“Oupwe Pwäriei”

1, 2. (a) Ié ewe chón pwáraatá usun Jiowa mi lap seni meinisin? (b) Met weween ewe it Jesus, me ifa usun Néún Kot na a apwénúetá weween itan we?

LUPWEN Jesus Kraist a nóm fán kapwúng, a pwora le ereni ewe kepinaan Jutea mi seikitá me ren ewe mwúún Rom: “Popun ai uputiu o tolong lon ei fanüfan, pwe üpwe pwärätä mine a let.” (Álleani Johannes 18:33-37.) Fite ier mwirin ena, ewe aposel Paulus a eita ngeni Jesus ewe “mi pwora le pwärätä an lükülük mwen mesen Pontius Pilatus.” (1 Tim. 6:13) Iei sia manaw lón ei fénúfan mi uren koput me nóm fán nemenien Satan. Ren ach sipwe sópweló ach angangen pwáraatá, a lamot sipwe fókkun pwora usun chék Jesus, “ewe Chon Pwärätä mi allükülük o let.”​—Pwär. 3:14.

² Pokiten Jesus emén chón Jus, iwe seni le uputiwan i emén chón pwáraatá usun Jiowa. (Ais. 43:10) Nge, Jesus a wiliti ewe chón pwáraatá mi lapalap seni meinisin me lein néún Jiowa kewe aramas. Jesus a meefi watteen aúchean weween itan we, ewe it Kot a eita ngeni. Ewe chónláng a ereni Josef pwe Maria a pwopwo pokiten án Kot we manaman mi fel. Iwe mwirin a pwal erá: “Epwe nöünöü eman ät, iwe, kopwe aita ngeni Jesus, pun i epwe amanaua aramasan seni ar tipis kana.” (Mat. 1:20, 21) Lap ngeni ekkewe sou káé usun Paipel ra tipeeú pwe ewe it Jesus a feito seni ewe it lón fósun Ipru, Jesua, a wewe ngeni “Jiowa A Amanawa.” Jesus a apwénúetá weween itan we ren an álisi “ekewe aramasen Israel ra usun chök sip mi mwalechela” ar repwe aier seni ar tipis pwe repwe angeisefáli án Kot chen. (Mat. 10:6; 15:24; Luk. 19:10) Iwe fán tinikken, Jesus a esilefetálei pwóróusen án Kot we Mwú. Markus a makkeei: “Jesus a feila Kalilea o arongafeili ewe Pworausen Manau seni Kot. A apasa, ‘A tori ewe fansoun, Mwün Kot a arapoto. Oupwe aier seni ämi tipis o lükü ewe Pworausen Manau.’” (Mark. 1:14, 15) Pwal och, Jesus a pwora le apwúngú ekkewe néúwisin lamalamen Jus, ina pwal eú popun pwata ra nieló i wóón ewe iráán ninni.​—Mark. 11:17, 18; 15:1-15.

“EKEWE METTOCH MI AMWARAR KOT A FÖRI”

3. Met a fis lón ewe aúlúngátin rán mwirin án Jesus máló?

³ A fókkun amwarar án Jiowa amanawasefáli Jesus. Lón ewe aúlúngátin rán mwirin an máló fán watteen riáfféú, Jiowa a amanawatá, esap lón inisin aramas, nge lón ewe sókkun inisin ngún esap tongeni kitetteriló. (1 Pet. 3:18) Jesus a ánnetatá pwe a wesewesen manawsefál lupwen a pwá ngeni néún kewe chón káé usun emén aramas. Lón chék ena ránin mwirin an manawsefál, a pwá ngeni ekkóch néún kewe chón káé fán nimu are fen lap seni.​—Mat. 28:8-10; Luk. 24:13-16, 30-36; Joh. 20:11-18.

4. Met a fis lupwen Jesus a pwá ngeni néún kewe chón káé, me menni wis Jesus a affata ngeniir ar repwe féri?

⁴ Néún Jesus kewe aposel me pwal ekkóch aramas ra fen mwichfengen lón ewe enimuen fansoun Jesus a pwá ngeniir. Lón ena atun, Jesus a áweweei ngeniir án Kot we Kapas. “A suki letiper, pwe repwe tongeni weweiti masouen ekewe Toropwe mi Pin.” Ina minne, ra poputá le weweiti pwe a fen oesini lón Paipel usun án chón koputen Kot repwe nieló Jesus me an we manawsefál. Lesópwólóón ena mwich mi lamot, Jesus a affata ngeniir met wiser. A ereniir: “Ren itan oupwe afalafala chon ekewe mwü meinisin, pwe repwe ekieksefäl, pwe Kot epwe amusala ar tipis, nge oupwe popuetä lon Jerusalem.” A pwal apasa: “Ämi oua chon pwärätä ekei mettoch.”​—Luk. 24:44-48.

5, 6. (a) Pwata Jesus a erá, “Oupwe pwäriei”? (b) Ifa ewe mettóch néún Jesus kewe chón káé repwele poputá le esilefeili?

⁵ Iwe, 40 rán mwirin ena, lón ewe sáingolóón atun Jesus a pwá, néún kewe aposel ra weweiti weween an ei allúk ngeniir: “Oupwe pwäriei lon Jerusalem, lon unusen Jutea me Samaria tori lon unusen fanüfan.” (Föf. 1:8) Pwata Jesus a erá, “Oupwe pwäriei,” nge ese apasa repwe pwáraatá usun Jiowa? A pwal tongeni apasa ena, nge chókkewe a fós ngeniir, iir chón Israel ra fen chón pwáraatá usun Jiowa.

⁶ Iwe, lón ena atun néún Jesus kewe chón káé repwele poputá le esilefeili ewe mineféén alen án Jiowa epwe amanawa aramas, ewe mettóch mi kon amwarar seni an angasaaló chón Israel seni lón Isip me Papilon. Án Jesus Kraist máló me manawsefál a suuki alen án aramas repwe ngaseló seni ewe sókkun fétek mi kkóló eriáfféún, ina ewe fétekin tipis me máló. Lón Pentikost ier 33, lupwen néún Jesus kewe chón káé ra kerán kepit ren ewe manaman mi fel, ra poputá le esilefeili “ekewe mettoch mi amwarar Kot a föri,” me chómmóng ra etiwa. Iwe, seni lepeliefichin seman we lón láng, Jesus a poputá le kúna lapólóón pwénútáán weween itan we lupwen fite ngeréú aramas ra aier me ra lúkúlúk wóón i, ewe emén Jiowa a néúnéú le amanawa aramas.​—Föf. 2:5, 11, 37-41.

A “FANGALA MANAUAN FÄNÄSENGESIN CHOMONG ARAMAS PWE MÖÖN MANAUER”

7. Minne a fis lón ewe Pentikost ier 33 a ánnetatá met?

⁷ Minne a fis lón ewe Pentikost ier 33 a ánnetatá pwe Jiowa a etiwa án Jesus asoresini manawan mi unuséch fán iten omusomusen án aramas tipis. (Ipru 9:11, 12, 24) Usun met Jesus a fen áweweei, i a feito esap ren án “aramas repwe angang ngeni, nge a feito an epwe angang ngeniir o fangala manauan fänäsengesin chomong aramas pwe möön manauer.” (Mat. 20:28) Ekkena “chomong aramas” repwe kúna feiéch seni án Jesus méén kepich, esap chék ekkewe chón Jus mi aier. Pún letipen Kot “aramas meinisin repwe küna manau, repwe pwal silei ewe let.” Pwal eú, ewe méén kepich a “uweela tipisin chon fanüfan.”​—1 Tim. 2:4-6; Joh. 1:29.

8. Met a atufichi néún Jesus kewe chón káé le likiitú lón ar féri ewe angangen afalafal, me ifa úkúkún chéúlóón ar angang?

⁸ Fán pwora néún Jesus kewe chón káé ra likiitú lón wiser we le akkafalafala usun Jesus. Pwata a tufich ena? Ra féri ena angang esap seni pwisin ar péchékkúl, nge án Jiowa we manaman mi fel a amwékútúúr me apéchékkúler pwe repwe sópwósópwóló lón ena angang. (Álleani Föför 5:31, 32.) Órun 27 ier mwirin ewe Pentikost ier 33, ewe “kapas mi enlet, ewe kapas allim,” a fen tori ekkewe chón Jus me chón Jentail “ekis meinisin fan lang.”​—Kol. 1:5, 23, Testament Mi Fö.

9. Usun met a fen oesini, met a fis ngeni ewe mwichefelin Chón Kraist?

⁹ Iwe nge, a elichippúng pwe ekis me ekis a limengawoló ewe popun mwichefelin Chón Kraist. (Föf. 20:29, 30; 2 Pet. 2:2, 3; Jut. 3, 4) Jesus a fen oesini pwe ewe angangen chón rikiló Satan, “ewe mi Ngau,” a apéchékkúla, epwe chéúló me eingawaló ewe lamalamen Chón Kraist mi enlet tori fansoun lesópwólóón. (Mat. 13:37-43) Iwe, Jiowa epwe seikaatá Jesus an epwe wiseni ewe wis King wóón chón fénúfan. A fis ena lón ewe ier 1914 fán October, iwe a poputá “ekewe ränin lesopolan” án Satan ei ótót mi ngaw.​—2 Tim. 3:1.

10. (a) Menni ewe fansoun mi lamot ekkewe Chón Kraist mi kepit ra afalafala usun? (b) Met a fis lón October 1914, me ifa usun a ffatoló?

¹⁰ Lap seni 30 ier me mwen ewe maram October 1914, ekkewe Chón Kraist mi kepit ra kan afalafala ngeni aramas pwe epwe ina eú fansoun mi lamot. Minne ra apasa a lóngólóng wóón án Taniel we oesini usun efóch irá mi watte mi pékúpékúló nge mwirin “fisu ier” a mááritá sefál. (Tan. 4:16) Jesus a eita ngeni ena fansoun ewe “fansoun än chon lükün Israel nemenem” lón ewe atun a oesini usun an epwe nónnóm me ewe “fansoun sopolan.” Seni ena ier 1914, a fen ffat ngeni aramas esissillen ewe fansoun Kraist a wiseni ewe wis King. (Mat. 24:3, 7, 14; Luk. 21:24) Iwe seni ena atun, án Jiowa seikaatá Jesus pwe epwe King wóón chón fénúfan a kapachelong lein “ekewe mettoch mi amwarar Kot a föri.”

11, 12. (a) Met Jesus a poputá le féri mwirin an wiliti ewe mineféén Kingen fénúfan, me met a fis ekiseló mwirin ena? (b) Met a pwal pwáló seni ewe ier 1935? (Ppii ewe sasing lepoputáán ei lesen.)

¹¹ Ekiseló chék mwirin, Jesus Kraist, ewe mineféén Kingen ei fénúfan, a poputá le angasaaló néún kewe chón káé mi kepit seni fétekin “Papilon mi lapalap.” (Pwär. 18:2, 4) Lón ewe ier 1919, mwirin ewe áeúin maunen fénúfan, a suuk ngeni ekkewe mi kepit ar repwe esilefeili wóón unusen fénúfan pwóróusen án Kot we alen amanawa aramas me ewe kapas allim usun an we Mwú mi fen poputá le nemenem. Iir ra mwittir alamota ei fansoun mi suuk ngeniir le afalafal. Pokiten ena, fite ngeréú aramas ra pwal silei ewe enlet me ra pwal kepit pwe repwe eti Kraist lón ewe wis king.

¹² Seni ewe ier 1935, a fen pwáló pwe Kraist a poputá le ionfengeni néún kewe ‘ekoch sip.’ Ikenái úkúkún chóchóón chókkana a fen tori fite million, iir eú “mwich mi fokun chocho” ra feito seni sókkópaten fénú. Fán emmwenien ekkewe Chón Kraist mi kepit, ei mwich mi fókkun chóchó a pwal áppirú án Jesus pwora ren ar esilefeili usun án Kot me Kraist amanawer. Ren ar likiitú lón ewe angangen afalafal me akkanganga ar lúkú án Kraist we méén kepich, chókkana repwe manawewu seni ewe “riaföü mi lapalap,” ewe epwe ataieló án Satan ei ótót.​—Joh. 10:16; Pwär. 7:9, 10, 14.

SIPWE PWORA PWE SIPWE ÁITI NGENI ARAMAS EWE KAPAS ALLIM

13. Met kich Chón Pwáraatá Jiowa sia tipeppós le féri? Iwe, met sipwe féri pwe sipwe sópwéch?

¹³ Amwo sipwe sópweló le féri wisach we mi aúchea le afalafala usun “ekewe mettoch mi amwarar” Jiowa Kot a fen féri me an kewe pwon fán iten mwachkkan. Pwúngún, fán ekkóch esap mecheres ei angang. Chómmóng pwiich kewe ra afalafal lón ekkewe leeni ikewe ie aramas ra tanechepwak, ra kon esiiter, are pwal mwo nge eriáfféúr. Sia tongeni áppirú met aposel Paulus me chienan kewe ra féri. A erá: “Inamwo ika a wor chomong chon ü ngenikem, nge ach Kot a ngenikem pwora pwe aipwe aiti ngenikemi ewe Pworausen Manau mi feito seni i.” (1 Tes. 2:2) Iwe, sisap achanú, nge sipwe fen tipeppós atun katalóón án Satan ei ótót pwe sipwe apwénúetáéchú weween ach we fangóló manawach ngeni Jiowa. (Ais. 6:11) Sise tongeni féri ei angang ren pwisin ach péchékkúl, nge a lamot sipwe usun ekkewe popun Chón Kraist, sipwe tingor án Jiowa we manaman mi fel pwe epwe nóm rech ewe “tufich mi somwola.”​—Álleani 2 Korint 4:1, 7; Luk. 11:13.

14, 15. (a) Met meefien aramas ngeni ekkewe Chón Kraist lón fansoun ekkewe aposel, iwe, ifa usun Petrus a apéchékkúla letiper? (b) Itá epwe ifa meefiach lupwen aramas ra oputakich pokiten kich Chón Pwáraatá Jiowa?

¹⁴ Ikenái, fite million aramas ra erá pwe iir Chón Kraist, “nge ar föför a pwärätä pwe resap silei i. Ra anioput me ren Kot, ra lükümach, resap tongeni ar repwe föri och mi mürina.” (Tit. 1:16) Sipwe chechchemeni pwe lón fansoun ekkewe aposel, chómmóng are fen lap ngeni aramas ra oput ekkewe Chón Kraist mi enlet. Ina ewe popun aposel Petrus a erá: “Oua feiöch are oua küna turunufas pokiten ämi tapwela mürin Kraist.” Pwata ra feiéch? Pokiten ra nóm fán án Kot chen me a nónnóm rer án Kot we manaman mi fel.​—1 Pet. 4:14.

¹⁵ Alon Petrus kana a tongeni pwal weneiti ekkewe Chón Pwáraatá Jiowa lón ei fansoun? Ewer, pún sia afalafala usun Jesus, ewe Kingen án Kot we Mwú. Ina minne, án aramas oputakich pokiten ach afalafal usun Jiowa a léllé ngeni ach ‘küna turunufas pokiten sia tapwela mürin Jesus Kraist,’ ewe a ereni ekkewe chón oputa i: “Ngang üa feito fän iten Semei, nge ämi ousap etiwaei.” (Joh. 5:43) Ina popun, ika aramas ra oputok lupwen ka féri ewe angangen afalafal, kopwe apéchékkúlok. Ar oputok a ánnetatá pwe Jiowa a pwapwaituk me a nónnóm reom an we manaman mi fel.

16, 17. (a) Met néún Jiowa kewe aramas ra kúna lón sókkópaten leeni wóón fénúfan? (b) Met ka tipeppós le féri?

¹⁶ Sipwe pwal chechchemeni pwe lón sókkópaten leeni wóón fénúfan a lallapóló chóchóón chón fiti ewe enlet. Pwal mwo nge lón ekkewe leeni sia kan soun afalafal ie, sia chúen tongeni kúna aramas mi mochen aúseling me sia tongeni áiti ngeniir ewe pwóróus mi amwarar fán iten ewe angangen amanaw. Amwo sipwe tinikken le liwinsefáliti chókkewe mi mochen aúseling, me ika mi tufich sipwe káé ngeniir ewe Paipel me álisiir ar repwe feffeitá, fangóló manawer ngeni Jiowa, me papatais. Ese mwáál ka tipeeú ngeni meefien Sarie, seni South Africa, emén mi achocho lón ewe angangen afalafal lap seni 60 ier. A erá: “Ua fókkun kilisou pwe ren án Jesus we méén kepich, ua tongeni ririéch ngeni Jiowa, ewe Sou Nemenemen unuselapen láng me fénúfan. Me ua pwapwa pwe ua tongeni arongafetálei usun itan we mi ling.” Iir me pwúlúwan we itan Martinus ra fen álisi chómmóng aramas, kapachelong pwisin néúr kewe úlúmén, ar repwe wiliti chón fel ngeni Jiowa. Sarie a pwal apasa: “Ese pwal wor och angang mi tongeni atoto ei úkúkún watteen pwapwa. Me ren án Jiowa we manaman mi fel, a ngenikich meinisin ewe péchékkúl mi lamot pwe sipwe tongeni sópwósópwóló lón ei angang mi amanawa aramas.”

¹⁷ Ika kich Chón Kraist mi papatais are sia achocho ach sipwe papatais, a wor chómmóng popun sipwe kilisou ren ewe feiéch ach sia chiechi ngeni ewe mwichefelin Chón Pwáraatá Jiowa wóón unusen fénúfan. Ina minne, sópweló le pwáraatá usun ewe enlet me akkamwéchú óm limeliméch pwe kete limengaw ren án Satan ei ótót. Ren óm féri ena, kopwe elingaaló Semach we mi tong lón láng, ewe emén sia iteit me ren itan we.