Ukusansamusha ku Bapopomenwa
“Ifibumbwa fyonse filetetela no kukomenwe fumo capamo ukufika na kuli nomba.” (Abena Roma 8:22) Ukucula kwa buntunse kwali ukukalamba lintu ico calembelwe ukucila pa myaka 1,900 iyapitapo. Abengi baali abapopomenwa. Muli ifyo, Abena Kristu bacincishiwe ukuti: “Kosheni abatompoke mitima.”—1 Abena Tesalonika 5:14.
Ilelo, ukumanama kwa buntunse kwalikulilako, kabili abantu abengi ukucila kale lyonse bali abapopomenwa. Lelo bushe ico cilingile ukutupapusha? Te sana, pantu Baibolo ishibisha ishi nge “nshiku sha kulekelesha” kabili ita shene “inshita shayafya.” (2 Timote 3:1-5) Yesu Kristu asobele ukuti mu kati ka nshiku sha kulekelesha, kwali no kubako ‘inkumbabulili ku nko’ “ne fya kutiinya.”—Luka 21:7-11; Mateo 24:3-14.
Lintu abantu bakumanya ukusakamikwa kwa mutatakuya, umwenso, ubulanda, nelyo inkuntu shimbi sha musango yo ishabipa, ilingi line balapopomenwa. Icingalenga ukupopomenwa nelyo ubulanda bwacishamo kuti pambi caba ni mfwa ya mutemwikwa, ukulekana, ukulufya incito, nelyo ubulwele bwa mutatakuya. Abantu na kabili balapopomenwa lintu balundulula itontonkanyo lya kuyumfwa abashacindama, lintu bayumfwa ukuti nabafilwa ukutunguluka kabili nabalenga uuli onse insoni. Uuli onse kuti pambi abongololwa ku mibele ya kukanshika, lelo lintu umuntu alundulula itontonkanyo lya kubulwe subilo kabili tali na maka ya kumona inshila iili yonse iya kufuminamo mu mibele yabipa, kuti cafumamo ukupopomenwa kwabipisha.
Abantu mu nshita sha pa kale balekumanya ukuyumfwa kwapalako. Yobo aculile ubulwele ne shamo lya pa lwakwe. Ayumfwile ukuti Lesa alimulekeleshe, e co alumbulwile ukuselaushiwa ukulola ku bumi. (Yobo 10:1; 29:2, 4, 5) Yakobo aali uwapopomenwa pa calemoneka ukuba imfwa ya mwana mwaume wakwe, ukukaana ukusansamushiwa kabili ukufwaya ukufwa. (Ukutendeka 37:33-35) Ukuyumfwa uwa mulandu pa cilubo cakwe icabipisha, Imfumu Davidi alilishike ukuti: “Akasuba konse nyendauka nimfumfulila. Nalilopota.”—Ilumbo 38:6, 8; 2 Abena Korinti 7:5, 6.
Ilelo, abengi baliba abapopomenwa pa mulandu wa kuipimfya abene, ukwesha ukukonkana no kutantika kwa cila bushiku uko kwacila pa maka yabo aya muntontonkanya, aya mu nkuntu, na ya ku mubili. Mu kumonekesha ukukanshika, nga kwaendela pamo na matontonkanyo yalubana ne nkuntu, kuti fyaambukila umubili no kusangwilako ku mibombele yalubana iya muli bongobongo, muli ifyo ukuletako ukupopomenwa.—Linganyeniko Amapinda 14:30.
Ukwaafwa uko Bakabila
Epafroditi, Umwina Kristu wa mu mwanda wa myaka uwa kubalilapo ukufuma ku Filipi, abele ‘uwasakamikwa ico ifibusa fyakwe balyumfwile ukuti alilwele.’ Epafroditi, uwalwele pa numa ya kutumwa ku Roma ku fibusa fyakwe mu kuba ne mpao sha mutumwa Paulo, nakalimo ayumfwile ifyo alilengele ifibusa fyakwe insoni no kuti bamulangulwike ukuba uwafilwa. (Abena Filipi 2:25-27; 4:18) Ni shani fintu umutumwa Paulo ayafwile?
Atumine Epafroditi ukubwelelamo na kalata ku fibusa abena Filipi iyo yasosele ukuti: “[Pokeleleni Epafroditi] muli Shikulu, no kusekelela konse. Kabili cindikeni ababe fi.” (Abena Filipi 2:28-30) Icishinka ca kuti Paulo alandile bwino pa lwa wene no kuti abena Filipi balimupokelele mu kukaba no kutemwa, mu kushininkisha cifwile cilitontolwele Epafroditi no kwaafwa ukwilulula ukupopomenwa kwakwe.
Ukwabula ukutwishika, ukupanda amano kwa Baibolo ukwa ‘kukosha abatompoke mitima’ e kwawamisha. “Ukabila ukwishiba ukuti bambi balakusakamana pamo ngo muntu,” e fyasosele umwanakashi uwalecula ku kupopomenwa. “Ukabila ukumfwa umo ukusosa ukuti, ‘Ndomfwikisha; ukaba bwino.’”
Umuntu uwapopomenwa ilingi line akabila ukuitendekelako ukupitila mu kufwaya umuntu ulangulukilako uwakuubamo. Uyu alingile ukuba kakutika musuma kabili uwatekanya nga nshi. Alingile ukusengauka ukushimaula uwapopomenwa nelyo ukucita ukulandapo kwabamo ubupingushi, pamo nga, ‘Taulingile ukuyumfwa muli iyo nshila’ nelyo, ‘Iyo mibele yalubana.’ Inkuntu sha muntu wapopomenwa shaliba ishanakuka, kabili ukulandapo kwa musango yo ukwa kulengulula kukamulenga fye ukuyumfwa ukubipilako pa lwa mwine eka.
Uwapopomenwa kuti pambi ayumfwa uushacindama. (Yona 4:3) Nalyo line, umuntu alingile ukwibukisha ukuti fintu Lesa amona umo e cacindama mu cituntulu. Abantu bamwene Yesu Kristu ngo ‘ushalinga kwangwa,’ lelo ici tacayalwile umutengo wakwe uwa cine cine kuli Lesa. (Esaya 53:3) Ba uwaebekeshiwa, kwati fye fintu Lesa atemwa Umwana wakwe uwatemwikwa, e fyo atemwa na iwe wine.—Yohane 3:16.
Yesu aikatilwe inkumbu abo abaali mu kumanama kabili aeseshe ukubaafwa ukumona umutengo wabo ngo muntu umo umo. (Mateo 9:36; 11:28-30; 14:14) Alondolwele ukuti Lesa amona nge sha mutengo nelyo fye ni nseba ishacepa, ishishacindama. “Talulabwapo nangu lumo mu menso ya kwa Lesa,” e fintu asosele. Fintu acishapo ukumona abantunse abesha ukucita ukufwaya kwakwe nga ba mutengo! Ulwa aba Yesu asosele ukuti: “Ne mishishi ya ku mitwe yenu yalipendwa yonse.”—Luka 12:6, 7.
Ca cine, kuti pambi caba icakosa ku muntu uuli uwapopomenwa icabipisha, uwacimfiwa ku mabunake yakwe no kupelebela, ukusumina ukuti Lesa amumona ngo wa mutengo nga nshi. Kuti pambi ayumfwa uwashininkisha ukuti tawaminwa ukutemwa kwa kwa Lesa no kusakamana. ‘Imitima yesu kuti yatuseka,’ e fisumina Icebo ca kwa Lesa. Lelo bushe ico e ca kusangwilako ca kupiminako? Iyo te co. Lesa alamwensekesha ukuti abantunse ababembu kuti pambi batontonkanya bubi bubi kabili nelyo fye ukuiseka. E co Icebo cakwe cilabasansamusha ukuti: “Lesa alikula acile mitima yesu, kabili aishiba fyonse.”—1 Yohane 3:19, 20.
Ee, Shifwe wa ku mulu uwakwato kutemwa alamona ukucila pa membu shesu ne filubo. Alishiba ulwa imibele isangwilako, inshila yesu iya bumi yonse, inkuntu shesu na mapange. Alishiba ukuti twalipyene ulubembu, ukulwala, ne mfwa kabili muli ifyo twalikwata ukupelebela kukalamba. Icishinka ca kuti tulayumfwa aba bulanda kabili abakalifiwa fwe bene mu cine ceka bushininkisho bwa kuti tatufwaya ukubembuka kabili tatufikile ukwalepa. Baibolo isosa ukuti twalengelwe “ukulamba ku kuicusha fye” ukupusana no kufwaya kwesu. E co Lesa alalangulukilako ukupelelwa kwesu ukwa kalanda, kabili mu cililishi alalanguluka amabunake yesu.—Abena Roma 5:12; 8:20.
“Yehova wa nkumbu, kabili wa kusenamina,” e fyo twaebekeshiwa. “Ifyo akabanga katalukana na masamba, e fyo atalusha kuli ifwe ifya bupulumushi fyesu. Pantu wene aliishibe mibumbilwe yesu, aibukisho kuti tuli lukungu.” (Ilumbo 103:8, 12, 14) Mu cine cine, Yehova ni “Lesa wa cisansamushi conse, uuletusansamusha pali conse ica bucushi cituponena.”—2 Abena Korinti 1:3, 4.
Ukwaafwa uko abapopomenwa bakabila apakalamba kufuma ku kupalamina kuli Lesa wabo uwa nkumbu no kupokelela ubwite bwakwe ku ‘kupoosa pali wene ifisendo fyabo ifyafina.’ Mu cine cine kuti ‘apuupuutule mitima ya bafunshika.’ (Ilumbo 55:22; Esaya 57:15) E co Icebo ca kwa Lesa cikoselesha ipepo, ukusoso kuti: “Amasakamika yenu yonse bikeni pali [Yehova], pa kuti asakamana imwe.” (1 Petro 5:7) Ee, ukupitila mwi pepo no kupaapaata abantu kuti bapalamina kuli Lesa no kuipakisho “mutende wa kwa Lesa uwapulamo mu kwiluka konse.”—Abena Filipi 4:6, 7; Ilumbo 16:8, 9.
Ukuteuluka kubomba mu nshila ya bumi na ko kwine kuti kwaafwa umo ukucimfya imibele ya kupopomenwa. Ukutukusho mubili, ukulya ifya kulya fisuma, ukukwata umwela usuma no kutusha kwakumanina, no kusengauka ukutamba TV kwacishamo fyonse fyaliba ifyakatama. Umwanakashi umo alyaafwa abapopomenwa ukupitila mu kubasenda ku kwenda kwa kukumpauka. Lintu namayo wapopomenwa asosele ukuti: “Nshilefwaya ukuya mu kwenda,” umwanakashi mu cikuuku lelo mu kushangila ayaswike ukuti: “Ee, uleya.” Umwanakashi acita lipoti ukuti: ‘Twaendele [amakilomita 6]. Lintu twabwelele, aali uwanaka, lelo aleumfwa bwino. Te kuti usumine ifyo ukutukusha umubili kwapambana kwaba ukwa kwaafwa ukufikila waeshapo.’
Nangu cibe fyo, inshita shimo te kuti cicitikeko ukucimfya ukupopomenwa umupwilapo, nelyo fye ni lintu fyonse fyaeshiwa, ukusanshako ukundapa kwa cipatala. “Nalyesha fyonse fye,” e fyasosele umwanakashi wa mushinku wa pa kati, “lelo ukupopomenwa kulatwalilila.” Mu nshila imo ine, ino nshita ilingi line te kuti cicitikeko ukundapa impofu, bankomamatwi, nelyo abalemana. Lelo, abapopomenwa kuti basanga ukusansamushiwa ne subilo ukupitila mu kubelenga Icebo ca kwa Lesa lyonse, ico cipayanya isubilo lyashininkishiwa ilya kwilulukwa kubelelela ukufuma ku macushi yonse aya buntunse.—Abena Roma 12:12; 15:4.
Lintu Uuli Onse Takapopomenwe na Kabili
Lintu Yesu alondolwele ifintu fya kutiinya ifyaleisa pe sonde mu nshiku sha kulekelesha, alundilepo ukuti: “Pa kutendeko kubako ifi fintu, inukeni, inuneni imitwe; pantu ukulubuka kwenu nakupalama.” (Luka 21:28) Yesu alelanda pa kulubuka ukwingila mu calo cipya ca kwa Lesa icalungama, umo “ifibumbwa na fyo fikalubulwa ku busha bwa kubola no kutwalwa mu buntungwa bwa bukata bwa bana ba kwa Lesa.”—Abena Roma 8:21.
Mwandi kwiluluka ico cikaba ku mutundu wa buntunse ukulubulwa ku fisendo fya nshita yapita kabili ukushibuka cila kasuba mu kuba na matontonkanyo yalengama, ayaiteyanya ukubomba imilimo ya ako kasuba! Umuntu nangu umo takacilimwe na kabili kwi kumbi lya kupopomenwa. Ubulayo bwashinikishiwa ku mutundu wa muntu buli bwa kuti Lesa “akafuute filamba fyonse ku menso yabo, ne mfwa tayakabeko kabili iyo; takwakabe kabili ukuloosha nangu kukuuta nangu kucululuka; pa kuti ifya ntanshi nafiya.”—Ukusokolola 21:3, 4.
Kano fye nga calangililwa mu kupusanako, ukwambula konse ukwa Malembo kufumine mu Bupilibulo bwa Cibemba.