Febrero
Sábado 1 de febrero
Mi caj cubibeñetla laʼ tʼan (Jer. 29:12).
Cheʼ bʌ jiñi rey Ezequías tsaʼ cʼamʼa, tsiʼ cʼajtibe Jehová ti wocol tʼan chaʼan miʼ chaʼ cʼoqʼuesan, i Jehová tsaʼʌch i mele (2 R. 20:1-6). Pero cheʼ bʌ jiñi apóstol Pablo tsiʼ cʼajtibe Jehová chaʼan miʼ locʼsʌben jumpʼejl wocol am bʌ i chaʼan lajal bʌ bajcheʼ chʼix, Jehová maʼañic tsiʼ mele (2 Cor. 12:7-9). Jiñi rey Herodes yom i tsʌnsan jiñi chaʼtiquilob, pero tsaʼʌch bʌ tsʌnsʌnti jiñʌch Santiago, i Pedro maʼañic come Jehová tsiʼ mele jumpʼejl milagro chaʼan miʼ coltan (Hech. 12:1-11). Tajol mi laj cʼajtiben lac bʌ chucoch Jehová tsaʼʌch i colta juntiquil i jiñi yambʌ maʼañic. Anquese jiñi Biblia maʼañic miʼ tsictesan, laʼ cujil chaʼan Jehová maʼañic miʼ mel mach bʌ weñic (Dt. 32:4). Tajol mach cheʼic mi lac jacʼbentel la coración cheʼ bajcheʼ la com, pero maʼañic mi lac ñaʼtan chaʼan mach weñic bajcheʼ woliʼ mel Jehová come la cujil chaʼan toj yicʼot yujil cʼuxbiya (Job 33:13). w23.11 21 párr. 6
Domingo 2 de febrero
Jiñi ñaʼtʌbalʌl tilem bʌ ti panchan […] chajpʌbil chaʼan miʼ jacʼ tʼan (Sant. 3:17).
Santiago tsiʼ yʌlʌ chaʼan jiñi am bʌ i ñaʼtʌbal «chajpʌbil chaʼan miʼ jacʼ tʼan». ¿Chuqui yom i yʌl jiñi? Chaʼan yom mi lac jacʼbeñob i tʼan jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel, i yom mi lac mel ti jumpʼejl lac pusicʼal. Pero ili mach yomic i yʌl chaʼan mi caj lac jacʼ lac mel am bʌ tiʼ contra i mandar Jehová (Hech. 4:18-20). Tajol mach wocolic mi la cubin chaʼan mi lac jacʼben i tʼan Jehová come luʼ toj muʼ bʌ i subeñonla (Sal. 19:7). Pero chaʼan mi lac jacʼben i tʼan lac papá lac mamá, jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel yicʼot jiñi ancianojob wocolʌch mi la cubin come xmulilob, pero yom mi lac ñaʼtan chaʼan iliyob waʼchocobilob ti Jehová (Pr. 6:20; 1 Tes. 5:12; 1 Ped. 2:13, 14). Jin chaʼan, mi mucʼʌch lac jacʼbeñob i tʼan, woli lac jacʼben i tʼan Jehová. w23.10 6 párr. 2, 3
Lunes 3 de febrero
Ili tʼan tac […] xucʼulʌch yicʼot i sujmʌch (Apoc. 21:5).
Cheʼ mi lac ñaʼtan jiñi i pʼʌtʌlel Jehová mi pʼʌtʼesan lac ñopoñel. Añʌch i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ laj tsʼʌctesan muʼ bʌ i yʌl come maʼañic i Pʼisol i pʼʌtʌlel (Job 42:2; Mar. 10:27; Efes. 3:20). Tiʼ sube Abrahán yicʼot Sara chaʼan mi caj i yʌcʼob juntiquil i yalobil anquese ñoxobix (Gn. 17:15-17). Cheʼ jaʼel, tiʼ sube Abrahán chaʼan jiñi i pʼolbal mi caj i chʼʌm jiñi tejclum Canaán. Pero jiñi israelitajob cabʌl jab tsaʼ ajñiyob bajcheʼ esclavo ti Egipto i tajol tsiʼ ñaʼtayob chaʼan maʼañic baqui ora mi caj i tsʼʌctiyel jiñi. Pero tsaʼʌch tsʼʌctiyi. Cheʼ jaʼel, Jehová tiʼ sube María, juntiquil xchʼoc maxto bʌ piʼlebilic, chaʼan mi caj i yʌcʼ ti pañimil juntiquil i yalobil. Cheʼ bajcheʼ jiñi mi caj i mejlel ti tsʼʌctiyel jumpʼejl profecía tsaʼ bʌ ajli yaʼ ti pʌcʼʌbʌl Edén (Gn. 3:15). Mi lac taj laj qʼuel bajcheʼ cʼamel i pʼʌtʌlel Jehová cheʼ bʌ mi laj qʼuel pejtelel tsaʼ bʌ i yʌlʌ i bajcheʼ tiʼ tsʼʌctesa. Ili miʼ coltañonla lac ñumen ñop chaʼan mucʼʌch caj i chʼʌm tilel jiñi tsijiʼ bʌ pañimil (Jos. 23:14; Is. 55:10, 11). w23.04 28 párr. 10-12
Martes 4 de febrero
C Yum, ubibeñon coración. Ñichʼtʌbeñon chuqui wolij cʼajtibeñet (Sal. 143:1).
Jehová tsaʼʌch i jacʼbe i yoración David i tsiʼ colta (1 S. 19:10, 18-20; 2 S. 5:17-25). I jiñʌch muʼ bʌ i mejlel lac ñop jaʼel (Sal. 145:18). Tajol Jehová maʼañic miʼ jacʼbeñonla la coración cheʼ bajcheʼ pijtʌbil lac chaʼan. Jiñʌch tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Pablo, an jumpʼejl tsʌts bʌ i wocol lajal bʌ bajcheʼ chʼix tiʼ bʌcʼtal i uxsujtel tsiʼ cʼajtibe Jehová ti wocol tʼan chaʼan miʼ locʼsʌben. ¿Tsaʼ ba i jacʼbe Jehová jiñi i yoración tac? Tsaʼʌch, pero mach cheʼic bajcheʼ pijtʌbil i chaʼan. Jehová maʼañic tsiʼ locʼsʌbe jiñi i wocol, pero tsaʼʌch i yʌqʼue i pʼʌtʌlel chaʼan chʌn xucʼul miʼ melben i yeʼtel (2 Cor. 12:7-10). Tajol joñonla jaʼel mach cheʼic mi caj lac jacʼbentel bajcheʼ pijtʌbil lac chaʼan. Pero miʼ mejlel lac ñop chaʼan Jehová yujil chuqui jiñi ñumen wem bʌ chaʼañonla. Tiʼ sujm, «ñumento miʼ mejlel i mel cheʼ bajcheʼ pejtelel chuqui mi laj cʼajtiben o chuqui mi lac ñaʼtan» (Efes. 3:20). Jin chaʼan, miʼ mejlel ti jajqʼuel la coración cheʼ bʌ mach pijtʌbilic lac chaʼan yicʼot cheʼ bajcheʼ mach ñaʼtʌbil lac chaʼan. w23.05 8, 9 párr. 4-6
Miércoles 5 de febrero
Tal i yorajlel cheʼ bʌ pejtelel jiñi añoʼ bʌ ti mucoñibʌl mi caj i yubibeñob i tʼan i mi caj i loqʼuelob (Juan 5:28, 29).
Yomʌch mi lac chʌcʌ locʼsʌben i yorajlel chaʼan mi lac wen ñaʼtan jiñi chaʼ chʼojyel. ¿Chucoch? Come mach la cujilic chuqui miʼ mejlel ti waʼ ujtel. Tajol mi lac taj tsʌts bʌ cʼamʌjel o an majqui miʼ chʌmel lac chaʼan (Ec. 9:11, 12; Sant. 4:13, 14). Jiñi lac pijtaya miʼ mejlel i coltañonla lac lʌtʼ jiñi wocol tac (1 Tes. 4:13). Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan Jehová wen i cʌñʌyonla i miʼ wen cʼuxbiñonla (Luc. 12:7). Cheʼʌch mi caj i chaʼ cuxtesañonla cheʼ bajcheʼ yilalonla ti ñaxan come wen i cʌñʌyonla. I miʼ subeñonla chaʼan mi lac mejlel ti chumtʌl tiʼ pejtelel ora come miʼ wen cʼuxbiñonla. Muʼto i chaʼ cuxtesañonla mi tsaʼ chʌmiyonla. ¿Chucoch miʼ mejlel lac ñop chaʼan mi caj i chaʼ chʼojyelob jiñi chʌmeñoʼ bʌ? Come la cujil chaʼan jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌ yomʌch i tsʼʌctesan yicʼot añʌch i pʼʌtʌlel chaʼan miʼ mel. w23.04 8, 9 párr. 2-4
Jueves 6 de febrero
[José yicʼot María] ñʌmʌlob chaʼan ti jujumpʼejl jab miʼ majlelob ti Jerusalén ti jiñi qʼuiñijel chaʼan Pascua (Luc. 2:41).
José yicʼot María tsiʼ laja coltayob i bʌ jaʼel chaʼan chʌn pʼʌtʌlob miʼ yajñelob ti Jehová. Yujilob chaʼan ñuc i cʼʌjñibal cheʼ miʼ tem chʼujutesañob Jehová (Luc. 2:22-24; 4:16). Mi jatetla an laʼ walobil jaʼel, tajol wocolʌch mi laʼ wubin cheʼ bʌ mi laʼ majlel ti tempa bʌ yicʼot chaʼan mi laʼ locʼsʌben i yorajlel chaʼan mi laʼ mel jiñi laʼ chʼujutesaya ti familia. Cheʼ jaʼel, tajol wocol mi la wubin chaʼan mi laʼ comol chaʼlen estudio yicʼot oración. Pero mi mucʼʌch laʼ tem chʼujutesan Jehová, ñumen temel mi caj laʼ wubin laʼ bʌ tiʼ tojlel i mi caj laʼ ñumen cʼuxbin laʼ bʌ. Jin chaʼan, acʼʌla ti ñaxan i chʼujutesʌntel Jehová. Mi wocol woli laʼ ñusan ti laʼ ñujpuñel, tajol wocol mi caj laʼ wubin chaʼan mi laʼ mel jiñi chʼujutesaya ti familia. Mi cheʼ woli laʼ ñusan, teche laʼ tsajin jumpʼejl tema mach bʌ wen tamic yicʼot muʼ bʌ laʼ mulan. Ili jiñʌch jiñi ñaxam bʌ muʼ bʌ i mejlel laʼ mel chaʼan mi laʼ pʼʌtʼesan laʼ ñujpuñel yicʼot mi laʼ mulan laʼ tem melben i yeʼtel Jehová. w23.05 22 párr. 7, 8
Viernes 7 de febrero
Abdías tsiʼ wen tsajca lac Yum (1 R. 18:3, 4).
¿Bajcheʼ tsiʼ colta Abdías cheʼ tsiʼ bʌcʼña Dios? Tsiʼ mele chuqui wen yicʼot maʼañic tsiʼ chaʼle lot, jin chaʼan jiñi rey tsiʼ yʌqʼue tiʼ wenta chaʼan miʼ qʼuelben i yotot (Neh. 7:2). Cheʼ jaʼel, tsiʼ colta chaʼan miʼ pʌs i chʼejlel, i wen i cʼʌjñibalʌch i chaʼan ti jiñi bʌ ora. ¿Chucoch? Come Abdías tsaʼ chumle cheʼ bʌ jiñi rey Acab woli ti yumʌntel (1 R. 16:30). Cheʼ jaʼel, i yijñam Acab jiñʌch Jezabel, muʼ bʌ i chʼujutesan Baal yicʼot miʼ wen tsʼaʼlen Jehová. Tsaʼto i ñopo i jisan pejtelel jiñi xʼaltʼañob ti Israel (1 R. 18:4). Cheʼ bʌ Jezabel tsaʼ caji i sʌclan pejtelel jiñi xʼaltʼañob i chaʼan Jehová chaʼan miʼ tsʌnsañob, Abdías tsiʼ mucu 100 xʼaltʼañob ti chʼen i tsiʼ yʌqʼueyob chuqui miʼ japob yicʼot chuqui miʼ cʼuxob (1 R. 18:13, 14). Cheʼ tsaʼic i yubi Jezabel iliyi tiʼ tsʌnsa. Abdías maʼañic woliʼ sʌclan chaʼan miʼ tsʌnsʌntel, pero jiñi i cʼuxbiya tiʼ tojlel Jehová yicʼot tiʼ tojlel jiñi xʼaltʼañob jiñʌch tsaʼ bʌ i ñijca chaʼan miʼ coltañob, jin chaʼan maʼañic tsiʼ bʌcʼña chaʼan miʼ tsʌnsʌntel. w23.06 16 párr. 9, 10
Sábado 8 de febrero
Joñon a Yumon. Joñon mic tojʼesañet ti a bijlel (Is. 48:17).
Ti ili ora, Jehová woliʼ tojʼesan majlel i tejclum cheʼ bajcheʼ tsiʼ mele wajali. Miʼ cʼʌn jiñi Biblia yicʼot miʼ mel tiʼ tojlel Jesús, i jol jiñi congregación. ¿Chuqui miʼ pʌsbeñonla chaʼan Jehová woliʼ bej cʼʌn wiñicob chaʼan miʼ coltan i tejclum? Laʼ lac ñaʼtan tsaʼ bʌ ujti ti jabil 1870. Charles Russell yicʼot jiñi muʼ bʌ i coltañob tsiʼ chʼʌmbeyob i sujm chaʼan ti 1914 an chuqui wen ñuc bʌ mi caj i yujtel (Dn. 4:25, 26). ¿Bajcheʼ tsiʼ ñaʼtayob? Tsiʼ wen tsajiyob jiñi profecía tac am bʌ ti Biblia. I tsiquil chaʼan Jehová jiñʌch tsiʼ tojʼesayob yicʼot i yespíritu chaʼan miʼ chʼʌmbeñob i sujm. Jiñi tsaʼ bʌ ujti ti 1914 tsiʼ pʌsʌ chaʼan jiñi i Yumʌntel Dios tsiʼ teche i mel i yeʼtel come ti jiñi jabil tsaʼ tejchi jiñi Primera Guerra Mundial i tsaʼ caji cʼamʌjel, yujquel lum yicʼot wiʼñal (Luc. 21:10, 11). Iliyi tsiʼ jamʌ pʌsʌ chaʼan Jehová woliʼ cʼʌn wiñicob ili ora chaʼan miʼ coltan i tejclum. w24.02 22 párr. 11
Domingo 9 de febrero
Miʼ taj cabʌl wocol jini toj bʌ. Lac Yum miʼ yʌcʼ ti colel tiʼ pejtelel i wocol (Sal. 34:19).
La cujil chaʼan Jehová miʼ cʼuxbiñonla i yom chaʼan wen mi la cajñel (Rom. 8:35-39). Cheʼ jaʼel, la cujil chaʼan mucʼʌch i coltañonla cheʼ mi lac jacʼ jiñi principio tac (Is. 48:17, 18). Pero ¿ixcu mi tsiʼ tajayonla jumpʼejl wocol mach bʌ pijtʌbilic lac chaʼan? Jumpʼejl ejemplo, tajol juntiquil lac familia miʼ yʌl o miʼ mel maʼañic bʌ mi lac mulan. Maʼañic miʼ wen mejlel lac melben i yeʼtel Jehová tiʼ caj cʼamonla. Mi lac ñusan jumpʼejl wocol bajcheʼ icʼ jaʼal o yan tac bʌ. O tajol mi lac tsʼaʼlentel tiʼ caj lac ñopbal. I cheʼ bʌ mi lac ñusan ili wocol tac tajol mi laj cʼajtiben lac bʌ: «¿Chucoch woli c ñusan iliyi? ¿Am ba chuqui mach bʌ weñic tsaʼ c mele? ¿Maʼañic ba woli i yʌqʼueñon i bendición Jehová?». Mi an a wubi a bʌ bajcheʼ iliyi, mach cʼuñʼaquet. Cabʌl i wiñicob Jehová an i ñusayob jaʼel iliyi (Sal. 22:1, 2; Hab. 1:2, 3). w23.04 14 párr. 1, 2
Lunes 10 de febrero
Tsaʼix cʌcʼʌ c pusicʼal chaʼan mic jacʼbeñet a mandar tiʼ pejtelel ora (Sal. 119:112).
Ti orajach yom mi lac putsʼtan mach bʌ weñic miʼ qʼuel Jehová come miʼ mejlel i ñajtʼesañonla tiʼ tojlel i yom chaʼan mi lac jacʼben i tʼan ti jumpʼejl lac pusicʼal (Rom. 6:17). Maʼañic miʼ mejlel laj qʼuextan i mandar tac i la cujil chaʼan lac wenlelʌch cheʼ mi lac jacʼ (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Satanás miʼ cʼʌn jiñi contrajintel chaʼan miʼ ñop i ñajtʼesañonla ti Jehová, tajol mi lac jajtsʼel o an chuqui tac yambʌ mi lac tumbentel (1 Ped. 5:8). Cheʼʌch tsaʼ ujti tiʼ tojlel jiñi xñoptʼañob ti wajali, tsaʼ chʼʌjquiyob, tsaʼ jajtsʼiyob i tsaʼto tsʌnsʌntiyob (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). I cheʼʌch woli i bej ujtel ili ora, cabʌl hermanojob ti Rusia yicʼot ti yan tac bʌ país woliʼ ticʼlʌntelob. I tiʼ petol pañimil cabʌl hermanojob añʌch bajcheʼ woli i tajob i contrajintel. Cheʼ jaʼel, Satanás mach cojach miʼ cʼʌn jiñi contrajintel, an tacʌch yambʌ muʼ bʌ i cʼʌn chaʼan miʼ ticʼlañonla (Efes. 6:11). w23.07 15, 16 párr. 6-9
Martes 11 de febrero
Laʼ coliconla tiʼ pejtelel chuqui an chaʼan jiñi laj cʼuxbiya (Efes. 4:15).
Cheʼ bʌ maʼ ñumen chaʼlen estudio maʼ ñumen cʼuxbin Jehová. I jiñi cʼuxbiya miʼ ñijcañet chaʼan maʼ mel cheʼ bajcheʼ woli a cʌn. Mi caj a chʼʌm ti ñuc jiñi principio tac ti chuqui muʼ bʌ a ñaʼtan a mel. Cheʼ jaʼel, come a wom a tijicñesʌben i pusicʼal Jehová mi caj a tojʼesan majlel jiñi a pensar yicʼot a melbal. Lajal bajcheʼ juntiquil alʌl yom bʌ i lajin i papá, jatet jaʼel tsaʼ chaʼle wersa a lajin jiñi a Tat, Jehová (Efes. 5:1, 2). Laʼ laj cʼajtiben lac bʌ: «¿Muʼ ba c ñumen cʼuxbin Jehová ili ora? ¿Muʼ ba c ñumen cʼuxbin jiñi hermanojob cheʼ bajcheʼ miʼ mulan Jehová?». Mi tsaʼ laj qʼuele chaʼan jiñi laj cʼuxbiya mach chʌn lajalix bajcheʼ ti ñaxan, mach la cubin lac chʼijyemlel. An hermanojob cheʼʌch bʌ tsaʼ ujtiyob ti jiñi ñaxam bʌ siglo. Pero Jesús maʼañic tsiʼ ñaʼta chaʼan maʼañix mi caj i chʌn tojʼañob, i yujil chaʼan joñonla mucʼʌch lac mejlel lac ñumen pʌs laj cʼuxbiya jaʼel (Apoc. 2:4, 7). w23.07 8 párr. 2, 3
Miércoles 12 de febrero
C Yum, maʼ ñusʌbeñon lojon c mul (Sal. 86:5).
Jiñi apóstol Pedro tsiʼ mele mach tac bʌ weñic. Ñaxan, tsiʼ yʌlʌ chaʼan xucʼul mi caj i yajñel anquese jiñi yambʌ apóstolob mi caj i cʌyob Jesús (Mar. 14:27-29). Cheʼ jiñi, mach junsujtel jach tsaʼ ochi i wʌyel anquese mach cheʼic yom miʼ mel (Mar. 14:32, 37-41). I cheʼ bʌ tsiʼ chucuyob Jesús, Pedro tsiʼ bajñel cʌyʌ (Mar. 14:50). Ti wiʼil, uxsujtel tsiʼ jamʌ alʌ chaʼan mach i cʌñʌyic Jesús, i jiñi jiñʌch tsʌts bʌ mulil (Mar. 14:66-71). ¿I chuqui tsiʼ mele cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan tsiʼ mele tsʌts bʌ mulil? Wen chʼijyem tsiʼ yubi i bʌ i tsaʼ wen caji ti uqʼuel (Mar. 14:72). Pero Jesús maʼañic tsiʼ chaʼ cʼajtesʌbe tsaʼ bʌ i mele. Tsaʼ jach i sube chaʼan mi caj i yʌqʼuen yambʌ ñumen ñuc tac bʌ eʼtel (Juan 21:15-17). Anquese Pedro yujil chaʼan tsiʼ chaʼle tsʌts bʌ mulil, tsaʼʌch i chʌn chaʼle wersa come yujil chaʼan Jesús miʼ bej cʼuxbin. ¿Chuqui mi laj cʌn? Chaʼan Jehová yom chaʼan mi lac ñop chaʼan mucʼʌch i cʼuxbiñonla yicʼot chaʼan mi caj i ñusʌbeñonla lac mul (Rom. 8:38, 39). w24.03 18 párr. 13-15
Jueves 13 de febrero
Chʌmeñobix cabʌl winicob chaʼan tsiʼ yʌsayob (Pr. 7:26).
Jiñi muʼ bʌ i chaʼleñob tsʼiʼlel tajol miʼ yubiñob quisin, miʼ ñaʼtañob chaʼan maʼañobix i cʼʌjñibal, embarazada miʼ cʌytʌlob anquese mach cheʼic yomob o miʼ jisʌbeñob i familia. Jin chaʼan mach yomic mi lac jacʼben i tʼan jiñi tonto bʌ xʼixic. Cheʼto jaʼel, mach cojach miʼ ñajtʼesañonla tiʼ tojlel Jehová, miʼ mejlel lac sʌt laj cuxtʌlel tiʼ caj tsʌts tac bʌ cʼamʌjel (Pr. 7:23). Proverbios 9:18 miʼ yʌl: «Añob tiʼ tamlel mucoñibʌl jini pʌybiloʼ bʌ i chaʼan». Mi cheʼ bajcheʼ iliyi, ¿chucoch cabʌl lac piʼʌlob miʼ melob? (Pr. 9:13-18). Jiñi pornografía baqui jachix an. An muʼ bʌ i ñaʼtañob chaʼan maʼañic i wocolel mi tsaʼ laj qʼuele. Pero tiʼ sujm, miʼ mejlel ti sujtel ti jumpʼejl vicio, miʼ yʌsin lac pensar yicʼot miʼ jisan laj cʼʌjñibal. I jiñi muʼ bʌ i qʼuel pornografía wen wocol chaʼan miʼ mejlel i ñajʌtesan jiñi tsaʼ bʌ i qʼuele. Mach i sujmic cheʼ miʼ yʌjlel chaʼan miʼ coltañonla lac ticʼ lac bʌ, mucʼ jach i ñumen pʼʌtʼesan jiñi lac tsucu pensar (Col. 3:5; Sant. 1:14, 15). Jin chaʼan cabʌlob am bʌ i qʼueleyob pornografía an yajlemob ti tsʼiʼlel. w23.06 23 párr. 10, 11
Viernes 14 de febrero
[Ili Yumʌntel] mi caj i laj jisan pejtel jini yumʌlob. Mi caj i yajñel tiʼ pejtelel ora (Dn. 2:44).
Anquese tajol an yumʌlob muʼ bʌ caj i ñop i contrajiñob Estados Unidos yicʼot jiñi Reino Unido, maʼañic yambʌ muʼ bʌ caj i yochel tiʼ qʼuexol. ¿Bajcheʼ la cujil? Come jiñi i Yumʌntel Dios, muʼ bʌ i lajintel bajcheʼ jiñi «colem Xajlel», jiñʌch muʼ bʌ caj i junyaj jisan i yoc jiñi estatua (Dn. 2:34, 35, 44, 45). ¿Muʼ baʼ ñop chaʼan i sujmʌch tsaʼ bʌ i yʌlʌ Daniel chaʼan jiñi colem estatua? Mi cheʼʌchi, mi caj i tsictiyel ti a cuxtʌlel. Maʼañic mi caj a sʌclan chuqui tac an wʌʼ ti pañimil come a wujil chaʼan mi caj i jilel (Luc. 12:16-21; 1 Juan 2:15-17). Mi caj a ñumen qʼuel ti ñuc jiñi subtʼan yicʼot cheʼ maʼ sutqʼuin ti xcʌntʼan yambʌlob (Mat. 6:33; 28:18-20). Jin chaʼan, cheʼ bʌ tsaʼix laj qʼuele ili profecía chaʼan Daniel, yom maʼ cʼajtiben a bʌ: «¿Mucʼʌch ba c ñop chaʼan jiñi i Yumʌntel Dios muqʼuix caj i jisan jiñi yumʌlob wʌʼ ti pañimil?». w23.08 11 párr. 13, 14
Sábado 15 de febrero
Ti jujuntiquilonla mi caj lac waʼtʌl tiʼ tojlel Dios chaʼan miʼ yujtel meloñel ti lac tojlel chaʼan tsaʼ bʌ lac mele (Rom. 14:12).
Ñaʼtan chaʼan maʼañic miʼ mejlel a mel pejtelel chuqui a wom, tajol tiʼ caj a jabilel, jumpʼejl cʼamʌjel o yambʌ wocol. Yom lajalet bajcheʼ Barzilái, mach a jacʼ jumpʼejl eʼtel mi a wujil chaʼan cʼamet i mach mejlic a tsʼʌctesan (2 S. 19:35, 36). O mele bajcheʼ Moisés, jacʼʌ a coltʌntel (Éx. 18:21, 22). Mi mucʼʌch a pʌs a pecʼlel, mach ñumeñic ti pʼis chuqui mi caj a pijtan ti a tojlel. Cheʼ jaʼel, maʼañic miʼ mejlel lac yajcan chuqui mi caj i melob jiñi yambʌlob. I cheʼ bʌ miʼ tajob wocol tiʼ caj chuqui miʼ yajcañob i mel, mach tiʼ pejtelelic ora miʼ mejlel laj coltañob. Laʼcu lac ñaʼtan chaʼan juntiquil xcolel miʼ ñajtʼesan i bʌ ti Jehová, jiñi i papá i mamá miʼ mejlel i wen ubiñob i chʼijyemlel. Pero mach yomic miʼ ñaʼtañob chaʼan jiñob i mul chaʼan chuqui tsiʼ mele i yalobil, ¿chucoch? Come mucʼ jach caj i chʼʌmob jumpʼejl al bʌ i cuch mach bʌ yomic Jehová chaʼan miʼ chʼʌmob majlel. w23.08 29 párr. 11, 12
Domingo 16 de febrero
Sansón tsiʼ mulaj yambʌ xchʼoc […] i cʼabaʼ Dalila (Jue. 16:4).
Sansón xmulilʌch jaʼel, jin chaʼan an i tajol mach weñic chuqui tsiʼ yajca i mel i tsiʼ taja i sajtemal. Junchajp tsaʼ bʌ i mele tsiʼ chʼʌmʌ tilel cabʌl wocol come maʼañic tsiʼ ñaʼta chuqui yom bʌ Jehová. Cheʼ bʌ añix ora cajel i mel i yeʼtel bajcheʼ juez, tsiʼ mulaj juntiquil xʼixic chʼoyol bʌ ti Sorec i cʼabaʼ Dalila. Pero cheʼ bʌ maxto i cʌñʌ Dalila, tsiʼ mulaj i pʌy juntiquil xʼixic filistea bʌ. Jiñi Biblia miʼ yʌl chaʼan «chʼoyolʌch ti lac Yum pejtelel iliyi, come Dios tsiʼ ñaʼta i yʌqʼueñob wocol jini filisteojob». Ti wiʼil, Sansón tsaʼ majli ti Gaza i yaʼ tsaʼ cʌyle tiʼ yotot juntiquil xʼixic muʼ bʌ i chon i bʌ. Ti jimbʌ ora, Jehová tsiʼ yʌqʼue i pʼʌtʌlel Sansón chaʼan miʼ qʼuech loqʼuel jiñi i puertajlel jiñi tejclum i jamʌl miʼ cʌytʌl (Jue. 14:1-4; 16:1-3). Pero tiʼ tojlel Dalila qʼuexelʌch. Ili xʼixic tajol juntiquil israelita, i jiñi maʼañic bajcheʼ mi caj i coltan Sansón chaʼan miʼ contrajin jiñi filisteojob. Jiñi filisteojob yomob chaʼan Dalila miʼ lotin Sansón, jin chaʼan tsiʼ yʌqʼueyob cabʌl taqʼuin, i tsaʼʌch i chʼʌmʌ. w23.09 4, 5 párr. 12, 13
Lunes 17 de febrero
Jini wen bʌ i pusicʼal mach orajic miʼ michʼan (Pr. 19:11).
Jiñi lac ñaʼtʌbal miʼ wen coltañonla lac pʌs la cutslel. Juntiquil muʼ bʌ i cʼʌn i ñaʼtʌbal miʼ ticʼ i bʌ chaʼan mach orajic miʼ jacʼ cheʼ bʌ an chuqui woli i cʼajtibentel. Cheʼ bʌ an majqui miʼ melbeñoñobla cʼajtiya tac, an i tajol mach wen la cujilic chuqui yomob i ñaʼtan o chucoch woliʼ melob jiñi cʼajtiya. Jin chaʼan, cheʼ bʌ maxto lac jacʼbeyob, laʼ lac ñaʼtan chaʼan mach wen la cujilic chucoch woliʼ melob (Pr. 16:23). Laʼcu lac ñaʼtan tsaʼ bʌ ujti tiʼ tojlel Gedeón. Ti jumpʼejl bʌ qʼuin, jiñi wiñicob ti Efraín tsaʼ wen michʼayob come maʼañic tsaʼ pʌjyiyob majlel ti guerra tiʼ contra jiñi Madián. Pero ¿chucoch tsaʼ michʼayob? ¿Chaʼan ba miʼ wen qʼuelob i bʌ ti ñuc i maʼañic tsiʼ mulayob cheʼ bʌ maʼañic chuqui tsaʼ subentiyob? Tajolʌch. Pero Gedeón tsiʼ cʼʌñʌ i ñaʼtʌbal i tsiʼ qʼuele ti ñuc bajcheʼ yubil miʼ yubiñob i bʌ, jin chaʼan wen jach tsiʼ jacʼbeyob. Cheʼ bajcheʼ jiñi «tsaʼ lajmiyob i michʼajel» (Jue. 8:1-3). w23.09 16 párr. 8, 9
Martes 18 de febrero
Tijicña tsaʼ cubi ti jujumpʼejl qʼuin (Pr. 8:30).
Cheʼ bajcheʼ la cujil, Jehová yicʼot Jesús wen lʌcʼʌl añob. Wen cʼuxʌch tsiʼ yubi cheʼ bʌ tsiʼ qʼuele chaʼan tsiʼ wen ticʼlayob, tiʼ tsʼaʼleyob yicʼot tsiʼ yʌqʼueyob i yubin cabʌl wocol. Jiñi am bʌ majqui chʌmen i yalobil yujil chaʼan wen cʼuxʌch ti lac pusicʼal cheʼ bʌ miʼ yujtel bajcheʼ jiñi. Anquese la cujil chaʼan mucʼʌch caj i chaʼ chʼojyel, mach yomic i yʌl chaʼan mach cʼuxic mi la cubin. Iliyi miʼ coltañonla lac chʼʌmben i sujm bajcheʼ tsiʼ yubi i bʌ Jehová ti jiñi bʌ qʼuin cheʼ bʌ tsaʼ tsʌnsʌnti jiñi i Yalobil (Mat. 3:17). Cheʼ bʌ anto yom chaʼan jiñi Conmemoración miʼ mejlel a tech a qʼuel tema tac chaʼan bʌ jiñi i tojol laj coltʌntel yaʼ ti a chʼujutesaya ti familia o cheʼ bʌ maʼ bajñel chaʼlen estudio. I mach ñajʌyic a qʼuel jiñi chʼujutesaya ti sʌcʼan tiʼ qʼuiñilel jiñi Conmemoración. Mi mucʼʌch lac wʌn chajpan lac pusicʼal chaʼan ili qʼuin, mi caj i mejlel laj coltan yambʌlob (Esd. 7:10). w24.01 11 párr. 10-12
Miércoles 19 de febrero
Jin mi caj i pʼʌtʼesañetla (1 Ped. 5:10).
Junchajp bajcheʼ miʼ mejlel lac tajben i pʼʌtʌlel Jehová jiñʌch cheʼ mi lac chaʼlen oración, i Jehová mi caj i yʌqʼueñonla jiñi lac pʼʌtʌlel mach bʌ añic miʼ mejlel i taj jiñi lac piʼʌlob (2 Cor. 4:7). Cheʼ jaʼel yom mi lac pejcan jiñi Biblia yicʼot mi lac wen ñaʼtan muʼ bʌ i yʌl come jiñi i Tʼan Dios pʼʌtʌlʌch (Sal. 86:11; Heb. 4:12). Cheʼ bajcheʼ jiñi, mi caj i mejlel laj cuch jiñi wocol tac, mi caj lac bej melben i yeʼtel Jehová yicʼot lac tijicñʌyel i mi caj lac tsʼʌctesan jiñi eʼtel muʼ bʌ la cʌqʼuentel anquese wocol mi la cubin. Laʼ laj qʼuel bajcheʼ tsiʼ pʼʌtʼesa Jehová jiñi xʼaltʼan Jonás. Jonás tsaʼ aqʼuenti jumpʼejl ñuc bʌ eʼtel pero tsiʼ chaʼle bʌqʼuen i tsaʼ putsʼi, tsaʼ letsi ti jumpʼejl barco i ñajt baqui tsaʼ majli. Tiʼ caj jiñi, Jonás yicʼot jiñi yaʼ bʌ majlelob yaʼ ti barco colel i chʌmelob. Jin chaʼan, Jonás tsaʼ chojqui ochel ti jaʼ i tsaʼ bujqʼui ti juncojt colem chʌy. Yaʼ tiʼ ñʌcʼ jiñi chʌy icʼyochʼan yicʼot bʌbʌqʼuen jax. ¿Chuqui tsiʼ mele Jonás chaʼan miʼ chaʼ taj i chʼejlel? Tsiʼ mele jumpʼejl oración (Jon. 2:1, 2, 7). w23.10 13 párr. 4-6
Jueves 20 de febrero
Tsaʼix lʌcʼtiyi i jilibal pejtelel chuqui an (1 Ped. 4:7).
Anquese jiñi apóstol Pedro tiʼ tsʼijbu ili carta tiʼ tojlel jiñi xñoptʼañob ti ñaxam bʌ siglo, Jehová tsiʼ yʌcʼʌ ti tsʼijbuntel jaʼel yaʼ ti Biblia chaʼan mi lac tajben i wenlel (Rom. 15:4). Lʌcʼʌ tiʼ pejtelel lac piʼʌlob maʼañic miʼ ñopob muʼ bʌ i yʌl jiñi Biblia chaʼan jiñi talto bʌ qʼuin. Come añix ora i cajel lac sub chaʼan tal i jilibal ili pañimil, an lac piʼʌlob muʼ bʌ i wajleñoñobla i miʼ yʌlob chaʼan maʼañic baʼ ora mi caj i yujtel bajcheʼ jiñi (2 Ped. 3:3, 4). Mi an majqui miʼ subeñonla bajcheʼ ili yaʼ ti subtʼan, ti la queʼtel o ti lac familia, jiñi lac ñopoñel miʼ mejlel ti cʼuñʼan. ¿Chuqui miʼ mejlel i coltañonla? Laʼ laj qʼuel chuqui tsiʼ yʌlʌ Pedro. Tajol an muʼ bʌ i ñaʼtañob chaʼan Jehová tsaʼix wen jalʼa chaʼan miʼ jisan ili pañimil, pero Jehová mach lajalic i ñaʼtʌbal bajcheʼ lac chaʼan (2 Ped. 3:8, 9). Jiñʌch tsaʼ bʌ i cʼajtesʌbeyonla Pedro, tsiʼ yʌlʌ chaʼan tiʼ tojlel Jehová, mil jab lajal bajcheʼ jumpʼejl qʼuin. Cheʼ jaʼel, come wen yujil pijt, mach yomic chaʼan mi juntiquilic miʼ jisʌntel. Pero la cujil chaʼan i jilibal ili pañimil mucʼʌch caj i tilel. w23.09 26, 27 párr. 2-5
Viernes 21 de febrero
Pejtelel jiñi tsaʼix bʌ la cubi yom mi lac ñumen ñaʼtan i mach cheʼic jach bajcheʼ ñʌmʌlonla chaʼan maʼañic mi laj cʌy jiñi lac ñopoñel (Heb. 2:1).
¿Chucoch jiñi apóstol Pablo tsiʼ chocbeyob majlel carta jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ chumuloʼ bʌ yaʼ ti Judea? Ñaxan, come tajol yom i ñuqʼuesʌbeñob i pusicʼal. Lʌcʼʌ tiʼ pejtelelob tsaʼ cosʌntiyob tiʼ ñopbal jiñi judíojob. Tajol cheʼ bʌ tsaʼ sujtiyob ti xcʌntʼan i chaʼan Cristo, jiñi ñucoʼ bʌ i yeʼtel tsaʼ caji i wajleñob. ¿Chucoch? Come jiñi xñoptʼañob maʼañobic i chaʼan jumpʼejl colem templo baqui miʼ chʼujutesañob Dios, baqui miʼ yʌqʼueñob majtañʌl yicʼot maʼañobix i sacerdote. Tajol jiñi tsiʼ yʌqʼueyob i chʼijyemlel yicʼot tsaʼ cʼuñʼayob i ñopoñel (Heb. 3:12, 14). Tajol anto tsaʼ bʌ i chaʼ ñaʼtayob sujtel tiʼ ñopbal jiñi judíojob. I chaʼpʼejlel, Pablo tsiʼ yʌqʼue i qʼuel jiñi xñoptʼañob hebreojoʼ bʌ chaʼan maʼañic woliʼ chaʼleñob wersa i chʼʌmbeñob i sujm jiñi cʌntesa tac wocol bʌ ti ñaʼtʌntel, muʼ bʌ i lajintel bajcheʼ jiñi «bʌlñʌcʼʌl i chaʼañob jiñi ñucobix bʌ» (Heb. 5:11-14). Tajol an wolito bʌ i bej jacʼob jiñi Mandar tsaʼ bʌ aqʼuenti Moisés. w23.10 25 párr. 3, 4
Sábado 22 de febrero
Jiñi xʼixicob […] xchʼocobto bʌ, cheʼ yom maʼ mel bajcheʼ […] a wijtsʼin, yom sʌc a melbal tiʼ tojlelob (1 Tim. 5:2).
An xʼixicob maʼañic bʌ miʼ ñaʼtañob ñujpuñel (Mat. 19:10-12). Mi maxto ñujpuñemetic, miʼ mejlel a ñop chaʼan Jehová yicʼot Jesús miʼ wen qʼueletob ti ñuc. Tiʼ petol pañimil, jiñi hermanajob i bajñelobto bʌ wen ñucʌch i cʼʌjñibalob yaʼ ti congregación tac. Cheʼ miʼ pʌsob cʼuxbiya yicʼot miʼ qʼuelob ti ñuc yambʌlob miʼ sujtelob tiʼ mamá, tiʼ chich o i yijtsʼin yambʌ hermanojob (Mar. 10:29, 30). An woli bʌ i ñumen melbeñob i yeʼtel Jehová. I jiñi woli bʌ i ñumen chaʼleñob coltaya ti subtʼan jiñobʌch jiñi hermanajob (Sal. 68:11). Ñaʼtan bajcheʼ miʼ mejlel a ñumen melben i yeʼtel Jehová, tajol maʼ mejlel ti ochel bajcheʼ precursora, maʼ majlel ti construcción o ti Betel. Cheʼ jiñi, ¿chuqui yom bʌ maʼ mel? Suben Jehová i pejcan jiñi wolix bʌ i mel ili eʼtel. Cʼajtibeñob chuqui yom maʼ mel, cheʼ jiñi tsʼijbun jujunchajp yom bʌ maʼ mel chaʼan maʼ taj jiñi a meta. Mi cheʼʌch maʼ mel cabʌl chuqui utsʼatax bʌ mi caj a ñusan tiʼ melol i yeʼtel Jehová. w23.12 22 párr. 16, 17
Domingo 23 de febrero
Yom miʼ ñaxan sujbel jiñi wen tʼan (Mar. 13:10).
La cujil chaʼan wen lʌcʼʌlix jiñi ñuc bʌ wocol, jin chaʼan wen ñuc i cʼʌjñibal mi lac chaʼlen subtʼan. Pero tajol wocolʌch mi la cubin chaʼan mi lac mel mi woli lac ñusan wocol chaʼan taqʼuin o mi jiñi añoʼ bʌ i yeʼtel miʼ mʌctañob jiñi subtʼan. ¿Chuqui mi caj i coltañonla? Jiñʌch cheʼ mi lac wen ñop chaʼan Jehová mucʼʌch caj i coltañonla mi ñaxañʌch mi la cʌcʼ jiñi i Yumʌntel. Jin chaʼan maʼañic chuqui yom mi lac bʌcʼñan (Hag. 2:4). Jehová yom chaʼan mi lac sutqʼuiñob ti xñoptʼan yambʌ lac piʼʌlob. Ageo tiʼ sube jiñi judíojob chaʼan miʼ chaʼ melob jiñi templo i miʼ ñajʌtesañob jiñi jabil tac ñumeñix bʌ cheʼ bʌ maʼañic chuqui tsiʼ meleyob. Mi cheʼʌch miʼ melob bajcheʼ jiñi, Jehová mi caj i yʌqʼueñob i bendición (Hag. 2:18, 19). Joñonla jaʼel miʼ mejlel lac ñop chaʼan Jehová mi caj i yʌqʼueñonla i bendición mi ñaxañʌch mi la cʌcʼ ti laj cuxtʌlel jiñi subtʼan. w23.11 16 párr. 8; 17 párr. 11
Lunes 24 de febrero
Tsiʼ laj chaʼleyob mulil (Rom. 3:23).
Yaʼ ti carta chaʼan Romanos, jiñi apóstol Pablo tsiʼ yʌlʌ chaʼan ti lac pejtelel xmulilonla. Mi cheʼ bajcheʼ jiñi, ¿bajcheʼqui an cheʼ Jehová miʼ mejlel i qʼuelonla ti toj? Chaʼan miʼ jacʼ ili cʼajtiya, Pablo tsiʼ taja ti tʼan jiñi Abrahán. Jehová tsiʼ qʼuele ti toj jiñi Abrahán cheʼ bʌ yaʼan ti Canaán. Pero mach chaʼañic woli i jacʼ jiñi Mandar (Rom. 4:13). ¿Chucoch? Come jiñi Mandar wiʼilto tsaʼ ajqʼui, cheʼ bʌ ñumeñix 400 jab. Cheʼ jiñi, ¿chucoch tsaʼ qʼuejli ti toj jiñi Abrahán? Come Jehová tsiʼ pʌsbe i yutslel yicʼot tsiʼ qʼuele chaʼan Abrahán añʌch i ñopoñel (Rom. 4:2-4). w23.12 3 párr. 4, 5
Martes 25 de febrero
Utsʼat maʼ mel pejtelel chuqui woli a ñaʼtan (1 Cr. 17:2).
Ti jiñi acʼʌlel, cheʼ bʌ jiñi xʼaltʼan Natán tsiʼ sube jiñi rey David jiñi tʼan muʼ bʌ i tile ti jiñi texto chaʼan bʌ ili qʼuin, Jehová tiʼ sube Natán chaʼan mach jiñic David mi caj i mel jiñi templo (1 Cr. 17:3, 4, 11, 12). ¿Chuqui tsiʼ mele David cheʼ bʌ tsiʼ yubi iliyi? Tsaʼ caji i tempan taqʼuin yicʼot jiñi muʼ tac bʌ caj i cʼʌn Salomón chaʼan miʼ mel jiñi templo (1 Cr. 29:1-5). Jehová tsiʼ mele jumpʼejl trato yicʼot David cheʼ bʌ tsaʼ ujti i suben chaʼan mach jiñic mi caj i mel jiñi templo: Tiʼ sube chaʼan juntiquil i pʼolbal mi caj i chaʼlen yumʌntel tiʼ pejtelel ora (2 S. 7:16). Yaʼ ti tsijiʼ bʌ pañimil, cheʼ bʌ Cristo miʼ chaʼlen yumʌntel Mil jab, David tijicña mi caj i yubin cheʼ bʌ miʼ subentel chaʼan jiñi Rey juntiquilʌch i pʼolbal. Ili relato miʼ pʌsbeñonla chaʼan Jehová miʼ mejlel i yʌqʼueñonla bendición tac mach bʌ pijtʌbilic lac chaʼan anquese maʼañic miʼ mejlel lac mel pejtelel chuqui la com. w23.04 16 párr. 8-10
Miércoles 26 de febrero
Lac Yum maʼanic mi caj i choc i chaʼañoʼ bʌ (Sal. 94:14).
Yaʼ ti Biblia miʼ mejlel lac taj muʼ bʌ i mejlel i ñuqʼuesan lac pusicʼal cheʼ woli lac ñusan wocol, bajcheʼ jiñi libro chaʼan Job, Salmos, Proverbios yicʼot jiñi tsaʼ bʌ i yʌlʌ Jesús yaʼ ti capítulo 6 chaʼan Mateo. Mi mucʼʌch a mel oración yicʼot maʼ pejcan jiñi Biblia, mi caj a qʼuel bajcheʼ miʼ ñuqʼuesan a pusicʼal Jehová. Miʼ mejlel lac ñop chaʼan Jehová maʼañic mi caj i cʌyonla cheʼ bʌ wen wocol woli lac ñusan, mi caj i yajñel yicʼotonla chaʼan miʼ coltañonla (Sal. 23:4). Laʼ laj cʼajtesan, Jehová tsiʼ yʌcʼʌ i tʼan chaʼan mi caj i cʌntañonla, mi caj i xucʼchocoñonla, mi caj i chuconla yicʼot mi caj i ñuqʼuesan lac pusicʼal. Isaías tiʼ sube Jehová: «Jatet c Yum maʼ cʌntʌben i pusicʼal jini muʼ bʌ i ñopet chaʼan ñʌchʼʌl miʼ yajñel muʼ bʌ i chʌn ñaʼtañet» (Is. 26:3). Ñopo ti Jehová i jacʼʌ jiñi coltʌntel muʼ bʌ i yʌqʼueñet. Mi cheʼʌch maʼ mel, mi caj a taj a pʼʌtʌlel chaʼan maʼ lʌtʼ jiñi ñumen tsʌts tac bʌ wocol. w24.01 25 párr. 16, 17
Jueves 27 de febrero
Maʼanic mi junchajpic eʼtijibʌl chaʼan guerra muʼ bʌ mejlel i jisañet (Is. 54:17).
Jiñi texto chaʼan ili qʼuin woliʼ tsʼʌctiyel ili ora. I cheʼ jaʼel woliʼ tsʼʌctiyel ili tʼan tac: «Mi caj j cʌntesan pejtel a walobilob. Mi caj cʌqʼueñob i ñʌchʼtʌlel i pusicʼal mach bʌ yujilic jilel. Mi caj a wʌqʼuentel toj bʌ a pusicʼal, chaʼan xucʼul maʼ wajñel. […] Mach a chaʼlen bʌqʼuen. Tsaʼix lajmi bʌbʌqʼuen bʌ. Maʼanix mi caj i chʌn tajet» (Is. 54:13, 14). Mi jiñicto Satanás «i dios ili pañimil» mi caj i mejlel i waʼchocon jiñi subtʼan (2 Cor. 4:4). Jiñi i chʼujutesʌntel Jehová maʼañic baʼ ora mi caj i bibʼesʌntel. Maʼañic mi junchajpic eʼtijib muʼ bʌ caj i mejlel i jisañonla. w24.02 4 párr. 10
Viernes 28 de febrero
Jiñi ñumen am bʌ i cʼuxbiya tiʼ tojlel i tat i ñaʼ i mach tic tojlelic maʼañic miʼ mejlel ti sujtel ti xcʌntʼan c chaʼan (Mat. 10:37).
Jiñi xñoptʼañonbʌla mi lac wen qʼuel ti ñuc cheʼ tsaʼ la cʌcʼʌ lac bʌ ti Jehová, i mi lac pʌs ti chuqui mi lac mel yicʼot bajcheʼ yilal mi laj qʼuel jiñi lac familia. Mi lac chaʼlen wersa laj cʌntan ti wen jiñi lac familia, pero mach jiñic ñaxan mi caj lac mel chuqui miʼ subeñoñobla, jiñʌch muʼ bʌ i yʌl Jehová (Mat. 10:35, 36; 1 Tim. 5:8). Tajol jiñi lac familia mach weñic mi caj i qʼuel jiñi muʼ bʌ lac yajcan lac mel, pero la com lac tijicñesan Jehová come jiñʌch tsaʼ bʌ i mele jiñi familia i yom chaʼan tijicñayonla (Efes. 3:14, 15). Mi la com chaʼan tijicñayonla yom mi lac mel muʼ bʌ i yʌl Jehová. Miʼ wen qʼuel ti ñuc cheʼ mi lac chaʼlen wersa lac melben i yeʼtel yicʼot cheʼ mi laj cʌntan lac familia (Rom. 12:10). w24.02 17, 18 párr. 11, 13