Bushe Caliba Mulandu Fintu Upepa?

AKALITAUNI kanono aka mu Africa kaleocewa mu kasuba kalotoka. Ukufuma mu mukonko wapalaminako kuleumfwike congo ca kulishe ŋoma kwalaluka, ukwimba, no kutoota kwa buseko. Lelo ici tacili kubungana kwa kwangalila capamo. Cili kupepa kwa cishilano ukwa cina Africa. Nangu cibe fyo, ici congo tacileumfwana na mashiwi ya cilulumo ayalefuma mwi calici lya congolo ilyabela lwa mupepi. Kulya bakapepa balesangalala bacito “kundapa” kwa mu cisungusho no kulandila mu ndimi. Ku lubali lumbi ulwe tauni na ko kuli umusango na umbi uwa kupepa. Ishiwi lyatwa ilya kwa muezzin ilileita bakapepa banankwe abaShilamu ukwisa ku mapepo.

Ee, ukuipeelesha kwa butotelo mu kulekanalekana kwakulisha kuti kwamonwa mu misumba iingi iya cina Africa na matauni. Pa nkulo ishingi abena Africa baali abaikushiwa ukukonka ifishilano fyabo fine ifya butotelo. Lelo lyene kwaishileko bamishonari ba mu Kristendomu, abalekonka ifita fya fyalo fya mu Europe ifyapusanapusana, kabili mu bukalushi baeseshe ukusangula uuli onse ukuba “Umwina Kristu”—ukusanshako fye na mashina yabo.

Ica kufumamo? Ukusanda kwa butotelo uko kwatumbinkenye ifisumino fya cina Africa ne fibelesho capamo ne fisumino fya butotelo ifyaletelwe mu calo. Ukufika kuli buno bushiku bakapepa ba “Bwina Kristu” abengi balabomfya ifipuuta ne fimpa ifya cishilano. Nalyo line, bamishonari ba mu Kristendomu baiminineko bubi bubi ubuKristu bwa cine apakalamba nga nshi, kabili bashile ku numa ubupyani bwa kulengo kufiitwa. Ukufika ku cipimo cakulisha, e bashingamwa ne mibele ya muntontonkanya waisalika ukulola kuli Baibolo iyo yabako pa kati ka bena Africa bamo ilelo.

Nangu ni fyo, imisango iingi iya “buKristu” icili ilabeleshiwa mu kusaalala. Mu myaka ya nomba line amabumba ya mabutotelo aya congolo nayalumbuka nga nshi; amacalici ya kuposha kwa mu citetekelo nayatemfuma. Kalemba wa mikululo ya mu nyunshipepala umo alondolwele ukucebusha kwa aya macalici pa kulandapo kuti ‘icitontonshi ca mwina Africa ica butotelo maka maka caba ca kusumina mu ciwamina icinabwingi. Ku muntontonkanya wa mwina Africa, ubutotelo bufwile ukuba na maka ya kupeela ukwikusha kwa mu kulungatika ku mikalile ya bantunse. E ico, ku mwina Africa uwasumina ukuti ifya kumfwaninamo fya ku mupashi fyaliba ifyakabilwa mupepi fye na mu cili conse, inshila ya kubombelamo iya macalici ya ku mupashi [nelyo iya kuposha kwa mu citetekelo] ilomfwana no kufwaya kwa nshila yakwe iya bumi.’ Ku ca bulanda, nangu cibe fyo, amacalici ya congolo ayengi yaimikwako fye nga kaliilo.

Ilelo, ifyakaniko fya mabutotelo ukucila pali 6,000 filabomba mu Africa. Nakalimo waliyumfwa ifyo aya yonse amabutotelo ne fyakaniko e fyakwata ulufungulo ku kupusunsuka. Lelo icipusho cine cine cili ca kuti, Ni shani fintu Lesa ayumfwa?

Bushe Ubutotelo Ubuli fye Bonse Kuti Bwatemuna Lesa?

Mu kushininkisha, Kabumba wa kubumbwa konse te kuti atushe fye ukwabula ubutungulushi muli kuno kuloshako. (Amose 3:7; Imilimo 17:26, 27) Kabili ubushininkisho bwa kuti ubutungulushi bwa bulesa kuti bwasangwa muli Baibolo bukalamba. Iyo, Baibolo tayaba, nga fintu bamo baita, icitabo ca musungu. Na kuba, takwaba umuntu—uwafiita nelyo umusungu—uwapokelela umucinshi pa lwa yene. “Amalembo yonse yantu yapuutwamo kuli Lesa,” e fisosa 2 Timote 3:16. Ifisambilisho fya Baibolo ifya cine, ifibomba fyaba, bulondoloshi bwa iko ubwa nshita sha ku kale, ukupusunsuka kwa iko mu kulolenkana no kusansa kwatapata, amasesemo ya iko ayalungikwa no kwananishiwa kwa mu cibulungwa ukushingalinganishiwako—ifi fyaba bushininkisho bwamonekesha ubwa kulembwa kwa iko ukwa bulesa.

Cinshi cintu ico citabo citusambilisha? Ica kubalilapo, citwebo kuti kwabako “Lesa wine wine” umo fye. (Yohane 17:3) Apantu cili fyo, ni shani fintu kwingabako icine mu mabutotelo yonse? Bushe amabumba ya mabutotelo tayapusana lintu caisa ku kwishibikwa kwine ukwa kwa Lesa ne mibele? Kalemba wa Baibolo Yakobo alandile ulwa “butotelo bwasanguluka kabili ubwine bwine.” (Yakobo 1:27, Today’s English Version) Nga ca kuti kuliko ukukabila kwa kwishibisha ubutotelo bwine bwine, kufwile na kabili ukubako ubutotelo bwa bufi nelyo ubwa cimbepa. Ici kuti capilika imfundo ya kuti amabutotelo yonse yaba fye ni nshila shapusanapusana isha kutununukilamo Lesa.

Ifipimo fya kwa Kabumba Ifya Kupepa

Ni nshila nshi iyalinga iya kupepelamo Lesa? Baibolo itusambilisha ukuti ukupepa kwine kwine kwashimpwa pa kwishiba kwalungikwa. Kasesema mukalamba Yesu Kristu inshita imo aebele umwanakashi umwina Samaria ati: “Imwe mupepe co mushaishiba.” (Yohane 4:22) Bushe ici, nakalimo, e fyo cili na kuli iwe? Bushe walisambilishiwa ukuti Lesa Wa maka yonse alikwata ishina lya pa lwakwe, Yehova? (Ilumbo 83:18) Bushe walishiba ico imifwaile yakwe ukukuma ku muntu ne sonde yaba? (Mateo 6:9, 10; Abena Efese 1:9, 10; 3:11) Bushe ubutotelo bobe bulakutambika isubilo lyashininkishiwa ilya nshita ya ku ntanshi iyawaminako? Kabili nga ca kuti uilanguluka we mwine ukuba Umwina Kristu, bushe kuti walondolola ifisumino fyobe ukufuma mu Malembo, nelyo bushe fyaba fye fya cishale wapokelele ifyo ushasendako inshita ya kubebeta?

Nga ca kuti waisanga we mwine ukubulisha ukwishiba kwalungikwa, kuti wapokelela kwene ukupitila mu kusambilila Icebo ca kwa Lesa, Baibolo. Yehova Lesa enekela bakapepa bakwe aba cine ukuba ababeleshanya na cintu lilye Buuku Lyashila lisambilisha. Icacila na pali ico, enekela bene ukubomfya fyene mu bumi bwabo. Imibele yesu iya mutima ifwile ukupala ilya iya kwa kemba wa malumbo uwatile: “Icebo cenu ni nyali ku makasa yandi, kabili lubuuto ku nshila yandi.” (Ilumbo 119:105) Kufika ku cipimo nshi ubutotelo bobe bwakwaafwa ukwishiba no kumfwikisha Baibolo?

Ulubali na lumbi ulwacindama ulwa kupepa kwa cine lwaba citetekelo muli Yesu Kristu, te pamo fye nga kasesema mukalamba lelo ngo Mwana wafyalwa eka uwa kwa Lesa. Amalembo mu kumonekesha yabilisha ukuti Yesu e “Kelenganya wa mweo.” (Imilimo 3:15; 4:12) Abengi batunga ukukwata icitetekelo muli Yesu, lelo caba shani ica cine cine icitetekelo cabo? Icitetekelo cine cine muli Kristu cifwaya ukumfwila amakambisho yakwe. Lesa umwine akoseleshe ici lintu abilishe ukuti: “Uyu e Mwana wandi Uwatemwikwa, muumfweni.” (Marko 9:7) Bakapepa ba cine muli fyo balatukuta ukwenda mu nkasa sha kwa Yesu mu kupalamisha nga nshi ukufika apo bengapesha. (1 Petro 2:21) Inshila imo bacitilamo ico yaba kuibimba mu mulimo wa kushimikila kwa pa cintubwingi uyo atendeke. (Mateo 4:17; 10:5-7) Bushe ubutotelo bobe bulakukoselesha ukukwata ukwakanamo kwa pa lobe muli uyu mulimo?

Ukutemwa na ko kwine kwaliba icifwaikwa ca kupepa kwine kwine. Yehova Lesa alondololwa pamo nge cipasho cine ica kutemwa, kabili Yesu aebele abakonshi bakwe ukuti baali no kwishibikilwa ku kutemwa balangile pa kati ka bene na bene. (Yohane 13:34, 35; 1 Yohane 4:8) Ukulanguluka amamilioni ya bantu ayengi abaitunga ukuba Abena Kristu ilelo, bushe icalo tacilingile ukuba fye mupepi no kwandatilwa no kutemwa? Mu cituntulu, nangu cibe fyo, icalo cesu cashinina ukuba icifulo cacilishapo kubulwamo ukutemwa. Inkondo shalisenda amamilioni ya bumi muli uno mwanda wa myaka weka. Imisoka no lukaakala fitwalilila ukusumbana. E co ipushe we mwine auti, ‘Nga ca kuti uuli onse aali mu butotelo bwandi, bushe icalo kuti caba icifulo cacilapo kukwata ukutemwa?’

Mu kulekelesha, Baibolo ilango kuti bakapepa ba cine bafwile ukuba abapaatukako ukufuma ku calo ico cishaishiba Lesa. Lintu Lesa apaatwile uluko lwa kwa Israele pa mbali pamo nga kabaka wa kupepa kwasanguluka, asokele abantu bakwe ukusengauka ukubishanya kwapalamisha ne nko shabotelela ishabashingulwike. (Amalango 7:1-6) Pali Yohane 17:16, Kristu Yesu mu kupalako asosele ulwa bakonshi bakwe ukuti: “Tabali [lubali lwa calo, NW], ifyo na ine nshili [lubali lwa calo, NW].” Bakapepa ba cine aba kwa Lesa tabakwatamo lubali mu mapolitiki, bucisenene, ubukwebo bwa bufunushi, nelyo amano ya buntunse ayali yonse ayashicindika Lesa. (Yohane 18:36; 1 Yohane 2:15-17) Bomfwila ukukambisha kwalembwa pa Abena Roma 12:2 ukwa kuti: “Mwipalana no bwikashi buno.” Bushe ici e co ubutotelo bobe bukukoselesha ukucita?

Ukwaafwa E ko Kwaba

Ee, inshila upepelamo mu cituntulu yaliba mulandu kuli Lesa. Ukulingana na wene, kwabako fye ubutotelo bwa cine bumo mpo. (Abena Efese 4:4-6) Ukulanshanya kwesu ukwipi kwakumya pali fimo ifya fisambilisho fya mpikwe ifya Baibolo. Mulandu nshi te kutukuta ukusambilila ifyafulilako?

Te mulandu ne cikulilo cobe ica butotelo, Inte sha kwa Yehova kuti bakwafwilisha muli kuno kuloshako. Balishibikwa mu cibulungwa pa mulandu wa mulimo wabo uwa kusambilisha Baibolo ukwashika. Balikakililwako ukwaafwa abantu ba mishobo yonse ne fikulilo fya butotelo ukunonka ukumfwikisha kwa Baibolo. (Amapinda 2:1-6) Balasabankanya impapulo sha Baibolo ishasapikwa bwino.a Na kuba, bakesa fye na mu ŋanda mu mobe ku kukusambilisha Baibolo apa fye pa lobe. Amamilioni ya bantu mu kusaalala kwa calo pali ndakai line balenonkelamo ukufuma muli uyu programu wa kusambilisha Baibolo. Mulandu nshi uwa kukanacitila ico we mwine? Mu cine cine, cili icakatama ukuti ucite fyo pa mulandu wa kuti caliba mulandu fintu upepa.

[Futunoti]

[Icikope pe bula 5]

Bamishonari ba mu Kristendomu bemininako bubi bubi ubuKristu bwa cine apakalamba nga nshi

[Icikope pe bula 5]

Amacalici ya congolo ayengi yaba kaliilo

[Icikope pe bula 6]

Icitetekelo muli Yesu lubali lwakatama ulwa kupepa kwa cine

[Icikope pe bula 7]

Inte sha kwa Yehova balaafwa amamilioni ukunonka ukwishiba kwalungikwa ukupitila mwi sambililo lya Baibolo ilya mu ŋanda ilya pa fye