Hoofstuk 3

Wat kan ek doen om meer vryheid te kry?

“Ek wens my ouers wil my ’n bietjie meer vryheid gee.”—Sarah, 18.

“Ek vra my ouers altyd waarom hulle my nie vertrou wanneer ek saam met ’n groep vriende wil uitgaan nie. Hulle sê dikwels vir my: ‘Ons vertrou jou. Ons vertrou net nie jou vriende nie.’”—Christine, 18.

WIL jy, soos Sarah en Christine, graag meer vryheid hê? Om dit te kry, sal jy jou ouers se vertroue moet wen. Maar vertroue is baie soos geld. Dit is moeilik om dit te verdien, maklik om dit te verloor, en ongeag hoeveel jy kry, dit voel dalk of jy nooit genoeg het nie. “Wanneer ek ook al wil uitgaan”, sê die 16-jarige Iliana, “bestook my ouers my met vrae oor waarheen ek gaan, saam met wie ek gaan, wat ek gaan doen en wanneer ek sal terug wees. Ek weet hulle is my ouers, maar dit irriteer my wanneer hulle my soveel vrae vra!”

Wat kan jy doen sodat jou ouers jou meer sal vertrou en jou meer vryheid sal gee? Voordat ons hierdie vraag beantwoord, gaan ons eers kyk waarom vertroue so ’n sensitiewe onderwerp tussen baie ouers en jongmense is.

Groeipyne

Die Bybel erken dat “’n man sy vader en sy moeder [sal] verlaat” (Genesis 2:24). Dieselfde kan natuurlik van ’n vrou gesê word. Of jy nou ’n seun of ’n meisie is, ’n belangrike doel van adolessensie is om jou voor te berei vir volwassenheid—die tyd wanneer jy toegerus sal wees om die huis te verlaat en moontlik jou eie gesin te begin.a

Maar die oorgang tot volwassenheid is nie soos ’n deur waardeur jy loop wanneer jy ’n sekere ouderdom bereik nie. Dit is meer soos ’n stel trappe wat jy, trappie vir trappie, gedurende jou adolessensiejare klim. Jy en jou ouers het dalk verskillende menings oor hoe ver jy al op hierdie stel trappe gevorder het. “Ek is 20 jaar oud, en dit is nog steeds ’n probleem!”, sê Maria, wat voel dat sy nie vertrou word wanneer dit by haar keuse van vriende kom nie. “My ouers dink dat ek nie sterk genoeg sal wees om van ’n slegte situasie af weg te stap nie. Ek het al vir hulle probeer sê dat ek wel al van slegte situasies af weggestap het, maar dis nie vir hulle goed genoeg nie!”

Soos Maria se opmerkings toon, kan die kwessie van vertroue heelwat spanning tussen jongmense en ouers veroorsaak. Is dit die geval in julle gesin? Indien wel, wat kan jy doen sodat jou ouers jou meer sal vertrou? En wat kan jy doen om hulle vertroue weer te wen as jy dit weens onverstandige optrede verloor het?

Bewys dat jy betroubaar is

Die apostel Paulus het aan eerste-eeuse Christene geskryf: “Stel julleself voortdurend op die proef” (2 Korintiërs 13:5). Hy het nou wel nie net met adolessente gepraat nie. Maar die beginsel is nogtans van toepassing. Die mate van vryheid wat jy gegee word, kom dikwels ooreen met die mate waarin jy al bewys het dat jy betroubaar is. Dit beteken nie dat jy volmaak moet wees nie. Almal maak immers foute (Prediker 7:20). Maar gee die manier waarop jy jou oor die algemeen gedra, jou ouers rede om jou nie te vertrou nie?

Paulus het byvoorbeeld geskryf dat “ons ons in alles eerlik wil gedra” (Hebreërs 13:18). Vra jou af: ‘Het ek in die verlede aan my ouers bewys dat ek eerlik is oor waarheen ek gaan en wat ek doen?’ Kyk na die kommentare van ’n paar jongmense wat hulleself in hierdie opsig ernstig moes ondersoek. Beantwoord die vrae hieronder nadat jy hulle kommentare gelees het.

Lori: “Ek het in die geheim e-pos gestuur vir ’n seun van wie ek gehou het. My ouers het daarvan uitgevind en vir my gesê om daarmee op te hou. Ek het belowe ek sal, maar ek het nie. Dit het ’n jaar lank so aangegaan. Ek het vir die seun e-pos gestuur, my ouers het uitgevind, ek het verskoning gevra en belowe om op te hou, maar dan het ek dit net weer gedoen. Dit het die punt bereik waar my ouers my met niks kon vertrou nie!”

Waarom dink jy het Lori se ouers haar nie vertrou nie? ․․․․․

As jy een van Lori se ouers was, wat sou jy gedoen het, en waarom? ․․․․․

Hoe kon Lori verantwoordeliker opgetree het nadat haar ouers die eerste keer met haar oor die probleem gepraat het? ․․․․․

Beverly: “My ouers het my nie vertrou wanneer dit by seuns gekom het nie, maar nou verstaan ek waarom. Ek het met ’n paar ouens geflirt wat so twee jaar ouer as ek was. Ek het ook ure lank oor die telefoon met hulle gepraat, en by gesellighede het ek omtrent net met hulle gesels. My ouers het my telefoon vir ’n maand weggeneem, en hulle het my nie toegelaat om na plekke te gaan waar daardie seuns sou wees nie.”

As jy een van Beverly se ouers was, wat sou jy gedoen het, en waarom? ․․․․․

Dink jy dat Beverly se ouers onredelike beperkings op haar geplaas het? Indien wel, waarom? ․․․․․

Wat kon Beverly gedoen het om weer haar ouers se vertroue te wen? ․․․․․

Wen weer hulle vertroue

Sê nou jy het, soos hierdie jongmense, iets gedoen wat daartoe bygedra het dat jou ouers jou nie vertrou nie? Wees verseker dat jy dinge kan regstel. Maar hoe?

Jou ouers sal jou heel waarskynlik meer vertrou en groter vryheid gee namate jy ’n rekord van verantwoordelike gedrag opbou. Dit is ’n les wat Annette met verloop van tyd geleer het. “Wanneer jy jonk is”, sê sy, “besef jy nie ten volle hoe belangrik dit is om vertrou te word nie. Ek dink dat ek nou verantwoordeliker is, en ek voel dat ek op ’n manier moet optree wat my sal help om my ouers se vertroue te behou.” Die les? Moenie kla dat jou ouers jou nie vertrou nie, maar konsentreer eerder daarop om ’n rekord van betroubare gedrag op te bou. Jy sal dan waarskynlik groter vryheid gegee word.

Is jy byvoorbeeld betroubaar op die volgende gebiede? Maak ’n ✔ in die blokkie langs die punte waaraan jy moet werk.

□ Om by my inkomtyd

□ Om my beloftes na te kom

te bly

□ Om stiptelik te wees

□ Om finansieel verantwoordelik te wees

□ Om takies af te handel

□ Om soggens betyds op te staan

□ Om my kamer skoon

□ Om die waarheid te praat

te hou

□ Om die telefoon en rekenaar op ’n gebalanseerde manier te gebruik

□ Om foute te erken en om verskoning te vra

□ Ander ․․․․․

Wees vasbeslote om te bewys dat jy betroubaar is op die gebiede wat jy gemerk het. Slaan ag op die Bybel se vermaning om “die ou persoonlikheid [af te lê], wat met julle vroeëre lewenswandel ooreenkom” (Efesiërs 4:22). “Laat [jou] Ja, Ja beteken” (Jakobus 5:12). ‘Praat die waarheid, elkeen van julle met sy naaste’ (Efesiërs 4:25). “Wees in alles aan [jou] ouers gehoorsaam” (Kolossense 3:20). Mettertyd sal jou vooruitgang vir ander, sowel as jou ouers, duidelik wees.—1 Timoteus 4:15.

Maar sê nou jy doen jou bes, en tog voel dit of jou ouers jou nie die vryheid gee wat jy verdien nie? Praat gerus met hulle daaroor. In plaas daarvan om te kla dat hulle meer vertroue in jou moet stel, kan jy hulle respekvol vra wat hulle dink jy moet doen om hulle vertroue te wen. Verduidelik presies wat jou doelwitte in hierdie opsig is.

Moenie van jou ouers verwag om dadelik toegewings te maak nie. Hulle sal ongetwyfeld wil seker maak dat jy jou beloftes nakom. Gebruik hierdie geleentheid om te bewys dat jy betroubaar is. Mettertyd sal jou ouers jou heel waarskynlik meer vertrou en jou groter vryheid gee. Dit was die geval met Beverly, wat vroeër aangehaal is. “Dit is baie moeiliker om vertroue te wen as om dit te verloor”, sê sy en voeg by: “Ek wen nou my ouers se vertroue, en dit voel goed!”

LEES MEER OOR HIERDIE ONDERWERP IN DEEL 2, HOOFSTUK 22

[Voetnoot]

SLEUTELTEKSTE

“Moenie julle vryheid as ’n verskoning gebruik om te doen wat verkeerd is nie.”—1 Petrus 2:16, Contemporary English Version.

WENK

Moenie die beperkings wat jou ouers nou vir jou stel, vergelyk met die vryheid wat jou ouer broer of suster dalk geniet nie; vergelyk eerder die beperkings wat vir jou gestel is toe jy jonger was, met die vryheid wat jy nou geniet.

HET JY GEWEET . . . ?

As jou ouers jou onbeperkte vryheid gee, is dit nie ’n teken van liefde nie, maar van verwaarlosing.

AKSIEPLAN!

Ek sal op die volgende gebiede betroubaarder wees: ․․․․․

As ek my ouers se vertroue verloor, sal ek ․․․․․

Wat ek graag vir my ouer(s) hieroor wil vra ․․․․․

WAT DINK JY?

● Waarom huiwer jou ouers dalk om jou meer vryheid te gee, selfs wanneer jy hard werk om te bewys dat jy betroubaar is?

● Watter verband is daar tussen jou vermoë om met jou ouers te kommunikeer en hulle bereidwilligheid om jou meer vryheid te gee?

[Lokteks op bladsy 24]

Wanneer ek met my ouers praat, is ek eerlik oor my probleme en die dinge waaroor ek besorg is. Ek dink dit help hulle om my te vertrou.’’—Dianna

[Diagram/Prent op bladsy 23]

Die proses om ’n betroubare volwassene te word, is soos ’n stel trappe wat jy, trappie vir trappie, gedurende jou adolessensiejare klim

[Diagram]

(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)

VOLWASSENHEID

ADOLESSENSIE

KINDERJARE