Yezu La Te Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ Naŋ Taa Nyonono

1-2. (a) Bonso ka Jehoova toŋ o Bidɔɔ oŋ wa a teŋɛzu? (b) Bo yɛlɛ teŋ na zanne a zannoo ŋa poɔŋ? (Hiburu 5:7-9)

AŊA yuomo 2,000 mine naŋ pare, Jehoova da toŋɛɛ o Bidɔɔ na oŋ nɔŋ yaga zaa oŋ wa a teŋɛzu. Bonso ka Jehoova da tomoo oŋ wa a teŋɛzu? Ananso kaŋa la ka, Jehoova da boɔrɔŋ ka o wa kpi a faa nensaaleba yi faaloŋ ane kũũ poɔŋ, a kyɛ lɛ iri yelfaare na zaa Setaana naŋ de waneŋ na bare. (Gyn. 3:16; 1 Gyn. 3:8) Jehoova da lɛ baŋɛɛŋ ka yelkpeɛne na Yezu naŋ na tuore saŋa na oŋ e nensaalaa a be a teŋɛzuŋ na na somooŋ ka o wa e Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ naŋ taa nimimaaroŋ, nyonono, ane nembaalonzoe. Saŋa na Yezu naŋ wa de suobu baare yuoni 29 C.E. na ka Naaŋmen kaa iruu oŋ leɛ Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ.a

² Saŋa na Yezu naŋ da be a teŋɛzuŋ na, o da tuoree yelkpeɛne yaga. Ana yelkpeɛne na somooŋ oŋ wa leɛ Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ naŋ taa nimimaaroŋ. Te na zannɛɛ a yɛlɛ ŋa gaa nimitɔɔre a zannoo ŋa poɔŋ. Yɛlɛ na Yezu naŋ tuore na vɛŋɛɛŋ oŋ paale yelzaa poɔŋ, a sereŋ wa seŋ neŋ ka o e te Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ. Ka teneeŋ zanne a yɛlɛ ŋa gaa tɔɔre, a na soŋ teŋ ka te maŋ de nyaa gaa Jehoova nimitɔɔre aneazaa ka te maŋ ŋmeɛrɛɛ gbɛɛ.—Kanne Hiburu 5:​7-9.

NAAŊMEN BIDƆƆ NƆŊNAA WA LA A TEŊƐZU

3-4. Bo ka Yezu da bare sazuŋ a kyɛ sigi wa a teŋɛzu? Wala ka zemmo da waa koo a teŋɛzuŋ?

³ Te kpoŋ zie zaa maŋ toɔ̃ tuoree yɛlɛ mine naŋ leɛre te zemmo. Te mine da kpeɛrɛɛ te yiri te naŋ nɔŋ, a taa booree deme ane zɔmenne meŋ te naŋ nɔŋ. Kyɛ yɛlɛ mine zuŋ, a maŋ fɛreŋ ka te bare te yiri ane te zɔmenne na a kyɛ gaa ziyuo kaŋa. Lɛ eebo ba e mɔlɔ fẽẽ zaa. Kyɛ, lɛ na Yezu zemmo naŋ leɛre na yɛŋ, te koŋ baŋ de a manne neŋ neɛzaa zemmo yɛlɛ. Yezu da la a malekere zaa naŋ be sazuŋ na neŋkpoŋ. Jehoova da nɔŋɛɛ o yɛlɛ soŋ. O da maŋ taaɛ popeɛloŋ wagre zaa, bonso o neŋ Jehoova da maŋ laŋ tonɛɛ toma. (Yiem. 16:11; Yeng. 8:30) Kyɛ, Filipae 2:7 yeleeŋ ka Yezu da ba de “O meŋɛ ka o waa bonzaa.” Yezu da yi la o poɔ zaa a bare arezi-kpoŋ na oŋ taa sazuŋ na, a kyɛ sigi wa a teŋɛzu ka o neŋ nensaaleba naŋ ba pɛgeyi laŋ kpeɛrɛ.

⁴ Te manne Yezu dɔgebo yɛlɛ, ane yɛlɛ mine naŋ da e o bibiiloŋ saŋa. Yezu ma neŋ o ba da eɛ nandaaneba. Bon nanso teŋ yeli lɛ la ka, boma na baŋ da de iri neŋ sareka saŋa na baŋ dɔge Yezu na wuleeŋ ka ba da ba taa boma yaga. (Liiv. 12:8; Luk. 2:24) Saŋa na Na-faa Hɛrɔde naŋ wa woŋ Yezu dɔgebo yɛlɛ na, o da boɔrɔŋ ka o iri o nyɔvore. Azuŋ, a da fɛrɛɛŋ ka Yezu dɔgreba de o zo gaaneŋ Igyipiti a te bebe wagre fẽẽ kaŋa poɔŋ. (Mat. 2:​13, 15) Nyɛ neɛ naŋ da e maleke kpoŋ a be sazuŋ, a wa leɛ bibile aŋ seŋ ka ba de o zo sɔgle. Ho ba nyɛ ka Yezu zemmo sereŋ da leɛrɛɛŋ yaga zaa?

5. Saŋa na Yezu naŋ da be a teŋɛzuŋ na, bo yɛlɛ oŋ da nyɛ? Sobuo ka yɛlɛ na oŋ tuore na somoo oŋ wa leɛ Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ naŋ taa nyonono? (Kaa a foto.)

⁵ Saŋa na Yezu naŋ da be a teŋɛzuŋ na, o da nyɛɛŋ ka zemmo ba e mɔlɔ fẽẽ zaa a ko noba naŋ ŋmaa gyeeroo na. Nɔkpeɛne zaa kyebe ka Yezu meŋɛ nɔŋneba da kpikpieŋ. Mareya serɛ Gyoosɛf naŋ da kaaroo meŋ da kpieŋ. Saŋa na oŋ wa piili tonɔ o naaŋ moɔloo toma na, kɔŋkɔnne, zɔnne, noba enne naŋ kpi, ane bidɔgreba naŋ kɔŋ ba biiri kũũ poɔŋ da maŋ waɛ Yezu zie. Yezu da maŋ wuli baŋ nimimaaroŋ. (Mat. 9:​2, 6; 15:30; 20:34; Mak. 1:​40, 41; Luk. 7:13) Yelmeŋɛ la, saŋa na Yezu naŋ da e maleke a be sazuŋ na, o da nyɛrɛɛ dɔgɛɛ na nensaaleba naŋ dire na. Kyɛ, saŋa na oŋ wa a teŋɛzu na, dɔgɛɛ na nensaaleba naŋ da dire na da vɛŋɛɛŋ ka nembaaloŋ kpɛ Yezu yaga zaa. (Aiz. 53:4) Yɛlɛ na Yezu naŋ tuore na zuŋ, ka nensaalebaŋ wa yelka ba wonee tuo, ka yɛlɛ gaali baŋ, bee ba enneŋ kyoɔrɛɛŋ, Yezu maŋ woŋee a muni paa. Bonso Yezu meŋɛ da tuoree a yɛlɛ ama taa. Yɛlɛ da maŋ gaalee Yezu ka o zaa te bale, ka nembao meŋ kpɛ o yaga.

YEZU DA MAŊ DE LA O MEŊƐ EŊ O TAABA GBƐBƆGRIŊ

6. Bo ka yɛlɛ na daŋyele Aizeeya naŋ sɛge na wuli nyonono ane nimimaaroŋ na Yezu naŋ na wulo noba? (Aizeeya 42:3)

⁶ Saŋa na Yezu naŋ tonɔ o naaŋ moɔloo toma na, o da maŋ tuoree nembaalba, ane noba naŋ be awonaa poɔŋ. Yezu da maŋ de la o meŋɛ eŋ ba gbɛbɔgriŋ. Lɛ da vɛŋɛɛŋ ka Baabole daŋyelbo kaŋa nyɛ eebo. Ka hooŋ kaa a Hiburu Sɛgre poɔŋ, ho na nyɛŋ ka ba maŋ de la bondaanba ane neŋkpeɛne manne neŋ gaadin naŋ taa kuoluŋ, kyɛbee te-bɛrɛ naŋ veɛlɛ. (Yiem. 92:12; Aiz. 61:3; Jer. 31:12) Kyɛ, nandaaneba ane bambaalba yɛŋ, ba maŋ de baŋ manne neŋ kɛkɛre naŋ ŋmɛre ane fentelɛ vũũ naŋ waana ka o kpinni. A boma ŋa ba e bontegrɛ ko noba. (Kanne Aizeeya 42:3; Mat. 12:20) A vooroŋ soŋ da soŋɛɛ daŋyele Aizeeya oŋ sɛge a yɛlɛ ŋa a de wuli nɔmmo neŋ nimimaaroŋ na Yezu naŋ na wuli nembaalba, ane noba na ba taaba naŋ ba de ba boɔle bonzaa.

7-8. Wala ka Yezu da e a vɛŋ ka Aizeeya daŋyelbo na nyɛ eebo?

⁷ Saŋa na Matio naŋ wa sɛgrɛ Yezu zemmo yɛlɛ na, o da vɛŋɛɛŋ aŋ pɛle ka yɛlɛ na Aizeeya naŋ sɛge na nyɛɛ eebo Yezu eŋɛŋ. O da sɛgɛɛŋ ka: “O koŋ . . . neɛ kɛkɛre naŋ ŋmɛre ka o kɔɔ, bee a kpinni fentelɛ vũũ naŋ e tõõ.” Yezu yelseɛlɛ na mine da soŋɛɛ nembaalba naŋ da waa ŋa kɛkɛre naŋ ŋmɛre, ane noba teɛretɔ naŋ baare aŋa fentelɛ vũũ naŋ waana ka o kpinni. Aŋa mannoo poɔŋ, dɔɔ kaŋa da bebeŋ Yezu saŋa na ka o eŋdaa zaa da paale neŋ kɔŋkɔnne baaloŋ. Azuŋ, a dɔɔ ŋa neŋ o booree deme neŋ o zɔmenne koŋ baŋ laŋ e yɛlɛ. Ka lɛ a dɔɔ ŋa da taaɛ teɛretɔ ka bebiri kaŋa o na nyɛɛ baaloŋ saŋ bee? (Luk. 5:​12, 13) Dɔɔ kaŋa meŋ da bebeŋ a e woŋo a koŋ baŋ yeli yɛlɛ meŋ. Ŋmaa foto ho teɛroŋ poɔŋ a nyɛ lɛ na aŋ na waa ko a dɔɔ ŋa saŋa na oŋ nyɛ noba naŋ are yele yɛlɛ a laara, kyɛ oŋ are be a ba baŋ bon naŋ gɛrɛ. (Mak. 7:​32, 33) Kyɛ, a zaa naane lɛ.

⁸ Yezu saŋa na, a Gyuumine kpoŋ zie zaa da sagedieŋ ka, neɛ yelfaare bee o dɔgreba yelfaare la maŋ vɛŋ ka toɔrɔ wa o zuŋ. (Gyn. 9:2) Kyɛ, a Baabole ba wuli lɛ. A yɛlɛ ŋa da vɛŋɛɛŋ ka noba naŋ be toɔrɔ poɔŋ maŋ teɛre ka ba ba taa tɔnɔ zaa. Yezu da maŋ saŋɛɛ a noba ŋa baalonne na ko ba, a soŋ ba baŋ leɛ taa teɛretɔ Naaŋmen eŋɛŋ. Lɛ da vɛŋɛɛŋ ka Aizeeya daŋyelbo na nyɛ eebo. Sobuo ka a yɛlɛ ŋa na baŋ soŋ te zenɛ ŋa?

9. Aŋa lɛ na Hiburu 4:15, 16 naŋ wuli na, wala teŋ e baŋ ka Yezu sereŋ da maŋ moorɔ korɛɛ nensaaleba naŋ ba pɛgeyi?

⁹ Kanne Hiburu 4:​15, 16. Te na baŋ sagediŋ ka Yezu na wulo teŋ nyonono wagre zaa. Bonso teŋ yeli lɛ? Ka nyonono sobaŋ wa nyɛ o tɔ naŋ dire dɔgɛɛ kyɛbee a be awonaa poɔŋ, nembaaloŋ maŋ kpɛ oŋ oŋ de o meŋɛ eŋ o soba gbɛbɔgriŋ a moore koo. A Giriki yelbiri na baŋ leɛre waneŋ ka “moore ko” wulee neɛ naŋ de o meŋɛ eŋ o tɔsoba naŋ tuoro yelkpeɛne gbɛbɔgriŋ a sereŋ baŋ lɛ na yɛlɛ naŋ waa koo. (Ho na baŋ kaaɛ Hiburu 10:​34, Pɔɔl de la a Giriki yelbiri ŋa neŋ o zu toŋ neŋ toma a sɛgre ŋa meŋ poɔŋ.) Toŋseɛlɛ na Yezu naŋ toŋ baŋ sɛgaa eŋ a Baabole poɔŋ na wulee lɛ na Yezu naŋ maŋ de o meŋɛ eŋ noba naŋ dire dɔgɛɛ gbɛbɔgriŋ, a baŋ lɛ na a yɛlɛ naŋ sereŋ fɛrɛ ba seŋ. A da ba e ka oŋ da taa a kpeɛ̃o, kyɛbee aŋ e ferebo zuŋ oŋ da maŋ sonnɔ ba. Aŋa mannoo poɔŋ, saŋa na oŋ da waana ka o saŋ kɔŋkɔŋɔ kaŋa baaloŋ na, o da naŋ baŋ arɛɛ tɔɔre zaa kyɛ saŋ a baaloŋ. Kyɛ, nembao da kpɛɛ Yezu oŋ teɛ̃ o nu a seene a dɔɔ. Aminekaŋaŋ, a baaloŋ zuŋ, a dɛndɛŋ saŋa la lɛ ka neɛ kaŋa seenoo. Ka a dɔɔ naŋ da e woŋo a koŋ baŋ yeli yɛlɛ na meŋ. Yezu da de oŋ yineŋ a nembeɛoŋ poɔ a gaaneŋ zie kaŋa o yoŋ sɛŋ a te saŋ o baaloŋ na. Pɔge kaŋa naŋ da e yelfa-erɛ a kyɛ leɛre o eebo da wa lee Yezu gbɛɛŋ a ŋma neŋtaŋ waare o gbɛɛ, a kyɛ de o zukɔɔloŋ meeli Yezu gbɛɛ. Saŋa na a Faraziimine naŋ wa nyɛ lɛ na, ba poɔ da ba pɛle. Kyɛ, Yezu da yelee yɛlɛ a deɛ a pɔge. (Mat. 8:3; Mak. 7:33; Luk. 7:44) Yezu da terɛɛ sori ka baalba ane yelfa-erɛbɛ maŋ wa o zie. O da maŋ deɛ baŋ neŋ saannoŋ, a dii ba sukyie meŋ. Te na baŋ sagediŋ peɛlaaŋ ka o na wulee te meŋ a nyonono ŋa tɔ.

TƆGLƆ TE ŊMENPUORE WEDEƐREKPOŊ NA ZENƐ

10. Zenɛ ŋa, bo boma la baŋ maale ka ba de soŋ wonni neŋ zɔnne? (Kaa a fotori.)

¹⁰ Te naŋ e Yezu potuuribo zuŋ, aseŋ ka te moɔrɔ a tɔgloo, a meŋ wulo te taaba nɔmmo, nyonono, a maŋ lɛ mɔɔ a de te menne eŋ ba gbɛbɔgriŋ meŋ. (1 Pit. 2:21; 3:8) Yelmeŋɛ la, te koŋ baŋ yuori wonni tobo, bee a yuori zɔnne nimie, kyɛ te na baŋ soŋ baŋ ka ba neŋ Jehoova niiloŋ e kpeɛŋaa. Aŋa mannoo poɔŋ, te maalɛɛ te puoruu gama na eŋ wonni kɔkɔɛ naŋ pare 100 poɔŋ. Te ba inni zɔnne meŋ yɛlɛ, lɛ zuŋ te maalɛɛ te gama na eŋ zɔnne gama naŋ pare kɔkɔɛ 60 poɔŋ. Te vidiori na mine, ba maŋ mannɛɛ yɛlɛ naŋ erɛ a vidiori poɔŋ ka lɛ na vɛŋ ka zɔnne toɔ̃ woŋ a vidiori muni soŋ. Ba maalɛɛ a vidiori ŋa eŋ kɔkɔɛ naŋ pare 100 poɔŋ. A boma ŋa zaa maŋ soŋɛɛ wonni neŋ zɔnne baŋ toɔ̃ tage peɛle Jehoova neŋ o Bidɔɔ na.

11. Wala ka Jehoova lantaapuoruu na e a de wuli ka ba tɔglɛɛ nyonono na Yezu naŋ taa ko nemboorɔ zaa na? (Toma 2:5-7, 33) (Kaa a fotori.)

¹¹ Jehoova lantaapuoruu na moɔrɔŋ ka ba soŋ nemboorɔ zaa ka ba wa baŋ Jehoova. Ka hooŋ teɛre, Yezu kũũ leɛ-iruu puoriŋ, a Pɛnteko tigri bebiri, o da kyiree o vooroŋ soŋ eŋ o potuuribo naŋ da bebe na, ka lɛ vɛŋ baŋ moɔle a duorisoŋ ko noba naŋ da bebe na. A noba kaŋa zaa da woŋee a duorisoŋ “o meŋɛ teŋɛ kɔkɔre” poɔŋ. (Kanne Toma 2:​5-7, 33.) Te meŋ tɔglɛɛ Yezu ewuli soŋ na. Te maalɛɛ te puoruu gama na eŋ kɔkɔɛ naŋ pare 1,000 poɔŋ. A kɔkɔɛ mine gba, noba naŋ yelaa ba e yaga. Aŋa mannoo poɔŋ, noba bawala mine naŋ be North neŋ South America yelee Amerindian kɔkɔɛ. Kyɛ, te maalɛɛ te puoruu gama na eŋ Amerindian kɔkɔɛ naŋ pare 160 poɔŋ, bonso, te boɔrɔŋ ka noba yaga woŋ a duorisoŋ. Te puoruu gama na meŋ be la Romany kɔkɔɛ naŋ pare 20 poɔŋ. Noba yaga naŋ yele a kɔkɔɛ ama sage de la a duorisoŋ.

12. Bo yɛlɛ mine ka Jehoova lantaapuoruu na maŋ lɛ e a de sonnɔ noba?

¹² A duorisoŋ moɔloo toma yoŋ naane ka Jehoova lantaapuoruu na tonɔ. Ba maŋ lɛ deɛ sommo te ko noba naŋ tuore saammo bɛrɛ. Azuŋ, te yɔɔmine maŋ de la ba menne tere a de sommo naŋ seŋ neŋ te ko ba yɔɔmine ŋa naŋ be awonaa poɔŋ na. Jehoova lantaapuoruu na maŋ lɛ maalɛɛ lammoziiri meŋ naŋ soma, ka noba maŋ te laŋ be a zanne nɔmmo na Naaŋmen naŋ taa ko ba na yɛlɛ.

TE ŊMENPUORE WEDEƐREKPOŊ NA NA BAŊ SOŊ BOŊ

13. Sobobo mine poɔŋ ka Yezu maŋ tu a sonnɔ te?

¹³ Yezu eɛ pekyeenɛ naŋ kaara te zu velaa. Azuŋ, o maŋ sonnɔ teŋ teŋ tagra peɛlɛ Jehoova. (Gyn. 10:14; Efe. 4:7) Saŋa kaŋa, yɛlɛ na teŋ maŋ tuoro te zemmo poɔŋ na na toɔ̃ vɛŋeŋ ka te waa ŋa fentelɛ vũũ naŋ waana ka o kpinni, kyɛbee kɛkɛre naŋ ŋmɛre. Ka baaloŋ faa kaŋaŋ wa kpɛ te, kyɛbee ka teneeŋ wa ŋmɛ gbɛ-faa kaŋa, kyɛbee ka yelbawoŋtaaŋ wa be te neŋ te yɔɔ kaŋa kpakyagaŋ, te enne na baŋ kyoɔreŋ yaga. A na baŋ eɛ kpeɛŋaa ko te ka te iri te teɛroŋ yi tuo na teŋ wono na poɔŋ, a kyɛ de te teɛroŋ eŋ te teɛretɔ na eŋɛŋ. Leɛteɛre ka, Yezu baŋɛɛ yɛlɛ na zaa hoŋ tuoro na, o baŋɛɛ lɛ na aŋ dɔɔnɔ bo meŋ. Yezu taaɛ nimimaaroŋ a ko bo, azuŋ o boɔrɔŋ ka o soŋ bo. Aŋa mannoo poɔŋ, o na baŋ tu la a vooroŋ soŋ eŋɛŋ a eŋ bo faŋa saŋa na hoŋ wa bale. (Gyn. 16:7; Tit. 3:6) Yezu na baŋ tu la a lantaapuoruu nembɛrɛ, ane ho yɔɔmine zieŋ a eŋ bo faŋa, a lɛ de sommo naŋ seŋ neŋ meŋ ko bo.—Efe. 4:8.

14. Ka te enneŋ wa kyoɔre, wala teŋ na baŋ e?

¹⁴ Ka ho eŋɛŋ kyoɔre, leɛteɛre ka Yezu eɛ te Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ. Teɛre a yɛlɛ ŋa gaa tɔɔre. Jehoova ba toŋ Yezu ka o wa a teŋɛzu a wa yɔɔdeɛ te yoŋ, kyɛ o tomooŋ ka o wa tuore yelkpeɛne na nensaaleba naŋ ba pɛgeyi naŋ maŋ tuoro, ka lɛ vɛŋ ka o baŋ lɛ na yɛlɛ naŋ maŋ wono te seŋ. Ka teneeŋ wa e yelfaare mine, kyɛbee a ŋmɛ gbɛɛ mine ka te enne kyoɔre, Yezu maŋ eɛ siri ka o yi o poɔ zaa a de sommo naŋ seŋ neŋ a ko te wagre naŋ seŋ neŋ poɔŋ.—Hib. 4:​15, 16.

15. Manne neɛ kaŋa zemmo yɛlɛ naŋ wuli ka, ka ba naŋ iri neɛ kaŋa bare a lantaapuoruu poɔŋ gba kyɛ ba na toɔ̃ somooŋ ka o leɛ wa Jehoova zie.

¹⁵ Yezu maŋ lɛ sonnɛɛ o potuuribo baŋ sonnɔ noba na baŋ iri bare a lantaapuoruu poɔŋ na baŋ leɛ wa Jehoova zie. (Mat. 18:​12, 13) Te de Stefano zemmo yɛlɛ manne neŋ a yɛlɛ.b Ba da iruuŋ bare a lantaapuoruu poɔŋ aŋa yuomo 12, kyɛ bebiri kaŋa o da maalɛɛ o teɛroŋ ka o na gaaɛ a lammozie. O yeleeŋ ka: “N poɔ zaaŋ da pi, kyɛ N da boɔrɔŋ ka N leɛ wa poɔ Jehoova booree naŋ wulo taa nɔmmo na poɔŋ. A nembɛrɛ naŋ da derɛ sommo korɔ ma na da vɛŋɛɛŋ maŋ nyɛ ka ba nɔŋ maŋ. Saŋa kaŋa N eŋɛ zaaŋ maŋ kyoɔre, ka lɛ vɛŋ maŋ boɔrɔ ka N bare Jehoova puoruu. Kyɛ, N yɔɔmine na maŋ leɛteɛre maŋ ka Jehoova neŋ Yezu boɔrɔŋ ka N naŋ kyɛnɛ nyɔge N sagediibu na kpeɛŋaa. Saŋa na baŋ wa deɛ ma waneŋ a lantaapuoruu poɔŋ na, a lantaapuoruu noba zaa da wulee N neŋ N booree deme nɔmmo. N pɔge da wa sagɛɛŋ ka o na zannɛɛ a Baabole. Zenɛ ŋa N booree deme zaaŋ puoro Jehoova.” Ka te Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ naŋ wa nyɛ lɛ na teŋ sonnɔ noba naŋ leɛre ba eebo a leɛ wa Jehoova zie na, o poɔ maŋ pɛleŋ yaga.

16. Bonso ka ho poɔ pɛle ho naŋ taa Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ naŋ taa nyonono?

¹⁶ Saŋa na Yezu naŋ da be a teŋɛzuŋ na, o da de la sommo naŋ seŋ neŋ ko noba yaga wagre naŋ seŋ neŋ poɔŋ. Te na baŋ taaɛ sagediibu naŋ e kpeɛŋaa zenɛ ka, Yezu na de la sommo naŋ seŋ neŋ ko te, saŋa na teŋ wa boɔrɔ sommo. A yi a donpaalaa naŋ koŋ kɔɔre kyɛ wa na poɔŋ, o na soŋɛɛ nensaaleba zaa naŋ sagra Naaŋmen nɔɛ ka ba pɛge ba menne yi faaloŋ poɔŋ, a e forifori. Te puoree Jehoova Naaŋmen bareka yaga zaa, bonso nɔmmo neŋ nembaalonzoe na oŋ taa ko te zuŋ oŋ kaa iri o Bidɔɔ oŋ e te Ŋmenpuore Wedeɛrekpoŋ naŋ taa nyonono.