?Yumi Stap Finis Long Ol Las Dei?

TOK ya “laef long wol ya bambae i kam strong tumas” i kamaot long Grik tok ya kai·roiʹ kha·le·poiʹ. (2 Timote 3:1) Wod ya kha·le·poiʹ i kamaot long wan wod we i minim “wael olgeta.” Mo hem i karem tingting ya tu, se i gat denja mo trabol i stap. Wan man we i stadi long mining blong Baebol, i talem se wod ya i stap tokbaot wan “bigfala taem blong rabis fasin.” From samting ya, nating se long ol taem we oli pas bifo, i bin gat trabol i kamaot, be ‘ol las dei’ bambae oli wael bitim mak. Olsem 2 Timote 3:13 i talem, ‘ol man nogud, mo ol man blong gyaman bambae oli gohed moa yet.’

?Ol tok ya oli stret long taem blong yumi? I gud yumi luklukgud long sam pruf we i stap long 2 Timote 3:2-5, blong luk sipos oli soemaot we yumi stap finis long ol las dei.

“Bambae ol man oli . . . laekem mane tumas.”—2 Timote 3:2.

U.S.News & World Report i tokbaot fasin blong yusum ol trik blong stilim mane. Hem i talem se fasin ya i “spolem wol long saed blong mane, mo i bigfala olsem we man i no save kontrolem.” Long Yunaeted Stet, mane we ol man oli stilim tru long plan ya we gavman i pem dokta mo hospital taem oli sik, i stap bitwin 5,000,000,000,000 mo 8,000,000,000,000 vatu evri yia. Sore tumas, ol gyaman fasin olsem oli stap kamaot oltaem. Olsem Gary Edwards, presiden blong ‘Ethics Resource Center’ i makem se, yumi gat “wan kastom, we samtaem yumi glad long fasin blong stil mo gyaman.” Hem i eksplenem se: “Yumi leftemap ol man we oli nogud, ol man blong politik mo ol bisnesman we oli stap rabem gavman be oli no kasem panis from.”

“Tingting blong olgeta i go antap tumas.”—2 Timote 3:2.

Man we tingting blong hem i antap tumas, hem i no gat respek long narafala man. !Samting ya i kamaot bigwan long taem blong yumi, we plante man oli stap tingting nogud long ol man blong narafala kala mo narafala kantri! The Globe and Mail long Toronto, Kanada, i talem se: “Ol man oli agensem moa ol smol grup blong man. Long Jemani, fasin blong mekem nogud long ol man blong defren kala i kam antap. Long Yunaeted Stet, Ku Klux Klana i stap gohed strong. Mo long Toronto, ol saen blong Nasi (swastika) oli stap olbaot long ol rod mo long ol haos prea blong ol man Jyu.” Presiden blong ‘Canadian Jewish Congress,’ Irving Abella, i talem se: “Yumi luk fasin ya long evri ples: long Swiden, Itali, Holan, Beljiom, mo Jemani tu.”

“Oli no save ona long papa mo mama blong olgeta.”—2 Timote 3:2.

The Toronto Star i talem se: “Ol man we oli bon biaen long Seken Bigfala Faet Blong Wol, tede, ol man oli stap talem se oli bonem ol pikinini we oli gat bigmaot, fasin agens, mo we oli no gat respek nating long narafala.” Plante taem, ol pikinini we oli mekem fasin stronghed long haos oli gohed long fasin ya long skul tu. Wan tija i makem se sam pikinini we oli gat fo yia nomo oli ansabak long ol tija. Hem i talem se: “Ol tija oli spenem moa taem blong stretem ol pikinini from fasin blong olgeta, i bitim we oli stap tijim olgeta.” I tru se, i no olgeta yangfala evriwan we oli gat fasin stronghed. Be, wan man we i wok longtaem olsem wan tija long haeskul, Bruce MacGregor, i talem se, “i luk olsem we oli no gat respek long wan samting.”

“Bambae oli no man blong sore.”—2 Timote 3:3.

Long ol las dei, fasin blong seraot insaed long famle i kam antap bigwan—long ples ya we kaen fasin mo lav i mas stanap strong moa. The New York Times i mekem ripot ya se, “fasin blong man i kilim woman, i kam bigfala samting we i givim kil mo ded long ol woman long Amerika. Fasin ya i mekem moa trabol bitim namba blong olgeta akseden long trak, fasin blong repem woman, mo fasin blong kilim man blong stilim mane blong hem.” Olgeta we oli mekem nogud wetem ol pikinini blong famle blong olgeta bakegen, hemia olgeta we ol memba blong famle oli trastem gud olgeta. Bigfala namba blong ol divos, fasin blong spolem ol olfala, mo fasin blong kilim i ded pikinini long bel, olgeta samting ya tu oli pruf se plante man oli “no gat . . . fasin sore nating.”—Phillips.

“Oli wael olgeta. . . . oli no wantem ol fasin ya we i gud.”—2 Timote 3:3.

Wan man blong raetem nyuspepa, Bob Herbert, i talem se: “Ol yangfala we oli stap kilim man i ded, oli no nidim wan risen blong mekem olsem. Plante yangfala oli agri nomo long tingting ya se i oraet blong sutum i ded wan narafala man ‘blong nating nomo.’” Ol papa mo mama tu oli no gat stret tingting long saed blong wanem fasin i stret. Taem sam man oli ripotem wan grup blong ol yangfala boe we oli stap kaontem hamas gel oli bin slip wetem olgeta, blong traem kasem namba we i antap long ol narafala, wan papa i talem se: “Samting we boe blong mi i mekem i sem mak nomo long fasin we eni helti boe long Amerika, i save mekem taem hem i gat sem yia olsem hem.”

“Oli wantem tumas ol samting we oli stap harem gud long hem, i winim we oli stap laekem God.”—2 Timote 3:4.

Folem wan ripot, ol yangfala oli spenem 15 haoa blong lesin mo lukluk ol samting olsem video, myusek, mo televisin, mo oli spenem wan haoa long jyos. Altoona Mirror, i givim ripot ya se: “Tede, fasin blong laef we i stanap long ol tok blong televisin, radyo mo nyuspepa, mo we i stap kamaot olbaot long rod long taon mo afsaed long ol klasrum long skul, oli bos long laef blong ol yangfala. Paoa we famle i gat long olgeta, hemia long seken ples long laef blong olgeta. Mo jyos, hem i laswan samting olgeta.” Nyuspepa ya, Mirror i talem tu se, “sipos ol papa mo mama oli no stap, mo ol jyos oli no toktok, ale ol radyo, nyuspepa mo televisin nao, oli olsem strong voes we ol yangfala oli harem long laef blong olgeta.”

“Long fes blong ol man, bambae olgeta oli stap folem fasin blong Kristin man, be oli no wantem paoa blong God nating long laef blong olgeta.”—2 Timote 3:5.

Ol trutok blong Baebol oli gat paoa blong jenisim laef blong ol man. (Efesas 4:22-24) Be, sam long ol fasin we oli agensem moa ol loa blong God, oli stap gohed nomo insaed long ol jyos. Wan nogud eksampel, hemia fasin blong sam lida blong jyos blong mekem nogud long saed blong seks wetem sam pikinini. Folem tok blong The New York Times, wan loea long Yunaeted Stet “i talem se, hem i gat 200 ripot we oli kamaot long 27 ples, blong ol man we oli talem se ol pris oli bin mekem nogud long olgeta long saed blong seks.” Tru tumas, nating se ol bigman ya blong jyos oli traem soemaot se oli onagud long God, rabis wok blong olgeta i soem klia se oli gat tu fes.

SAM MOA PRUF SE YUMI STAP LONG OL LAS DEI

2 Timote 3:2-4 I TALEM TU SE OL MAN BAMBAE OLI . . .

□ Man blong tok flas

□ Tok nogud long God

□ No talem tangkyu

□ No save stap tru long God no narafala man

□ Strong tumas long ol narafala man

□ Spolem nem blong narafala man

□ Man blong lusum hed

□ Spolem ol fren blong olgeta

□ Oli stronghed

□ Flas i mekem tingting blong olgeta i lus

‘SAEN WE I SOEMAOT SE YU STAP FINIS’

Smoltaem bifo long ded blong Jisas, ol man blong hem oli askem se: “?Wanem saen bambae i soemaot we yu yu stap finis mo we fasin ya blong wol i kasem en blong hem?” (Matyu 24:3, NW) Jisas i talemaot sam trabol mo sam samting we oli mas hapen blong makemaot ol las dei. Naoia, yumi luklukgud long sam blong olgeta ya.

“Ol man bambae oli save mekem faet long ol narafala man. Mo ol kantri bambae oli save mekem faet long ol narafala kantri.”—Matyu 24:7.

“Ol masket, ol trak blong faet, ol plen blong faet, nyuklia bom, mo ol roket we oli sakem bom i go longwe, olgeta samting ya oli rulum laef blong ol man long ol yia biaen long 1900—nating se long ol yia ya ol man oli traem mekem laef i kam moa gud, mo ol gavman oli tingbaot ol puaman. Ol bigfala faet we oli kilim i ded plante man mo we oli spolemgud ol ples bitim ol narafala faet bifo, oli makemgud ol yia ya.”—Milestones of History.

“Olbaot long wol, bambae graon i seksek.”—Matyu 24:7.

Long laswan handred yia we i pas, graon i seksek bigwan, i go kasem 7.5 mo 8.3 long skel blong makem paoa blong hem, long ol ples olsem Jili, Jaena, India, Iran, Itali, Japan, Peru, mo Teki.

“Bambae i gat ol samting blong mekem man i fraet.”—Luk 21:11.

From we ol bigfala trabol blong mekem man i fraet oli kam antap long ol yia we oli jes pas, ating fraet i bigfala filing we i bitim ol narafala filing blong olgeta man. Ol man oli fraet long ol faet, ol fasin blong brekem loa, doti we i stap spolem wol, ol sik, praes blong ol samting i go antap tumas, mo plante narafala samting we i mekem oli harem se oli no stap sef, mo se laef blong olgeta i stap long denja.

“Hadtaem blong kasem kakae.”—Matyu 24:7.

“Hanggri i Stap Kam Antap Be Ol Grup Blong Givhan Oli Stap Rao,” hemia stampa tok blong wan haf blong magasin ya New Scientist. Wan man we bifo hem i presiden blong Yunaeted Stet, i talem se long twante yia nomo, hanggri i save kavremap wol ya. Magasin ya i gohed blong talem se: “Nating se ol tok we i stap kamaot oli mekem man i fraet, be help long saed blong kakae we ol rij kantri oli stap givim long ol kantri we oli pua, blong planem kakae, i stap godaon bigwan.”

“Bambae i gat ol strong sik.”—Luk 21:11.

Folem tok blong sam grup blong man we oli gat save, faet we gavman blong Yunaeted Stet i mekem agensem sik ya AIDS—we praes blong hem i bitim 50 bilyan vatu evri yia—i no givhan nating. Dokta Donna Sweet, we hem i lukaot long 200 no 300 sikman, i givim woning ya se: “AIDS i mekem se yumi stap lusum ol man we, sipos oli no kasem sik ya, oli naf blong wok blong plante moa yia, maet 30 no 40 yia yet.” Naoia, long Yunaeted Stet, sik ya AIDS i bitim ol narafala sik we oli tekemaot laef blong ol man we oli gat 25 go kasem 44 yia.

“Bambae ol fasin nogud oli kam bigfala moa.”—Matyu 24:12.

Long Yunaeted Stet, oli mekem wan stadi long 2,500 yangfala. Stadi ya i soemaot se 15 pesen blong olgeta oli bin holem wan masket samtaem long ol 30 dei we oli jes pas. Mo 11 pesen blong olgeta, wan narafala i bin traem blong sutum olgeta wetem masket long yia we i jes pas. Mo 9 pesen blong olgeta, oli bin traem blong sutum wan man samtaem wetem masket.

?OLSEM WANEM LONG FYUJA?

Olsem yumi luk finis, ol man oli mestem stret rod bigwan. Wol i stap longwe tumas long pis. Long saed blong ol trabol ya we yumi jes tokbaot antap, oli bigfala bitim eni samting we i bin kamaot bifo. Tru tumas, olgeta man long wol oli faenem se oli stap long wan ples we oli no save long hem nating. Oli stap pastru long wan taem we Baebol i kolem ol las dei.

?Wanem samting bambae i kamaot afta long taem ya?

[Futnot]

[Foto Credit Line blong pija long pej 4]

Michael Lewis/Sipa Press