Uti

Miiriya jɔnjɔn fila kɔrɔsi o zaburu kɔnɔ: 1) Gwɛlɛyaw be mɔgɔ tilenninw sɔrɔ. 2) Jehova b’an kisi ka bɔ an ka gwɛlɛyaw la. A b’o kɛ cogo di? A b’an kisi cogo minw na, u la dɔ ye ko a b’an dɛmɛ ka koow filɛ ka dama kɛɲɛ duniɲa juguman nin kɔnɔ. Tiɲɛn lo ko Jehova ye layidu ta ko an bena ale sago kɛ ninsɔndiya la. Nka a m’a fɔ ko an tɛna gwɛlɛyaw sɔrɔ duniɲa nin kɔnɔ (Ezayi 66:14). A b’an jija ko an ka to ka miiri an ka siniɲasigi koo la, tuma min na an bena ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada i ko ale b’a fɛ cogo min na (2 Kor. 4:16-18). Yanni o cɛ, a b’an dɛmɛ an ka to k’a sago kɛ loon o loon (Dus. 3:22-24). Jehova sagokɛla kantigi minw ye ɲɛnamaya kɛ Bibulu sɛbɛwagati la ani an ka tile la, an k’a filɛ an be se ka kalan minw sɔrɔ olu ka ɲɛyiraliw la. Gwɛlɛyaw be se ka cun an kan. Nka n’an b’an jigi la Jehova kan, a bena an dɛmɛ tuma bɛɛ.—Zab. 55:23. w23.04 14-15 § 3-4

An be se ka kalan sɔrɔ Yusufu ni Mariyamu fɛ. U tun labɛnnin lo ka mɛnni kɛ faamanw fɛ hali n’o tun ka gwɛlɛ u ma (Luka 2:1-6). Tuma min na Mariyamu kɔnɔ sera kalo kɔnɔntɔn ɲɔgɔn ma, faamanw ye koo dɔ ɲini min tun bena gwɛlɛya ale ni Yusufu ma. Masacɛ Ogusiti ye sariya dɔ sigi ko Ɔrɔmu maramɔgɔw bɛɛ ka taga u tɔgɔ sɛbɛ u wolodugu la. Yusufu ni Mariyamu tun ka ɲi ka kilomɛtɛrɛ 150 bɛɛ lo kɛ ani ka kuluyɔrɔw cɛtigɛ ka taga Bɛtilehɛmu. O voyazi tun bena gwɛlɛya yɛrɛ le, sanko Mariyamu fɛ. N’a sɔrɔ u tun be jɔɔrɔla Mariyamu n’u ka denɲɛnin ka kɛnɛyako la. U tun bena mun lo kɛ ni Mariyamu jigira sira kan? Ka fara o kan, a tun bena deen min wolo, ale lo tun bena kɛ Masiya ye. Yala o koow bɛɛ tun be sira di u ma u ka faamanw ka sariya tiɲɛ wa? Yusufu ni Mariyamu m’a to o koo si k’u bali ka sariya labato. Jehova y’u duga u ka kanminɛli kosɔn. Mariyamu ɲuman sera Bɛtilehɛmu, a ye denɲɛnin wolo min ka kɛnɛ ani a yɛrɛ kɛra sababu ye Bibulu ka kiraya kuma dɔw dafara.—Mise 5:1. w23.10 8 § 9; 9 § 11-12

N’i be siran ka lakalita kɛ lajɛnw na do? N’a sɔrɔ n’i b’i yɛrɛ labɛn ka ɲɛ, o bena i dɛmɛ (Talenw 21:5). N’i b’ i ka barokun lɔn ka ɲɛ, i tɛna siran kojugu k’i bolo kɔrɔta walisa ka lakalita kɛ. Lakalita surun kɛ fana (Talenw 15:23; 17:27). O la, dɔ bena bɔ i ka siranya na. N’i be lakalita surun kɛ i yɛrɛ kumacogo la, i b’a yira ko i ye i yɛrɛ labɛn ka ɲɛ ani ko i ye barokun faamu koɲuman. N’i y’o ladili dɔw sira tagama, nka o bɛɛ n’a ta i bele be siran kojugu ka lakalita fila ɲɔgɔn kɛ do? La a la ko n’i be i seko fisaman kɛ, o ka di Jehova ye (Luka 21:1-4). A t’a ɲini an fɛ an ka koo dɔ kɛ min tɛmɛna an seko dan kan (Filip. 4:5). Miiri k’a filɛ i be se ka min kɛ. O kɔ, laɲinita latigɛ walisa k’o dafa ani Jehova deli a ka hakilisigi di i ma. A daminɛ na, n’a sɔrɔ i be se k’a latigɛ ka lakalita surun kelen kɛ. w23.04 21 § 6-8

Ciden Pol y’an suma ni sɔrɔdasiw ye, kɛlɛkɛfani be minw kaan na ani u labɛnnin lo kɛlɛ kama. Kɛlɛ tuma na, sɔrɔdasiw labɛnnin ka ɲi ka to tuma bɛɛ. An fana labɛnnin bena to Jehova ka loon kama, n’an be limaniya ni kanuya nɛgɛdeleke don ani ka jigiya nɛgɛfugulan biri. Nɛgɛdeleke be sɔrɔdasi dusukun latanga. Limaniya ni kanuya fana b’an dusukun latanga Alako ta fan fɛ. O jogow b’an dɛmɛ an ka to ka Ala sago kɛ ani ka tugu Yezu kɔ. Limaniya b’a to an be la a la ko n’an be Jehova ɲini n’an dusu bɛɛ ye, a bena an duga (Eburuw 11:6). Limaniya b’an lasun ka kantigiya kɛ an Kuntigi Yezu ye, hali ni gwɛlɛyaw b’an kan. An be se k’an ka limaniya barika bonya walisa ka gwɛlɛyaw muɲu, an kɛtɔ ka kerecɛn dɔw ladegi. U tora kantigiya la kɔrɔbɔli ani wariko gwɛlɛya bɛɛ n’a ta. Minw y’a latigɛ ka ɲɛnamaya kɛ cogo nɔgɔman na walisa ka Ala ka Masaya ɲini fɔlɔ, an be se k’olu ladegi. O la, an bena an yɛrɛ tanga bololafɛnw ani wari kanuya ma. w23.06 10 § 8-9

Yɛrɛminɛli kɔrɔ ko k’an ka kɛtaw n’an dusukunnakow kɔrɔsi. An mako be yɛrɛminɛli la walisa k’an ka laɲinitaw dafa sanko n’a ka gwɛlɛ an ma ka laɲinita dɔ dafa wala n’a kɛlɔgɔ t’an na. A to i hakili la ko yɛrɛminɛli ye hakili senu deen faan dɔ lo ye. O la, Jehova deli a ka hakili senu di i ma walisa i ka kɛ n’o jogo kɔrɔtanin ye (Luka 11:13; Gal. 5:22, 23). Kana a fɔ ko i be wagati ɲuman lo kɔnɔna. Duniɲa nin kɔnɔ, n’a sɔrɔ an tɛna wagati ɲuman sɔrɔ ka ye. N’an be wagati ɲuman lo kɔnɔna, n’a sɔrɔ an tɛna se k’an ka laɲinita dafa ka ye. N’a ka gwɛlɛ an ma kojugu k’an ka laɲinita dafa, n’a sɔrɔ a nege tɛna kɛ an na k’o kɛ. N’a b’i ɲɛɛ na ko a ka gwɛlɛ i ma kojugu k’i ka laɲinita dafa, i be se k’a daminɛ ka laɲinita den-denninw latigɛ i yɛrɛ ye. N’i ka laɲinita ye ka kɛ ni jogo dɔ ye, i be se k’a ɲini k’o jogo yira koo den-denninw na fɔlɔ. N’i ka laɲinita ye ka Bibulu kuturu bɛɛ kalan, i be se k’a daminɛ ka wagati kunkurunin dɔw latigɛ a kalan kama. w23.05 29 § 11-13

Laban wagati nunu na, Jehova be tɛmɛna a ka ɔriganisasiyɔn fɛ ka dumuni caaman di an ma Alako ta fan fɛ tuma o tuma. O kuun ye k’an bɛɛ dɛmɛ an ka to ka tagama “Sira senuman” kan (Ezayi 35:8; 48:17; 60:17). An be se k’a fɔ ko mɔgɔ mana sɔn bibulukalan na, sababu dira a ma ka tagama “Sira senuman” kan. Dɔw b’a daminɛ ka tagama dɔɔni o sira kan ani o kɔ u b’o sira bila. Nka, dɔw cɛsirinin lo ka to ka tagama o sira kan fɔɔ ka taga se u seyɔrɔ la. O ye yɔrɔ juman lo ye? Minw ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ sankolo la, “Sira senuman” be taga n’olu ye Ala ka “arijana” kɔnɔ sankolo la (Yir. 2:7). Minw ka jigiya ye ka ɲɛnamaya kɛ dugukolo kan, olu bena kɛ mɔgɔ dafaninw ye saan 1000 mara laban na. N’i be tagamana o sira kan bi, kana i kɔɔ filɛ ani to o sira kan fɔɔ ka taga se duniɲa kura kɔnɔ! w23.05 17 § 15; 19 § 16-18

Jehova ye koo minw bɛɛ kɛ i ye, n’i miirila o la, o bena i lasun k’a waleɲuman lɔn ani k’i yɛrɛkun di a ma (Zab. 116:12-14). “An be fɛnɲuman minw bɛɛ sɔrɔ n’o dafanin lo,” Bibulu b’a fɔ ko Jehova lo y’u Dibaga ye (Zaki 1:17). O nilifɛnw bɛɛ la belebeleba ye a Dencɛ Yezu ka kunmabɔ saraka lo ye. Miiri k’a filɛ: O kunmabɔsara b’a to i be se ka jɛnɲɔgɔnya teriman kɛ ni Jehova ye! Ani o be jigiya di i ma ka ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada (1 Zan 4:9, 10). Kunmabɔsara sababu la, Jehova y’a yira cogo kabakoman na ko a b’i kanu. Cogo juman na i be se k’i ka waleɲumanlɔn yira o nilifɛn ani Jehova ka duga wɛrɛw kosɔn? O kɛcogo fisaman dɔ ye k’i yɛrɛkun di a ma.—Deter. 16:17; 2 Kor. 5:15. w24.03 5 § 8

Duniɲamɔgɔw ka sɔnkolonya b’a to an be kɛ ni cɛɛ kantigi Lɔti dusukunnakow ɲɔgɔn ye. “A tɔɔrɔnin tun be a sigiɲɔgɔnw ka kɛwalijuguw kosɔn” sabu a tun b’a lɔn ko an sankolola Faa b’o kɛwale juguw kɔniya (2 Piyɛri 2:7, 8). Lɔti tun be siran Ala ɲɛ ani a tun b’a kanu minkɛ, o y’a lasun k’a sigiɲɔgɔnw ka kakalayakow kɔniya. Bi fana, mɔgɔw be Jehova ka sariyaw mafiɲɛya cɛnimusoko ta fan fɛ. O bɛɛ n’a ta, an saniyanin be se ka to n’an be Ala kanu ani n’an be siran a ɲɛ cogo bɛnnin na. Walisa k’an dɛmɛ an saniyanin ka to, Jehova ye jijali kumaw lase an ma Talenw ka kitabu kɔnɔ. N’an b’o hakilitigiya kumaw lajɛ, u be se k’an bɛɛ nafa: cɛɛw fara musow kan, denmisɛnw fara mɔgɔkɔrɔbaw kan. N’an be siran Jehova ɲɛ, an tɛna teriya kɛ ni kojugukɛlaw ye. w23.06 20 § 1-2; 21 § 5

N’a sɔrɔ i somɔgɔw y’i kɛlɛ tiɲɛn batoli kosɔn, wala sababu tun b’i fɛ ka wari ani bololafɛn caaman sɔrɔ. Nka, i karila o bɛɛ kɔ walisa ka Ala ka Masaya kɛ i ɲɛnako fɔlɔ ye (Mat. 6:33). N’o lo, la a la ko i ye koo minw bɛɛ kɛ Jehova kosɔn, a tɛna ɲinɛ o kɔ abada! (Eburuw 6:10). N’a sɔrɔ i y’a ye ko Yezu ka kuma nunu ye tiɲɛn ye: “Mɔgɔ o mɔgɔ y’a ka dugu to, walima a balimacɛw, walima a balimamusow, walima a faa, walima a baa, walima a deenw, walima a ka forow to yen, ne ni kibaru diman kosɔn, siga t’a la, o tigi bena olu bɛɛ ɲɔgɔn kɛmɛ kɛmɛ sɔrɔ diɲɛ nin na. A bena duguw sɔrɔ, ka dɔgɔ ni kɔrɔw sɔrɔ, ka baaw sɔrɔ, ka deenw sɔrɔ, ka forow sɔrɔ. A bena tɔɔrɔ fana sɔrɔ, nga a bena nii banbali sɔrɔ sini.” (Mariki 10:29, 30). Tiɲɛn na i ye duga minw sɔrɔ, u ka ca kosɔbɛ ka tɛmɛ i karila fɛɛn minw kɔ.—Zab. 37:4. w24.03 9 § 5

Tuma min na kɔngɔba donna Zude mara la, kerecɛn minw tun be Antiyɔsi, olu ye “ŋaniya ta k’u bolo farafara ɲɔgɔn kan ka kɛɲɛ n’u bɛɛ seko ye, k’u b’o ci u balima Zudekaw ma.” (Kɛw. 11:27-30). Hali k’a sɔrɔ o balimaw yɔrɔ tun ka jan, Antiyɔsi kerecɛnw tun cɛsirinin lo k’u dɛmɛ (1 Zan 3:17, 18). Bi n’an y’a mɛn ko balawo cunna an balimaw kan, an fana be se k’a yira ko an be hinɛ u la. An be sin ka dɔ kɛ dɔ ye. An be delili kɛ u ye, an be nili kɛ duniɲa kuru bɛɛ waajuli baara kama. N’a sɔrɔ an yɛrɛ be diinan mɔgɔkɔrɔw ɲininga n’an be se ka dɛmɛ don baara dɔ la. An balimaw mako be se ka kɛ dɛmɛ na fana walisa k’u makoɲɛfɛn jɔnjɔnw sɔrɔ. Tuma min na an ka Masacɛ Yezu Krista bena na kiti tigɛ mɔgɔ juguw kan, an b’a fɛ a ka na a sɔrɔ an be hinɛna tɔɔw la, ani a k’an weele “ka don a ka masaya la.”—Mat. 25:34-40. w23.07 4 § 9-10; 6 § 12

Yezu sabalinin lo i ko Jehova. A tun cira dugukolo kan walisa ka na kibaro diiman lase “Isirayɛlidenw dama ma, minw be i n’a fɔ saga tununinw.” Nka o cii dafatɔ, a y’a yira ko a sabalinin lo. Loon dɔ, muso dɔ ye Yezu deli ko a k’ale denmuso kɛnɛya sabu a “tɔɔrɔnin lo kosɔbɛ, jina b’a la.” O muso tun tɛ Yahutu ye, nka Yezu hinɛna a la ani a y’a denmuso kɛnɛya (Mat. 15:21-28). An ka misali wɛrɛ lajɛ. Yezu ka cidenya baara daminɛ na, a y’a fɔ ko: “Mɔgɔ min banna ne la . . . ne fana bena ban o tigi la.” (Mat. 10:33). Nka, yala a banna Piyɛri la, ale min tun banna a la fɔɔ siɲɛ saba wa? Ayi. Yezu tun b’a lɔn ko Piyɛri nimisara kosɔbɛ ani ko cɛɛ kantigi lo. Yezu suu kununin kɔ, a y’a yɛrɛ yira Piyɛri la ani k’a hakili sigi ko ale yafara a ma ani ko a bele b’a kanu (Luka 24:33, 34). Jehova Ala ani Yezu Krista sabalinin lo. Nka, anw do? Jehova b’a fɛ an fana ka kɛ mɔgɔ sabalininw ye. w23.07 21 § 6-7

Ala ye layidu min ta ko a bena dugukolo kɛ alijɛnɛ ye, an lanin b’a la k’o bena dafa. An be se ka mɔgɔ wɛrɛw dɛmɛ cogo di u ka la o layidu la? A fɔlɔ, Jehova yɛrɛ lo ye o layidu ta. A fɔra Yirali ka kitabu kɔnɔ ko: “Min sigilen bɛ masasigilan kan, o ko: ‘A filɛ! Ne bɛ fɛn bɛɛ kɛ kura ye.’” Ala be ni hakilitigiya ni setigiya ye k’a sago dafa, ani a yɛrɛ b’a fɛ k’o lo kɛ. A filanan, Jehova lanin b’a la ko a ka layidu bena dafa fɔɔ a b’a jati k’o kɛra ka ban. O lo kama a ko: “Nin kumaw ye kuma jɛlenw ye, kuma sɛbɛw don. . . . A kɛra ka ban.” A sabanan, Jehova mana koo dɔ daminɛ, foyi t’a bali k’o kɛ k’a dafa. O lo kama, a ko: “Ne ye Alifa ni Omega ye.” (Yir. 21:6, Bible senuma). Jehova bena a yira ko Sutana ye ngalontigɛla ye ani ko a tɛ se k’ale bali k’a sago dafa. O la, ni dɔ y’a fɔ i ye ko: “O ye koo ɲuman yɛrɛ lo ye, nka n’ ma la a la n’o be se ka kɛ.” I be se ka Yirali 21:5, 6 kalan ani k’u ɲɛfɔ. A yira cogo min na Jehova ye an hakili sigi ko a ka layidu bena dafa. O layidu tanin kɔ, a kɛra komi a y’a bolonɔ bila a kan.—Ezayi 65:16. w23.11 7 § 18-19

Tuma min na Jehova y’o layidu ta, Ibrahima tun be ni saan 75 lo ye ani deen tun t’a fɛ. Yala o layidu dafara Ibrahima ɲɛɛ na wa? Ayi, a bɛɛ ma dafa a ɲɛɛ na. Saan 25 Efarati baji tigɛnin kɔ le, Ibrahima ye a dencɛ Isiyaka sɔrɔ cogo kabakoman na. Ani saan 60 o kɔ le, a mamadenw Ezawu ni Yakuba wolola (Eburuw 6:15). Nka Ibrahima bɔnsɔnw ma kɛ siya caaman ye ani u ma don Layidu jamana kɔnɔ a ɲɛɛ na. O bɛɛ n’a ta, o cɛɛ kantigi ye teriya sɔbɛ kɛ n’a Danbaga ye (Zaki 2:23). Ni Ibrahima suu nana kunu, miiri k’a filɛ a dusu bena diya cogo min na k’a lɔn ko dugukolo kan siyaw bɛɛ ye dugaw sɔrɔ a ka limaniya n’a ka muɲuli sababu la! (Zɛnɛzi 22:18). An be kalan juman lo sɔrɔ a fɛ? N’a sɔrɔ Jehova ka layiduw bɛɛ tɛna dafa an ɲɛɛ na. Nka, n’an tora ka muɲu ka kɔnɔni kɛ i ko Ibrahima, an ka la a la ko Jehova bena an duga kabi sisan ani cogo caaman wɛrɛw la a ka duniɲa kura kɔnɔ.—Mariki 10:29, 30. w23.08 24 § 14

Masacɛ Oziyasi kanbele tuma na, a tun majiginin lo. A tun be ni “Alaɲasiran” ye. A ye saan 68 sɔrɔ ani Jehova y’a duga a ka ɲɛnamaya fanba la (2 Tilew Kibaru 26:1-4). A ye see sɔrɔ Israɛldenw jugu caaman kan ani a ye baaraba kɛ walisa Zeruzalɛmu latanganin ka to (2 Til. Kib. 26:6-15). Ala tun y’a dɛmɛ ka koo minw bɛɛ kɛ, siga t’a la o y’a ninsɔn diya (Waaj. 3:12, 13). Masacɛ Oziyasi tun be deli k’a fɔ tɔɔw ye u ka ɲi ka min kɛ. N’a sɔrɔ o y’a to a y’a miiri ko a be se k’a diyanyekow bɛɛ kɛ. Loon dɔ, a donna Jehova batoso kɔnɔ ani kuncɛbaya y’a lasun a y’a ɲini ka wusulan jɛni sarakabɔlan kan. K’a sɔrɔ masacɛw tun man kan k’o kɛ (2 Til. Kib. 26:16-18). Sarakalasebagaw kuntigi Azariyawu y’a ɲini k’a bali k’o kɛ, nka a dimina kosɔbɛ. A fɔ man di nka, Oziyasi ma to kantigiya la Jehova ye. O kama, Jehova y’a ɲangi, a kɛtɔ ka kunna bana bila a la (2 Til. Kib. 26:19-21). Ni Oziyasi majiginin tun tora, a ka ɲɛnamaya tun bena laban cogo wɛrɛ la! w23.09 10 § 9-10

Hali k’a sɔrɔ ciden Piyɛri kɛra kerecɛn mɔlen ye, a bele tun ka ɲi ka bondori kɛ n’a ka fiɲɛw ye. Saan 36 Krista tile la, Ala ye Piyɛri ci Kɔrinɛyi ka soo. O wagati la, Ala ye Kɔrinɛyi mɔ hakili senu na. O y’a yira ka gwɛ ko “Ala te mɔgɔ bɔ mɔgɔ la” ani ko siya wɛrɛ mɔgɔw fana be se ka kɛ kerecɛnw ye (Kɛw. 10:34, 44, 45). O kɔ, Piyɛri y’a daminɛ ka to ka dumuni kɛ ni siya wɛrɛ mɔgɔw ye k’a sɔrɔ fɔlɔ la, a tun tɛna o kɛ abada. Nka Yahutu minw tun ye kerecɛnw ye, u dɔw tun b’a miiri ko Yahutu man kan ka dumuni kɛ ni siya wɛrɛ mɔgɔw ye. Tuma min na o Yahutu dɔw nana Antiyɔsi, u ɲɛsiran kosɔn, Piyɛri y’a dabila ka dumuni kɛ ni siya wɛrɛ mɔgɔw ye. Ciden Pol ye o ye minkɛ, a ye a jalaki bɛɛ ɲɛɛ na (Gal. 2:13, 14). Piyɛri ka filiw bɛɛ n’a ta, a y’a timinandiya Jehova sago kɛli la. w23.09 22 § 8

N’i y’i kɔnɔ gwɛ k’i yɛrɛ sɛgɛsɛgɛ, n’a sɔrɔ i bena a ye ko fiɲɛ dɔw b’i la. Nka kana i fari faga. “Matigi ka ɲi” minkɛ, a bena i dɛmɛ ka yɛlɛmaniw kɛ (1 Piyɛri 2:3). Ciden Piyɛri b’an hakili sigi ko: “Ala . . . yɛrɛ na aw dafa, ka aw sabati.” Loon dɔ, Piyɛri y’a jati ko ka to Ala Dencɛ gɛrɛfɛ, ale man kan n’o ye (Luka 5:8). Nka Jehova ni Yezu ka dɛmɛ barika la, a sera ka tugu Yezu kɔ kantigiya la. O la, sira dira a ma a ka don “an Matigi n’an Kisibaga Yezu Krista ka masaya la min te cɛn ka ye.” (2 Piyɛri 1:11). O ye dugaba yɛrɛ lo ye! I ko Piyɛri, n’i tora k’i timinandiya Jehova ka baara la ani k’a to a ka fɔrɔmasɔn di i ma, ele fana bena ɲɛnamaya banbali sɔrɔ. ‘I bɛna i ta lanaya tɔnɔ sɔrɔ; o ye i nin kisiri ye.’—1 Piyɛri 1:9, Biblu Ala ta Kuma. w23.09 31 § 16-17

Galen, lukɛnɛba kelen lo tun be fanibugu lamini ani a tun koorilen lo. Sarakalasebagaw tun b’u ka baara kɛ yen. Sarakaw tun be jɛni sarakabɔlan ziralaman belebeleba min kan, ale ni dagaba ziralaman dɔ tun be lukɛnɛ kɔnɔ. Jii tun fanin b’o daga kɔnɔ ani sarakalasebagaw tun be u yɛrɛ saniya n’o lo ye u ka baara kama (Ɛkiz. 30:17-20; 40:6-8). Kerecɛn mɔlen kantigi tɔɔ minw be dugukolo kan bi, u be baara kɛra Ala ye a batosoba kɔnɔnalu kɔnɔ. Jidagaba be kerecɛn mɔlenw ni kerecɛn tɔɔw bɛɛ hakili jigi ko u saniyanin ka ɲi ka to tagamacogo ani Alako ta fan fɛ. Nka “jamaba” mɔgɔw be Jehova sago kɛra min le? Ciden Zan ye u lɔnin ye “masasigilan . . . ɲafɛ” ani u be Ala “bato a ka soo kɔnɔ suu ni tile.” (Yir. 7:9, 13-15). U be Ala batora dugukolo lo kan, o min ye Jehova batosoba kɛnɛmalu ye. An be Jehova waleɲuman lɔn kosɔbɛ sabu a ye sababu ɲuman di an ma an k’a bato a batosoba kɔnɔ! w23.10 28-29 § 15-16

Jehova be tɛmɛ fɛɛrɛ minw fɛ k’an barika bonya, o dɔ ye diinan mɔgɔkɔrɔw ye (Ezayi 32:1, 2). O la n’i be hamina, i jɔrɔnankow fɔ diinan mɔgɔkɔrɔw ye. Sɔn u ka dɛmɛ na. Jehova be se ka tɛmɛ u fɛ k’i barika bonya. Jigiya min kofɔra Bibulu kɔnɔ, o fana be fanga di an ma. O ye ka ɲɛnamaya kɛ fɔɔ abada alijɛnɛ kɔnɔ dugukolo kan wala sankolo la (Ɔrɔm. 4:3, 18, 19). O jigiya be fanga di an ma ka kɔrɔbɔliw muɲu, ka kibaro diiman fɔ mɔgɔw ye ani ka an ka kunkanbaaraw dafa kafo kɔnɔ (1 Tes. 1:3). O jigiya ye ciden Pol barika bonya. A tun “dɛrɛnin be tɔɔrɔw fɛ,” a tun “hakili ɲagaminin be,” ani u y’a ‘bugɔ k’a ben.’ A niin yɛrɛ tun be farati la (2 Kor. 4:8-10). Pol ye fanga sɔrɔ ka muɲuli kɛ, a kɛtɔ ka miiri a ka jigiya koo la (2 Kor. 4:16-18). A tun be to ka sinsin a ka siniɲasigi lo kan. A tun be ni jigiya ye ka ɲɛnamaya banbali kɛ sankolo la. A tun be to ka miiri o jigiya koo la minkɛ, a fanga tun “be lakuraya loon o loon.” w23.10 15-16 § 14-17

N’i be delili kɛra, i yɛrɛ ɲininga ni Jehova y’a latigɛ ka i ka delili jaabi sisan le. N’a sɔrɔ an b’a miiri ko an ka deliliw ka ɲi ka jaabi sisan sisan le. Nka tiɲɛn na, Jehova b’a lɔn a ka ɲi k’o kɛ wagati fisaman min na (Eburuw 4:16). Ni Jehova ma sin k’an ka delili jaabi, an be se k’a miiri ko a banna le k’o kɛ. Nka, n’a sɔrɔ a b’a fɛ an ka kɔnɔni kɛ le fɔlɔ. Misali la, balima kanbele dɔ ye Jehova deli ko a k’ale kɛnɛya. Nka a fari ma fisaya. Ni Jehova tun ye kabako kɛ k’a kɛnɛya, Sutana tun be se k’a fɔ ko a bele be Jehova sago kɛra sabu Jehova y’a kɛnɛya (Zɔbu 1:9-11; 2:4). Ka fara o kan, Jehova ye wagati dɔ latigɛ o min na a bena banaw bɛɛ ban (Ezayi 33:24; Yir. 21:3, 4). Nka yanni o cɛ, an kana a miiri ko a bena kabako kɛ k’an kɛnɛya. O la, an balimacɛ tun be se k’a ɲini Jehova fɛ a ka fanga ni hakilisigi di ale ma walisa a k’a ka bana muɲu ani ka to kantigiya la. w23.11 23 § 13

Samusɔn tun ye filiba kɛ. Nka, a m’a fari faga. Ala tun ye cii min di a ma ko a ka Filisitikaw kɛlɛ, a ye sababu ɲini walisa k’o dafa (Kirit. 16:28-30). A ye Jehova deli kosɔbɛ ko: “Fanga di ne ma . . . ne ka n mɔnɛ bɔ . . . filisiw la.” Tiɲɛn Ala ye Samusɔn ka delili jaabi ani a segira ka fanga kabakoman di a ma. O y’a to Samusɔn sera ka Filisitika caaman faga o loon na ka tɛmɛ wagati bɛɛ kan. Tiɲɛn lo ko Samusɔn ye fili min kɛ, o nɔfɛkow juguyara a ma. Nka, a tora k’a jija Jehova sago kɛli la. Hali n’an ye fili dɔ kɛ ani u y’an kolo wala an bɔnɛna nɛɛma baara dɔ la, an man ɲi k’an fari faga. An k’a to an hakili la ko Jehova labilanin lo ka yafa an ma (Zab. 103:8, 9). An ka filiw bɛɛ n’a ta, Jehova be se ka fanga di an ma walisa an k’a sago kɛ i ko a y’a kɛ Samusɔn ye cogo min na. w23.09 6 § 15-16

N’i be muɲuli kɛ, i koo be diya Jehova ye. O kɔrɔ tɛ ko ni gwɛlɛyaw b’i kan, o ka di a ye. Nka, a dusu ka di sabu i be muɲuli kɛra kantigiya la. K’a lɔn ko n’an be muɲuli kɛ, o ka di Jehova ye, o b’an jija kosɔbɛ! (Zab. 5:13). A to i hakili la ko Ibrayima ye kɔrɔbɔliw muɲu ani o y’a to a koo diyara Ala ye. Jehova y’a weele a teri ani k’a jati mɔgɔ tilennin ye (Zɛnɛzi 15:6; Ɔrɔm. 4:13, 22). Jehova be se ka an fana jati o cogo la. An be baara caaman minw kɛ Jehova ye wala an be ni kunkanbaara minw ye, o lo t’a to an koo be diya a ye. An koo be diya a ye sabu an be muɲuli kɛra ni kantigiya ye. An sanda, an ka koow cogoya wala an ka setigiya mana kɛ min o min ye, an bɛɛ be se ka muɲuli kɛ. Yala i be kɔrɔbɔli dɔ muɲuna sisan ni kantigiya ye wa? N’o lo, a lɔn ko Jehova ninsɔn ka di i kɔrɔ. K’a lɔn ko an koo ka di Jehova ye, o be se ka nɔɔba to an kan. O be kɛ sababu ye an ka jigiya be sabati. w23.12 11 § 13-14

Balimacɛ ka ɲi ka lamɛnni kɛ koɲuman ani ka kuma ni ɲumanya ye. A ka ɲi ka se ka tɔɔw lamɛn koɲuman ani k’a ɲini k’u ka miiriya n’u dusukunnakow faamu (Talenw 20:5). I be kumana ni mɔgɔ min ye, i janto o tigi ɲɛda cogo, a kumakan ani a fari lamagacogo la. I tɛna se k’o kɛ n’i tɛ wagati kɛ ni mɔgɔw ye. N’i ka teli ka baro kɛ ni mɔgɔw ye e-mail, mesazi n’a ɲɔgɔnnaw sababu fɛ, a tɛna nɔgɔya i ma ka baro kɛ n’u ye ɲɛda ni ɲɛda. O la, to ka sababuw ɲini ka baro kɛ ni mɔgɔw ye ɲɛda ni ɲɛda (2 Zan 12). Balimacɛ kolɔnbaga ka ɲi ka se k’a yɛrɛ n’a ka denbaya mako wasa fana (1 Tim. 5:8). A ka ɲi i ka baara kɛcogo dɔw degi minw bena i dɛmɛ ka baara sɔrɔ (Kɛw. 18:2, 3; 20:34; Efɛz. 4:28). I sɔbɛ don i ka baara la ani n’i ye baara dɔ daminɛ, i jija k’a laban. N’i b’o kɛ, mɔgɔ wɛrɛw bena o kɔrɔsi ani u bena bonya la i kan. O la, i ka teli ka baara sɔrɔ ani k’a mara. w23.12 27 § 12-13

Jehova ka “loon” ye mun lo ye? Bibulu kɔnɔ wagati dɔ lo, o min na Jehova bena kiti tigɛ a juguw kan ani k’a ka mɔgɔw kisi. Galen, Jehova ye kiti tigɛ siya dɔw kan (Ezayi 13:1, 6; Ezek. 13:5; Sof. 1:8). An be Jehova ka “loon” min makɔnɔna, o bena daminɛ tuma min na politiki ɲɛmɔgɔw bena wuli Babilonɛba kama ani a bena ban ni Arimagedɔn kɛlɛ ye. Walisa ka kisi o “loon” na, an ka ɲi k’an yɛrɛ labɛn kabi sisan. Yezu b’an jija ko an k’an yɛrɛ labɛn “tɔɔrɔba” kama. Nka o dɔrɔn tɛ, a ko fana an “labɛnnin ka kan ka to” o loon kama (Mat. 24:21; Luka 12:40). Ciden Pol ye bataki fɔlɔ min sɛbɛ Tesalonikaw ma hakili senu barika la, a ye misali caaman fɔ yen walisa ka kerecɛnw dɛmɛ u labɛnnin ka to Jehova ka kitilonba kama. A tun b’a lɔn ko Jehova ka loon tun tɛna se u ka wagati la (2 Tes. 2:1-3). Nka, a y’a balimaw jija u k’u yɛrɛ labɛn i n’a fɔ a bena na sini le. An fana be se k’a ka ladiliw sira tagama. w23.06 8 § 1-2

Saan 1978, u ye sangaso jamanjanba dɔ lɔ Tokiyo, Zapɔn jamana na. Dugukoloyɛrɛyɛrɛ ka teli ka kɛ o dugu la minkɛ, mɔgɔw tun b’u yɛrɛ ɲiningara n’o sangaso bena se ka to seen kan. A lɔbagaw ye mun lo kɛ do? U y’a lɔ cogo dɔ la walisa a ka barika sɔrɔ ani dugukoloyɛrɛyɛrɛ tuma na, a ka jɛngɛ dɔɔni nka a kana ben. Kerecɛnw be i ko o sangaso jamanjanba. Cogo di do? Kerecɛn sabatinin ka ɲi ka to, nka a ka ɲi ka koow kɛ ka dama kɛɲɛ fana. A ka ɲi ka lɔ kelen kan ani k’a cɛsiri tuma bɛɛ ka Jehova ka sariyaw labato. “A be sɔn ka kanminɛli kɛ” ani a tɛ Ala ka sariyaw tiɲɛ. “A be koow kɛ ka dama kɛɲɛ,” o kɔrɔ a tɛ ja kelen kan n’a bɛnnin lo (Zaki 3:17, NW). Kerecɛn min be koow jati o cogo la, ale tɛ ja kelen kan wala a tɛ sɔn koo bɛɛ ma. w23.07 14 § 1-2

Sutana y’a ɲini ka Yezu lasun a ka jurumu kɛ. A yɛrɛ y’a fɔ a ye paparapa ko a ka Ala sago kɛli dabila (Mat. 4:1-11). Sutana tun cɛsirinin lo ka Yezu lasun a ka jurumu kɛ walisa a kana se k’a niin saraka k’a kɛ kunmabɔsara ye. Yezu ka cidenya baara tuma na dugukolo kan, a ye kɔrɔbɔli wɛrɛw muɲu. A juguw y’a kɛlɛ ani u yɛrɛ y’a ɲini k’a faga (Luka 4:28, 29; 13:31). A y’a ka kalandenw ka dafabaliyakow muɲu (Mariki 9:33, 34). Tuma min na, u tun be kiti tigɛra a kan a fagako kama, u y’a tɔɔrɔ ani k’a lɔgɔbɔ. O kɔ, u y’a gwengwe lɔgɔ kan i n’a fɔ kojugukɛla dɔ ani a tɔɔrɔla kosɔbɛ ka sɔrɔ ka sa (Eburuw 12:1-3). A ka kitilon laban na, a ye tɔɔrɔw muɲu a yɛrɛ ma sabu Jehova tun t’a dɛmɛna (Mat. 27:46). A gwɛnin lo ko Yezu tɔɔrɔla kosɔbɛ walisa ka kunmabɔsara di. Yezu sɔnna ka koo minw bɛɛ muɲu an kosɔn, n’an miirila u la, yala o t’an lasun k’a kanu kosɔbɛ wa? w24.01 10-11 § 7-9

Muɲuli b’an dɛmɛ ka jɛnɲɔgɔnya ɲuman kɛ ni tɔɔw ye. A b’an dɛmɛ ka tɔɔw lamɛn koɲuman (Zaki 1:19). Muɲuli b’an dɛmɛ fana ka to hɛɛrɛ la ni tɔɔw ye. N’an hakili ɲagaminin lo, muɲuli b’an bali ka girin ka koo bɛnbali dɔ kɛ wala ka kuma bɛnbali dɔ fɔ. Ani n’an muɲunin lo, ni mɔgɔ dɔ donna an gasi la an tɛna dimi joona. Sanni ka juguman sara ni juguman ye, an bena to “ka yafa ɲɔgɔn ma tuma bɛɛ ka ɲɔgɔn dɛmɛdɛmɛ.” (Kɔlɔs. 3:12, 13). Muɲuli be se k’an dɛmɛ fana ka desizɔn ɲumanw ta. An tɛ basigi an dusukunnakow kan ka sin ka desizɔnw ta. Nka, an be wagati ta ka sɛgɛsɛgɛri kɛ ani k’a filɛ fɛɛrɛ minw be yen. Misali la, a be se ka kɛ ko an be baara ɲinina. N’an muɲunin tɛ, an mana baara fɔlɔ min sɔrɔ an ka teli ka sɔn o la. Nka n’an muɲunin lo, an bena wagati ta ka jatiminɛ kɛ k’a filɛ o baara be se ka nɔɔ min to an ka denbaya ani an ka Alakow kan. Muɲuli be se k’an bali ka desizɔn jugu ta. w23.08 22 § 8-9

N’i fari fagara sabu i bele be bondori kɛra n’i ka nege juguw ye, miiri i ka layidu la, i ye min ta Jehova ye tuma min na i ye i yɛrɛkun di a ma. O bena a to i b’i jija kosɔbɛ ka lɔ kelen kan kɔrɔbɔliw ɲɛ. Cogo di do? N’i y’i yɛrɛkun di Jehova ma, i be ban i yɛrɛ la. O kɔrɔ ko i tɛ miiri i negelakow la ani i tɛ sɔn ka koo si kɛ min man di Jehova ye (Mat. 16:24). O la ni kɔrɔbɔli b’i kan, wala n’u b’i lasunna ka koo jugu kɛ, i tɛna i yɛrɛ ɲininga i ka ɲi ka min kɛ. Mun na do? Sabu i y’a latigɛ ka ban ko i bena to kantigiya la Jehova ye. I cɛsirinin lo k’i koo diya Jehova ye minkɛ, i bena kɛ komi Zɔbu. Gwɛlɛyabaw bɛɛ n’a ta, ale lɔra kelen kan ko: “N ka tilenninya le be n daa”!—Zɔbu 27:5. w24.03 9 § 6-7

“Kanuyatigi Ala” Jehova be n’an ye! (2 Kor. 13:11). A b’a mako don an kelen kelen bɛɛ la. An lanin b’a la ko “a b’a ka ɲumanya kɛ” an ye (Zab. 32:10). A b’a ka kanuya yira an na cogo minw na, n’an tora ka miiri o la, an bena la a la ani k’an magwɛrɛ a la kosɔbɛ. An be se k’a deli wagati min ka an diya ani k’a fɔ a ye a ka kanuya b’an nafa cogo min na. An be se k’an jɔɔrɔnankow bɛɛ fɔ a ye sabu an lanin b’a la ko a b’an faamu ani a b’a fɛ k’an dɛmɛ (Zab. 145:19). Nɛnɛtuma na, a ka di an ye ka tasuma ja. O cogo kelen na, a ka di an ye k’an magwɛrɛ Jehova la sabu a b’an kanu. A ka kanuya barika ka bon ani a be makari. O la, ninsɔndiya sabu Jehova b’i kanu. Ani sɔn a ka kanuya ma i kɛtɔ k’a fɔ ko: “Masaba koo ka di ne ye”!—Zab. 116:1. w24.01 31 § 19-20

Yezu tun t’a fɔ mɔgɔw ye dɔrɔn ko Ala tɔgɔ ko Jehova. A tun be kumana Yahutu minw fɛ, u tun be Ala tɔgɔ lɔn ka ban. Nka, Yezu ye ɲɛyirali ɲuman to an ye a kɛtɔ ka “Ala cogo yira an na.” (Zan 1:17, 18). Misali la, Eburukan sɛbɛninw b’a yira ko Jehova ye makaritigi ani hinɛbaga Ala ye (Ɛkiz. 34:5-7). Yezu y’o tiɲɛn kuma yira ka gwɛ tuma min na a ye ntalen la deen tununin n’a faa koo la. O ntalen na, dencɛman nimisara. Tuma min na a facɛ y’a natɔ ye “yɔrɔjan,” a bolila ka taga a kunbɛn, ka meleke a la ani ka yafa a ma n’a dusu bɛɛ ye. N’an y’o ntalen kalan, an b’a faamu bɛrɛbɛrɛ ko Jehova be makari ani a be hinɛ kosɔbɛ (Luka 15:11-32). Yezu y’a yira Jehova ye Ala sugu min ye tigitigi. w24.02 10 § 8-9

Mɔgɔ minw dusu kasinin lo, Jehova be olu dusu lafiya ani k’u jigi tugu. An be se k’a ladegi cogo di? O kɛcogo dɔ ye k’a ɲini ka kɛ ni jogow ye minw b’an lasun ka hinɛ tɔɔw la ani k’u jigi tugu. O jogo dɔw ye jumanw ye? Mun lo bena an dɛmɛ an ka ɲɔgɔn kanu ani ka “to ka ɲɔgɔn jigi tugu” loon o loon? (1 Tes. 4:18). An ka ɲi ka makari ɲɔgɔn na, ka ɲɔgɔn kanu i n’a fɔ balimaw ani ka kɛ mɔgɔ ɲumanw ye (Kɔlɔs. 3:12; 1 Piyɛri 3:8). O jogow be se k’an dɛmɛ cogo di? N’an be makari an balimaw na ani an b’an janto u la sɔbɛ la, o bena an lasun k’a ɲini k’u jigi tugu n’u be tɔɔrɔla. Yezu ko: “Mɔgɔ dusu fanin be fɛɛn min na, a daa b’o le fɔ. Mɔgɔɲuman be fɛnɲuman bɔ a ka nafoloɲuman na.” (Mat. 12:34, 35). A kɔrɔtanin lo kosɔbɛ an k’an ka kanuya yira an balimaw na an kɛtɔ k’u dusu saalo. w23.11 10 § 10-11

An ka ɲi ka dɛmɛ ɲini n’an b’a fɛ ka Bibulu ka kiraya kumaw faamu. An ka misali dɔ lajɛ. Miiri k’a filɛ ko i be yɔrɔ dɔ lajɛra i tɛ min lɔ. Nka i teri dɔ ye i bila sira, min b’o yɔrɔ lɔn koɲuman. A b’a lɔn aw be yɔrɔ min na tigitigi ani sira kelen kelen bɛɛ be taga yɔrɔ min na. Siga t’a la, i dusu bena diya k’a ye ko i teri sɔnna k’i bila sira! O cogo kelen na, Jehova b’a lɔn an be wagati min na ani an ka siniɲasigi bena kɛ min ye. O la, walisa ka Bibulu ka kiraya kumaw faamu, an ka ɲi k’an majigi ka dɛmɛ ɲini Jehova fɛ (Dan. 2:28; 2 Piyɛri 1:19, 20). I ko bangebaga ɲuman, Jehova b’a fɛ a deenw ka hɛɛrɛ sɔrɔ sini ma (Zer. 29:11). Nka bangebagaw tɛ se ka min kɛ, Jehova be se k’o kɛ. O ye ko a be se k’a fɔ tigitigi min bena kɛ sini ma. A y’a to u ye kiraya kumaw sɛbɛ a ka Kuma kɔnɔ walisa an k’a lɔn koo kɔrɔtanin minw bena kɛ sini ma.—Ezayi 46:10. w23.08 8 § 3-4