Hoofstuk 18

Hoe kan ek stres by die skool die hoof bied?

“Daar was soveel druk op my by die skool dat ek dikwels tegelykertyd wou huil én skreeu.”—Sharon.

“Stres by die skool word nie minder wanneer jy ouer word nie—die redes daarvoor verander net.”—James.

VOEL jy dat jou ouers eenvoudig nie verstaan hoeveel stres jy by die skool het nie? Hulle sê dalk vir jou dat jy nie ’n huislening het om af te betaal, ’n gesin het om voor te sorg of ’n werkgewer het om gelukkig te hou nie. Maar jy voel waarskynlik dat jy by die skool onder net soveel—of selfs meer—druk as jou ouers is.

Net om skool toe en terug te ry, kan stresvol wees. “Daar was dikwels ’n bakleiery op die skoolbus”, sê Tara, wat in die Verenigde State woon. “Dan het die bestuurder stilgehou, en almal moes afklim. Ons was almal dan ten minste ’n halfuur laat.”

Hou die stres op wanneer jy by die skool aankom? Glad nie! Dalk ondervind jy die volgende:

● Stres as gevolg van onderwysers.

“My onderwysers wil hê dat ek moet uitblink en die beste moontlike punte moet kry, en ek voel onder druk om hulle tevrede te stel.”—Sandra.

“Onderwysers oefen druk op leerders uit om op akademiese vlak uit te blink, veral as die leerder potensiaal het.”—April.

“Selfs al het jy goeie lewensdoelwitte, laat sommige onderwysers jou nutteloos voel as jy nie die akademiese doelwitte nastreef wat hulle dink jy moet bereik nie.”a—Naomi.

Hoe word jy geraak deur stres as gevolg van onderwysers?

․․․․․

● Stres as gevolg van portuurs.

“Op hoërskool het kinders meer vryheid en is hulle opstandiger. As jy nie soos hulle is nie, dink hulle jy’s nie ‘cool’ nie.”—Kevin.

“Ek kom daagliks voor die versoeking te staan om te drink en seks te hê. Soms is dit moeilik om die begeerte te weerstaan om soos die res te wees.”—Aaron.

“Noudat ek 12 is, is die ding wat vir my die grootste stres veroorsaak, die druk om met iemand uit te gaan. Almal by die skool vra: ‘Wanneer gaan jy ’n ou kry?’”—Alexandria.

“Die kinders het druk op my geplaas om met ’n seun uit te gaan. Toe ek weier, is ek ’n lesbiër genoem. En dit was toe ek maar net tien jaar oud was!”—Christa.

Hoe word jy geraak deur stres as gevolg van portuurs?

․․․․․

● Ander stresfaktore. Maak ’n ✔ langs die faktor wat jou die meeste raak—of skryf ’n ander faktor neer.

□ Toetse

□ Huiswerk

□ Jou ouers se hoë verwagtinge

□ Jou eie hoë verwagtinge

□ Afknouery of seksuele teistering

□ Ander ․․․․․

Vier stappe om stres te verminder

Dit is nie realisties om te verwag dat jou skooljare heeltemal stresvry sal wees nie. Maar te veel stres kan jou neerslagtig laat voel. Die wyse koning Salomo het geskryf: “Verdrukking kan ’n wyse waansinnig laat optree” (Prediker 7:7). Maar dit hoef nie met jou te gebeur nie. Die sleutel is om te leer hoe om stres doeltreffend te hanteer.

Om stres die hoof te bied, is soos om gewigte op te tel. As ’n gewigopteller suksesvol wil wees, moet hy behoorlik voorberei. Hy gebruik die regte tegniek om die gewigte op te tel en hy tel nie te veel op nie. As hy dit so doen, bou hy sterk spiere sonder dat hy sy liggaam skade aandoen. Maar as hy nie hierdie stappe volg nie, kan hy ’n spier skeur of selfs ’n been breek.

Net so kan jy die stres wat jy ondervind, hanteer en jou werk suksesvol verrig sonder om jouself skade te berokken. Hoe? Doen die volgende:

1. Identifiseer die spesifieke oorsake. “Wanneer jy die moeilikheid sien kom, moet jy nie dwaas wees en oop oë daarin loop nie—wees slim en verberg jou”, sê ’n wyse spreuk (Spreuke 22:3, Contemporary English Version). Maar jy kan jou nie van stres verberg tensy jy eers identifiseer wat dit moontlik veroorsaak nie. Kyk dus weer langs watter faktor jy vroeër ’n ✔ gemaak het. Watter stresfaktor raak jou op die oomblik die meeste?

2. Doen navorsing. As baie huiswerk vir jou stres veroorsaak, kan jy byvoorbeeld kyk na die voorstelle in Hoofstuk 13 van Deel 2. As druk op jou uitgeoefen word om jou aan seksuele wangedrag met ’n klasmaat skuldig te maak, sal jy die raad in Hoofstukke 2, 5 en 15 van Deel 2 ook nuttig vind.

3. Moenie uitstel nie. Daar is min probleme wat sal verdwyn as jy hulle ignoreer. Hulle word gewoonlik net erger en veroorsaak dan vir jou meer stres. Wanneer jy besluit het hoe jy ’n oorsaak van stres gaan hanteer, moet jy nie uitstel nie. Spring dadelik aan die werk. Byvoorbeeld, as jy een van Jehovah se Getuies is en dus probeer om volgens die Bybel se sedelike standaarde te lewe, moet jy jou so gou moontlik as ’n Getuie identifiseer. As jy dit doen, kan dit jou stres verminder. Marchet, wat nou 20 is, sê: “Reg aan die begin van elke skooljaar het ek ’n gesprek begin oor ’n onderwerp wat ek geweet het my ’n geleentheid sou gee om my Bybelse standaarde te verduidelik. Ek het gevind dat hoe langer ek gewag het om my as ’n Getuie te identifiseer, hoe moeiliker het dit geword. Dit het my werklik gehelp wanneer ek my standpunt bekend gemaak het en dan die res van die jaar daarby gebly het.”

4. Vra vir hulp. Selfs die sterkste gewigopteller het sy perke. Jy het ook. Maar jy hoef nie die las alleen te dra nie (Galasiërs 6:2). Praat gerus met jou ouers of ’n ander volwasse Christen. Wys vir hulle die antwoorde wat jy vroeër in hierdie hoofstuk neergeskryf het. Vra hulle vir wenke.

Goeie stres?

Jy sal dit dalk moeilik vind om te glo, maar die feit dat jy wel ’n mate van stres voel, is eintlik ’n goeie ding. Waarom? Dit is ’n aanduiding dat jy pligsgetrou is en dat jou gewete nie lui geword het nie. Kyk hoe die Bybel ’n persoon beskryf wat blykbaar geen stres gevoel het nie: “Hoe lank gaan jy daar lê en absoluut niks doen nie? Wanneer gaan jy opstaan en ophou slaap? Slaap ’n bietjie. Sluimer ’n bietjie. Vou jou hande en speel met jou duime. Skielik is alles weg, asof dit deur ’n gewapende rower geneem is.”—Spreuke 6:9-11, CEV.

Heidi, 16, som die saak goed op. Sy sê: “Skool voel dalk soos ’n baie slegte plek, maar die druk waarvoor jy daar te staan kom, is dieselfde as wat jy in die werksplek sal teëkom.” Dit is beslis nie maklik om stres die hoof te bied nie. Maar as jy stres reg hanteer, sal dit nie vir jou skadelik wees nie. Om die waarheid te sê, dit kan jou ’n sterker persoon maak.

[Voetnoot]

SLEUTELTEKSTE

‘Werp al julle sorge op [God], want hy sorg vir julle.’—1 Petrus 5:7.

WENK

Verdeel die probleme wat vir jou stres veroorsaak, in twee kategorieë—dié waaraan jy iets kan doen en dié waaroor jy geen beheer het nie. Maak eers werk van die probleme waaraan jy iets kan doen. Dan, wanneer al hierdie probleme opgelos is—as daardie dag ooit kom—sal jy oorgenoeg tyd hê om te dink aan die probleme wat jy nie kan oplos nie.

HET JY GEWEET . . . ?

As jy elke aand genoeg slaap kry—ten minste agt uur—help dit jou nie net om stres die hoof te bied nie, maar verbeter dit ook jou geheue.

AKSIEPLAN!

Om my te help om stres die hoof te bied, sal ek, wanneer dit moontlik is, saans om ․․․․․ uur bed toe gaan

Wat ek graag vir my ouer(s) hieroor wil vra ․․․․․

WAT DINK JY?

● Waarom sal jy net meer stres hê as jy ’n perfeksionis is?

● Met wie kan jy praat as jy voel dat stres jou onderkry?

[Lokteks op bladsy 132]

My pa het elke dag saam met my gebid voordat hy my by die skool afgelaai het. Dit het my altyd veilig laat voel.’’—Liz.

[Prent op bladsy 131]

Net soos dit jou fisies sterker kan maak as jy gewigte optel, kan jy emosioneel sterker word as jy stres reg hanteer