Ons beskou die wêreld
“Tele-ma’s” voorsien beter kos
In Madrid, Spanje, het besige ongetroudes wat van goeie kos hou maar nie die tyd of die begeerte het om te kook nie, ’n ongewone oplossing gevind. Hulle huur ’n “tele-ma” oor die Internet, sê die Spaanse koerant El País. Hulle aangenome ma stuur twee keer per week met ’n taxi vir hulle gesonde, tuisgemaakte kos vir ’n paar dae. Die maaltye sluit vis, pasta, groente, peulgroente, vleis, vrugte en suiwelprodukte in. Die “tele-ma” bel elke nuwe aangenome “seun” gereeld om uit te vind wat in sy yskas is en wat sy voorkeure en behoeftes is. Daaglikse kantooraflewerings is beskikbaar vir vier of meer mense, en daar is ook ’n naweekspyskaart.
’n Tonnel vir paddas
Ingenieurs wat aan Kanada se Vancouver-eiland-hoofweg gewerk het, was verbaas om uit te vind dat die hoofweg ’n ander belangrike roete kruis—’n “paddapad”. Volgens die tydskrif Beautiful British Columbia het “honderdduisende drie sentimeter lange westelike paddas” die onvoltooide hoofweg oorgesteek terwyl hulle van hulle broeiplek in ’n vlei na hulle habitat op ’n hoogland getrek het. Die moontlike skade wat die hoofweg die paddas kon berokken, “het projekingenieurs laat kopkrap”. Hoe kon hulle die probleem oplos? Craig Barlow, die projek se omgewingskoördineerder, het gesê dat die ingenieurs ’n “heiningstelsel [ontwerp het] wat trekkende paddas na spesiale droë kanale onder die hoofweg gelei het”. Die westelike padda, sê die tydskrif, is “besonder kwesbaar vir waterbesoedeling, habitatverlies en klimaatsverandering”.
Swendelaars slaan munt uit 9/11
Minder as ’n dag ná die terreuraanvalle op 11 September 2001 het diewe en swendelaars begin munt slaan uit mense se droefheid en vrygewigheid. Party het hulle voorgedoen as reddingswerkers en dinge van die terrein gesteel. Selfs ’n drietongraafmasjien is een nag gesteel. Bedrog het gefloreer. Party mense het vals beskermende toerusting teen bioterrorisme en geneesmiddels vir antraks verkoop. Ander het grond wat kastig van Ground Zero afkomstig was, as aandenkings verkoop. ’n Aantal mense het vals lewensversekerings- en eiendomsbeskadigingseise ingedien. Een egpaar het ’n uitbetaling probeer kry deur te sê dat hulle woonstel, wat in werklikheid ses kilometer van die terrein af is, deur die ramp beskadig is. Baie is uitbetaal vir “dooie” familielede wat nog gelewe het of nooit bestaan het nie. Smouse het artikels soos vlae en knope verkoop en gesê dat die profyt na noodlenigingsagentskappe gaan, maar het al die geld in hulle sak gesteek. ’n Aantal swendelaars het webwerwe gebruik om geld te in te samel wat hulle beweer het na die slagoffers sou gaan. Party het die name van die vermiste persone van lyste gekry en hulle families gebel om persoonlike inligting in te win wat hulle dan gebruik het om die slagoffers se identiteit te steel. Ondersoeke na hierdie misdade is nog aan die gang.
Tering duur voort
Tering is lank nie uitgewis nie, berig die koerant Clarín van Buenos Aires. Dit is veral die geval in lande waar daar groot armoede is. In Argentinië “is daar jaarliks 14 000 nuwe gevalle”, sê die artikel. “Volgens ’n verslag van die Wêreldgesondheidsorganisasie . . . sterf daar steeds elke jaar sowat tweemiljoen aan hierdie siekte.” Hoewel tering dikwels met ondervoeding en armoede verbind word, is alle mense in gevaar omdat dit so hoogs aansteeklik is. “Tering is hoogs aansteeklik en dit raak mense van alle sosiale stande”, sê dr. Julio González Montaner, ’n pionier in die gebruik van geneesmiddels om tering te bestry. Hy het verduidelik dat iemand op ’n vliegtuig, in sy eie gemeenskap of by die werk besmet kan word.
Eerste ligbesoedelingswet
Die Tsjeggiese Republiek is die eerste land met ’n wet wat ligbesoedeling verbied, sê die Berliner Morgenpost. Die wet, wat bekend staan as die Wet op die Beskerming van die Atmosfeer, het op 1 Junie 2002 in werking getree. Dit het groot byval gevind by sterrekundiges sowel as by die bevolking in die algemeen. Die wet omskryf ligbesoedeling as “elke vorm van verligting deur kunsmatige lig wat buite die gebied val waarvoor dit bedoel is, veral as dit bo die vlak van die horison gerig word”. Burgers en organisasies word verplig om dwaallig, wat waarneming van die naghemel belemmer, te verminder deur ligskerms te gebruik. Selfs voor 1 Junie het die gebruik van sulke skerms in die middestad van Brno dwaallig opvallend verminder. “Die verbetering is merkwaardig”, het die Tsjeggiese sterrekundige Jan Hollan gesê.
Wêreldwye lees-en-skryf-probleme
Presies hoe goed is die opvoeding wat leerlinge deesdae ontvang? Die Organisasie vir Ekonomiese Samewerking en Ontwikkeling het ’n studie gedoen gebaseer op toetse waarby 265 000 15-jarige hoërskoolleerlinge in 32 lande betrokke was, om te bepaal “in watter mate leerlinge wat die einde van verpligte onderwys nader, die kennis en vaardighede het om hulle plek in die samelewing in te neem”. Hulle bevindings toon dat 6 persent van die leerlinge onder die “laagste vlak van leesvaardigheid” val. Nog 12 persent kan slegs “uiters basiese leestake [behartig], soos om ’n eenvoudige stukkie inligting te vind of die hooftema van ’n teks te identifiseer”. Oor die algemeen het meisies in al die lande beter as seuns gevaar wat geletterdheid betref. Finse leerlinge het die beste gevaar met lees, terwyl Japannese en Koreaanse leerlinge uitgeblink het in wetenskap en wiskunde. “In 20 uit 28 lande beskou meer as een uit vier leerlinge die skool as ’n plek waarheen hulle nie wil gaan nie”, sê die studie.
Belangrike nuusberigte verdring
“Watter gebeure is deur die ‘Apokalips’ [van 11 September 2001] uit die media verdring?”, het die Franse tydskrif Médias gevra. Die voorbladnuus wat nie in 12 nasionale en streekskoerante in Frankryk verskyn het nie, het die nuus ingesluit van ’n Amerikaanse vegvliegtuig wat oor Irak afgeskiet is, ’n aardbewing wat Taiwan geskud het, ’n tifoon waarin vyf mense in Japan omgekom het en godsdiensgeweld wat die lewe van ten minste 165 mense in Nigerië geëis het. Ander nuusberigte wat deur die World Trade Center-ramp oorskadu is, was ’n sportskandaal en ’n voorval waarin ’n 15-jarige meisie ’n 14-jarige seun doodgesteek het. Die enigste Franse dagblad wat by sy beplande voorbladnuus gehou het, was ’n sportkoerant. Maar volgens Médias het dit gebeur omdat ’n prent van sokkerspelers wat ’n minuut van stilte voor die begin van ’n wedstryd gehandhaaf het, nie betyds aangekom het om op die voorblad te verskyn nie.
Rook—ná 40 jaar
In 1962 het Engeland se Koninklike Kollege van Geneeshere Smoking and Health uitgegee, wat “die eerste duidelike waarskuwing van ’n amptelike liggaam in Brittanje oor die gevare van tabak” was, sê The Independent van Londen. Destyds het 70 persent van mans en 43 persent van vroue gerook. Gedurende die afgelope 40 jaar “het vyfmiljoen mense in die VK weens rook gesterf, 12 keer meer as wat in die Tweede Wêreldoorlog gesterf het”. Hoewel slegs 29 persent van mans en 25 persent van vroue vandag rook, word sigarette “nog steeds geadverteer, as iets begeerliks voorgestel en aan jongmense verkoop”, sê The Independent. Volgens ’n onlangse verslag van die Koninklike Kollege is tabakgebruik weer aan die toeneem en hou dit nog steeds die grootste gevaar vir die openbare gesondheid in. Sir Richard Doll, wat in 1950 in ’n baanbrekerstudie getoon het dat daar ’n verband tussen rook en longkanker is, sê dat dit nooit te laat is om met die gewoonte te breek nie. Hy voeg by: “My boodskap is, hou op rook, geniet die lewe meer en lewe langer.”