Jehovah Nih Kan Ca Ṭhatnak Caah A Kan Zoh
“[Jehovah] mit cu aa chok dih i amah lei i an lung soisel awk a um lomi hna cungah a ṭhawnnak kha a langhter.”—2 Chan. 16:9.
1. Jehovah nih zeicah ṭha tein a kan zoh?
Jehovah cu a tlingmi Pa a si. Ṭha tein a kan hngalh i kan “lung vialte” hmanh a hngalh dih. (1 Chan. 28:9) Asinain kan sualnak kawlnak ca men ah ṭha tein a kan zohmi a si lo. (Salm 11:4; 130:3) Amah he kan i pehtlaihnak asiloah zungzal nunnak hmuh awk ruahchannak a hrawk khomi zei paoh khan dawtnak in huhphenh a kan duh ca tu ah a si.—Salm 25:8-10, 12, 13.
2. Jehovah nih ahote cungah dah a ṭhawnnak a langhter?
2 Jehovah cu Lianngan Bik a si i mi vialte a hmuh dih hna. Cu ruangah zumhfekmi a salle nih an auh fate bawmh awkah a ra kho i hneksaknak an ton tikah a bawmh khawh hna. 2 Chanrelnak 16:9 nih “[Jehovah] mit cu aa chok dih i amah lei i an lung soisel awk a um lomi hna cungah a ṭhawnnak kha a langhter” tiah a ti. Lungthin thiang le lungthin tak a simi, soisel awk a um lomi lungthin he amah a biami hna caah Jehovah nih a ṭhawnnak kha a hman. Mihlen a hmangmi le chungthu lengnal pawl cung ahcun cu bantuk siaherhnak a langhter lo.—Josh. 7:1, 20, 21, 25; Ptb. 1:23-33.
Pathian He Kalṭi
3, 4. ‘Pathian he kal ṭi’ timi sullam cu zeidah a si i cu kong hngalh awkah Baibal i zei tahchunhnak nih dah a kan bawmh?
3 A ngan hringhranmi universe Sertu nih minung kha thlarau lei in amah he kalṭinak nawl a pek timi cu mi tampi caah ruah khawh lomi a si. Asinain, Jehovah nih cuticun tuah hna seh ti a kan duh. Baibal chan lioah Enok le Noah cu ‘Pathian he a kal ṭimi’ an si. (Gen. 5:24; 6:9, Nw) Moses nih “hmuh khawh lo mi Pathian kha hmu sehlaw cu bang, a kir in a kir duh ti lo.” (Heb. 11:27) Siangpahrang David cu vancung a Pa he toidor tein a kal. Hitin a chim: “[Jehovah] cu keimah he naihte ah a um i zeihmanh nih an ka hnin kho lo.”—Salm 16:8.
4 A ngaitein, Jehovah he kut tlaih in kalṭi taktak cu a si kho lo. Asinain langhternak in kal ṭi khawh a si. Zeitin in dah? Salm caṭialtu Asaph nih hitin a ṭial: “Nangmah sin ṭhiamṭhiam ah khan ka um i ka kut in na ka hruai. Ka kalnak dingah khan lungthin na ka cheuh.” (Salm 73:23, 24) Fiangte in chim ahcun, a cawnpiaknak zulh tikah Jehovah he kal ṭi a si, mah cawnpianak cu a bik in ṭialmi a Bia le “zumhawk a tlakmi le a fimmi sal” sinin kan hmuh.—Matt. 24:45; 2 Tim. 3:16.
5. Jehovah nih zumhfekmi hna kha dawtnak a ngeimi pa bantuk in zeitindah a zoh hna i, a cungah zeitindah kan um awk a si?
5 Jehovah nih amah he a kal ṭimi kha a dawt hna caah dawtnak a ngeimi pa bantuk in a zohkhenh hna, a huhphenh hna i a cawnpiak hna. Pathian nih “na zulh awk hnga lam kha kan hmuhsak lai, kan cawnpiak lai i lungthin kan cheuh lai” tiah a ti. (Salm 32:8) Hitin i hal: ‘Jehovah fimchimhnak ngaih le dawtnak in a ka zoh hngal in amah he kut tlaih in kan kal ṭi tiah kaa hmu maw? A um ka hngalhmi nih ka ruahnak, ka biachim le ka tuahsernak ah huham a ngei maw? Ka palh tikah Jehovah kha mah tein a ummi le mi a reng tukmi Pathian si loin aa ngaichihmi hna kha amah he pehtlaihnak ṭha ngeih ṭhan awk bawmh a duhmi zaangfah hmangmi Pa in ka hmu maw?—Salm 51:17.
6. Minung nu le pa nakin Jehovah nih zeidah a tuah khawh?
6 Sualnak lam cung kan phanh hlan ah Jehovah nih a kan bawmh caan zong a um ko lai. Tahchunhnak ah, a zermi kan lungthin nih aa dawhtlak lomi thil duh hram a thawk kha a hmuh men lai. (Jer. 17:9) Cu bantuk thil sining ah, minung nu le pa nakin rang deuh in rian a ṭuan khawh, zeicahtiah kan chunglei kha a “zoh” khawh i kan lungchung ruahnak kha ṭha tein a zoh. (Salm 11:4; 139:4; Jer. 17:10) Profet Jeremiah cazi le hawikom ṭha a simi Baruk a chan chungah a tlungmi thil sining he aa tlaiin Pathian leh ning kha ruat hmanh.
Baruk Caah Pa Taktak A Si
7, 8. (a) Baruk cu ahodah a si i, a lungthin ah a ṭhalomi zei duhnak dah a hun ngeih? (b) Jehovah nih Baruk cungah pale bantuk siaherhnak zeitindah a langhter?
7 Baruk cu Jeremiah he zumhawktlak in rian a ṭuanmi, Baibal ṭial thiam ngaimi a si, a harmi a rian cu Judah ram ah Jehovah biaceihnak kong thanh ding a si. (Jer. 1:18, 19) A min a thangmi chungkhar mi pakhat a si kho menmi Baruk nih caan caankhat ah ‘thil lianngan kha a rak kawl.’ A lung chung ah mah zawn ruat hmuitinh a hun ngei asiloah thilri chawva ngeih a hun duh i a si kho men. Zei a si hmanh ah Baruk lungthin ah ṭih nungmi ruahnak a ṭhan kha Jehovah nih a hmuh. Jehovah nih Jeremiah hmang in Baruk sinah mah kong he aa tlaiin hitin a chim colh: “Naa thawh i, ‘Ngaihchia ka hei si hringhran dah! Ka fahnak cungah Bawipa nih ngaihchiatnak a ka chap; ka aihramnak nih hin a ka nor ko cang i dinhnak zeihmanh ka hmu lo,’ na ti.” Cu hnu ah “na caah thil lianngan kha na kawl hna. Sihmanhsehlaw cu kawl cu ngol ko hna” tiah Pathian nih a ti.—Jer. 45:1-5.
8 Jehovah cu Baruk cungah a lung a ṭum lo nain, thinhun in ti loin pale bantuk in siaherhnak ngei in a remh. Baruk cu harnak a pe khomi duhnak a ngei nain a ṭhalomi asiloah a zermi lungput a ngeih lo kha Jehovah nih a hmuh ti cu a fiang. Cun Jehovah nih Jerusalem le Judah cu donghnak caan ah an um ti zong a hngalh i mah caan chia ah Baruk a tlukrilh lai kha a siang lo. Pathian nih a salpa a lung a hun fim ṭhan nakhnga, “mi vialte cungah rawhralnak kha ka tlunter lai” i ṭha tein na nun ahcun na luat lai tiah a ti chap. (Jer. 45:5) A ngaitein, Pathian nih hitin a timi a si: ‘Baruk i ralring. Sualnak in a khatmi Judah le Jerusalem ah a rauh hlan ah zeidah a tlun lai kha philh hlah. Zumhtlak in um peng! Kan huhphenh lai.’ Baruk cu Jehovah bia nih a lung a suk ngai ti a fiang, zeicahtiah a lungput aa remh i mah hnu kum 17 i Jerusalem a rawh tikah a luat caah a si.
9. Catlangbu chung i biahalnak kha zeitindah na leh lai?
9 Baruk kong ṭialmi na ruah hnu ah a tanglei biahalnak le Baibal cang hna hi ruat hmanh: Pathian nih Baruk a pehtlaih ning nih Jehovah kong le a salle cung i a lungput kong ah zeidah a langhter? (Hebru 12:9 rel.) Kan chan caan har hi zoh in Pathian nih Baruk a cawnpiakmi le Baruk lehmi in zei fimnak dah kan i lak khawh? (Luka 21:34-36 rel.) Jeremiah i zohchunh in a salle cung i Jehovah ngeihmi siaherhnak kha Khrihfa upa pawl nih zeitindah an langhter khawh?—Galati 6:1 rel.
Pa Dawtnak Fapa Sinah A Lang
10. Jesuh cu Khrihfabu Lu a sinak a dirhmun kha hman awkah zeitindah thuamh a si?
10 Khrihfa chan hlan ah, Jehovah nih a mi a dawt hna kha a profet le zumhtlakmi a salle dang hmangin a langhter. Tuchan ahcun a hleiin Khrihfabu Lu Jesuh Khrih ah a dawtnak hmuh khawh a si. (Efe. 1:22, 23) Cucaah, Biathlam cauk ah Jesuh kha tuufa pakhat “mit pasarih a ngei i a mit pasarih cu Pathian nih vawlei cung khua zakip ah a thlahmi Pathian thlarau pasarih” in a langhter. (Biat. 5:6) A si, Pathian thiang thlarau in nawlngeihnak tling pek a simi Jesuh cu thleidan khawhnak tling a ngei. Kan chunglei zong a hmuh i zei thil paoh a hngalh dih.
11. Khrih cu zei rian dah a ṭuan i, kan cung i a ngeihmi a lungput ah a Pa lungput zeitindah a langhter?
11 Jehovah bantukin Jesuh cu vancung in mi a zohmi palek a si lo. Dawtnak a ngeimi pa bantuk in ṭha tein a kan zoh. “Zungzal Hmunmi Pa” timi Jesuh upatnak min pakhat nih amah a zummi vialte zungzal nunnak pek awk i a ṭuan hngami rian kha a kan hngalhter ṭhan. (Isa. 9:6) Mahleng ah, Khrihfabu Lu in Khrih nih thlarau lei nutling/patling Khrihfa hna, a hleiin khrihfa upa pawl kha bawmh a herhmi hna lungtho tein thazang pek asiloah cawnpiak awkah a forh khawh hna.—1 Thes. 5:14; 2 Tim. 4:1, 2.
12. (a) Asia Minor i a ummi khrihfabu pasarih sin cakuat nih Jesuh kong zei dah a langhter? (b) Khrihfa upa nih Pathian tuu sinah Khrih lungput zeitindah an langhter?
12 Asia Minor Khrihfabu pasarih i a ummi Khrihfa upa sin cakuat ah Khrih nih tuu pawl a siaherh tuk hna kha a lang. (Biat. 2:1–3:22) Mah cakuat ah, Jesuh nih khrihfabu pakhat cio i a cangmi thil a hngalh le a zultu pawl caah a lungre a theih tuk kha a langhter. Biathlam i langhnak cu ‘Bawipa Ni’ chungah a tlin caah tuchan he pehtlaihnak a ngei khun.a (Biat. 1:10) Khrih dawtnak cu khrihfabu ah thlarau lei tuukhal rian a ṭuanmi Khrihfa upa pawl hmangin a lang tawn. Mah ‘minung laksawng pawl’ kha a herh tikah hnemhnak, forhnak le ruahnak cheuhnak pek awkah an lung a thawhter khawh. (Efe. 4:8, Nw; Lam. 20:28; Isaiah 32:1, 2 rel.) An i zuamnak kha na cungah Khrih siaherhnak langhtermi in na hmu maw?
A Herh Tikah Bawm Hna
13-15. Kan thlacamnak Pathian nih zeitindah a kan leh khawh? Tahchunhnak he chim.
13 Bawmhnak ca lungtak in na thlacamnak kha thlarau lei nutling/patling Khrihfa nih rak len in thazang pek phun in leh na si bal maw? (Jeim 5:14-16) Asiloah pumhnak i vantlang phungchimnak asiloah bupi chuahmi ca na relmi in bawmhnak na hmu men lai. Jehovah nih hi lam zong in thlacamnak a leh tawn. Tahchunhnak ah, Khrihfa upa pakhat cu phung a chim dih hnu ah nai zarh ah a ding loin pehtlaih ka si tiah a ruatmi unau nu pakhat nih a va ton. A harnak i phunzai canah phungchimnak i Baibal konglam cheukhat ruangah aa lawmh tuk kha a chim. Mah Baibal konglam cu a sining he aa pehtlai i thazang tampi a pek. Mah pumhnak aa pumh caah aa lawm tuk hringhran!
14 Thlacamnak thawngin bawmhnak a hmumi kong he aa tlaiin thong an tlak lioah Baibal biatak a hngal i tipil a ing rih lomi thawngthanhtu a hung simi thongtla pathum hna kong hi ruat hmanh. Zaangennak pakhat a um caah thongtla vialte kha an tinvo tampi an pe ti hna lo. Cu nih dohnak a chuahter. Thongtla pawl nih thaizing thai thawh kan ei dih hnu ah ralchanh phun in kan kheng kan pe hna lai lo tiah bia an khiah. Tipil a ing rih lomi thawngthanhtu pathum cu atu an i laklawh ngaingai. Dohnak ah an i tel ahcun Rom 13:1 chung i Jehovah cawnpiaknak an buar a si lai. An i tel lo ah le a thin a hungmi thongtla pawl lehrulhnak an tong kho.
15 Pakhat le pakhat aa tong kho lomi mah pathum nih fim thiamnak caah thla an cam. A thaizing ah, an pathum in aa khatmi tonghtham ning pa khat tuah ding bia an rak khiah cio kha an hmuh: cucu thaithawh pekmi rawl ei lo in um khi a si. A congtu pawl nih kheng an rak khawlh tikah annih cu pek awk an ngei lo. ‘Thlacamnak a lehtu’ an pawng i a um caah an i lawm tuk hringhran!—Salm 65:2.
Zumhnak He Hmailei Zoh
16. Jehovah nih tuu bantuk mi hna a siaherh hna kha phungchimnak rian nih zeitindah a langhter?
16 Lungthin ṭhami hna khoika an um hmanh ah Jehovah nih a siaherh hna a langhtertu a dang pakhat cu vawlei pumpi phungchimnak rian a si. (Gen. 18:25) Thawng ṭha a phanh rih lonak hmun ah tuu bantuk mi an um hmanh ah Jehovah nih an sin kal awkah a salle kha vancungmi hmang in lam a hruai tawn hna. (Biat. 14:6, 7) Tahchunhnak ah, Pathian nih kumzabu pakhatnak ah thawngthanhtu Filip kha Ethiopia bawi kawl in Cathiang sullam chimh awkah vancungmi hmang in lam a hruai. A phichuak cu zeidah a si? Mah pa nih thawngṭha cu a cohlan i tipil a ing cangmi Jesuh zultu pakhat a hung si.b—Johan 10:14; Lam. 8:26-39.
17. Hmailei kongah zeicah lungretheih tuk awk a si lo?
17 Hi chan ṭhalo donghnak a naih bantuk in chimchungmi “nau chuah lai nganfah” zong a um rih lai. (Matt. 24:8) Tahchunhnak ah, herhhai a tam chinnak, nikhua chiat tuknak asiloah sipuazi a hmunh lonak ruangah rawl man a kai tuk. Rian hmuh zong a har chin men lai, rianṭuantu pawl cu sau deuh in ṭuan awk hnek an si chin men lai. Zei thil a can hmanh ah, thlarau lei pakhatnak a chiami le ‘a mit fim tein’ a chiami vialte caah lungretheih tuk awk a si lo. Pathian nih a dawt hna le a zohkhenh hna lai kha an hngalh. (Matt. 6:22-34) Tahchunhnak ah, B.C. 607 i a buai ngaimi Jerusalem khua a dongh lio caan ah Jehovah nih zeitindah Jeremiah a rak zohkhenh kha ruat hmanh.
18. Jehovah nih Jeremiah a dawt kha Jerusalem kulh a si lioah zeitindah a langhter?
18 Babilon mi hna nih Jerusalem an kulh a donghnak lei kap ah Jeremiah cu Ralvennak Inntual ah thong a tla. Zeitindah rawl a hmuh lai? An hren lo ahcun rawl a kawl khawh ko hnga. Mah canah a pawng ummi lawng kha aa hngatchan khawh hna i a tam deuh cu a huatu an si! Asinain Jeremiah nih minung si loin kan zohkhenh lai tiah bia a kamhtu Pathian kha aa bochan. Jehovah nih a biakam cu a tuah maw? A tuah taktak! Jeremiah kha “khua chung i changreu cu a dih hlantiang, . . . changreu sernak khan ni fate changreu hlum khat lengmang an pek” nakhnga Pathian nih a tuah. (Jer. 37:21) Baruk, Ebed-melek le a dang bantukin Jeremiah zong mah caan i mangṭam, zawtnak le thihnak in a rak luat.—Jer. 38:2; 39:15-18.
19. Hmailei kan panh lioah zeitindah biakhiah ding a si?
19 A si, “Bawipa nih a dingmi cu a mit in a ven hna i an thlacamnak kha a ngaih zungzal.” (1 Pit. 3:12) Vancung na Pa nih ralring tein an ven caah naa lawm maw? Na ca ṭhatnak ah an zoh na hngalhmi nih ka him tiah an ruahter maw? Hmailei zei thil a can hmanh ah Pathian he kal ṭi peng awkah bia khiak. Jehovah nih pa pakhat bantuk in a sinah zumhtlak in a ummi vialte kha naih tein a kan zoh lai ti kan zumh khawh.—Salm 32:8; Isaiah 41:13 rel.
[A Tanglei Fianternak]
a Cakuat cu a bik in chiti thuhmi Khrih zultu pawl he aa pehtlai nain, phung ningin Pathian salle dihlak he aa pehtlai.
b Vancung mi hna hmang in Jehovah lamhruainak a dang pakhat cu Lamkaltu 16:6-10 ah kan hmuh. Mah Baibal cang ah Paul le a hawile cu Asia le Bithynia ram ah phungchim kha ‘Thiang Thlarau nih a awnh hna lo’ tiah kan rel. Mah canah Masidonia ram i rianṭuan awk tu ah auh an si i, thawngṭha an chimmi kha toidormi tampi nih an cohlan.
Na Fianter Kho Maw?
• ‘Pathian he kan kal ṭi’ kha zeitindah langhter khawh a si?
• Jehovah nih Baruk a dawt kha zeitindah a langhter?
• Khrihfabu Lu in Jesuh nih a Pa sining kha zeitindah a langhter?
• Hi a harmi caan ah Pathian kan i bochan kha zei lam in dah kan langhter khawh?
[Cahmai 9nak i hmanthlak]
Jeremiah nih Baruk a siaherh bantuk in, tuchan Khrihfa upa pawl nih Jehovah siaherhnak kha an langhter
[Cahmai 10nak i hmanthlak]
Jehovah nih kan herh tikah zeitindah a kan bawmh khawh?