Ang Hunahuna sa Bibliya

Nganong ang Panampalas Dili Alang sa mga Kristohanon

ANG usa ka prodyuser sa radyo sa BBC sa Wales gikasab-an kay midumili sa pagputol sa “makapayugot nga mga pulong” gikan sa usa ka interbiyu sa usa ka homoseksuwal nga, sumala sa tigpamababa sa BBC nga gikutlo sa mantalaang The Guardian, migamit ug “hilas kaayong pinulongan sa paghulad sa mga buhat nga basin ang usa matakdan sa AIDS.” Ingong dugang, 22 porsiento sa mga programa nga gibantayan sa usa ka duha-ka-semana nga surbi sa mga pagsibya sa upat ka mga channel sa telebisyon sa Britanya naundan sa “daotang pinulongan, pamalikas ug/o pasipala.”

Ang maong mga tipik sa balita nagtudlo sa usa ka tinuod panagsumpaki sa mga tinamdan. Alang sa daghang mga tawo ang usa ka kabildohay nga napuno sa panampalas makapakurat ug makapahiubos. Ang uban mikibo sa maong pinulongan ingong yanong mabuloknon ug kalibotanon, nga dili angayng kabalak-an. Ugaling, angayan ba nga ang panampalas makayuhot diha sa sinultihan sa mga Kristohanon, nga nagpabili sa ilang relasyon uban sa Diyos ug ilang isigka-tawo?

Nganong Sagad Kaayo?

Ang panampalas maoy “bisag unsang matang sa nabatasang maot nga pinulongan.” Ang pasipala, panunglo, ug pamalikas nasulod niining kahubitan. Ang panampalas nagapahayag ug kasuko, ngani abusadong paghukom. Si Mary Marshall, awtor sa librong Origins & Meanings of Oaths & Swear Words, nag-ingon nga “ang panunglo ug mga pamalikas iyaha sa sinultihan nga gawas na sa literaryong pinulongan.” Bisan pa niana, daghang mga nobela ang napuno sa panampalas.

Nganong sagad kaayo ang panampalas? Ang pila ka tawo nga may limitadong bokabularyo mahimong mohulip sa kulang pinaagi sa dagayang paggamit sa matunglohong mga pulong. Ang uban mogamit ug maot nga pinulongan alang sa pagpasiugda. Sa kahubitan, ang panampalas sa masabog nalangkit sa mga pagbati sa kalagot, kaguol, ug kasuko. Sa pagkatinuod, sa dihang moatubang sa masulayong mga kahimtang, daghan ang motugot sa mga pangsal-ot nga pulong sa paggula sa ilang mga ngabil ingong “usa ka pahungawan alang . . . sa napugngan nga mga pagbati.” Ang tigdukiduki nga si Marshall nakamatikod nga ang iyang alpabetikong card nga indesi sa mga pamalikas nga pulong sa Ingles maoy kinabag-an ubos sa mga pulong nga nagsugod sa masiakon ug masutsotong mga konsonante.

Bisan tuod ang pamalikas morag makapahuwas sa ilang mga pagbati, daghan ang nakadiskobre nga ang panampalas mopatunghag panampalas. Ngano man kini? Ang mangil-ad nga pinulongan nagasugnod sa kainit sa pagbati. Pananglitan, taliwala sa kalibog sa usa ka dutdot nga trapiko sa usa ka kabisera sa Kasadpang Aprika, usa ka naglagot nga drayber mikawas sa iyang kotse aron harongon ang laing drayber kansang sakyanan mibabag sa iyang agianan. Samtang miinit ang mga ulo, ang ngil-ad nga pinulongan milanog sa igdulongog, ang kada usa nagtinguha sa paglupig sa lain pinaagig mga insulto. Ang ubang nakulgot nga mga motorista midungaw sa ilang mga kotse ug miabiba sa magkaatbang aron mopadayon sa mas-grabeng binaba nga pagpanampalas.

Ang mga insulto nga nagapakaulaw sa usa ka tawo mahimong mobuhi ug usa ka tamparos sa mangil-ad nga pinulongan. Lakip sa mga pulong nga tingali motandi sa kaaway ngadto sa usa ka hayop o ngani usa ka insekto, sa mayubitong mga komento mahitungod sa mga ginikanan sa usa o kaduhaduhaan nga kagikan, sa mga termino nga nagadala sa pagtagad sa pisikal nga mga kinaiya, ug, gani sa mas labaw pa nga makadaot, sa mga hilas, sa mapasipalahon, ug sa mga pulong sa seksuwal nga kahugawan.

Ang Panglantaw sa Diyos sa Panampalas

Sa tino, ang dili hustong paggamit sa balaang ngalan usa ka seryosong sala. Ang Exodo 20:7 nagpahayag: “Dili mo paggamiton ang ngalan ni Jehova nga imong Diyos sa pasipala.” Apan ang pagsupak ba niining instruksiyon makapameligro sa relasyon sa magsisimba uban sa Diyos? Oo; ang Balaod nagpadayon: “Si Jehova dili mag-isip nga walay sala kadtong nagagamit sa iyang ngalan sa pasipala.”

Sa pag-ilustrar kon unsa ka hinungdanon ang pagsugot niining sugoa, ang Bibliya nagtala sa usa ka bugnoay tali sa usa ka Israelita ug laing tawo. Ang ulahi “nagpasipala sa Ngalan ug gitunglo kana.” Sa unsang paagi gihukman sa Diyos ang kahimtang? Siya nagsugo: “Ug kadtong magapasipala sa ngalan ni Jehova, pagapatyon gayod.” (Levitico 24:10-16) Bisan pag wala mohatag ug espisipikong detalye nianang pag-abusar, kining kasulatanhong pananglitan bisan pa niana nagpadayag sa panglantaw sa Diyos bahin sa dili matinahurong panulti ug panggawi.

Ang Kristohanong Gregong Kasulatan nagtagna mahitungod sa atong adlaw nga “mangabot ang mga panahon nga lisod sagubangon. Kay ang mga tawo . . . mapasipad-on [Grego, blaʹsphe·moi], . . . ug gikan niini kanila magpahilayo ka.” (2 Timoteo 3:1, 2, 5) Ang Gregong pulong bla·sphe·miʹa nagpasabot ug labaw pa kay sa ideya sa dili-matinahurong panulti batok sa mga butang nga giisip nga balaan. Sa pagkatinuod, ang iyang kahulogan naglakip sa bisan unsang makadaot ug makapaulaw nga pinulongan nga magadaot sa laing tawo.

Ang mga tawo kansang pinulongan maoy abusado nagpadayag sa “daang personalidad” nga ang mga Kristohanon gidasig nga “hukason” samag baho nga kupo nga sila dili na gamiton.a Si apostol Pablo nagtambag: “Isalikway ninyo kining tanang mga butanga, kasuko, kapungot, pagkamadinaoton, pagpasipala, ug ang mahilas nga sinultihan sa inyong baba.” “Isalikway ninyo ang tanang kayugot ug kapungot ug kasuko ug mga singkahay ug pagtampalas lakip ang tanang pagpanghimaraot.” (Colosas 3:8, 9; Efeso 4:31) Dugang pa, palihog timan-i nga silang nagainsulto ug nagaabuso sa binaba sa uban, nga gihubit ni Pablo ingong “mga tigpasipala,” nalakip taliwala niadtong “dili matarong [kinsa] dili makapanunod sa gingharian sa Diyos.”​—1 Corinto 6:9, 10.

Isalikway ang Panampalas!

Ang lintunganay nga gugma alang sa Diyos mopalihok sa usa ka Kristohanon sa pagbuhat kon unsay makapahimuot Kaniya. (1 Juan 5:3) Maingon nga ang Diyos nagpakita ug pagtagad alang sa tanang mga tawo, busa ang Kristohanon buot nga mopabanaag nianang samang pagbati diha sa iyang tinamdan ngadto sa uban, mao nga natuman ang duha ka dakong mga sugo, nga sa ato pa, gugma alang sa Diyos ug alang sa silingan. (Mateo 22:37-39) Sa kataposan, “ang tagsatagsa kanato magpahamuot sa iyang isigkatawo niadtong maayo alang sa pagpalig-on.” (Roma 15:2) Busa suknaa ang imong kaugalingon, ‘Ang ako bang pagpili ug mga pulong makapayugot o makapalig-on?’

Dili ikalimod, ang paghinlo sa pinulongan sa usa dili sayon sa dihang ang panampalas nahimong usa ka dulot nga batasan. Bisan pa, kana posible​—uban sa tabang. Ang espiritu sa Diyos makatabang sa usa ka tawo sa pag-usab sa gambalay sa iyang pinulongan. Hinuon, ang indibiduwal kinahanglan unang motukod ug bokabularyo, nga puno sa maayong mga pulong​—ug unya sa regular gamiton kana.​—Roma 12:2.

“Apan dili pasultihon ang tawo nga daotan,” pasidaan sa maalamong Haring Solomon. Busa ayaw tugoti ang kahugaw sa panampalas sa paghugaw sa imong sinultihan. Inay, himoang tumong nga mahimong usa ka tawo nga nahibalo sa hinlong butang nga igasulti ug isulti kana nga maayo!​—Proverbio 10:31, 32, Today’s English Version; Colosas 4:6.

[Footnote]