!“Wan Taem Blong Pis” i Klosap!
“I gat wan taem blong evri samting . . . wan taem blong faet, mo wan taem blong pis.”—EKLESIASTIS 3:1, 8. NW.
1. ?Wanem narakaen samting i bin kamaot long ol yia 19 handred, long saed blong faet mo pis?
BIGHAF blong ol man oli wantem tumas blong stap long pis, mo i gat gudfala risen blong samting ya. Long ol yia 19 handred, pis i smol moa i bitim eni narafala taem long histri. Samting ya i narakaen, from we ol man oli toktok plante mo oli traehad moa blong kasem pis, i winim olgeta taem bifo. Long 1920 Ligofnesen i girap. Long 1928, sam bigman blong gavman oli saenem Kontrak blong Kellogg-Briand. Wan buk i tokbaot kontrak ya, se hem i “wan bigfala disisen we i statem plante narafala traehad we man i mekem blong putum pis, afta long Faswan Bigfala Faet blong Wol. Klosap evri nesen blong wol” oli saenem pepa ya, mo “oli agri blong no moa yusum faet olsem rod blong stretem ol trabol.” Ale, long 1945 Yunaeted Nesen i stanap blong tekem ples blong Ligofnesen we i bin foldaon.
2. ?Wanem mak we ol man oli talem se Yunaeted Nesen bambae i kasem? ?Hem i stat finis blong kasem mak ya?
2 Olsem Ligofnesen, stamba mak blong Yunaeted Nesen, hemia blong putum pis long wol. Be, hem i no bin gat plante jans blong putum pis ya. I tru se, wol naoia i no stap long wan faet we i sem mak long tufala bigfala faet blong wol. Be, nating se i olsem, plante handred smosmol faet oli stap gohed olbaot long wol we oli karemaot pis long tingting blong plante taosen man, mo oli spolem olting blong olgeta mo samtaem, laef blong olgeta tu. ?Yumi save hop se Yunaeted Nesen bambae i mekem ol yia 2000 oli “taem blong pis”?
Stamba Blong Trufala Pis
3. ?From wanem trufala pis i no save stap semtaem wetem fasin blong no laekem nating narafala man?
3 Blong putum pis bitwin ol man mo ol nesen i no naf we man i soem longfala tingting nomo long narafala man. ?Wan man i rili save stap long pis wetem narafala man we hem i no laekem nating? No gat. 1 Jon 3:15 (NW) i talem se: “Man we i no laekem nating brata blong hem, hem i man blong kilim man i ded.” Ol samting we oli hapen long ol yia we oli jes pas, oli pruvum se fasin blong no laekem nating narafala man i save pulum man isi nomo, blong mekem raf fasin.
4. ?Hu nomo olgeta we oli save kasem pis, mo from wanem?
4 From we Jeova i “God ya we i stamba blong pis,” ol man ya nomo we oli laekem God mo we oli gat bigfala respek long ol stretfala rul blong hem, bambae oli save gat pis long laef blong olgeta. I klia se, Jeova i no givim pis long evri man. “Ol man nogud oli no save kasem gudfala laef. Mi mi Hae God, mo hemia tok blong mi.” Samting ya i kamaot from we ol rabis man oli no wantem letem tabu spirit blong God i lidim olgeta. Yes, pis hem i wan frut blong tabu spirit ya.—Rom 15:33; Aesea 57:21; Galesia 5:22.
5. ?Wanem samting we neva wan trufala Kristin i save tingbaot blong mekem?
5 Ol trufala Kristin bambae oli neva tingbaot blong mekem faet wetem ol narafala man. Be hemia wan samting we i hapen plante taem long ol yia 19 handred, bitwin ol man we oli talem se oli Kristin. (Jemes 4:1-4) Ol trufala Kristin oli faet agensem ol tijing we oli giaman long saed blong God. Be, faet ya i jes blong halpem ol man, i no blong mekem i soa long olgeta. Trufala Kristin Skul bambae i neva spolem narafala man from we oli gat defren bilif, mo bambae hem i neva givim kil long narafala from ol defren tingting long saed blong politik. Pol i givim advaes ya long ol Kristin blong Rom, se: “Oltaem, long saed blong yufala, yufala i mas traehad blong faenem rod blong yufala i gat pis wetem olgeta man.”—Rom 12:17-19; 2 Timoti 2:24, 25.
6. ?Long taem blong yumi, man i save faenem trufala pis long weples nomo?
6 Tede, trufala pis we i kamaot long God, i stap nomo wetem ol man ya we oli mekem wosip long Jeova God. (Ol Sam 119:165; Aesea 48:18) Ol rao long saed blong politik oli no save spolem fasin joengud blong olgeta ya, from we, nomata wanem kantri we oli stap long hem, be oli no joen long politik. (Jon 15:19; 17:14) From we oli ‘joen gud we oli gat wan tingting nomo, mo we fasin blong olgeta i wan nomo,’ ol rao long saed blong bilif i no save spolem pis blong olgeta. (1 Korin 1:10) Pis we ol Witnes blong Jeova oli gat, hem i olsem wan merikel blong tede. Merikel ya i kamaot from we God i wantem olsem, mo i laenap wetem promes blong hem, se: “Mi bambae mi mekem we pis mo stret fasin, tufala i rul long yufala.”—Aesea 60:17; Hibrus 8:10.
?From Wanem i Gat “Wan Taem Blong Faet”?
7, 8. (a) ?Nating se ol Witnes blong Jeova oli stap long pis, wanem tingting blong olgeta long saed blong taem we yumi laef long hem naoia? (b) ?Wanem nambawan tul blong faet we ol Kristin oli yusum long faet blong olgeta?
7 Nating se ol Witnes blong Jeova oli gat pis, oli tingbaot se naoia i “taem blong faet.” Tru ya, hemia i no minim wan trufala faet. God i singaot ol man ‘we oli wantem dring, blong oli kam tekem wota ya blong laef, we i olsem presen.’ Taswe, ol Witnes oli no yusum masket blong mekem man i agri long mesej blong olgeta long saed blong Baebol. (Revelesen 22:17) !Oli no fosem man blong baptaes long skul blong olgeta! Faet ya we ol Witnes blong Jeova oli joen long hem, hem i wan faet long saed blong spirit nomo. Pol i raetem se: “Ol samting ya we mifala i stap yusum blong faet, oli no samting blong faet blong wol ya. Mifala i stap yusum ol samting blong faet blong God, we oli naf blong brekemdaon ol strong ples blong haed blong Setan.”—2 Korin 10:4; 1 Timoti 1:18.
8 Long olgeta “samting ya we [yumi] stap yusum blong faet,” hemia we i impoten moa hem i “naef blong faet,” we i minim “Tok blong God.” (Efesas 6:17) Naef ya i gat bigfala paoa. “Tok blong God i wan samting we i laef, mo i stap wok, mo i sap we i sap, i winim naef blong faet ya we i sap tu saed. Hem i save go insaed long ples we tingting blong man i joen long laef blong hem, olsem we naef blong faet i save go insaed olgeta long bun, i kasem wota blong hem. Tok blong God i save jajem olgeta tingting blong man, mo ol samting we man i wantem long tingting blong hem.” (Hibrus 4:12) Taem ol Kristin oli yusum naef ya, oli naf blong brekem “olgeta samting we ol man oli stap stanemap long flas blong olgeta, we oli blong blokem ol man blong oli no save God.” (2 Korin 10:5) Naef ya i givhan long ol Kristin blong soemaot klia wanem ol giaman bilif, ol kastom we oli save spolem man, mo ol waes tok we oli kamaot long man be i no long God.—1 Korin 2:6-8; Efesas 6:11-13.
9. ?From wanem i no gat taem blong kam slak long faet blong yumi agensem bodi blong yumi we i gat sin?
9 Wan narafala kaen faet long saed blong spirit hemia wan faet we yumi mekem agensem bodi blong yumi we i gat sin. Ol Kristin oli folem eksampel blong Pol, we i talem stret se: “Mi stap faetem bodi blong mi, mo mi mi stap bos long hem olsem we hem i wan slef nomo. From we mi ya we mi prij finis long ol narafala, i nogud mi mi kam wan man we God i no save agri long mi from wan fasin blong mi.” (1 Korin 9:27, NW) Ol Kristin long Kolosi oli kasem advaes ya se oli mas kilim i ded ol ‘fasin we oli blong wol ya, olsem fasin blong mekem nogud wetem man no woman, ol fasin we oli blong sem nomo, fasin blong wantem tumas ol samting long saed blong seks, fasin blong wantem tumas ol rabis samting, mo fasin blong wantem evri samting, hemia i olsem wosip blong ol aedol.’ (Kolosi 3:5, NW) Jud, wan man blong raetem Baebol, i talem long yumi ol Kristin se yumi mas “faet strong blong holem trutok ya we yumi bilif long hem finis. Hemia trutok ya we God i givim wan taem nomo long ol man blong hem we i no moa save givim bakegen.” (Jud 3) ?From wanem yumi mas mekem olsem? Pol i ansa se: “Sipos yufala i stap mekem ol fasin ya we tingting blong yufala i wantem, bambae yufala i mas ded from. Be sipos long paoa blong Tabu Spirit, yufala i kilimaot ol rabis fasin ya we i kamaot long tingting blong yufala, bambae yufala i save laef.” (Rom 8:13) Folem toktok ya, i klia nomo se yumi no mas letem wan slak fasin i kam spolem faet blong yumi agensem ol samting we oli rabis.
10. ?Wanem i hapen long 1914, mo samting ya bambae i mekem wanem samting i kamtru i no longtaem?
10 Be i gat wan narafala risen blong yumi tingbaot taem naoia olsem wan taem blong faet. Hemia se “dei ya we God blong yumi i makem blong givimbak,” i kam klosap tumas. (Aesea 61:1, 2) Long 1914, taem we Jeova i makemaot finis i kamtru blong stanemap Kingdom blong Mesaea blong hem. Mo hem i taem tu blong givim raet long Kingdom ya blong statem faet agensem rabis rul blong Setan. Taem ya we God i letem blong ol man oli rulum olgeta nomo, i finis long yia ya. Bighaf blong ol man oli no agri long Rul blong Mesaea ya we God i jusum. Oli gohed blong sakemaot hem, olsem bighaf blong ol man long faswan handred yia oli bin mekem. (Ol Wok 28:27) From samting ya, taem ol man oli agensem Kingdom, Kraes i mas ‘stap long medel blong ol enemi blong hem, nao i winim olgeta.’ (Ol Sam 110:2, NW) Yumi glad tumas from we Revelesen 6:2 i promes se bambae hem i “win.” Bambae hem i mekem olsem, taem hem i “mekem faet long bigfala Dei blong God ya we i gat olgeta paoa . . . , we long lanwis blong ol laen blong Isrel nem blong hem ‘Amagedon.’ ”—Revelesen 16:14, 16.
Naoia i “Taem Blong Toktok”
11. ?From wanem Jeova i rili soemaot longfala tingting, be wanem bambae i mas hapen yet?
11 Stat long 1914, i mekem 85 yia finis we ol samting long laef blong man i jenis. Jeova i soemaot se hem i rili gat longfala tingting wetem ol man. Hem i mekem ol Witnes blong hem oli luksave fulwan se oli stap long wan taem we i impoten tumas. Laef blong plante milyan man i stap long denja. I stret nomo blong givim woning long olgeta man ya from we “Jeova . . . i no wantem we wan man i lus. Hem i wantem we olgeta man oli tanem tingting blong olgeta.” (2 Pita 3:9, NW) Nating se i olsem, i no longtaem “Jisas, Masta blong yumi, bambae i aot long heven, i kamtru long yumi, wetem ol strong enjel blong hem.” Nao, olgeta man we oli sakemaot mesej blong Kingdom blong God bambae oli kasem “panis” we Jisas bambae i karemaot long “olgeta we oli no save ona long God, mo long olgeta we oli no save obei long gud nius blong Jisas, Masta blong yumi.”—2 Tesalonaeka 1:6-9.
12. (a) ?From wanem i blong nating nomo we yumi traem faenem stret dei we maet bigfala trabol i stat long hem? (b) ?Long saed ya, Jisas i givim woning long saed blong wanem denja?
12 ?Jeova bambae i soem longfala tingting gogo kasem wetaem? I blong nating nomo sipos yumi traem faenem stret dei we “bigfala trabol” ya maet i kamtru long hem. Jisas i talem klia se: “Dei blong samting ya, mo taem blong hem, i no gat man i save.” Be, hem i givim advaes se: “Nao from samting ya, yufala i mas lukaot gud, from we yufala i no save wanem dei, mi, mi Masta blong yufala, bambae mi kamtru long hem. . . . Oltaem yufala i mas rere, from we mi, mi Pikinini blong Man, bambae mi kamtru long taem we yufala i no tingbaot.” (Matiu 24:21, 36, 42, 44) Blong talem klia, hemia i min se evri dei yumi mas wajem wanem samting we i stap hapen long wol ya mo tingbaot se maet bigfala trabol i save hapen enitaem. (1 Tesalonaeka 5:1-5) !Hem i wan denja blong tingting se yumi save tekem taem blong yumi, gat wan laef we i gud nomo, mo wet blong luk se ol samting bambae oli hapen olsem wanem! Jisas i talem se: “Yufala i mas lukaot gud. Yufala i no mas westem taem blong yufala long fasin ya we yufala i stap ronem lafet, mo yufala i stap drong, mo yufala i stap tingting tumas long laef blong wol ya. I nogud Dei ya blong mi i kam kasem yufala wantaem nomo, we yufala i no tingbaot nating, olsem we yufala i fas long wan trap, from we dei ya bambae i kasem olgeta man long wol.” (Luk 21:34, 35) Yumi save sua long samting ya se: Naoia ol “fo enjel” blong Jeova oli stap holembak ol “fo win” ya we i blong spolem evri samting, be bambae oli no save holembak win ya blong oltaem.—Revelesen 7:1-3.
13. ?Klosap sikis milyan man oli luksave wanem samting?
13 From we dei ya blong givimbak i stap kam klosap, tok blong Solomon se i gat wan “taem blong toktok,” i karem wan impoten mining. (Eklesiastis 3:7, NW) Klosap sikis milyan Witnes blong Jeova, we oli luksave se naoia i taem blong toktok, oli gohed strong blong tokbaot nambawan rul blong God mo oli givim woning se dei blong Hem blong givimbak i klosap. Oli glad blong joen olsemia long dei blong faet blong Kraes, we yumi stap finis long hem.—Ol Sam 110:3; 145:10-12.
Olgeta We Oli Tokbaot “Pis, Be i No Gat Pis”
14. ?Wanem kaen giaman profet we oli stap long ol yia sikis handred B.K.T.?
14 Long ol yia sikis handred B.K.T., God i yusum profet Jeremaea mo Esikel blong talemaot ol jajmen blong hem agensem Jerusalem from fasin blong olgeta blong no obei blong God. Trabol we tufala man blong God i talemaot, i kamtru long 607 B.K.T., nating se sam bigfala haeman blong skul oli bin agensem tufala. Ol lida ya hemia ‘ol profet we oli no gat hed nating mo we oli stap lidim ol man blong God oli gorong, oli stap talem se [“i gat pis, be i no gat pis nating,” NW].’—Esikel 13:1-16; Jeremaea 6:14, 15; 8:8-12.
15. ?I gat profet olsemia tede tu? Eksplenem.
15 Bighaf blong ol lida blong skul tede oli sem mak long ol profet ya blong bifo “we oli no gat hed nating.” Oli no givim woning long ol man se dei blong God blong jajem man, i stap kam klosap. Defren olgeta, oli stap pulum ol man blong lukluk i go long ol politik grup olsem hop ya blong man blong putum pis mo seftaem long wol. Ol lida ya oli wantem moa blong mekem man i glad i bitim God. From samting ya, oli talem ol tok ya nomo we ol memba blong jos blong olgeta oli wantem harem. Be oli no talemaot se Kingdom blong God i stanap finis, mo se i no longtaem, Mesaea King bambae i winim faet blong hem fulwan. (Daniel 2:44; 2 Timoti 4:3, 4; Revelesen 6:2) Olgeta ya oli olsem ol giaman profet we oli stap tokbaot “pis, be i no gat pis nating.” Be, i no longtaem, strong tingting blong olgeta bambae i lus, nao oli fraet bigwan. God ya we olgeta oli bin talem giaman tok long saed blong hem, mo we oli bin sakem doti long nem blong hem, bambae i mekem kros blong hem i kamaot. Ol lida blong olgeta giaman skul blong wol, we Baebol i tokbaot olgeta olsem woman blong rod, bambae oli kasem bigfala panis wantaem nomo, taem oli stap giaman se i gat pis.—Revelesen 18:7, 8.
16. (a) ?Plante man oli savegud ol Witnes blong Jeova from wanem samting we oli mekem? (b) ?From wanem ol Witnes ya oli defren long ol man we oli stap singaot se “i gat pis, be i no gat pis nating”?
16 Bighaf blong ol lida ya we oli gat paoa mo haenem, oli gohed strong blong tokbaot giaman promes ya blong pis. Be, samting ya i no daonem tras blong ol man we oli bilif long ol promes blong God long saed blong trufala pis. I bitim wan handred yia nao, ol Witnes blong Jeova oli soemaot klia se oli sapotem mo leftemap Tok blong God. Oli soemaot se oli no fraet blong tok agensem ol giaman skul, mo oli gat strong tingting blong sapotem Kingdom blong God. Oli no mekem ol man oli slip wetem ol naesfala singsing long saed blong pis. Nogat. Be oli wok strong blong wekemap ol man blong luksave ol samting we oli stap hapen tede, we i taem blong faet.—Aesea 56:10-12; Rom 13:11, 12; 1 Tesalonaeka 5:6.
Jeova i No Moa Stap Kwaet
17. ?I minim wanem se, i no longtaem bambae Jeova i no moa stap kwaet?
17 Solomon i talem tu se: “God bambae i jajem olgeta man. Hem i putum taem blong olgeta samting, mo olgeta wok blong hem bambae oli mas kamtru. Ol stret man wetem ol man nogud bambae oli mas stanap long fes blong hem.” (Prija 3:17) Yes, Jeova i putum wan taem blong mekem jajmen blong hem i kamaot long ol giaman skul mo long ol “king blong [wol ya we] oli girap, oli . . . agens long king ya tu we hem i makemaot hem.” (Ol Sam 2:1-6; Revelesen 16:13-16) Taem ya bambae i kamtru, nao olgeta dei blong Jeova blong stap “kwaet,” oli finis. (Ol Sam 83:1; Aesea 62:1; Jeremaea 47:6, 7) Bambae hem i “tok,” tru long Mesaea King blong hem, Jisas Kraes. Ol tok we bambae hem i yusum oli klia nomo, ol man we oli agensem hem bambae oli mas kasem save: “Fasin blong [God] blong go mekem faet, hem i olsem fasin blong wan strong man, we i girap blong go mekem faet long ol enemi blong hem. Tingting blong hem i kam strong, mo hem i rere gud blong go mekem faet long olgeta. Hem i leftemap voes blong hem i go antap, i stap singaot bigwan blong mekem ol enemi blong hem oli fraet. Long fes blong ol enemi blong hem, hem i soemaot we hem i gat paoa. . . . ‘Longtaem finis nao, mi mi stap kwaet, mi no tok. Yufala i stap krae long mi, mo mi mi no lesin long yufala. Be naoia, i taem blong mi mi girap, mi singaot bigwan, olsem woman we i stap bonem pikinini blong hem. Bambae mi spolemgud ol bigbigfala hil wetem ol smol hil raonabaot, mo bambae mi mekem ol gras mo ol tri oli kam drae olgeta. Bambae mi mekem ol graon long saed blong reva oli kam draeples, mo bambae mi mekem ol hol we oli fulap long wota, oli kam drae bakegen. Yufala i man blong mi, be ae blong yufala i blaen. Bambae mi mi lidim yufala i pas long ol rod we neva yufala i pas long hem samtaem. Bambae mi mekem we tudak ya blong yufala i kam delaet, mo ol rod blong yufala we i raf, bambae mi mi levelemgud. Hemia promes blong mi, mo mi bambae mi holem tok ya, we bambae i no save foldaon.’ ”—Aesea 42:13-16.
18. ?Long wanem fasin ol man blong God bambae oli “stap kwaet”?
18 Taem Jeova bambae i “toktok” blong leftemap raet blong hem olsem God, ol man blong hem bambae oli no moa nid blong toktok. Bambae i taem blong olgeta blong “stap kwaet.” Ol tok ya, we oli stret long ol man blong God long taem bifo, bambae oli stret tu long taem ya, se: “Bambae yumi no go mekem faet long olgeta, yumi stap stanap rere nomo, yumi wet. Bambae yumi luk we Hae God i mekem yumi win.”—2 Kronikel 20:17.
19. ?Wanem blesing we ol brata blong Jisas long saed blong spirit bambae oli kasem i no longtaem?
19 !Setan mo ogenaesesen blong hem bambae oli sem bigwan taem oli lus long faet ya! Ol brata blong Kraes we bambae oli kasem praes long heven, bambae oli joen long faet ya blong stanemap stret fasin. Hemia i olsem promes ya we i talem se: “God i stamba blong pis blong yumi, mo bambae i no longtaem, hem i flatemgud Setan, we bambae yufala i save purumbut long hem.” (Rom 16:20) Pis ya we man i wet long hem blong longtaem finis, bambae i kamtru nao.
20. ?I no longtaem, bambae i taem blong wanem?
20 !Olgeta we oli stap laef taem we Jeova i soemaot bigfala paoa blong hem finis, bambae oli kasem wan laef we i fulap long blesing! I no longtaem biaen, olgeta man mo woman blong bifo, we oli bin holemstrong long bilif blong olgeta, bambae oli joen long kampani ya. Hemia long stret taem we God i jusum blong mekem ol dedman oli laef bakegen. Rul blong Kraes blong Wan Taosen Yia bambae i rili wan “taem blong planem sid . . . , wan taem blong mekem i kamgud bakegen . . . , wan taem blong bildimap . . . , wan taem blong laf . . . , wan taem blong resis olbaot from glad . . . , wan taem blong man i holem narafala long han blong hem, . . . mo wan taem blong lav.” !Yes, bambae hem i “wan taem blong pis” we bambae i stap, gogo i no save finis!—Eklesiastis 3:1-8, NW; Ol Sam 29:11; 37:11; 72:7.
?Wanem Ansa Blong Yu?
◻ ?Wanem stamba blong pis we i save stap longtaem?
◻ ?From wanem ol Witnes blong Jeova oli tingbaot taem naoia olsem “wan taem blong faet”?
◻ ?Wetaem i stret blong ol man blong God oli “toktok,” mo wetaem i stret blong oli “stap kwaet”?
◻ ?Olsem wanem mo long wetaem bambae Jeova i no moa stap kwaet?
[Bokis blong pija long pej 13]
Jeova i Gat Wan Stret Taem Blong
◻ pulum Gog i kam blong faet agensem ol man blong God.—Esikel 38:3, 4, 10-12
◻ pulum tingting blong ol rula blong wol blong oli spolem Bigfala Babilon.—Revelesen 17:15-17; 19:2
◻ mekem mared blong Smol Sipsip.—Revelesen 19:6, 7
◻ statem faet blong Amagedon.—Revelesen 19:11-16, 19-21
◻ fasem Setan long jen blong statem Rul blong Jisas blong Wan Taosen Yia.—Revelesen 20:1-3
Ol wanwan samting ya we bambae oli hapen, mifala i raetem nomo, folem oda we i stap long ol vas blong Baebol. Yumi sua se olgeta samting ya bambae oli hapen long stret oda we Jeova nomo i wantem mo folem stret taem we hem i wantem.
[Tok Blong Pija Long Pej 15]
Rul blong Kraes blong Wan Taosen Yia bambae i rili wan taem blong . . .
laf . . .
holem narafala . . .
lav . . .
planem sid . . .
resis olbaot from glad . . .
bildimap . . .