Cenotes—Natuurwonders van die Yucatan-skiereiland
DEUR ONTWAAK!-MEDEWERKER IN MEXIKO
IN DIE Yucatan-skiereiland word een van die mooiste natuurwonders in Mexiko en die wêreld aangetref—die cenote. Wat is ’n cenote?
Die term kom van die Maja-woord dz’onot, wat “grot met water” beteken, en word deur geoloë gebruik om ’n natuurlike kalksteenput, of sinkgat, te beskryf. Die Yucatan-skiereiland bestaan uit poreuse kalksteenrots waarin reënwater lank gelede gaatjies laat vorm het toe dit na die ondergrond deurgesyfer het. Waar holtes gevorm het, het die boonste deel van die kalksteen later meegegee, en gevolglik kan die water gesien word in diep, natuurlike groen en blou kuile, waarvan baie deur welige plantegroei omring word. In party is die water amper gelyk met die grondoppervlak, terwyl die water in ander ver onder die grondoppervlak is. Speleoloë (wetenskaplikes wat ’n studie van grotte maak) en duikers het al probeer om die cenotes te verken, maar in baie gevalle kon hulle nie die bodem bereik nie omdat dit so diep is.
Maja-stede en seremoniële sentrums is rondom hierdie cenotes gebou, aangesien dit ’n belangrike waterbron was en as die tuiste van die reëngod, Chac, beskou is. ’n Paar van hierdie cenotes is naby die beroemde ruïnes van Chichén Itzá. Een staan bekend as die Heilige Cenote, of die Cenote van Offerandes. Hier het argeoloë geraamtes van mense (veral van kinders) uitgehaal sowel as kosbare voorwerpe, soos niersteen, goud en koper, wat die legende bevestig dat menseoffers en ander offerandes in die cenotes gegooi is om die reëngod se guns te verkry.
Die Cenote Azul (Blou Cenote) naby Chetumal, Quintana Roo, wat ’n diep koningsblou kleur het en deur digte plantegroei omring word, is een van die cenotes wat die meeste besoek word. Hierdie cenote met sy loodregte wande het ’n deursnee van tussen 200 en 300 meter, is volgens skatting sowat 90 meter diep en word deur ondergrondse kanale met die veelkleurige Bacalar-strandmeer verbind. Dit is ’n onvergeetlike ondervinding om in hierdie skoon cenote-water te swem.
Benewens in Mexiko word soortgelyke sinkgate in Australië, Kuba, Turkye en dele van Europa gevind. Maar honderde is al in die Yucatan-skiereiland ontdek, en dit kom selde buite hierdie gebied voor. Jy word genooi om ’n cenote te besoek om hierdie natuurwonder self te geniet.
[Kaart op bladsy 22]
(Sien publikasie vir oorspronklike teksuitleg)
YUCATAN-SKIEREILAND
[Prent op bladsy 23]
Cenote X-Keken, Yucatan
[Prent op bladsy 23]
Crystal Cenote, Quintana Roo
[Prent op bladsy 23]
Bacalar-strandmeer en Cenote Azul (onder)
[Erkenning]
© Michael Friedel-Woodfin Camp and Associates