Јеһованын Кәламы ҹанлыдыр
«Наһум», «Һабаггуг» вә «Сефанја» китабларындан диггәтәлајиг фикирләр
ДҮНЈА империјасы олан Ашшур онгәбиләли Исраил падшаһлығынын пајтахты Самаријаны артыг дармадағын едиб, инди исә Јәһудаја һүҹум етмәјә һазырлашыр. Јәһуда пејғәмбәри Наһумун Ашшурун пајтахты Нинева һаггында сөзү вар. Бу хәбәр, б. е. ә. 632-ҹи илдән әввәл јазылмыш вә Мүгәддәс Јазыларын бир һиссәси олан «Наһум» китабында јерләшир.
Ашшурдан сонра ҝәлән нөвбәти дүнја империјасы, һәрдән халдејли падшаһлар тәрәфиндән идарә едилән Бабилдир. Јазылмасы б. е. ә. 628-ҹи илдә сона чатдығы еһтимал едилән «Һабаггуг» китабында, Јеһованын Өз һөкмүнү иҹра етмәк үчүн Бабилдән неҹә истифадә едәҹәји, һәмчинин бу дүнја империјасынын агибәти барәдә бәһс едилир.
Јәһудадан олан Сефанја Наһум вә Һабаггугдан габаг пејғәмбәрлик етмишдир. Јерусәлимин ерамыздан әввәл 607-ҹи илдә дағыдылмасындан тәхминән 40 ил өнҹә пејғәмбәрлик едән Һабаггуг Јәһуда үчүн һәм фәлакәт, һәм дә үмид хәбәри бәјан едир. «Сефанја» китабында диҝәр халглара гаршы да һөкм сөзләри јазылыб.
«ГАНЛЫ ШӘҺӘРИН ВАЈ ҺАЛЫНА!»
‘Нинева һаггындакы хәбәрдарлыг һәдсиз сәбирли, гүдрәтли’ олан Јеһова Аллаһдандыр. Јеһова Ону ахтаранлар үчүн ‘дар ҝүндә сығынаҹаг’ олса да, Нинева јерлә јексан едилмәлидир (Наһум 1:1, 3, 7).
Јеһова ‘Јагуб нәслинә әввәлки әзәмәтини гајтараҹаг’. Лакин Ашшур, ‘шикар овлајан аслан’ кими, Аллаһын халгыны горху ичиндә сахлајырды. Јеһова ниневалыларын ‘дөјүш арабаларыны түстүдә јандыраҹаг, ҝәнҹ асланларыны гылынҹ јејәҹәк’ (Наһум 2:2, 12, 13). «Ганлы шәһәрин [Ниневанын] вај һалына!» Онун һаггында ‘хәбәр ешидәнләр севиниб әл чалаҹаг’ (Наһум 3:1, 19).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:9 — Ниневаја ‘сон гојуланда’ бу, Јәһуда үчүн һансы мә’наны кәсб едәҹәк? Бу, Ашшурун зүлмүндән һәмишәлик азад олмаг мә’насыны дашыјыр; «онлардан [ашшурлулардан] бир даһа бәла чыхмаз». Наһум санки Нинева артыг јох имиш кими јазыр: «Будур, мүждә ҝәтирәнин ајаглары дағлар ашыр, ҝәлир, сүлһ хәбәри ҝәтирир. Еј Јәһуда, бајрамларыны кечир» (Наһум 1:15).
2:6 — «Чајларын сујуну сахлајан бәндләр [«гапылар», КМ]» нәдир вә онлар неҹә ачылды? Гапылар Ниневаны әһатә едән диварларын бир һиссәси иди. Ону Дәҹлә чајынын сулары мәһв етди. Ерамыздан әввәл 632-ҹи илдә Бабил вә Мидијанын бирләшмиш гошунлары Ниневаја һүҹум едәндә онун сакинләри дүшүнүрдүләр ки, башларына һеч бир бәла ҝәлмәјәҹәк. Өзләрини һүндүр диварлар архасында там тәһлүкәсизликдә һисс едән ниневалылар шәһәрләринин әлчатмаз олдуғуну санырдылар. Анҹаг лејсан јағышларындан сонра Дәҹлә чајы дашды. Тарихчи Диодорун сөзләринә ҝөрә, бу, «шәһәрин бир һиссәсинин батмасына вә диварын дағылмасына ҝәтириб чыхарды». Чајларын сујуну сахлајан гапылар ачылды вә габагҹадан дејилдији кими, Нинева ‘гуру күләш тәк тамамилә јанды’ (Наһум 1:8-10).
3:4 — Нәјә ҝөрә Нинева фаһишә илә мүгајисә олунур? Нинева халглара достлуг вә көмәјини вә’д етмәклә онлары алдадыр, әслиндә исә гәддарҹасына зүлм едирди. Мәсәлән, суријалылар вә исраиллиләр бирликдә Јәһуда падшаһы Ахаза гаршы чыханда Ашшур она мүәјјән мәсәләләрдә көмәк етди. Нәһајәтдә, «Ашшур падшаһы... [Ахазын] үстүнә ҝәлиб... ону сыхышдырды» (2 Салнамәләр 28:20).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:2-6. Јеһова Она хүсуси сәдагәт ҝөстәрмәкдән имтина едән дүшмәнләриндән гисас алыр. Бундан ҝөрүрүк ки, Јеһова хидмәтчиләриндән хүсуси сәдагәтдән башга бир шеј ҝөзләмир (Чыхыш 20:5, ЈД).
1:10. Ниневанын јүзләрлә гүлләси олан һүндүр диварлары Јеһованын бу шәһәрә гаршы дедији сөзүнүн јеринә јетмәсинә мане ола билмәди. Бу ҝүн дә Аллаһын халгынын дүшмәнләри Онун һөкмүндән јаха гуртара билмәјәҹәкләр (Сүлејманын мәсәлләри 2:22; Даниел 2:44).
«САЛЕҺ АДАМ... ЈАШАЈАҸАГ»
«Һабаггуг» китабынын биринҹи вә икинҹи фәсилләри Јеһова Аллаһ вә пејғәмбәр арасындакы диалогдур. Јәһудада баш верәнләрә ҝөрә нараһат олан Һабаггуг Аллаһдан сорушур: «Нијә мәнә шәр ҝөстәрирсән, Өзүн дә һагсызлыға бахырсан?» Ҹавабында Јеһова дејир: ‘Мән амансыз вә гәддар милләти — Халдејлиләри сизә гаршы галдырырам’. Јеһованын Јәһуданы ҹәзаландырмаг үчүн ‘хәјанәткарлардан’ истифадә едәҹәји пејғәмбәрдә тәәҹҹүб доғурур (Һабаггуг 1:3, 6, 13). Аллаһ Һабаггугу әмин едир ки, салеһ адам јашајаҹаг, дүшмәнләр исә ҹәзаландырылаҹаг. Бундан әлавә, Һабаггуг Аллаһын халгынын дүшмәнләри олан халдејлиләрин үзәринә ҝөндәриләҹәк беш фәлакәтдән данышыр (Һабаггуг 2:4).
Мәрһәмәт дуасында Һабаггуг Јеһованын кечмишдә, мәсәлән, Гырмызы дәниздә, сәһрада вә Јерихо дүзәнлијиндә мөһтәшәм гүввәсини неҹә нүмајиш етдирдијини хатырлајыр. Пејғәмбәр һәмчинин Јеһованын Һар-Меҝидонда аловлу гәзәблә јүрүш едәҹәјини дејир. О, дуасына бу сөзләрлә јекун вурур: «Худавәнд Рәбб мәним гүввәтимдир, ајагларымы марал ајаглары кими чевик едир, мәни зирвәләрдә ҝәздирир» (Һабаггуг 3:1, 19).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
1:5, 6 — Нәјә ҝөрә халдејлиләрин Јерусәлими зәбт едәҹәкләри јәһудиләрә инанылмаз ҝөрүнүрдү? Һабаггуг пејғәмбәр хидмәтинә башлајанда Мисир Јәһудаја ҝүҹлү тә’сир ҝөстәрирди (2 Падшаһлар 23:29, 30, 34). Бабил һәлә тәзә-тәзә ҝүҹләнирди вә онун гошунларынын фир’он Некону мәғлуб едәҹәји вахт һәлә ҝәлиб чатмамышды (Јеремја 46:2). Үстәлик, Јеһованын мә’бәди Јерусәлимдә јерләширди вә Давудун сүлаләсиндән олан падшаһлар арасыкәсилмәдән һөкмранлыг едирдиләр. Буна ҝөрә дә, һәмин вахтда јашајан јәһудиләр ағылларына белә ҝәтирмирдиләр ки, Јеһова халдејлиләрә Јерусәлими дағытмаға изин верәҹәк. Һабаггугун сөзләри онлар үчүн нә гәдәр ағласығмаз ҝөрүнсә дә, Јерусәлимин бабиллиләр тәрәфиндән мәһв олунаҹағы барәдә ҝөрүнтү ерамыздан әввәл 607-ҹи илдә јеринә јетди (Һабаггуг 2:3).
2:5, ЈД — Бу «адам» кимдир вә нәјә ҝөрә «мәгсәдинә чатмајаҹаг»? Бу символик «адам» халглары әлә кечирән вә маһир дөјүшчү олан бабиллиләр иди. Чалдығы зәфәрләр шәраб кими ону сәрхош етди. Лакин бу «адам» бүтүн милләтләри зәбт етмәјә мүвәффәг олмајаҹаг, чүнки Јеһова мидијалыларын вә фарсларын васитәсилә ону мәһв едәҹәк. Мүасир символик «адам» сијаси гүввәләри тәмсил едир. Өзүнә ҝүвәнмәси вә тәкәббүрү ону да сәрхош едиб, әразисини ҝенишләндирмәк арзусу исә сөнмәк билмир. Амма о, ‘бүтүн милләтләри зәбт етмәк’ нијјәтинә мүвәффәг олмајаҹаг. Бәшәријјәти јалныз Аллаһын Падшаһлығы бирләшдирәҹәк (Матта 6:9, 10).
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:1-4; 1:12–2:1. Һабаггугун сәмими-гәлбдән вердији суаллара Јеһова ҹаваб верирди. Һәгиги Аллаһ садиг хидмәтчиләринин дуаларыны динләјир.
2:1. Һабаггуг кими, биз дә руһән ајыг-сајыг дурмалыјыг вә Јеһоваја фәал хидмәт етмәлијик. Мәсләһәт аланда ону гәбул етмәли вә дүшүнҹә тәрзимиздә дәјишикликләр етмәјә һазыр олмалыјыг.
2:3; 3:16. Јеһованын ҝүнүнү әминликлә ҝөзләјәрәк ҝәлин руһани сајыглығымызы итирмәјәк.
2:4. Јеһованын јахынлашан һөкм ҝүнүндә сағ галмаг үчүн биз садиг олмалы вә тәһәммүл етмәлијик (Ибраниләрә 10:36-38).
2:6, 7, 9, 12, 15, 19. Әјри јолла варлананларын, зоракылығы севәнләрин, әхлагсызлыг вә бүтпәрәстликлә мәшғул оланларын вај һалына! Бу кими мејлләрдән вә ишләрдән гачмалыјыг.
2:11. Дүнјанын пис ишләрини ифша етмәсәк, «дивар дашлары... фәрјад гопараҹаг». Падшаһлыг һаггында хош хәбәри ҹәсарәтлә тәблиғ етмәјимиз неҹә дә ваҹибдир!
3:6. Јеһова һөкмүнү иҹра етмәјә башлајанда һеч нә, һәтта дағлар вә тәпәләр кими сарсылмаз ҝөрүнән тәшкилатлар да, Онун гаршысыны ала билмәјәҹәк.
3:13. Биз әминик ки, Һар-Меҝидонда һәр шеј неҹә ҝәлди мәһв едилмәјәҹәк. Јеһова садиг хидмәтчиләрини хилас едәҹәк.
3:17-19. Һар-Меҝидондан габаг вә Һар-Меҝидон заманы чәтинликләрлә үзләшсәк дә әмин ола биләрик ки, Јеһова бизә ‘гүввәт’ верәҹәк, биз исә Она хидмәтимизи севинҹлә давам етдирәҹәјик.
ЈЕҺОВАНЫН «ҜҮНҮ ЈАХЫНЛАШЫР»
Јәһудада Баала ибадәт ҝениш јајылыб. Јеһова пејғәмбәри Сефанја васитәсилә дејир: «Әлими узадыб Јәһуда вә Јерусәлим сакинләринин һамысыны ҹәзаландыраҹағам». Сефанја хәбәрдарлыг едир: «[Јеһованын] ҝүнү јахынлашыр» (Сефанја 1:4, 7, 14). Јалныз Аллаһын тәләбләринә ҹаваб верәнләр һәмин ҝүндә ‘гуртулаҹаглар’ (Сефанја 2:3).
«Гәддар шәһәрин [Јерусәлимин] вај һалына!» «Буна ҝөрә Рәбб бәјан едир: “Шаһид кими галхдығым Ҝүнә гәдәр Мәни ҝөзләјин. Чүнки Мән милләтләри јығмағы... гәрара алмышам. Гој үзәрләринә гејзими, гызғын гәзәбими төкүм”». Бунунла јанашы Аллаһ вә’д едир: «О заман сизи топлајыб јурдунуза ҝери гајтараҹағам. Ҝөрәҹәксиниз, Мән сизи јенә фираван едәндә бүтүн дүнја халглары арасында сизә шан-шөһрәт верәҹәјәм» (Сефанја 3:1, 8, 20).
Мүгәддәс Китаб суалларына ҹаваблар:
2:13, 14 — Јерлә јексан едилмиш Ниневада ким «улајаҹаг»? Нинева вәһши һејванларын вә гушларын мәскәни олаҹағы үчүн, бу сәс гушларын, јахуд бош галмыш евләрин пәнҹәрәләриндән выјылдајан күләјин сәсинә аид ола биләр.
3:9 — «Пак дил» нәдир вә бу дилдә неҹә данышмаг олар? Бу, Аллаһын Кәламы олан Мүгәддәс Китабда јазылан һәгигәтдир. Бу дилә Мүгәддәс Китабын бүтүн тә’лимләри дахилдир. Биз һәгигәтә инанмагла, ону диҝәрләринә дәгиг чатдырмагла вә Аллаһын ирадәсинә ујғун јашамагла бу дилдә данышырыг.
Бизим үчүн ибрәт дәрсләри:
1:8. Ҝөрүнүр, Сефанјанын ҝүнләриндә бә’зиләри ‘әҹнәби дәби илә ҝејинәрәк’ әтраф халгларын рәғбәтини газанмаға чалышырдылар. Јеһованын мүасир хидмәтчисинин дүнјаны бу ҹүр тәглид етмәјә сә’ј ҝөстәрмәси неҹә дә ағылсызлыг оларды!
1:12; 3:5, 16. Јеһова пејғәмбәрләрини дәфәләрлә ҝөндәрирди ки, халгыны Онун һөкмләри барәдә хәбәрдар етсинләр. Јәһудиләрин бир чоху фираван вә гајғысыз јашајырдылар вә Аллаһын хәбәринә лагејд јанашырдылар, амма буна бахмајараг, Јеһова пејғәмбәрләрини ҝөндәрмәјә давам едирди. Јеһованын мөһтәшәм ҝүнү јахынлашдыгҹа инсанларын лагејд мүнасибәтинә ҝөрә ‘әлләримизин тагәтдән дүшмәсинә’ јол вермәмәлијик, әксинә, тә’хирә салмадан Падшаһлыг һаггында хәбәри тәблиғ етмәлијик.
2:3, КМ. Өзүнүн гәзәб ҝүнүндә бизи јалныз Јеһова хилас едә биләр. Јеһованын лүтфүнү итирмәмәк үчүн Ону Кәламы олан Мүгәддәс Китабы диггәтлә арашдырмагла, дуада рәһбәрлијини диләмәклә вә Она јахынлашмагла ‘ахтармалыјыг’. Әхлаги ҹәһәтдән тәмиз һәјат сүрмәклә ‘салеһлији ахтармалыјыг’. Тәвазөкарлығы вә итаәткарлығы инкишаф етдирмәклә ‘тәвазөкарлығы ахтармалыјыг’.
2:4-15; 3:1-5. Јеһованын һөкмү јеринә јетирилән ҝүн Христиан дүнјасы вә Аллаһын халгыны тә’гиб едән бүтүн милләтләр гәдим Јерусәлимин вә ону әһатә едән халгларын агибәтинә мә’руз галаҹаглар (Вәһј 16:14, 16; 18:4-8). Биз ҹәсарәтлә Аллаһын һөкмләрини бәјан етмәлијик.
3:8, 9. Јеһованын ҝүнүнү ҝөзләдијимиз мүддәтдә ‘пак дили’ өјрәнмәклә вә өзүмүзү Она һәср едиб ‘адыны чағырмагла’ хиласа һазырлашырыг. Биз һәм дә халгы илә бирликдә Јеһоваја ‘чијин-чијинә хидмәт едир’ вә һәдијјә олараг Она «һәмд гурбаныны» тәгдим едирик (Ибраниләрә 13:15).
«Тез ҝәләҹәк»
Мәзмурчу охујурду: «Бир аз ҝөзлә, пис јох олаҹаг, јерини ахтарсан белә, тапылмајаҹаг» (Мәзмур 37:10). «Наһум» китабындакы Нинева, «Һабаггуг» китабындакы Бабил вә дөнүк Јәһуда һаггындакы пејғәмбәрликләрин үзәриндә дүшүнәндә, мәзмурчунун сөзләринин мүтләг јеринә јетәҹәјинә һеч бир шүбһә галмыр. Бәс биз нә гәдәр ҝөзләмәли олаҹағыг?
Сефанја 1:14 ајәсиндә дејилир: «Рәббин [Јеһованын] мөһтәшәм ҝүнү јахынлашыр. Јахынлашыр, тез ҝәләҹәк». Һәмчинин «Сефанја» китабы ҝөстәрир ки, һәмин ҝүндә гуртулмаг үчүн нә етмәлијик вә хилас олмаг үчүн индидән неҹә һазырлашмалыјыг. Һәгигәтән дә, ‘Аллаһын кәламы ҹанлы вә тә’сирлидир’ (Ибраниләрә 4:12).
[8-ҹи сәһифәдәки шәкил]
Ниневанын һүндүр диварлары Наһумун пејғәмбәрлијинин јеринә јетмәсинә мане олмады.
[Иҹазә илә]
Randy Olson/National Geographic Image Collection