekspedisie bereik, en in 1788 het hy Col du Géant uitgeklim en 17 dae daar gebly. Dit was die eerste gedokumenteerde prestasies in bergklim as sportsoort.

In 1855 het ’n span wat deur Italiaanse gidse gelei is, ’n ander wand van Mont Blanc verower wat ’n groter uitdaging gebied het as die eerste een. Net nege jaar later is die piek van die Italiaanse kant af bereik. Hierdie moedige baanbrekers het geklim sonder moderne toerusting deur net klimstokke met ysterpunte te gebruik. Destyds “het die verowering van ’n piek, wat behels het dat bergklimmers van onder in die vallei af moes klim en heeltemal onbekende roetes moes volg, fisiese stamina en innerlike krag geverg wat hedendaagse bergklimmers hulle dalk moeilik kan voorstel”, het die aardrykskundige Giotto Dainelli gesê. Nou is selfs die mees afgeleë dele van die bergreeks al etlike kere bereik.

In die oudheid is Mont Blanc beskou as ’n onverkende land, al is dit reg in die middel van Europa geleë. Die eerste dokument waarvan ons weet wat dit spesifiek identifiseer, dateer uit 1088 HJ. ’n Kaart wat eiendomsgrense aantoon en aan die Benediktynemonnike van Chamonix behoort het, noem dit rupes alba, wat “wit berg” beteken. Eeue lank het plaaslike mense dit egter die Vervloekte Berg genoem weens die demone en drake wat volgens legende daar gewoon het. Die naam Mont Blanc het blykbaar in 1744 die eerste keer op ’n skets verskyn, ’n teken dat die angswekkende reputasie daarvan weldra sou verdwyn.

Kontraste in die bergreeks

Dit is net per vliegtuig moontlik om die hele Mont Blanc-bergreeks te sien. Dit strek oor ’n gebied van omtrent 600 vierkante kilometer, het ’n rug wat meer as 50 kilometer lank is—wat Italië, Frankryk en Switserland van mekaar skei—en het etlike pieke wat oor die 4 000 meter hoog is. Die bergreeks bestaan uit kristallyne skiste en verskillende soorte graniet, wat diep in die aardkors gevorm het. Geoloë beskou dit as ’n jong bergreeks wat “net” 350 miljoen jaar oud is. Atmosferiese faktore en gletsers het die vorm van die granietrots verander, wat nou uit skeure, getande riwwe, pieke en spitse van onvergelyklike prag bestaan en ’n groot aantrekkingskrag vir bergklimmers het.

Mont Blanc van naderby beskou

Selfs diegene wat nie bedrewe bergklimmers is nie, kan die sentrale gedeelte van die bergreeks van naderby sien deur middel van die kabelkar wat in 1958 in gebruik geneem is. Die hoogste punt wat met die kabelkar bereik kan word, is die Aiguille du Midi, 3 842 meter bo seevlak, wat ’n asemrowende panorama van die Chamonix-vallei daaronder bied.

Uit ’n topografiese oogpunt hou Mont Blanc vandag nie meer enige geheime in nie. Dit bied eerder, veral met sonsopkoms en sonsondergang, ’n pragtige skouspel, wanneer die sonstrale die koue rotswande van die “dak” van Europa in alle skakerings van rooi verkleur en die graniet in ’n vuurgloed baai.

[Venster/Prent op bladsy 23]

Die Mont Blanc-tonnel—Intuïsie word ’n werklikheid

“Ek sien twee valleie waar dieselfde taal gepraat word en waar die mense dieselfde is. Die dag sal kom wanneer ’n pad onderdeur Mont Blanc gebou sal word en die twee valleie verenig sal wees.” Twee eeue het verloop voordat Horace-Bénédict de Saussure se intuïsie ’n werklikheid geword het. In 1814 is die eerste versoek aan die koning van Piëmont en Sardinië gerig; maar werk het eers in 1959 begin en is in 1965 voltooi.a Die tonnel, wat 11,6 kilometer lank is, begin in Italië op ’n hoogte van 1 381 meter en eindig in Frankryk op ’n hoogte van 1 274 meter.

Op 24 Maart 1999 het ’n vragmotor in die tonnel aan die brand geslaan, wat ’n ramp tot gevolg gehad het. Die temperatuur het tot 1 000 grade Celsius gestyg en tientalle voertuie laat smelt. Nege-en-dertig mense het versmoor, en sowat 30 ander is beseer. Ná ’n ondersoek wat ’n jaar geduur het, het herbouwerk begin. Die tonnel is op 25 Junie 2002 heropen, ten spyte van besware van omgewingsdeskundiges en plaaslike mense, wat aangevoer het dat swaar vragmotorverkeer besoedeling veroorsaak. In ’n onlangse periode van vier maande het 132 474 voertuie deur die tonnel gery.

[Voetnoot]

[Prent]

Monument van H.B. de Saussure, Chamonix, Frankryk

[Erkenning]

Library of Congress, Prints & Photographs Division, Photochrom Collection, LC-DIG-ppmsc-04985

[Venster/Prent op bladsy 24, 25]

STAPROETES OM DIE “REUS”

Hoewel die Mont Blanc-bergreeks die terrein van bedrewe bergklimmers is, kan selfs diegene wat nog nooit hoog op in die berge was nie, die wonders daarvan geniet deur eenvoudig om die berg te reis. Die beste foto’s van ’n berg word gewoonlik nie vanaf die kruin geneem nie, maar van ’n afstand af. Reg rondom Mont Blanc is daar uitkykpunte wat asemrowende uitsigte bied. Natuurliefhebbers wat goeie stappers is, kan die staproetes van altesaam 130 kilometer volg. Die sogenoemde Mont Blanc-toer, wat geskep is deur party van die staproetes te verbind, is ’n sirkelroete en neem jou deur Frankryk, Italië en Switserland. Die staproete, wat in tien skofte van drie tot sewe uur per dag verdeel is, stel jou in staat om skilderagtige tonele te bewonder. Diegene wat nie baie tyd het nie, kan gaan stap in een van die talle berge wat die “reus” omring.

[Prent]

Aiguille du Midi is die hoogste punt wat met die kabelkar bereik kan word

[Erkenning]

Courtesy Michel Caplain; http://geo.hmg.inpg.fr/mto/jpegs/020726/L/12.jpg

[Kaart op bladsy 22]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

FRANKRYK

SWITSERLAND

ITALIË

Mont Blanc

[Prent op bladsy 22]

Saussure klim Mont Blanc in 1787 (’n kunstenaarsvoorstelling)

[Erkenning]

© The Bridgeman Art Library International

[Prent op bladsy 23]

Mont Blanc