Mga Langyaw—Nganong Nanglalin Sila?

“WALAY makahanduraw sa matang sa mga kapeligrohan nga among gisagubang diha sa kanasoran sa Ikatulong Kalibotan . . . ug sa mga kalisdanan nga among gisagubang dinhi aron lamang molampos ug makasuportar sa among mga pamilya sa among kaugalingong nasod.” Kana ang gisulat ni Elizabeth, usa ka Aprikanang imigrante, ngadto sa editor sa magasing National Geographic. Ang iyang mga pulong nagpadayag sa pangunang hinungdan nganong milyonmilyon nga katawhan ang andam mobiya sa ilang gigikanan sa pagsugod ug bag-ong kinabuhi diha sa usa ka langyawng nasod.

Hinuon, ang matag imigrante may kaugalingong estorya. Ang pipila, sama sa babayeng gihisgotan sa ibabaw, tingali milalin aron makalingkawas sa kalisod sa pangabuhi nga nagalungtad sa ilang mga nasod nga gigikanan. Sa iyang librong Population, Migration, and Urbanization in Africa, si William Hance misaysay nga ang mga hinungdan sama sa sakit, paghugpa sa dangan, umaw nga yuta, hulaw, baha, kagutmanan, gubat, ug panag-away sa mga tribo mao ang pangunang mga hinungdan sa pakyaw nga pagpanggula karon sa Aprika. Ang ubang mga bahin sa yuta nga may susamang mga kalisdanan nahimo usab nga mga dapit-sanayanan sa mga lalin.

Bisan pa niana, naila sa mga sosyologo nga ang tinguha sa paglingkawas sa lisod nga pangabuhi maoy bahin lamang sa hinungdan sa kiling sa paglalin karong adlawa.

Duso-Bira nga Epekto

Ang pangdani ngadto sa mga nasod nga nagtanyag ug mas maayong kahigayonan sa kinabuhi dako usab nga panukmod sa paglalin. Kini, uban sa tinguhang molingkawas sa daotang mga kahimtang, mopatungha sa giila nga duso-bira nga epekto. Ang lokal nga mga kalisdanan lagmit moduso ug ang mga bentaha sa laing nasod lagmit mobira, o mobutad, sa tawo sa paglalin. Tagda ang kahimtang ni Nguyen Van Tue, usa ka mahulagwayong Vietnamese nga kagiw diha sa Hapon. Bisan pag dako ang iyang giantos samtang nagsagubang ingong langyaw, si Nguyen miangkon: “Ako kontento. Kauban nako ang akong pamilya ug kami buhi ug maayog kahimtang diha sa usa ka nasod nga may kagawasan ug may kalinaw.”

Ang pangdani sa pangabuhi maoy usa sa labing kusganong mga hinungdan nga modasig sa paglalin. Sa paghisgot sa Italyanhong komunidad sa usa ka lungsod sa Inglaterra, ang awtor si John Brown nag-ingon diha sa iyang librong The Un-melting Pot: “Ang ilang pangunang tumong sa tanang panahon mao ang panapi.” Siya midugang nga gibuhat nila kini pinaagi sa pagtrabahong “makugihon ug maayo.” Sa dihang susihon sa usa ang dako kaayong kalainan sa mga suweldo sa lainlaing mga nasod, pagadahomon nga manglalin ang mga tawo. Sa pagkomento mahitungod sa Mexicanong mga obrero sa Tinipong Bansa, ang National Geographic nagpadayag nga “ang usa ka oras nga trabaho sa habagatan sa [T.B.] nga utlanan mohatag ug ikalimang bahin ngadto sa ikapulong bahin sa suhol nga madawat sa Tinipong Bansa.”

Ang Pagbira sa Pamilya ug mga Higala

Hinuon, daghan ang manglalin aron lamang mas maduol sa pamilya ug mga higala nga nag-una kanila. Pananglitan, daghang Sobyet nga mga Hudiyo nanglalin ngadto sa Israel kay gibati nila nga luwas kon taliwala sa daghang Hudiyo. Ang pipila andam gani nga mamahala diha sa nabungkag-sa-panagbangi nga West Bank sa Israel.

Ang pagdasig sa mga higala ug mga paryente mag-impluwensiya sa daghan sa paglalin. Ang Australia gisugyot ngadto sa daghang umaabot nga mga lalin. Karon duolag 22 porsiento sa populasyon niini maoy taga laing nasod.

Samtang nagduaw gikan sa Tinipong Bansa, usa ka imigrante nga taga-Barbados misulti sa iyang higala: “Ikaw nagahunahuna nga maayo ra ang imong kahimtang dinhi,” apan siya mipatuo nga ang iyang higala “nag-usik . . . ug panahon” sa pagpabilin sa isla. Daghang katuigan sa ulahi, ang iyang higala miangkon nga kadtong mga pulonga mipugas ug binhi sa pagkadiskontento, nga sa kadugayan nagpahinabo sa iyang paglalin.

Kasagaran, nga ikasubo, ang malaomong bahin lang sa hulagway ang ipadayag ngadto sa umaabot nga lalin. Matud ni Ron, usa ka batan-ong lalaki nga milalin ngadto sa Canada aron sa pag-ikyas sa nagdakong kagubot sa Habagatang Aprika: “Ang mga higala ug mga paryente lagmit mosugid kanimo sa tanang talagsaong mga butang . . . ug hisabtan nga molaktaw sa negatibong mga butang.”

Bisan unsa man ang panukmod sa paglalin, kasagaran, dako ang antoson sa langyaw. Samtang ang bug-os nga kahulogan sa paglalin hisabtan sa hingpit, ang pipila dakog tinguha nga mopauli. Busa, sa unsang paagi ang usa ka langyaw malamposong makapahiuyon sa iyang bag-ong palibot samtang nagasagubang sa kamingaw, nabulag nga pamilya, kakurat maylabot sa kultura, kalainan sa pinulongan, ug daghang may-kalangkitang mga problema?

[Blurb sa panid 6]

Ang pangdani sa pangabuhi maoy usa sa labing kusganong mga hinungdan sa paglalin

[Blurb sa panid 6]

“Ako kontento. Kauban nako ang akong pamilya ug kami buhi ug maayog kahimtang diha sa usa ka nasod nga may kagawasan ug may kalinaw.”​—Usa ka Vietnamese sa Hapon

[Blurb sa panid 7]

Sa dihang susihon sa usa ang dako kaayong kalainan sa mga suweldo sa lainlaing mga nasod, pagadahomon nga manglalin ang katawhan

[Hulagway sa panid 7]

Alang sa bag-ong imigrante, ang tanan morag katingad-an ug lisod