Kan Ɲanmiɛn nuan su ndɛ’n yakpa su
‘Kɔ, ko kan min nuan su ndɛ kle Izraɛlifuɛ mun.’—AMƆS 7:15.
1, 2. ?Wan yɛle Amɔsu? ?Yɛ i su ndɛ mennin yɛ Biblu’n kan ɔn?
KƐ ZOOVA i sufuɛ kun boli i jasin fɛ’n bolɛ’n i bo’n, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ kun tɛnndɛnnin i ɲrun. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n kpɛnnin i su, ɔ seli i kɛ: ‘Nán bo Ɲanmiɛn jasin fɛ’n kun! Jaso lika nga nun!’ ?Ngue yɛ Zoova i sufuɛ’n yoli ɔ? ?Ɔ fali ndɛ sɔ’n su, annzɛ ɔ kannin Ɲanmiɛn ndɛ’n yakpa su titi? A kwla wun ajalɛ ng’ɔ fali’n i wlɛ, afin Zoova i sufuɛ sɔ mɔ be flɛ i Amɔsu’n, ɔ klɛli i bɔbɔ i wun ndɛ’n fluwa kun nun. Be flɛ Biblu’n nun fluwa sɔ’n kɛ Amɔs. Kwlaa naan y’a si Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ sɔ’n i su ndɛ kpa’n, amun e dun mmua si Amɔsu i su ndɛ wie mun.
2 ?Wan yɛle Amɔsu? ?Nin yɛ ɔ trannin ɔn? ?Yɛ blɛ mennin nunfuɛ ɔ? Kosan sɔ’m be su tɛlɛ’n o Amɔs 1:1 nun. E kɛnngɛn i lɔ kɛ: ‘Tekoa lɔ nnɛn kankanfuɛ nga be flɛ i kɛ Amɔsu i nuan su ndɛ yɛ ɔ o fluwa nga nun ɔn. Blɛ sɔ nun’n, nn Oziasi yɛ ɔ ti Zida famiɛn’n niɔn. Zɔasi i wa Zeroboamu kusu yɛ ɔ ti Izraɛli famiɛn’n niɔn.’ Amɔsu ti Zidafuɛ. Klɔ nga be wuli i su’n yɛle Tekoa. Klɔ sɔ’n wo Zerizalɛmu i bo ngua. Yɛ ɔ nin Zerizalɛmu be afiɛn’n ti kilo 16. Amɔsu ti afuɛ ya kpɔlɛ ngwlan nun Laa Blɛ liɛ Nun’n (L.B.N.), i nunfuɛ. I sɔ nun’n, nn Oziasi ti Zida famiɛn, yɛ Zeroboamu II su’n ti Izraɛli nvle blu’n i famiɛn. Amɔsu ti nnɛn kankanfuɛ. I kpa bɔbɔ’n, Amɔs 7:14 kle kɛ nán “nnɛn kankanfuɛ” ngunmin yɛ ɔ ti ɔ, sanngɛ ɔ ti ‘Sikomɔru fie difuɛ’ wie. Yɛle kɛ ɔ fitifiti Sikomɔru mma mun. Kɛ ninnge’m be tilɛ annzɛ be kpɛlɛ blɛ’n ju’n, ɔ di i sɔ junman’n sran’m be sa nun, yɛ ɔ fitifiti Sikomɔru mma mun. Sikomɔru mma’m be fitifitilɛ sɔ’n yo maan be blo ndɛndɛ. Ɔ maan, junman dan kpa yɛle i sɔ’n.
‘Kɔ, ko kan min nuan su ndɛ’n’
3. ?Sɛ e bu i kɛ e kwlá boman jasin fɛ’n, Amɔsu i su ndɛ mennin yɛ ɔ kwla uka e ɔ?
3 Amɔsu bɔbɔ di nanwlɛ se kɛ: ‘Ɲanmiɛn nuan ijɔlɛ’n timan min junman. I kusu n nunman Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ’n be anuannzɛ’n wie fi nun [n timan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ wie klun ba, NW].’ (Amɔs 7:14). Amɔsu timan Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ wie klun ba, yɛ kusu b’a klemɛn i Ɲanmiɛn nuan ijɔlɛ junman dilɛ. Zidafuɛ’m be kwlaa be nun’n, Zoova w’a faman famiɛn dan kun, annzɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ wie m’ɔ si fluwa’n, annzɛ aɲanbeunfuɛ wie m’ɔ sie i wiengu mun’n, sanngɛ Amɔsu yɛ ɔ fɛli i kɛ ɔ di i junman’n niɔn. I sɔ’n kle e like cinnjin kpa kun. Yɛle kɛ wie liɛ’n, e timan sran dan, annzɛ y’a diman suklu y’a ɔman mmua. ?Sanngɛ ɔ fata kɛ i sɔ ti’n, e bu i kɛ e kwlá boman jasin fɛ’n? Nán maan e se sɔ mlɔnmlɔn! Kannzɛ bɔbɔ jasin fɛ’n bolɛ’n timan pɔpɔ e jasin fɛ’n bowlɛ lika nun’n, sanngɛ Zoova kwla wla e fanngan maan e kɛn i nuan ndɛ’n. Kɛ mɔ i sɔ yɛ Zoova yoli i Amɔsu lika’n ti’n, ɔ ti kpa kɛ sran kwlaa ng’ɔ kunndɛ kɛ ɔ́ kán Ɲanmiɛn nuan su ndɛ’n yakpa su’n, ɔ fa Ɲanmiɛn nuan ijɔfuɛ yakpafuɛ sɔ’n i ajalɛ’n su.
4. ?Ngue ti yɛ Izraɛli lɔ’n, Ɲanmiɛn nuan su ndɛ kanlɛ’n w’a yoman pɔpɔ Amɔsu sa nun ɔn?
4 Zoova seli Amɔsu kɛ ɔ ‘ko kɛn i nuan su ndɛ kle Izraɛlifuɛ mun.’ (Amɔs 7:15). Junman sɔ’n i dilɛ timan pɔpɔ. I blɛ sɔ nun’n, nn Izraɛli famiɛn diwlɛ’n mɔ yɛle akpasua blu’n, i nun lɔ be di alaje, be tran fɔun nun, kpɔkun be ti aɲanbeunfuɛ. Be nun kpanngban be le “ayrɛ blɛ sua mun” nin “aunyɛyɛ blɛ sua mun.” Nán fa yɛ be fa kplannin be ɔ, sanngɛ be ti “sua kpakpa.” Be fali sui je wlawlali be nun wie’m be nun, kpɔkun be nɔn be ‘awlɛn su viɲi’ nga be tali’n be nzue’n (Amɔs 3:15; 5:11). I sɔ’n ti’n, sran kpanngban be buman Ɲanmiɛn Ndɛ’n i like fi. I lɛ nun’n, lika nga Amɔsu kannin Ɲanmiɛn nuan su ndɛ’n ɔ nin e nun sunman e liɛ’n be fa be wun andɛ.
5. ?Klunwi sa mennin yɛ Izraɛlifuɛ wie’m be yoli ɔ?
5 Nán kɛ aɲanbeunfuɛ mɔ Izraɛlifuɛ’m be ti’n, ɔ ti like tɛ ti ɔ. Sanngɛ, ndrunmun dilɛ’n nun yɛ be nun wie’m be ɲannin be wun ɔn. Aɲanbeunfuɛ’m be “di yalɛfuɛ’m be lufle,” kpɔkun be ‘kle yalɛfuɛ’m be ɲrɛnnɛn.’ (Amɔs 4:1). Aata difuɛ dandan mun nin jɔlɛ difuɛ mun, yɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be bo yo kun yɛ be di yalɛfuɛ’m be lufle ɔ. Amun e wɔ blɛ sɔ’n nun lɔ kan naan e nian sa nga sran sɔ’m be yoli’n.
Be tɔnnin Ɲanmiɛn Mmla’n
6. ?Wafa sɛ yɛ Izraɛlifuɛ aata difuɛ’m be di be niaan’m be lufle ɔ?
6 Amun e dun mmua wɔ gua’n bo lɔ. Aata difuɛ klunwifuɛ’m be ‘kpɛ suliɛ’m be su, be kpɛ jayɛbuɛ’m be su,’ yɛ wie liɛ bɔbɔ be “yo ble’n nin i wla’n” i atɛ (Amɔs 8:5, 6). Nanwlɛ, aata difuɛ’m be di ninnge tofuɛ’m be lufle. Afin be kpɛ ninnge nga be yo be atɛ’n be sin, sanngɛ be di be gua dan, kpɔkun ninnge sɔ’m be timan kpa. Kɛ aata difuɛ’m be ko di yalɛfuɛ’m be lufle lele mɔ yalɛ’n w’a di be mlɔnmlɔn’n, nn be kunngba’n b’a fa sran sɔ mun mɔ be leman wie’n b’a yo be kanga. Kɛ bé tó be kanga kusu’n, be di be gua kɛ ‘ngbabua nɲɔn’ gua sa (Amɔs 8:6). Amun bɔbɔ amun niaan! Sikafuɛ sɔ’m be bu be ja bo ngbabua’n i kpa tra be niaan Izraɛlifuɛ mun! Nanwlɛ, i sɔ’n ti yalɛfuɛ’m be ɲin ase gualɛ dan, ɔ nin Ɲanmiɛn i Mmla’n i tɔnlɛ dan kpa wie! Sanngɛ, aata difuɛ kunngba sɔ’m be nian nun be di ‘wunmiɛn lolɛ cɛn’n’ i kpa (Amɔs 8:5). Nanwlɛ, be se be wun kɛ be su Ɲanmiɛn, sanngɛ be nuan bui su ngunmin yɛ be su i ɔ.
7. ?Ngue ti yɛ maan Izraɛli aata difuɛ’m be kwla tɔnnin Ɲanmiɛn Mmla’n niɔn?
7 Ɲanmiɛn i Mmla’n se kɛ: “Ɔ fata kɛ sran kun klo i wiengu kɛ ɔ fa klo i bɔbɔ wun’n sa.” (Saun Yolɛ 19:18). ?Sanngɛ, ngue ti yɛ kɛ aata difuɛ’m be tɔn Ɲanmiɛn Mmla’n, be buman be fɔ’n niɔn? Sa nga ti yɛ be buman be fɔ’n yɛle kɛ, jɔlɛ difuɛ mun mɔ be yɛ ɔ fata kɛ be yo naan Mmla’n i su falɛ’n w’a yo sran’m be cinnjin’n, be nin aata difuɛ’m be cici bɔlɛ kunngba’n. Klɔ’n i anuan’n nun lɔ kan be di jɔlɛ lɔ’n, jɔlɛ difuɛ’m be ‘kan ndɛ sika nun. Be bu ndɛ be yi i yalɛfuɛ’m be su.’ Kɛ ɔ yo naan jɔlɛ difuɛ’m be sasa yalɛfuɛ mun’n, be sɔ adi ninnge’m be nun, kpɔkun be di be ndɛ kwlɛ (Amɔs 5:10, 12). Ɔ maan jɔlɛ difuɛ’m be ɲin kpa Ɲanmiɛn i Mmla’n su wie.
8. ?Sa mennin yɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m b’a bumɛn i fɔ ɔ?
8 ?Blɛ kunngba sɔ nun’n, ngue yɛ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be yoli be liɛ ɔ? Kɛ ɔ ko yo naan y’a wun i wlɛ’n, amun e wɔ lika uflɛ. Amun nian sa tɛ nga Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be yo i ‘lika kwlaa mɔ be sɔ be amuɛn’m be lɛ’n!’ Ɲanmiɛn sinnin Amɔsu lika seli kɛ: “Sran kun nin i si be kunndɛ bla kunngba. I sɔ’n ti min dunman’n i sacilɛ.” (Amɔs 2:7, 8). Amun nian i sɔ like! Izraɛlifuɛ siɛ kun nin i klun ba be kunndɛ tekle bla kunngba’n tekle sua’n nun. Kpɔkun i sɔ tete sa liɛ’n, kɛ mɔ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’m be ti sa tɛ yofuɛ wie’n ti’n, be bumɛn i fɔ!—Saun Yolɛ 19:29; Mmla’n 5:18; 23:18.
9, 10. ?Wafa sɛ yɛ Izraɛlifuɛ sika klofuɛ’m be tɔn Ɲanmiɛn Mmla’n niɔn? ?Yɛ wafa sɛ yɛ ɔ nin e blɛ liɛ’n be ti kun ɔn?
9 Kɛ Zoova kán sa tɛ kun ekun mɔ be yo’n i ndɛ’n, ɔ seli kɛ: “Yalɛfuɛ’m be wun ninnge nga be fa wlali aowa be sa nun’n yɛ be sɛ be la su ɔ. Nzan nga be dede i sran’m be sa nun’n, yɛ be nɔn i be amuɛn sua’m be nun ɔn.” (Amɔs 2:8). Ezipt Lɔ Tulɛ 22:25, 26 nun’n, mmla ng’ɔ se kɛ sran ng’ɔ fɛ i wiengu kun i tralɛ kɛ aowa sa’n, maan ɔ fa mɛn i naan wia’n w’a tɔ’n, nanwlɛ, Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ mun nin nvlefuɛ’m b’a bumɛn i ndɛ. I li bɔɔ, kɛ bé dí be cɛn be amuɛn sua’m be nun’n, i yɛ be sɛ be la su ɔ. Kpɔkun ninnge nga be de be yalɛfuɛ’m be sa nun’n, be fa to nzan nga be nɔn i cɛn dilɛ sɔ’m be nun’n. Nanwlɛ, an nian kɛ be kacili be sin be sili Ɲanmiɛn i sulɛ kpafuɛ’n i mlɔnmlɔn ɔn!
10 Mmla’n i nun cinnjin nɲɔn’n mɔ yɛle kɛ, maan sran klo Zoova kpa, kpɔkun ɔ klo i wiengu kɛ ɔ fa klo i bɔbɔ wun sa’n, Izraɛlifuɛ’m be ɲinfu be tɔn mmla sɔ mun. Be klunwi sɔ’n ti’n, Zoova sunmannin Amɔsu kɛ ɔ ko bu be fɔ. Andɛ’n, nvlenvle mun ɔ nin be nga be se be wun kɛ be ti asɔnunfuɛ bɔbɔ’n, b’a saci kɛ laa Izraɛli nvle’n sa. Yɛle kɛ, sran wie’m be ti aɲanbeunfuɛ. Kɛ ɔ́ yó sɔ’n nn yalɛ’n dí sran’m be nun sunman lika. Kpɔkun, aata difuɛ dandan mun nin politikifuɛ dandan mun, nin Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be ti tɛ’n be kpɛnngbɛn’m be kwlaa be ayeliɛ tɛtɛ’m be ti’n, sran sɔ’m be wla bo be wun. Sanngɛ be nga be wun ɲrɛnnɛn mɔ be kunndɛ kɛ bé sí Zoova ndɛndɛ’n, be ndɛ lo Zoova. I sɔ ti’n, ɔ mannin andɛ i sufuɛ’m be junman kɛ Amɔsu liɛ’n sa’n. Yɛle kɛ, maan be kɛn i nuan su ndɛ’n yakpa su.
11. ?Ngue yɛ Amɔsu i ajalɛ’n kwla kle e ɔ?
11 Kɛ mɔ e junman’n ɔ nin Amɔsu liɛ’n be fa be wun’n ti’n, sɛ e nian Amɔsu i ajalɛ’n su’n, é ɲán su mmlusuɛ dan kpa. I lɛ nun’n, Amɔsu fluwa’n kle e like nsan. I klikli’n (1) yɛle jasin ng’ɔ fata kɛ e bo’n, i nɲɔn (2) su’n, yɛle wafa ng’ɔ fata kɛ e bo jasin sɔ’n, kpɔkun i nsan (3) su’n, yɛle sa nga ti yɛ e kpɔfuɛ fi su kwlá jranman e jasin fɛ’n bolɛ’n. Amun e yiyi like nsan sɔ’m be nun kunngunngun e nian.
Wafa nga e kwla nian Amɔsu i ajalɛ’n su’n
12, 13. ?Wafa sɛ yɛ Zoova kleli kɛ ɔ fali Izraɛlifuɛ’m be wun ya ɔ? ?Yɛ ngue yɛ b’a yoman ɔn?
12 E mɔ e ti Zoova i Lalofuɛ’n, e Klistfuɛ junman nga e di’n i ti nin i bo’n, yɛle Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n i bolɛ, ɔ nin sran’m be like klelɛ naan be kaci Zezi i sɔnnzɔnfuɛ (Matie 28:19, 20; Mark 13:10). Sanngɛ kusu’n, ɔ fata kɛ e kan klunwifuɛ’m be jɔlɛ nga Zoova wá dí’n i ndɛ e kle sran mun, kɛ nga Amɔsu fa kannin’n sa. Amɔs 4:6-11 kle kɛ, Zoova kleli Izraɛlifuɛ mun flannin nun weiin kɛ w’a fa be wun ya. Yɛle kɛ, ɔ yoli maan Izraɛlifuɛ’m b’a ‘ɲanman like b’a diman,’ ɔ ‘jrannin nzue’n be su,’ ɔ ‘fali tukpaciɛ wie yili i ninnge nga be lua’n be su. Be jin be bo su lɛ sanngɛ nn b’a wu kee, wie kusu nn b’a kplɔ,’ kpɔkun ɔ ‘fali tukpaciɛ tɛ m’ɔ sa ndɛndɛ’n’ yili be su. ?Sanngɛ ɲrɛnnɛn sɔ’m be nun’n, Izraɛlifuɛ’m be kacili be nzuɛn’n? Ɲanmiɛn waan: ‘Ɔ nin i sɔ ngba’n, amun a bliman amun ɲin min wun wa mlɔnmlɔn.’ Nanwlɛ, Izraɛlifuɛ’m be kacili be sin be sili Zoova tititi.
13 Zoova tuli Izraɛlifuɛ ɲin keklefuɛ sɔ’m be fɔ kpa kusu. Sanngɛ kwlaa naan w’a tu be fɔ sɔ’n, ɔ sunmɛn i nuan ijɔfuɛ’n kɛ ɔ ko kan sa ng’ɔ́ wá yó’n i ndɛ kle be. I sɔ’n ti’n, Zoova seli kɛ: “Nanwlɛ, sa kwlaa nga Anannganman waan ɔ́ yó’n, saan ɔ́ dún mmua kán klé i sufuɛ nga be ijɔ i nuan’n.” (Amɔs 3:7). Ɲanmiɛn kannin nzue dan nga i waan ɔ́ tɔ́ i asiɛ’n su’n i ndɛ kleli Nowe, kpɔkun ɔ kleli i like ng’ɔ fata kɛ ɔ yo’n. I sɔ kunngba’n, Zoova seli Amɔsu kɛ ɔ kɛn i nuan su ndɛ’n m’ɔ ti i kasiɛn su’n kle Izraɛlifuɛ mun. Sa ng’ɔ ti ɲrɛnnɛn’n, yɛle kɛ Izraɛlifuɛ’m b’a buman Ɲanmiɛn nuan su ndɛ’n i like fi, yɛ b’a faman ajalɛ kpa.
14. ?Wafa sɛ yɛ e blɛ liɛ’n ɔ nin Amɔsu blɛ liɛ’n be fa be wun ɔn?
14 Amun sie i nzɔliɛ kɛ Amɔsu i blɛ’n, ɔ nin e blɛ liɛ’n be fa be wun kpa. Zezi Klist kannin ɲrɛnnɛn kpanngban nga bé wá jú blɛ kasiɛn’n nun’n, ɔ nin mɛn wunmuan’n nun jasin fɛ’n bolɛ’n, be ndɛ (Matie 24:3-14). Kɛ Amɔsu blɛ su sa’n, andɛ sran sunman be sieman blɛ’n i wafa ng’ɔ ti’n i nzɔliɛ, kpɔkun be buman Ɲanmiɛn Sielɛ Blɛ jasin fɛ’n i ndɛ. Sran sɔ’m be liɛ’n, sa ng’ɔ́ jú be su’n, ɔ́ yó kɛ Izraɛlifuɛ klunwifuɛ’m be liɛ’n sa. Zoova seli Izraɛlifuɛ’m be kɛ: ‘Siesie ɔ wun minndɛ min mɔ n ti ɔ Ɲanmiɛn’n.’ (Amɔs 4:12). Be nin Ɲanmiɛn be yiali nun, afin ɔ tuli be fɔ. Yɛle kɛ, ɔ mannin Asiri sonja’m be atin maan be wa utuli be. Andɛ kusu’n, mɛn nga i nunfuɛ’m be lafiman Ɲanmiɛn su yɛ’n, ɔ nin ‘Ɲanmiɛn bé wá yía nun’ Armagedɔn alɛ’n nun (Sa Nglo Yilɛ 16:14, 16). Sanngɛ kɛ mɔ Zoova te trɛ i awlɛn sran’m be wun’n ti’n, e wla sran kwlaa nga e kwla uka be’n be fanngan kɛ: ‘Sɛ be klo kɛ bé ɲán nguan’n, Anannganman yɛ ɔ fata mɔ be mɛntɛn i ɔ.’—Amɔs 5:6.
Maan e jran e ɲrun tanndanlɛ’n i ɲrun kekle kɛ Amɔsu fa yoli’n sa
15-17. (a) ?Wan yɛle Amazia? ?Yɛ ndɛ nga Amɔsu kannin’n ɔ yoli Amazia sɛ? (b) ?Amɔsu i wun ato ndɛ mennin yɛ Amazia kannin ɔn?
15 Like nga Amɔsu kleli e mɔ e kwla nian su’n, nɛ́n i ngunmin yɛle jasin ng’ɔ fata kɛ e bo’n. Sanngɛ i wie yɛle wafa ng’ɔ fata kɛ e bo jasin sɔ’n. I sɔ yɛ Amɔsu ndɛ tre 7 yiyi nun ɔn. Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ nga e dun mmua kɛnnin i ndɛ e like suanlɛ’n i bo bolɛ nun’n, ndɛ tre kunngba sɔ’n kɛn i ndɛ wie. Sran sɔ’n yɛle ‘Amazia m’ɔ ti Betɛli lɔ Ɲanmiɛn ɲrun jranfuɛ’n.’ (Amɔs 7:10). Izraɛlifuɛ’m be Ɲanmiɛn sulɛ wafa ng’ɔ ti tɛ’n mɔ i kun yɛle nannin ba sɔlɛ’n, Betɛli klɔ’n su lɔ yɛ i bo’n taka ɔ. Ɔ maan, Amazia ti be nvle’n i Ɲanmiɛn sulɛ tɛ sɔ’n i ɲrun jranfuɛ. ?Kɛ Amɔsu íjɔ yakpa su’n, ngue yɛ bian sɔ’n yoli ɔ?
16 Amazia seli Amɔsu kɛ: ‘Aolia nun ninnge wunfuɛ, jaso wa kɔ Zida mɛn’n nun lɔ. Lɔ liɛ’n, á kwlá fá Ɲanmiɛn nuan ijɔlɛ’n á fá ɲán ɔ nuan nun aliɛ dí. Betɛli wa ti famiɛn’n i bɔbɔ i Ɲanmiɛn sua, ɔ ti Izraɛli famiɛn’n i sua. Nán e ti kɛ a su ijɔ Ɲanmiɛn nuan wa kun.’ (Amɔs 7:12, 13). Kɛ e niɛn i kpa’n, Amazia seli kɛ: ‘Kɔ wɔ klɔ! E le e Ɲanmiɛn sulɛ wafa liɛ wa.’ Asa ekun’n, Amazia kunndɛli kɛ famiɛn’n tannin Amɔsu i junman’n i dilɛ’n i wun atin. I sɔ’n ti’n, ɔ seli famiɛn Zeroboamu II su’n kɛ: ‘Amɔsu kunndɛ kɛ ɔ́ yí wɔ ase Izraɛli nvle’n nun.’ (Amɔs 7:10). Nanwlɛ, Amazia tɔnnin Amɔsu suɛn kɛ ɔ su jao famiɛn’n i wun! Ɔ seli famiɛn’n kɛ: ‘Ɔ bɔbɔ nian ndɛ ng’ɔ kan be’n. I waan: “Bé kún Zeroboamu kpɔkun bé trá Izraɛlifuɛ’m be lomuɛn bé fá be jáso be mɛn liɛ’n nun bé kɔ́ mɛn uflɛ nun mmua kpa.”’—Amɔs 7:11.
17 Ndɛ sɔ’m be nun’n, Amazia kannin ato ndɛ nsan. Ɔ seli kɛ: “Ɔ bɔbɔ nian ndɛ ng’ɔ [Amɔsu] kan be’n.” Sanngɛ nn Amɔsu w’a seman le kɛ ndɛ ng’ɔ kan fin i bɔbɔ’n. I kpa bɔɔ’n, kɛ ɔ́ kán ndɛ cɛn kwlaa’n, ɔ se kɛ: “Anannganman’n waan yoo.” (Amɔs 1:3). Amazia tɔnnin Amɔsu suɛn ekun kɛ i waan: ‘Bé kún Zeroboamu.’ Sanngɛ nn kɛ nga Amɔs 7:9 fa kan’n sa’n, Amɔsu seli kɛ: ‘Ń [Zoova] fá alɛ ń túa Izraɛli nvle’n, Zeroboamu i osu’n i kalɛ.’ Zeroboamu i osu nunfuɛ mun yɛ Ɲanmiɛn kɛnnin i sɔ ndɛ liɛ’n mannin be ɔ. Amazia tɔnnin Amɔsu suɛn ekun kɛ i waan: ‘Bé trá Izraɛlifuɛ’m be lomuɛn bé fá be jáso be mɛn liɛ’n nun.’ Sanngɛ nn Amɔsu seli ekun kɛ Izraɛlifuɛ nga be sa be sin Ɲanmiɛn wun’n, bé ɲán suyralɛ. Nanwlɛ, kɛ Amazia ko yo naan famiɛn’n w’a tannin Amɔsu i jasin fɛ’n bolɛ junman’n i wun atin ti’n, ɔ buali Amɔsu i su ato.
18. ?Wafa sɛ yɛ e blɛ liɛ’n nun Ɲanmiɛn sulɛ wafa nga be ti tɛ’n be su kpɛnngbɛn’m be ayeliɛ’n ɔ nin Amazia liɛ’n be ti kun ɔn?
18 ?Amun wunman kɛ be nga andɛ be kpɔ Zoova i sufuɛ mun’n, be ayeliɛ’n ɔ nin Amazia i liɛ’n be ti kun? Wafa kunngba nga Amazia kunndɛli kɛ ɔ́ jrán Amɔsu i jasin fɛ’n bolɛ junman’n, i kunngba’n yɛ e blɛ liɛ’n nun asɔnun tɛtɛ’m be kpɛnngbɛn wie’m be kunndɛ kɛ bé jrán Zoova i sufuɛ’m be jasin fɛ’n bolɛ junman’n niɔn. Amazia tɔnnin Amɔsu suɛn kɛ ɔ su jaso famiɛn’n i wun. Andɛ kusu’n, asɔnun tɛtɛ’m be kpɛnngbɛn’m be tɔn Zoova i Lalofuɛ’m be suɛn kɛ be ti klɔ’n nun sannganfuɛ, ɔ maan sran’m be kwlá tranman fɔuun nun. Asa ekun’n, kɛ nga Amazia kunndɛli kɛ famiɛn’n jrɛn i sin naan be tanndan Amɔsu ɲrun’n sa’n, asɔnun tɛtɛ’m be su kpɛnngbɛn’m be kusu be sin politikifuɛ mɔ be nin be trali aenguɛ’n be sin, be kle Zoova i sufuɛ’m be ɲrɛnnɛn.
E kpɔfuɛ’m be su kwlá jranman e jasin fɛ’n bolɛ’n
19, 20. ?Kɛ Amazia tánndan Amɔsu ɲrun’n, ngue yɛ Amɔsu yoli ɔ?
19 ?Kɛ Amazia tánndan Amɔsu ɲrun’n, ngue yɛ Amɔsu yoli ɔ? Like klikli nga Amɔsu yoli’n yɛle kɛ, ɔ seli Amazia kɛ: ‘Wɔ mɔ a se min kɛ: “Nán kan sa kekle m’ɔ́ wá jú Izraɛlifuɛ’m be su’n kle be kun’n.”’ Nanwlɛ, Ɲanmiɛn wlɛli i nuan ijɔfuɛ’n i yakpa, ɔ maan w’a sisimɛn i bo, ɔ kannin ndɛ nga Amazia kunndɛman kɛ ɔ ti’n kleli i (Amɔs 7:16, 17). Amɔsu w’a yoman srongble. Nanwlɛ, i sɔ’n man e ajalɛ kpa kun! Yɛle kɛ, kannzɛ andɛ nvle’m be nunfuɛ wie’m be yo kɛ Amazia fa yoli’n sa naan be kle e ɲrɛnnɛn’n, sanngɛ Ɲanmiɛn nuan su ndɛ’n i kanlɛ nun’n, e kpɛman Ɲanmiɛn i atin srɛ. Yɛle kɛ ndɛ nga Ɲanmiɛn waan e kan’n, yɛ e nian nun e kan ɔn. Kɛ Amɔsu sa’n, e se kɛ: “Anannganman’n waan yoo.” Kpɔkun kɛ mɔ e ‘Min’n jran e sin’ ti’n, e kpɔfuɛ fi su kwlá jranman e jasin fɛ’n bolɛ junman’n le.—Sa Nga Be Yoli’n 11:19-21.
20 Nanwlɛ, ɔ nin i fata kɛ Amazia wun i wlɛ weiin kɛ i sran wlanwlanlɛ junman ng’ɔ́ dí i lɛ’n ti ngbɛn. Amɔsu w’a dun mmua yiyi sa nga ti yɛ asiɛ’n sufuɛ wie fi kwlá jrɛnmɛn i jasin fɛ’n bolɛ’n, i nun. Sa sɔ’n kusu yɛ ɔ ti e like nsan su mɔ é wá fá e ɲin síe su’n niɔn. Amɔs 3:3-8 nun’n, Amɔsu fali kosan fanunfanun nin sunnzun ase mun kleli kɛ sa kwlaa ng’ɔ ju’n, ɔ le bo. Ɔ maan, ɔ seli kɛ: ‘?Kɛ asɔmɔli kun tian sa’n, wan yɛ ɔ se kɛ ɔ boman bli ɔ? ?Sɛ Anannganman Ɲanmiɛn’n fa ndɛ wlɛ i sran kun nuan’n, ɔ le atin se kɛ ɔ kanman?’ I lɛ nun’n, Amɔsu su kan kle i ndɛ tiefuɛ’m be kɛ: ‘?Wafa nga sɛ amun ti asɔmɔli kun tianlɛ’n, srɛ m’ɔ kun amun ti’n amún fía sa’n, kɛ Zoova kusu kan ndɛ kle min kɛ n kɛn i nuan su ndɛ’n, ɔ leman i yowlɛ, i kanlɛ cɛ yɛ ń kán ɔn.’ Ɲanmiɛn i srolɛ’n, yɛle kɛ Amɔsu i ɲin m’ɔ yi Zoova’n ti’n, ɔ kannin Ɲanmiɛn i nuan su ndɛ’n yakpa su.
21. ?Kɛ Ɲanmiɛn se kɛ e bo jasin fɛ’n, wafa sɛ yɛ e bo i ɔ?
21 Zoova sunmannin e wie kusu kɛ e kɛn i nuan su ndɛ’n. ?Wafa sɛ yɛ e kan ndɛ sɔ’n niɔn? Kɛ Amɔsu nin Zezi i sɔnnzɔnfuɛ klikli mun sa’n, Zoova fanngan nun e kɛn i nuan su ndɛ’n yakpa su (Sa Nga Be Yoli’n 4:23-31). Maan e kpɔfuɛ’m be di wla sran mun kɛ be kle e ɲrɛnnɛn sɛ o, annzɛ maan be kpalo jasin fɛ’n nga e bo’n i sɛ o, sanngɛ e liɛ’n, e su yacimɛn i bolɛ le. Kɛ mɔ asiɛ wunmuan’n su’n, Zoova i Lalofuɛ’m be fa Amɔsu i juejue yolɛ ajalɛ’n su’n ti’n, be bo jasin fɛ’n yakpa su titi. E si weiin kɛ, ɔ fata kɛ e kan sran’m be jɔlɛ mɔ Zoova wá dí’n i ndɛ e kle be. ?Jɔlɛ dilɛ sɔ’n i bo’n yɛle mennin? Like suanlɛ ng’ɔ́ bá lɛ’n wá tɛ́ kosan sɔ’n su.
?Wafa sɛ yɛ amún tɛ́ kosan’m be su ɔ?
• ?Kɛ Amɔsu dí junman nga Ɲanmiɛn fa mɛnnin i’n, nn i blɛ su lika’n ti sɛ?
• ?Kɛ Amɔsu sa’n, jasin mennin yɛ ɔ fata kɛ e bo ɔ?
• ?Angunndan mennin yɛ ɔ fata kɛ e fa di e jasin fɛ’n bolɛ junman’n niɔn?
• ?Ngue ti yɛ e kpɔfuɛ’m be su kwlá jranman e jasin fɛ’n bolɛ junman’n niɔn?