Laef Tru Long “Dei Blong Jeova”

“Dei blong Jeova i bigfala mo i mekem ol man oli fraet tumas. ?Hu i save stanap long dei ya?”​—JOEL 2:​11.

1. ?From wanem ‘dei blong Jeova we i mekem ol man oli fraet’ i wan taem blong glad?

!“MKEM OL MAN OLI FRAET TUMAS”! Hemia tok we profet blong God Joel i yusum blong eksplenem bigfala “dei blong Jeova.” Be, yumi ya we yumi laekem Jeova tumas mo we yumi mekem promes finis blong givim laef blong yumi i go long hem tru long ransom sakrifaes blong Jisas, yumi no nidim blong fraet mo seksek from we dei blong Jeova i kolosap tumas. Yes, i tru se dei ya bambae i mekem ol man oli fraet tumas. Be hem i wan bigfala dei blong sevem ol man tu, wan dei blong mekem olgeta oli fri long ol nogud fasin blong wol ya we oli bin harem nogud long olgeta blong plante taosen yia finis. Joel i pulum ol man blong God blong tingbaot dei ya, mo blong “glad mo hapi, from we Jeova bambae i mekem wan bigfala samting.” Nao hem i gohed i se: “Mo tru, olgeta we oli singaot long nem blong Jeova, bambae hem i sevem olgeta.” Biaen, aninit long Kingdom blong God, “bambae i gat ol man we oli stap sef, olsem Jeova i talem finis, mo long medel blong olgeta we oli stap laef, we Jeova i stap singaotem ­olgeta.”​—Joel 2:​11, 21, 22, 32.

2. Folem stampa tingting blong God, ?wanem i hapen (a) long “dei blong Masta” (b) long “dei blong Jeova”?

² Dei blong Jeova we i mekem ol man oli fraet i no sem mak long ‘dei blong Masta’ we Revelesen 1:​10 i tokbaot. Long dei blong Masta, ol 16 vison we Revelesen japta 1 kasem 22 i tokbaot, oli kamtru. Mo tu, long dei ya, olgeta samting we Jisas i talemaot blong ansa long kwestin we ol man blong hem oli askem, oli kamtru. Oli askem se: ‘?Bambae ol samting ya oli kamtru wetaem? Mo wanem saen we bambae i soemaot se yu yu stap finis mo we fasin ya blong wol i kasem en blong hem?’ Ol samting we oli stap kamaot long wol ya, olsem ‘ol faet, hadtaem blong kasem kakae, fasin blong no laekem narafala man, ol sik, mo fasin blong brekem loa,’ oli makemaot se Jisas i stap finis long heven. Long taem blong yumi, ol trabol ya oli kam bigwan tumas, taswe Jisas i mekem wan samting blong leftemap tingting blong ol man we oli fraetgud long God. Hem i sanem ol man blong hem oli go talemaot “gud nyus blong kingdom long olgeta ples long wol, blong oli wetnes blong hem long fes blong olgeta man.” Taem dei blong Masta i kasem fulmak blong hem, “en” blong rabis fasin blong wol ya bambae i kamtru. Yes, dei blong Jeova we i mekem ol man oli fraet, bambae i faerap. (Matyu 24:​3-​14; Luk 21:11) Hemia dei we Jeova bambae i mekem jajmen blong hem i kamtru kwiktaem long rabis wol ya blong Setan. “Mo tru, heven mo wol bambae tufala i seksek. Be Jeova bambae i stap ­olsem wan sefples blong ol man blong hem.”​—Joel ­3:16.

Jeova i Tekem Aksin Long Taem Blong Noa

3. ?Olsem wanem taem blong yumi i sem mak long taem blong Noa?

³ Ol fasin blong wol tede oli olsem long “taem blong Noa,” bitim 4,000 yia bifo. (Luk 17:26, 27) Long Jenesis 6:5 (NW), yumi ridim se: “Nao Jeova i luk we rabis fasin blong man i fulap long wol, mo oltaem hat blong olgeta i stap tingbaot blong mekem ol rabis fasin nomo.” !Hemia i sem mak long taem blong yumi ya! Rabis fasin, fasin griri, mo ol man we oli no gat lav, oli stap long evri ples. Maet yumi ting se ol nogud fasin blong man oli kasem wan mak we oli no save go nogud moa. Be profet tok blong aposol Pol long saed blong ‘ol las dei’ i stap kamtru moa evri dei. Hem i se: ‘Ol rabis man mo ol man blong ­gyaman, oli stap kam moa nogud, bambae oli save lidim moa man oli go krangke, mo bambae ol man ya tu oli save go krangke moa blong folem olgeta.’​—2 Timote 3:1, 13.

4. ?Long taem bifo, gyaman wosip i gat wanem paoa long ol man?

⁴ ?Long taem blong Noa, skul i mekem ol man oli haremgud? No gat. Gyaman skul we i stap long taem ya i mekem ol fasin blong man oli kam nogud moa. Faswan papa mama blong yumi i letem gyaman tijing blong “snek ya blong bifo we nem blong hem ‘Setan’ no ‘Man we i agensem man,’ ” i gat paoa long tufala. Sam long ol faswan pikinini blong Adam, oli ‘stat yusum nem blong Jeova’ long nogud fasin. (Revelesen 12:9; Jenesis 3:​3-6; 4:​26) Biaen, ol rebel enjel we oli no moa ona long God, oli tekem bodi olsem man blong oli save slip wetem ol naesfala gel long wol ya. Ol woman ya oli karem ol pikinini we oli bigbigwan mo oli strong tumas, nem blong olgeta se ol Nefilim. Oli mekem raf fasin mo oli spolem ol man. Aninit long paoa ya blong ol rabis speret, ‘wol ya i kam fulap long rabis fasin.’​—Jenesis 6:​1-​12.

5. Long ol tok blong Jisas long saed blong taem blong Noa, ?hem i givim wanem woning long yumi?

⁵ Be i gat wan famle we i bin holemstrong long Jeova. Taswe, God “i sevem Noa, we i wan prija blong talemaot stret fasin, wetem seven narafala man tu. Be i letem wora i kam bigfala, i draonem ol narafala man ya we oli no obei long hem.” (2 Pita 2:5) Bigfala Wora ya i pija blong dei blong Jeova we bambae i mekem ol man oli fraet. Dei ya bambae i makem en blong rabis fasin blong wol ya. Profet tok blong Jisas i tokbaot dei ya, i se: “Dei blong samting ya, mo taem blong hem, i no gat man naoia we i save. Ol enjel blong heven, mo mi tu we mi Pikinini blong God, be mifala i no save. Papa blong mi, hem nomo i save. Olsem we long taem blong Noa, ol man oli no rere, oraet, long taem we mi, mi Pikinini blong Man bambae mi kamtru, bambae i olsem. Long taem ya bifo, taem we wora i no ron bigfala yet, ol man oli stap kakae, oli stap dring, oli stap mekem mared, kam kasem taem we Noa i go insaed long bigfala sip blong hem. Mo olgeta ya oli no save wan samting, kamkam we wora i ron bigfala, i tekemaot olgeta. Nao long taem ya we mi, mi Pikinini blong Man bambae mi kamtru, bambae i olsem.” (Matyu 24:36-​39) Taem ya blong yumi i sem mak nomo, taswe Jisas i givim woning se yumi ‘mas lukaotgud, mo stap wekapgud. Yumi mas prea oltaem blong bambae yumi gat paoa blong ronwe long olgeta trabol ya.’​—Luk 21:34-​36.

Jeova i Jajem Mo i Panisim Sodom Mo Gomora

6, 7. (a) ?Ol samting we oli hapen long taem blong Lot oli pija blong wanem samting? (b) ?Samting ya i givim wanem klia woning long yumi?

⁶ Sam handred yia afta we Bigfala Wora ya i ron, ol pikinini blong Noa oli kam plante long wol. Long taem ya, Ebraham we i stap tru long God mo Lot, boe blong brata blong Ebraham, tufala i luk wan narafala dei blong Jeova we i mekem ol man oli fraet. Lot mo famle blong hem oli stap long taon blong Sodom. Taon ya mo taon blong Gomora we i stap kolosap, tufala i fulap long ol rabis fasin long saed blong seks. Mo tu, ol man oli folem fasin blong ronem ol sas samting, wan fasin we i gat bigfala paoa long waef blong Lot. Ale, Jeova i talem long Ebraham se: “I gat ol poen we i nogud olgeta, we ol man oli stap talemaot agens long ol man Sodom mo ol man Gomora. Ol rabis fasin we olgeta ya oli stap mekem oli nogud we i nogud.” (Jenesis 18:20) Ebraham i askem strong long Jeova blong no spolem tufala taon ya from ol stret man we oli stap long tufala ya. Be Jeova i talem se hem i no save faenem ten stret man long tufala ples ya. Ol enjel blong God oli givhan long Lot mo tufala gel blong hem, blong ronwe i go long taon blong Joa we i stap kolosap.

⁷ ?Wanem i hapen biaen? Luk 17:28-​30 i skelem taem blong Lot wetem ‘ol las dei’ blong wol naoia, i se: “Long taem blong Lot i olsem nomo. Ol man oli stap kakae, oli stap dring, oli stap pem ol samting, oli stap salem ol samting, oli stap wokem garen, mo oli stap wokem haos. Be long dei ya we Lot i goaot long Sodom, faea mo salfa i kamaot long skae, i foldaon long olgeta, i bonem olgeta oli lus. Ale, be long taem ya we bambae mi soemaot we mi mi Pikinini blong Man, bambae i olsem.” Trabol we i kamtru long Sodom mo Gomora long bigfala dei blong Jeova bifo, i givim wan klia woning long yumi naoia, long taem ya we Jisas i stap finis. Ol man long taem blong yumi “oli go krangke olsem ol enjel ya, nao oli mekem nogud wetem woman mo oli mekem krangke wetem olgeta nomo.” (Jud 7) Mo tu, ol nogud fasin long saed blong seks long taem blong yumi, oli stampa blong plante “strong sik” we Jisas i bin talem se bambae oli kamaot.​—Luk 21:11.

“Hariken” i Kasem Isrel

8. ?Ol man Isrel oli holem promes we oli mekem long Jeova go kasem wanem mak?

⁸ Biaen, Jeova i jusum Isrel olsem ‘ol nambawan man blong hem, i winim ol narafala man long wol, . . . wan kingdom blong pris mo wan tabu nesen.’ Be blesing ya i dipen long fasin blong olgeta blong ‘obei long hem, mo holemgud promes we hem i mekem wetem ol bubu blong olgeta bifo.’ (Eksodas 19:​5, 6) ?Oli tinghae long bigfala blesing ya? !No gat! I tru se, sam man long nesen ya oli holemstrong long wosip blong Jeova, olsem Moses, Samuel, Deved, Jeosafat, Hesekaea, Josaea, mo sam profet mo woman profet. Be Isrel olsem wan nesen i no stap tru long God. Biaen, nesen ya i seraot long tu haf​—Isrel mo Juda. Bighaf blong tufala nesen ya oli joen long wosip blong ol hiten man, mo long kastom blong ol kantri raonabaot long olgeta we oli no ona long God.​—Esikel 23:49.

9. ?Jeova i mekem wanem jajmen i kamtru long ol ten stronghed laen blong Isrel?

⁹ ?Olsem wanem Jeova i jajem bisnes ya? Olsem oltaem, hem i givim wan woning, folem rul we Emos i talem, se: “Masta King Jeova bambae i no mekem wan samting nating sipos hem i no soemaot tingting blong hem we i stap haed long ol man blong hem, ol profet, fastaem.” Emos bakegen i talemaot trabol long ol laen blong Isrel long not, i se: “?Bambae dei blong Jeova i mekem wanem long yufala? Bambae dei ya i tudak mo i no gat laet.” (Emos 3:7; 5:​18) Hosea, wan narafala profet raonabaot long taem blong Emos, i talem se: “Oli gohed blong planem win, be bambae oli kasem hariken.” (Hosea 8:7) Long yia 740 B.K.T.,a Jeova i yusum ami blong Asiria blong spolem blong olwe, ol laen blong Isrel long not.

Jeova i Jajem Juda We i Lego Trufala Wosip

10, 11. (a) ?From wanem Jeova i no fogivim Juda? (b) ?Wanem ol nogud fasin we oli spolem nesen ya?

¹⁰ Jeova i sanem ol profet blong hem oli go long ol laen blong Juda long saot tu. Be ol king blong Juda olsem Manase, mo Emon we i kam biaen long hem, oli gohed blong mekem ol samting we i nogud long ae blong Jeova. Oli ‘kilim fulap stret man i ded, oli prea long ol rabis aedol, mo oli bodaon long olgeta.’ Nating se Josaea, pikinini blong Emon, i mekem samting we i stret long ae blong Jeova, ol king we oli kam biaen long hem mo ol narafala man, oli foldaon long ol rabis fasin bakegen, mekem se “Jeova i no wantem fogivim olgeta.”​—2 King 21:16-​21; 24:​3, 4.

¹¹ Jeova i yusum Jeremaea blong talemaot tok blong hem, se: “Wan samting blong sapraes, yes, wan fasin we i nogud tumas i kamaot long kantri ya: Ol profet oli stap talemaot ol gyaman tok, mo ol pris oli stap holem ol man oli stap aninit long paoa blong olgeta. Mo ol man blong mi oli laekem ol fasin ya. ?Mo bambae yufala i mekem wanem long en blong bisnes ya?” Nesen blong Juda i gat bigfala fol bitim mak from blad blong ol man we i kilim olgeta i ded. Ol man oli nogud, oli stil, oli kilim narafala man i ded, oli slip wetem hasban no waef blong narafala, oli mekem gyaman promes, oli wosipim ol narafala god, mo oli mekem plante narafala rabis fasin tu. Haos blong God i kam wan “ples blong haed blong ol man blong stil.”​—Jeremaea 2:​34; 5:​30, 31; 7:​8-​12.

12. ?Jeova i givim wanem panis long Jerusalem we i lego trufala wosip?

¹² Jeova i talem se: “I gat wan bigfala trabol we bambae mi karemaot long not [Koldia] i kam long ples ya, yes wan bigfala trabol we bambae i smasem ol samting.” (Jeremaea 4:6) Ale, Jeova i pulum bigfala politik paoa blong wol, Babilon, we long taem ya i olsem “hama blong kilim olgeta ples blong wol,” nao hem i kam faet agensem Jerusalem we i lego trufala wosip, mo i spolem haos prea blong hem. (Jeremaea 50:23) Long yia 607 B.K.T., strongfala ami blong Nebukadnesa i raonem Jerusalem mo i mekem olgeta man blong hem oli harem nogud tumas. Biaen, taon ya i go long han blong ol ami blong Nebukadnesa. “Mo king blong Babilon i girap, i kilim i ded ol boe blong [King] Sedekaea stret long fored blong king ya, long Ribla. Mo hem i kilim i ded olgeta haeman blong Juda. Hem i spolem ae blong Sedekaea blong mekem i kam blaen, nao i fasem hem long jen we oli wokem long kopa, mo i karem hem i go long Babilon. Ol man Koldia oli bonem haos blong king mo ol haos blong ol narafala man, mo oli spolem stonwol blong Jerusalem. Nebusaradan, jif blong ol gad, i tekem ol man we oli stap yet long taon ya, mo ol soldia we oli letem olgeta oli go long han blong hem, mo ol narafala man we oli stap, oli go kalabus long Babilon.”​—Jeremaea 39:​6-9.

13. ?Hu i stap laef tru long dei blong Jeova long yia 607 B.K.T., mo from wanem?

¹³ !Tru ya, hem i wan dei we i mekem ol man oli fraet! Be samfala we oli obei long Jeova oli laef tru long strong jajmen ya. Hemia ol man Rekab we oli no man Isrel. Defren long ol man Juda, oli gat tingtingdaon mo oli obei long Jeova. Ebed-melek tu i laef tru long dei ya. Hem i holemstrong long God, mo i sevem laef blong Jeremaea taem i pulumaot hem long wan wel we i fulap long sofmad. Baruk we i stap tru long Jeremaea mo i wok olsem man blong raetemdaon ol tok blong hem, hem tu i laef tru long dei ya. (Jeremaea 35:18, 19; 38:​7-​13; 39:15-​18; 45:​1-5) Jeova i talem long ol man olsemia, i se: “Mi mi savegud ol tingting we mi gat long saed blong yufala, . . . tingting blong givim pis, i no bigfala trabol, tingting blong givim wan fyuja mo wan hop long yufala.” Promes ya i kamtru smol long yia 539 B.K.T., taem king we i winim Babilon, Saeras, i letem ol man Jyu we oli onagud long God, oli gofri, nao oli gobak long Jerusalem blong bildim bakegen taon ya mo haos prea blong hem. Tede, olgeta we oli kamaot long ol gyaman skul we Babilon blong bifo i stampa blong olgeta, mo oli kam joen long klin wosip blong Jeova, oli save putum tingting blong olgeta i stap strong long wan nambawan fyuja blong pis we i no save finis, long Paradaes we Jeova bambae i stanemap bakegen.​—Jeremaea 29:11; Ol Sam 37:34; Revelesen 18:​2, 4.

“Bigfala Trabol” Long Faswan Handred Yia

14. ?From wanem Jeova i sakemaot Isrel blong olwe?

¹⁴ Naoia, i gud we yumi tingbaot samting we i hapen long faswan handred yia K.T.b Long taem ya, ol man Jyu oli foldaon bakegen long apostasi.c Jeova i sanem stret Pikinini blong hem i kam long wol ya, olsem Man we Hem i jusumaot, no Mesaea. Stat long yia 29 K.T. kasem 33 K.T., Jisas i prij long ol defren ples long Isrel, i talemaot se: ‘Yufala i mas tanem tingting blong yufala from ol sin blong yufala, from we kingdom blong heven i kam kolosap nao.’ (Matyu 4:​17) Mo tu, hem i hivimap ol man blong folem hem, mo i trenem olgeta blong oli save joen wetem hem blong talemaot gud nyus blong Kingdom. ?Nao, ol lida blong ol man Jyu oli mekem wanem? Oli tok nogud blong daonem mo agensem Jisas. Biaen, oli mekem wan samting we i rabis bitim mak. Oli nilim hem long wan pos blong i harem i soa tumas gogo hem i ded. Ale, Jeova i sakemaot ol man Jyu, oli no moa ol man blong hem. Hem i sakemaot nesen ya blong olwe.

15. ?Ol man Jyu we oli tanem tingting from ol sin blong olgeta oli gat jans blong mekem wanem?

¹⁵ Long dei blong Pentekos long yia 33 K.T., Jisas we i laef bakegen long ded finis, i kafsaedem tabu speret i go long ol man blong hem, nao olgeta oli kasem spesel paoa blong toktok long ol defren lanwis, long ol man Jyu mo ol proselaet we oli kam hivap kwiktaem. Aposol Pita i talem long bigfala hif man ya, i se: ‘God i mekem man ya Jisas, i laef bakegen finis long ded, mo mifala evriwan ya i stap talemaot samting ya. . . . From samting ya, yumi man Isrel evriwan, yumi mas savegud se i tru we God i tekem Jisas ya we bifo yufala i nilim long pos, nao, hem i mekem hem i Masta blong yumi, mo i Mesaea tu.’ ?Ol man Jyu we hat blong olgeta i stret oli mekem wanem? ‘Oli harem we tok ya i stikim olgeta tumas,’ ale oli tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta, mo oli tekem baptaes. (Ol Wok 2:​32-​41) Nao, wok blong talemaot Kingdom i spid moa gogo, long ol 30 yia we oli kam biaen, nyus ya i kasem “olgeta man long wol.”​—Kolosi 1:​23.

16. ?Olsem wanem Jeova i lidim ol samting taem hem i mekem jajmen blong hem i kamtru long ol prapa man Isrel?

¹⁶ Ale, stret taem i kam blong Jeova i mekem jajmen blong hem i kamtru long ol prapa man Isrel we hem i sakemaot olgeta finis. Plante taosen man blong ol defren nesen blong wol long taem ya oli joen long Kristin kongregesend finis, mo tabu speret i makemaot olgeta blong oli kam “Isrel blong God” long saed blong speret. (Galesia 6:16) Be long taem ya, ol man Jyu oli foldaon long fasin blong no laekem nating narafala man, mo ol smosmol grup blong skul oli stap faet. Oli no folem tok we Pol i bin raetem se ‘oli mas obei long ol haeman,’ be oli girap, oli rebel agens long gavman blong Rom we i rul long olgeta. (Rom 13:1) I klia se Jeova i lidim ol samting we i hapen biaen. Long yia 66 K.T., Jenerol Gallus i lidim ami blong Rom blong raonem Jerusalem. Ol ami ya blong Rom oli go insaed long taon mo oli digim hol i go aninit long stonwol blong haos prea. Olsem ol buk blong Josephus oli soem, trabol we i kasem taon ya mo ol man blong hem i nogud we i nogud tumas.e Nao wantaem nomo, ol soldia blong Rom oli aot, oli gobak. Samting ya i givim jans long ol man blong Jisas blong ‘ronwe i go haed long ol hil,’ folem woning we Jisas i bin givim long olgeta long profet tok blong Matyu 24:15, 16.

17, 18. (a) ?Jeova i mekem wanem bigfala trabol i kamaot blong panisim ol man Jyu? (b) ?Hu i ‘stap sef,’ mo jajmen ya i pija blong wanem samting?

¹⁷ Nating se i olsem, jajmen ya blong Jeova i no kasem fulmak blong hem yet. Long yia 70 K.T., Jenerol Titus i lidim ol ami blong Rom oli kambak, oli agensem taon ya bakegen. !Long faet ya, ol ami blong Rom oli win fulwan! Ol man Jyu we oli stap faet bitwin long olgeta, oli no naf blong winim ol man Rom. Ale, ol ami blong Rom oli spolem taon mo haos prea blong hem fulwan. Bitim wan milyan man Jyu we oli bunbun mo slak long bodi blong olgeta, oli harem nogud tumas gogo oli ded. Oli sakem samwe long 600,000 dedbodi oli go afsaed long get blong taon. Afta we oli winim taon ya, oli karem 97,000 man Jyu oli go kalabus. Biaen, plante blong olgeta oli ded long ol nogud pleplei, taem oli faetem narafala man no wael anamol long ol stad. Yes, ol Kristin nomo we oli obei mo ronwe i go long ol hil narasaed long Jodan Reva, oli stap laef tru long ol yia ya blong bigfala trabol.​—Matyu 24:21, 22; Luk 21:20-​22.

¹⁸ Olsem nao, bigfala profet tok blong Jisas long saed blong ‘en blong fasin blong wol,’ i kamtru fastaem long ol man Jyu. Hem i finis long ol yia 66 K.T. kasem 70 K.T., wetem dei blong Jeova we i jajem stronghed nesen ya blong ol man Jyu. (Matyu 24:​3-​22) Be hemia i wan pija nomo blong “bigfala dei blong Jeova we bambae i mekem ol man oli fraet” long fyuja. Hemia nao laswan bigfala trabol we bambae i kasem fulwol i no longtaem. (Joel 2:​31) ?Olsem wanem yu yu save ‘stap sef’? Bambae haf we i kam biaen i talem long yu.

[Ol Futnot]

Ol Kwestin Blong Tingtingbak

◻ ?Olsem wanem “dei blong Masta” i joen wetem “dei blong Jeova”?

◻ Ol samting we oli kamaot long taem blong Noa, ?oli mas pusum yumi blong lesin long wanem woning?

◻ ?Yumi lanem wanem bigfala samting long store blong Sodom mo Gomora?

◻ ?Hu i stap laef tru long “bigfala trabol” blong faswan handred yia?

[Tok Blong Pija Long Pej 15]

Jeova i sevem ol famle blong Noa mo Lot, mo long yia 607 B.K.T. mo 70 K.T. hem i sevem sam narafala tu