Amafya na Mapuaalo ya Kukusha Abana Baume 7

Nga fintu cashimikwa na baBert na baMargaret Dickman

Nafyelwe mu 1927, ku Omaha, Nebraska, U.S.A., no kukulila ku South Dakota. Ndebukisha imyaka yaafya mu bulumendo (1929-42) lintu kwali Ukubongoloka Kukalamba ukwa fya bunonshi. Mayo alepanga ico aleita umuto wa cipowe. Alesakanya utumafuta tunono na menshi muli pani, e lyo tuletobela no mukate. Iyo nshita, ifintu fyalyafishe ku bengi.

ULUPWA lwesu talwalepepa pantu lwamwene ubumbimunda ubwingi mu mipepele ya ba Protestanti ku myesu. Ukutontonkanya kwandi kwalyambukilwe ne myaka ibili iya bushilika mu Nkondo ya Calo iya II. E lintu natendeke ukunwa no kuya ku fyangalo fya cela mushuke.

Lintu nali pa kutuusha, naile ku fiila fya cikaya uko nakumenye umukashana Margaret Schlaht, untu umufyashi wakwe umo ali mwina Germany na umbi umwina Ukraine. Twalitemwanene, e lyo pa numa ya kwishishanya imyeshi itatu, twalyupene mu 1946. Mu myaka 8 twakwete abana abaume 7, kabili twamwene ifyo cakosa ukuba abafyashi.

Mu 1951, nasangilwe mu busanso bwabipisha apo baputwila imbao ica kuti ukuboko kwa ku kuso kwapene kuputuke. Naikele mu cipatala pa myaka ibili ku kundapwa. Iyo nshita, Margaret e washele alesunga abalumendo 5, kabili ifibusa na bena mupalamano balitwafwilishe ica kuti alikumamo nangu inshita shalyafishe. Lintu nali mu cipatala, nalikwete inshita iingi iya kutontonkanya pa lwa mifwaile ya bumi. Nalyeseshe ukubelenga Baibolo, lelo nshaleyumfwikisha sana.

Lintu nafumine mu cipatala, twaselele kwi tauni lya Opportunity, mu Citungu ca Washington, kuntu natendeke incito ya kukuula na bukwe bwandi. Nalekela Margaret ashimike ilyashi lyakwe.

Nali Uwapamfiwa Sana!

Nakushiwe pe farmu apo twalelima ingano, ifisabo, umusalu, kabili twalitekele ne ng’ombe sha mukaka. Nalishibe ncito iyankanshishe ukuipekanishisha ku mafya ayengi aya ku ntanshi ayengi nayo. Twalipusunswike Ukubongoloka kwa fya bunonshi ukucila abengi apo twalikweteko ifya kulya.

Nangu nalesangwa ku Sunday school limo limo, abafyashi bandi tabalesangwa ku mapepo. Lyena, twalyupene na Bert ninshi ndi ne myaka 19. Tatwaile ku calici, twasefeshe fye ubwinga pa ng’anda ya bafyashi, kabili minista we Calici e watufishe. Mu myaka fye inono, nafyele abana baume 7, amashina yabo ni Richard, Dan, Doug, Gary, Michael, Ken na Scott, kasuli uwafyelwe mu 1954. Baali fye abalinga!

Lintu twaselele ku Opportunity, kwaishile namayo pa ng’anda ku kulanda pa lwa Baibolo. Nalimwipwishe nga alisumina ukuti ku helo kwaliba umulilo pantu e calentiinya sana. Lintu alondolwele ukuti icisambilisho ca kuti ku helo kwaliba umulilo te ca mu Baibolo no kuti nangu fye cisambilisho ca kuti umweo taufwa tacisangwa muli Baibolo, nalyumfwile bwino! Naletiina imfwa kabili nalefilwa ukwikatanya ifyo Lesa wa kutemwa engabikako helo wabamo mulilo. Natile nshakatale nsambilisha ubufi bwakule fi ku bana bandi.

Mu 1955, natendeke ukusambilila Baibolo ukupitila mu citabo ca “Lekeni Lesa Abe Uwacine.”a Nga fintu mwingenekela, ilyo e lintu shimapepo wa ku Pentecost amposeleko amano no kufwaya ukundesha ukubishanya ne Nte sha kwa Yehova! Apangile mpuso ishaikulila pa kutendeka ukunsambilisha ukuti ku helo kwaliba umulilo! Atumine na banamayo batatu abapepa nankwe pa kuti banashenashe ukuti ndeke ukusambilila ne Nte.

Iyo nshita, Bert aleba ku muputule umbi alekutika lintu nalesambilila Baibolo. Pa numa, atendeke ukubelenga New World Translation of the Christian Greek Scriptures, atendeke no kuyumfwikisha. Alebomba icipani ca kwinuka ubushiku pa kati. Alesanga nindala. Bushiku bumo naongolokele ku muputule wa pa nshi no kumusanga alebelenga ifitabo fyandi mu bumfisolo! Nalibwekelemo ndenoteela kabili uwa buseko pa kumona ukuti aleibebetela umwine. Muli pele pele, nao atendeke ukusambilila Baibolo, kabili mu 1956 twalibatishiwe no kube Nte.

Ukukwata abana 7 mu myaka 8, nasangile ukuti ukubasakamana cila bushiku, ukubaliisha no kubafwika no kusunge ng’anda iya busaka, bwali bwafya icine cine. Bakalume basambilile ukubombako imilimo ya pa ng’anda. Ilingi line nanda ukuti nshakwete mashini imo iya kusukile mbale, nakwete bamashini 7! Balelekanina muli iyi mibombele. Kwena, Bert ali cibombelo. Talepeela fye lyonse ukusalapula na mafunde, lelo alefwaya ne nshila sha kulanshanishishamo. Bakalume tabaletiina shibo lelo balemucindika. Bert tatalile alekelesha umulimo wakwe uwa kusambilisha bakalume na pa fya bwaume no bwanakashi ico na nomba bamwibukishishako.

Mu 1966, ibeli lyesu, Richard, aile mu kubomba ngo wa kuitemenwa pa maofesi yakalamba aya Watch Tower Society ku Brooklyn, New York. Cali bwesho kuli ine ukumona umwana wa kubalilapo aya. Calenkalipa cila bushiku nga namona icipuna apo aleikala. Lelo nali uwa nsansa pa kuti alenonka ukubelesha kusuma no kukanshiwa.

Bert katwalilile ne lyashi.

Ukukushisha Bakalume Besu mu Fishinte fya Baibolo

Ine na Margaret twabatishiwe pe bungano ku Spokane, Washington. Lyene twalolenkene no bwafya bwa kukushisha bakalume besu mu fishinte fya Baibolo—ico mwingeta inshila ya kale. Bakalume balishibe ukuti nshalesuminisha ubufi nelyo imibele ya mbali shibili. Twalibasambilishe ukuti Yehova alinga ukupeelwa ifyawamisha.

Kwena, balincetekele pantu twaleumfwana sana kabili twalebombela ifintu ifingi capamo. Twaleipakisha ukuya ku lulamba lwa cimana, ukuya ku kwangalako mu mpili, no kuteya umupila ngo lupwa. Twalikwete ifinama ne bala, kabili bakalume baleafwilisha ne ncito iili yonse. Kanshi balisambilile ukubomba no kwangala. Twaleesha ukulinganya imibombele yesu.

Ukupansa kwa fya Bulesa

Ukukuma ku fya ku mupashi bonse twaleya ku kulongana kwa Bwina Kristu ku Ng’anda ya Bufumu, kabili twalikwete isambililo lya Baibolo ilya lupwa lyonse. Mu 1957 twalisangilwe kwi bungano lya Nte sha kwa Yehova ku Seattle, Washington. Kwali ubwite ku ndupwa shingasela no kuyabomba ukuli ukukabila kwa Nte sha kushimikila imbila nsuma iya Bufumu bwa kwa Lesa. Twacimwene cisuma ngo lupwa, kabili twaliipekenye ukusela. Mu 1958 twaile ku Missouri, e lyo mu 1959 ku Mississippi.

Mu 1958 twakwete ukupansa kwa fya bulesa ukukalamba ukwa kubalilapo. Napangile icikuliko ca ng’anda yalekulikilwa kuli motoka. Ulya mwaka, bonse 9 twaile ku New York mu kulongana kwa pa kati ka nko. Twaposele imilungu iingiko mu nshila. Twalesaka insakwe pa kufuma ku Spokane, ku lulamba lwa ku masamba ukuya ku New York apalepa amakilomita 4,200! Bakalume balebukisha sana bulya bulendo ne nshita isuma ne fyo caweme.

Ukusalapwilwa Kuli Keke

Pali lilya ibungano twapokelele icitabo ca Ukufuma Kuli Paradise Waluba Ukuya Kuli Paradise Wanonkwa.b Cilya citabo na Baibolo fyasangwike e fya kusambililamo pe sambililo lyesu ilya lupwa ilya cila mulungu. Bakalume bonse basambilile ukubelenga ku bwaice. Lintu bakalume babwela ku sukulu, Margaret aleposa inshita shimo alekutika ifyo balebelenga Baibolo. Tatwalesuminisha TV ukubapumbula.

Mu lupwa mwali ifunde no mucinshi. Inshita imo Margaret alifumbika keke iikulu intu aishibisha. Pa fya kulya paali na amakalota. Twalekoselesha bakalume ukulyako utumusalu nelyo amakalota. Doug tatemenwe amakalota. Twamwebele ukuti nga talye amakalota, ninshi keke taimone. Nalyo line alikene ukupwishe fya kulya. Margaret amwebele ati, “Nga tawalye ayo makalota imbwa e yalalya keke yobe.” Doug afwile amwene kwati banyina baleangala fye mpaka lintu amwene imbwa yesu Blackie yacibula keke ishaiwamina! Ici cali lisambililo kuli wene na kuli bakalume bambi. Nga bafyashi, twalecita cintu twalanda.

Twaliipakishe Ubumi

Ine na Margaret twaletungululwa na mashiwi ya kwa Yesu pali Mateo 6:33 ayatila: “Lelo mubale mufwaye ubufumu bwa kwa Lesa no bulungami bwakwe, ne fi fyonse fikalundwako kuli imwe.” Twaleesha ukubika pa ntanshi ifya Bufumu ngo lupwa. Bakalume balelekanina ukushimikila na ine ku ng’anda ne ng’anda kabili bonse twaleipakisha ukushimikila capamo. Cila muntu alikwete icola ca fitabo, Baibolo, ne mpapulo sha Baibolo. Twalebatasha pa kulunduluka ukuli konse. Ilingi line Margaret alebakumbatila. Mu cine cine, twalebalangisha icitemwishi lyonse. Lyonse twaleshilako bakalume inshita ya kwangala, twaleipakisha!

Lintu bakalume bakulileko, bapeelwe imilimo pamo ngo kutwala abantu mu kulongana, ukwisula Ing’anda ya Bufumu, no kwafwilisha mu milimo imbi. Basambilile ukutemwa Ing’anda ya Bufumu apo e cifulo cabo ica kupepelamo kabili baleipakisha ukuiwamya.

Twalebakoselesha ukuilumbulwila abene pa kulongana kwa Bwina Kristu. Basambilile ukuba bakalanda mwi Sukulu lya Butumikishi bwa Teokrasi muntu balepeela amalyashi ya basambi ayepi. Umwana wesu uwalenga 5, Michael, apatile ukulanda pa cintubwingi kabili alecula nga aya pa cisebele. Kuti pa kati ke lyashi lyakwe atendeka ukulukusha ifilamba pa kufilwa ukulipwisha. Mu kupita kwa nshita, alicimfishe, kabili ino nshita alyupa, ni kangalila wa muputule uutandalila ifilonganino no kupeela amalyashi ayengi cila mulungu. We kwaluka we!

Fintu Bakalume Balemona Ukusalapula

Uulemba Loleni! aipwishe Michael ukumweba ifyo ayumfwa pa kukushiwa mu nshila ya kale. Michael atile: “Twalemona Tata nga kasalapula musuma. Ndeibukisha ilyo naali umupungwe, nailefwaya incito ku mulabasa. Nalefwaya motoka ya kubomfya mu butumikishi bwa bupainiya bwa nshita yonse. Maneja wa mulabasa alintambike motoka yakwe iya lubilo iitwa Ford Mustang iyo umutenge wingasokolwapo, iya fiibi fibili iyali iyaseka ku bacaice. Nangu cingatila tayali ni motoka isuma iya kusendelamo abantu mu butumikishi, naliikumbilwe sana. Mwenso mwenso naile kuli Tata no kumwebako. Atile, ‘Leka tulanshanye.’ Nalishibe cintu alepilibula! Twalipelulushenye kabili anangile ubusuma bwa kushita motoka ilemonekako bwino. E ico, nashitile sedan iya fiibi fine. Pa numa ya kuibomfya mu butumikishi amakilomita 160,000 naleti fye, ‘Tata alilungike nga pe.’

“Ukwendauka ukufuma ku Washington ukuya ku Missouri na ku Mississipi cali ca kukumanya ca kucincimusha lintu twali abacaice. Twaliipakishe. Nangu cingatila bonse 9 twaikele umwaka umo mu ng’anda ya kukulikila kuli motoka abatitikana, twaliipakishe no kusambilila ukuba abaikatana no kuiteyanya. Kwena, twaleangalila sana pa nse.

“Icintu cimbi njibukisha no kuteesa cali fintu Tata aletungulula ilembo lya bushiku no bushiku. Mu 1966 asangilwe kwi sukulu lya baeluda pa Kingdom Farm, ku South Lansing, New York, kuntu amwene ifyo ulupwa lwa Bethel lusapika pa kulanda pe lembo cila bushiku. Asanshishe cene mu kulanshanya kwe lembo ukwa lupwa lwesu. Ifwe bonse bakalume twaalepeelwa ulucelo lwa kulanda pa fintu tusapike. Nangu ca kuti limo limo twalelongofyanya, twalisambilishiwe ifya kusapika no kuilandila fwe bene. Ifibelesho fya musango yo tafilabwa.

“Nalitemenwe nga nshi ifyo Mayo na Tata baleipusula pa mulandu wesu. Mu cifulo ca kuti bamunyinane babili abakalamba, Richard na Dan baleafwilisha ulupwa mu fya ndalama, abafyashi besu balibakoseleshe ukuyabomba nga ba kuitemenwa pa maofesi yakalamba aya Watch Tower Society ku Brooklyn, New York. Abafyashi besu balitusungile indalama sha kubomfya ifwe 5 ukuninina indeke ukuya ku New York ku kumona amaofesi yakalamba. Ico calimfikile pa mutima nga nshi. Calitulundile ukutesekesha ukuteyanya kwa kwa Yehova.

“Lekeni nomba Tata atwalilile ukushimika.”

Twalikwete Ifya Kutufuupula

Twalikwete amafya no kufuupulwa, ukupala indupwa shimbi. Lintu bakalume balekulilako ukufika ku mushinku wa kwishishanya, nalebasoka ukukanabutukila mu cupo no mukashana bacebushiwako fye intanshi. Na kabili twaleshininkisha ukuti bali no wa kubashindika lyonse. Twalefwaya babeleshe mu bumi ilyo tabalasala aba kuba abakashi babo. Inshita shimo balefulwa no kulila fye, lelo mu kupita kwa nshita, balimwene amano yaba muli Baibolo na kucilisha aya kuupila “muli Shikulu.” Twalibatashishe pa kupingulapo kusuma.—1 Abena Korinti 7:39.

Kasuli wesu, Scott alitulishishe ifilamba. Atendeke ukubishanya kubi pa ncito. Mu kupelako, alitamfiwe mu cilonganino. Nangu ca kuti calitukalipe, twalicindike ubupingushi bwa baeluda. Ici casambilishe Scott ukuti imikalile yawamisha ya kubombela Yehova.

Tatwalekele ukumwafwa ukubwela mu cilonganino. Ubusuma fye, alibweshiwa pa numa ya myaka 5. Nga atontonkanya icacitike, atila: “Icangafwile lintu nali ku nse ca kwishiba ukuti ulupwa lwandi lwalintemenwe te mulandu ukubishanya nalo kwalicepele.” Scott atwalilile ukulunduluka kabili alibomba nga eluda pa myaka 8 iyapitapo.

Ubulanda bumbi bwali bwa kutamfiwa kwa umo mu beshikulu uwa mu myaka ya ba 20 mu 1998. Lelo tulasansamushiwa pa kuti ukusalapula kwa kwa Yehova kuti kwafumamo ukwaluka kusuma.

Ukwaluka Kukalamba mu Bumi Bwesu

Ilyo calefika 1978, abalumendo bonse balisuka bafuma pa ng’anda. Mu kupita kwa myaka, nabeleshe incito ya kulungisha bamashini bakafya, na ba mwela. Mu 1980, Margaret na ine twalipokelele ubwite bwa kusungusha ubwa kuyabombela ku maofesi yakalamba aya Watch Tower Society ku Brooklyn pa myeshi 9. Nomba papita imyaka 18, kabili epo tucili tulebomba!

Twalipaalwa apakalamba. Tacaangwike lyonse ukukusha abana mu nshila ya kale, ukulingana ne fishinte fya Baibolo, lelo ifwe twalikumamo. Ulupwa lwesu ino nshita lukwete abaume 5 ababomba nga baeluda, umo ni kangalila wenda. Twakwata abeshikulu 20 ne fishikulula 4 kabili abengi bali mu cine kabili babusumino kuli Lesa.

Twalimona bucine bwa mashiwi ya kwa kemba wa malumbo aya kuti: “Moneni, abana baume cikwatwa icafuma kuli Yehova; ubufyashi bwa mwi fumo e cilambu apeela. Nge mifwi mu minwe ya mpalume, e fyaba abana baume aba ku bulumendo.”—Ilumbo 127:3, 4.

[Amafutunoti]

[Icikope pe bula 20, 21]

Pamo na bana besu na bakashi babo (ku kulyo) na beshikulu (ku mpela ya ku kulyo) pa bushiku bwa kusefya kwalenga 50 ukwa cupo cesu, mu 1996.