IBUOTIKỌ UKPEPN̄KPỌ 28
Yak Mbak Abasi Aka Iso An̄wam Fi
“Owo eke asan̄ade ke edinen ido abak Jehovah.” —N̄KE 14:2.
ỌYỌHỌ IKWỌ 122 Sọn̄ọ Da, Kûyak Idem Enyek Fi!
SE IDIKPEPDEa
1-2. Ewe mfịna ke mme Christian ẹnyene emi ebietde eke Lot?
IMA ikụt nte mbon ererimbot emi ẹdude etịme etịme uwem, esitie nnyịn nte eketiede Lot. Lot ama “[ofụhọ] etieti aban̄a obukpo ido emi mme abiatibet ẹkesịnde idem ẹnam” sia enye ama ọdiọn̄ọ ke Ete nnyịn eke heaven asasua utọ uwem oro. (2 Pet. 2:7, 8) Lot ndikabak nnyụn̄ mma Abasi akanam enye asua etịme etịme uwem mbon emi ẹkekande enye ẹkụk. Mbon emi mîdaha ibet Jehovah ke n̄kpọ ẹkakan nnyịn ẹkụk mfịn n̄ko. Kpa ye oro, imekeme ndika iso ndu uwem nte Jehovah ọdọhọde ikpaka iso ima enye inyụn̄ ibak enye.—N̄ke 14:2.
2 Oro anam Jehovah ada n̄wed Mme N̄ke ọsọn̄ọ nnyịn idem. Edieke kpukpru Christian, irenowo ye iban, n̄kpri ye ikpọ, ẹnamde item ọniọn̄ n̄wed oro, mmọ ẹyedia ufọn.
MBAK ABASI ESIKPEME NNYỊN
Ke itieutom, nnyịn idinen̄ekede idian idem ye mbon emi mîmaha, mînyụn̄ ikponoke Jehovah. Ẹkpedọhọ itiene inam n̄kpọ emi mîdinemke Jehovah, nnyịn idinamke (Se ikpehe 3)
3. Mme N̄ke 17:3 owụt ke nso idi ntak kiet emi ikpekpemede esịt nnyịn? (Se ndise n̄ko.)
3 Akpan ntak emi ikpekpemede esịt nnyịn edi ke Jehovah esidụn̄ọde nnyịn esịt. Se mme owo ẹkụtde ke enyịn ke mmọ ẹsida ẹbiere utọ owo emi owo edide. Edi Jehovah isinamke ntre. Enye ọdiọn̄ọ utọ owo emi inen̄erede idi. (Kot Mme N̄ke 17:3.) Ikpesika iso ikere mme item ọniọn̄ Jehovah emi ẹkemede ndinam idu uwem ke nsinsi, enye ayama nnyịn. (John 4:14) Ikpanam ntre, oburobụt n̄kpọ emi ererimbot Satan emi ẹnamde ye nsu Satan idikwe usụn̄ idụk nnyịn esịt ibiat nnyịn. (1 John 5:18, 19) Nte inen̄erede ikpere Jehovah, ntre ke iditetịm ima inyụn̄ ikpono enye. Sia nnyịn mîyomke ndinam se iyatde Ete nnyịn esịt, iyasua idiọkn̄kpọ. Ukpọk ekikere idiọkn̄kpọ ndidodụk nnyịn esịt, iyasua n̄ko. Idiọkn̄kpọ ọkpọdọn̄ nnyịn mîdịghe owo odomo nnyịn yak inam idiọkn̄kpọ, iyobụp idem nnyịn, ‘N̄kpasasan̄a didie n̄koi nnam se iyatde Jehovah emi amade mi utọ ima emi?’—1 John 4:9, 10.
4. Didie ke mbak Abasi akan̄wam sista kiet okûnam idiọkn̄kpọ?
4 Enyene ini idomo oburobụt ido okodụkde ọnọ Sista Marta emi odude ke Croatia. Enye ekewet ete: “Ama ọsọn̄ mi ndikere nnennen se n̄kpanamde. Mma ndiọn̄ọ ke ndinam oburobụt ido edinem mi ke ekpri ini kpọt. Kpa ye oro, ama ọsọn̄ mi ndisio esịt n̄kpọn̄ n̄kpọ oro. Edi mbak Abasi ama an̄wam mi.”b Akan̄wam didie? Marta ọdọhọ ke imọ ima itie ikere nsio nsio n̄kpọ emi ẹditịbede edieke imọ inamde idiọkn̄kpọ emi ọdọn̄de imọ do. Imekeme ndinam ntre n̄ko. Ndiọkn̄kan n̄kpọ emi editịbede ikpanam idiọkn̄kpọ edi ke iyanam Jehovah ofụhọ, nnyịn idinyụn̄ isịneke ke otu mbon emi ẹdinamde n̄kpọ inọ enye ke nsinsi.—Gen. 6:5, 6.
5. Nso ke mbụk Leo ekpep fi?
5 Edieke ibakde Jehovah, nnyịn ididụkke ndụk ye mbon emi ẹnamde idiọkn̄kpọ ifiak ikere ke inyeneke se iditịbede. Se iketịbede inọ Leo emi odụn̄de ke Democratic Republic of Congo ama ekpep enye se isụk itịn̄de oro. Ke isua inan̄ ama ekebe tọn̄ọ enye akana baptism, enye ama odụk idiọk ndụk. Enye ekekere ke imọ iduehe Jehovah sia imọ mînamke ndiọi n̄kpọ. Edi ikebịghike, ndiọi nsan̄a oro ẹma ẹnam enye ọn̄wọn̄ mmịn ebe ubọk onyụn̄ anam oburobụt ido. Ekem enye ama ọtọn̄ọ ndikere se ete ye eka esie emi ẹdide Mme Ntiense Jehovah ẹkekpepde enye, ye nte esịt ekesinemde enye ini enye ekesinamde n̄kpọ Jehovah. Nso iketịbe? Enyịn ama atara enye. Mbiowo ẹma ẹn̄wam enye ọnyọn̄ ebịne Jehovah. Mfịn-e? Enye edidi ebiowo ye akpan asiakusụn̄, ke onyụn̄ okop inemesịt.
6. Iban iba emi ẹdade ẹban̄a nso ye nso ke idineme idahaemi?
6 Ẹyak ineme se idude ke Mme N̄ke ibuot 9 emi ẹtịn̄de ẹban̄a iban iba. Kiet ada aban̄a ọniọn̄, enye eken ada aban̄a ndisịme.c Nte inemede, ti ke ererimbot Satan ẹda oburobụt idan̄ ye ndise idan̄ nte udia. (Eph. 4:19) Ntre enen̄ede edi se ikade iso ibak Abasi, ikponyụn̄ ikụt idiọkn̄kpọ, nnyịn ikpọn̄ afan̄ oro. (N̄ke 16:6) Kpukpru nnyịn, edide idi irenowo m̀mê iban, imekeme ndidia ufọn nto se idinemede ke Mme N̄ke ibuot 9. Bible ọdọhọ ke n̄wan emi adade aban̄a ọniọn̄ ye enye emi adade aban̄a ndisịme ke ẹkot mme ọkọi, oro edi, mbon emi ‘ẹnanade ibuot’ ẹdi ufọk mmọ ẹdidia udia. (N̄ke 9:1, 5, 6, 13, 16, 17) Se isiwọrọde owo emi akade ufọk n̄wan emi adade aban̄a ọniọn̄ ye owo emi akade ufọk n̄wan emi adade aban̄a ndisịme edi ata isio.
NDISỊME AN̄WAN ORO OKPOKOT FI, KÛKA
Ikot “ndisịme an̄wan” oro ekeme ndisịn owo ke mfịna emi ekemede ndida owo ibuot (Se ikpehe 7)
7. Mme N̄ke 9:13-18 owụt ke nso iditịbe inọ mbon oro ẹkade se ndisịme an̄wan oro okotde mmọ? (Se ndise n̄ko.)
7 Kere ban̄a ikot emi “ndisịme an̄wan” emi okotde mme owo. (Kot Mme N̄ke 9:13-18.) Enye okot mbon emi ẹnanade ibuot uko uko ete ẹdi ufọk imọ ẹdidia udia. Nso iditịbe inọ mmọ? “Mbon oro enye okotde ẹdu ke mme usụhọde ebiet Udi.” Anaedi emeti mbiet ikọ oro kpa ke Mme N̄ke, mbemiso ibuot 9 emi. Ke mme itie Bible oro, ẹdụri nnyịn utọn̄ ẹban̄a “esen an̄wan” ye “an̄wan esenidụt.” Oburobụt an̄wan ke ẹtịn̄ ẹban̄a oro. Ẹdọhọ nnyịn ẹte: “Ufọk esie [osụhọde] aka n̄kpa.” (N̄ke 2:11-19) Mme N̄ke 5:3-10 odụri nnyịn utọn̄ aban̄a “esen an̄wan” en̄wen m̀mê oburobụt an̄wan emi “ukot esie [osụhọrede] aka n̄kpa.”
8. Nso ke ana ibiere?
8 Mbon emi “ndisịme an̄wan” oro okotde ufọk ana ẹbiere m̀mê iyaka m̀mê idikaha. N̄kpọ ekeme nditịbe n̄ko emi anade ibiere ukem n̄kpọ oro. Nso ke ikpanam edieke owo odomode ndinam nnyịn inam oburobụt idan̄? Mîdịghe, ekpedi ke ise n̄kpọ ke TV m̀mê ke Intanet, mîdịghe ke ikot n̄wed, itise oburobụt n̄kpọ ofonode, nso ke idibiere ndinam?
9-10. Nso idi ndusụk ntak emi nnyịn mîkpanamke oburobụt ido?
9 Awak nti ntak emi akpanamde nnyịn ikûnam oburobụt ido. Ẹdọhọ ke “ndisịme an̄wan” oro ọdọhọ ke “mmọn̄ emi ẹyịpde-yịp enenịn̄e.” Nso idi “mmọn̄ emi ẹyịpde-yịp”? Bible emen idan̄ emi ebe ye n̄wan ẹnamde odomo ye mmọn̄ emi enemde owo ke idem. (N̄ke 5:15-18) Erenowo ye n̄wan emi ẹma ẹkenam ata ata ndọ ẹnyene unen ndinam idan̄. Enye oro idiọkke, ama akam edi utọ idan̄ emi mmọ ẹnamde ideheke ke enyịn Jehovah. Edi “mmọn̄ emi ẹyịpde-yịp” itiehe ntre. Enye ekeme ndida mban̄a oburobụt idan̄, idan̄ emi owo mînyeneke unen ndinam. Mbon emi ẹnamde utọ idan̄ oro ẹsiwak ndidedịbe nnam ukem nte inọ esidịbede emen n̄kpọ owo. Se ikemede ndinam etie nte “mmọn̄ emi ẹyịpde-yịp” enịn̄e etieti edi ke mbon emi ẹnamde utọ idan̄ oro ẹkere ke imadia inyọn̄ owo ndomokiet imụmke mmimọ. Ata ubian̄a idem edi oro-o sia Jehovah okụt kpukpru n̄kpọ ntem fap. Jehovah ndikpọn̄ nnyịn edi ata akpatre idiọkn̄kpọ emi ekemede nditịbe nnọ nnyịn. Uwem nnyịn edidodoro. ‘Inịn̄e’ oro ndien odu ke m̀mọ̀n̄? (1 Cor. 6:9, 10) Edi utịp ikụreke do.
10 Oburobụt idan̄ ekeme ndinam owo edi owo ndọk, ekere ke imọ iwọrọke n̄kpọ, asuan ufọk, n̄wan onyụn̄ ekeme ndimen idịbi mîdịghe erenowo esịn n̄wan idịbi ke ini enye mîkeben̄eke idem. Omokụt do ke ọfọn ikọhọde “ufọk” ndisịme an̄wan oro inyụn̄ isịn udia esie? Oro oyowụt ke imenyene ọniọn̄. Mbon emi ẹnamde oburobụt ido isidịghe ufan Jehovah aba. N̄kpọ en̄wen edi ke ediwak mmọ ẹsimen udọn̄ọ emi esinamde mmọ ẹkpa n̄kpa nsek. (N̄ke 7:23, 26) Mme N̄ke ibuot 9 ufan̄ikọ 18 emen ikọ ekesịn ke ufọk ntem: “Mbon oro enye okotde ẹdu ke mme usụhọde ebiet Udi.” Nso inam ndien ediwak owo ẹsinyịme ikot n̄wan oro ke ini edide utịt utịt esisịn owo ke afanikọn̄?—N̄ke 9:13-18.
11. Nso inam ndise ndise idan̄ enen̄ede ọdiọk?
11 Afia kiet emi anamde ata ediwak owo ẹnyịme ikot esie edi ndise idan̄. Ndusụk owo ẹkere ke ndise ndise idan̄ ikemeke ndinam owo n̄kpọ. Edi idịghe ntre ke edi-o. Ndise idan̄ esinam owo ibak, esisọn̄ owo nditre ndise utọ ndise oro, owo emi esede esida ke imọ iwọrọke n̄kpọ, nte enye onyụn̄ adade idemesie ye mbon en̄wen edi n̄kpọ itekesịt. Ndise idan̄ ama odụk owo ibuot, esisọn̄ ndiwọrọ. N̄kpọ en̄wen edi ke ndise idan̄ isinamke oburobụt n̄kpọ etre ndidọn̄ owo. Akam etie nte owo ndisịn petrol ke ikan̄. (Col. 3:5; Jas. 1:14, 15) Ediwak mbon emi ẹsisede ndise idan̄ ẹsinam oburobụt n̄kpọ ke akpatre.
12. Didie ke idiwụt ke imekpeme idem ye mme ndise emi ẹkemede ndinam oburobụt n̄kpọ ọdọn̄ nnyịn?
12 Nso ke nnyịn mme Christian ikpanam ekpedi ke ise n̄kpọ ke TV m̀mê ke Intanet, ndise idan̄ ofonode? Ana isio enyịn ifep inikiet inikiet. Se idin̄wamde nnyịn edi nditi ke se idide akpan n̄kpọ inọ nnyịn ikan edi nnyịn ndidi ufan Jehovah. Se idude edi ke idem ndise emi mme owo mîdaha nte ndise idan̄ osụk ekeme ndinam oburobụt n̄kpọ ọdọn̄ owo. Ntak ikpekpemede idem ye utọ mbon oro n̄ko edi ke nnyịn iyomke ndisịn ubọk ke n̄kpọ emi ekemede ndinam ikere oburobụt n̄kpọ, ọkpọkọm edi ata ekpri n̄kpọ ntem. (Matt. 5:28, 29) Ebiowo emi ekerede David ke Thailand ọdọhọ ete: “Mmesibụp idemmi: ‘Kpa ye emi ndise emi mîdịghe ndise idan̄, ndi esịt eyenem Jehovah n̄kpaka iso nse?’ Utọ mbụme ntem esin̄wam mi mbiere nnennen n̄kpọ.”
13. Nso isin̄wam nnyịn inam n̄kpọ ye ọniọn̄?
13 Mbak Abasi edin̄wam nnyịn inam n̄kpọ ye ọniọn̄. Ọwọrọ nnyịn idiyomke ndinam se idiyatde Jehovah. Ndibak Abasi edi “ntọn̄ọ ọniọn̄.” (N̄ke 9:10) Ikụt oro ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ n̄wed Mme N̄ke ibuot 9, emi ẹtịn̄de ẹban̄a n̄wan efen emi adade aban̄a “ata ọniọn̄.”
N̄WAN ORO ADADE ABAN̄A “ATA ỌNIỌN̄” OKPOKOT FI, KA
14. Ikot anie odu ke Mme N̄ke 9:1-6 emi okpụhọrede ye akpa oro?
14 Kot Mme N̄ke 9:1-6. Ikot owo emi ẹtịn̄de ẹban̄a ke itie Bible oro edi eke Jehovah emi edide Andibot nnyịn. Ata ọniọn̄ oto enye. Idụhe eke enyenede ọniọn̄ nte enye. (N̄ke 2:6; Rome 16:27) Ke itie Bible oro, ẹtịn̄ ẹban̄a akamba ufọk emi enyenede adaha itiaba. Oro owụt ke Jehovah esitat ubọk, ke enye amama kpukpru mbon oro ẹyomde item ọniọn̄ esie.
15. Nso ke Abasi ọdọhọ inam?
15 Jehovah edi ubọk enọ enọ Abasi; enye esinọnọ owo n̄kpọ ntem enye ekem osụhọ. Ikụt mme edu emi ke se ẹtịn̄de ke Mme N̄ke ibuot 9 ẹban̄a n̄wan emi adade aban̄a “ata ọniọn̄.” Itie Bible oro ọdọhọ ke enye ada unam anam ata edinem udia, abuak wine emi enemde etieti, onyụn̄ obon nsio nsio n̄kpọ ke okpokoro ufọk esie. (N̄ke 9:2) N̄kpọ en̄wen edi ke ufan̄ikọ 4 ye 5 ọdọhọ ke enye ọdọhọ owo ekededi emi ananade ibuot edita uyo imọ. Ntak emi ikpakade ufọk esie ikadia udia esie? Jehovah oyom nditọ esie ẹnyene ọniọn̄ inyụn̄ iyomke n̄kpọ anam mmọ. Enye iyomke ibet yak n̄kpọ anam nnyịn mbemiso ikpepde n̄kpọ. Enye iyomke ibọ ufen emi edide ediwak isua ko ke iso, ke itatua n̄kpọfiọk. Oro anam “enye [enịm] ata ọniọn̄ ọnọ ndinen owo.” (N̄ke 2:7) Ima ibak Jehovah, iyoyom ndinam se idinemde enye. Enye ama ọnọ nnyịn item ọniọn̄, edinenem nnyịn ndinam item oro.—Jas. 1:25.
16. Didie ke mbak Abasi akan̄wam Alain ebiere nnennen n̄kpọ? Nso ikeditịbe?
16 Se nte mbak Abasi akan̄wamde Alain emi edide ebiowo afiak edi titia ebiere nnennen n̄kpọ emi enye akpanamde. Enye ọkọdọhọ ete: “Ediwak titia irenowo ke ufọkn̄wed nnyịn ẹkesida ke ndise oburobụt fim idan̄ ekpep mmimọ n̄kpọ aban̄a idan̄.” Edi Alain ama ọdiọn̄ọ ke ata nsu edi oro. Kop se enye ọkọdọhọde mi: “Mbak Abasi akanam nsịn ndise utọ fim oro. Mma nnyụn̄ ntịn̄ ntak emi mmensisehe nnọ mmọ.” Enye akanam item “ata ọniọn̄” emi ọdọhọde “[isan̄a] nnennen ke usụn̄ asian.” (N̄ke 9:6) Nte Alain ekesịnde ndise mme fim oro kpa ye se ẹketịn̄de ama enem ndusụk mme titia eken. Mmọ ke ẹkpep Bible idahaemi ẹnyụn̄ ẹdụk mbono esop.
Edieke iyerede ikot “ata ọniọn̄,” imekeme ndidu uwem ke nsinsi (Se ikpehe 17-18)
17-18. Nso ufọn ke mbon emi ẹyerede ikot “ata ọniọn̄” ẹdia idahaemi? Nso ufọn ke mmọ ẹdidia ke ini iso? (Se ndise n̄ko.)
17 Jehovah ada se ẹtịn̄de ẹban̄a n̄wan emi adade aban̄a ọniọn̄ ye enye eken emi adade aban̄a ndisịme owụt nnyịn se ikpanamde man iditua n̄kpọfiọk n̄kpọn̄. Se inen̄erede ibehe mbon emi ẹyerede ikot “ndisịme an̄wan” emi oyomode uyom edi oburobụt idan̄ emi mmọ ẹdịbede ẹnam, emi osụk ‘enịn̄ede’ mmọ do. Se idude edi ke se mmọ ẹdiade oro mfịn, ẹyekpọhi n̄kpọn̄. Se inemde mmọ oro ada mmọ aka “mme usụhọde ebiet Udi.”—N̄ke 9:13, 17, 18.
18 Edi n̄kpọ itiehe ntre ye mbon emi ẹyerede ikot n̄wan emi adade aban̄a “ata ọniọn̄”! Mbon emi ẹyerede ikot esie ke ẹdia nti n̄kpọ emi anamde idem ọsọn̄ mmọ. Oro ọwọrọ ke mmọ ẹkop inemesịt ẹnyụn̄ ẹnyene kpukpru nti n̄kpọ emi ẹdin̄wamde mmọ ẹka iso ẹkpere Jehovah. (Isa. 65:13) Jehovah akada prọfet Isaiah ọdọhọ ete: “Ẹtịm ẹkpan̄ utọn̄ ẹnọ mi, ẹnyụn̄ ẹdia se ifọnde, ẹnyụn̄ ẹyak ukpọn̄ mbufo enen̄ede adat esịt ke isek.” (Isa. 55:1, 2) Ke ikpep ndima se Jehovah amade nnyụn̄ nsua se enye asuade. (Ps. 97:10) Ima ikot mbon en̄wen ẹditiene ẹdia ufọn “ata ọniọn̄,” esịt esinem nnyịn. Nnyịn itie nte mme asan̄autom emi ẹdade ke enyọn̄ edikon̄ ebiet ke obio ẹfiori ẹte: “Yak owo ekededi emi edide ọkọi awaha edi mi.” Ufọn emi nnyịn ye mbon oro ẹyerede ikot oro idiade idịghe n̄kpọ idahaemi kpọt. Nte isụk “[isan̄ade] nnennen ke usụn̄ asian,” idisụk ikaka iso idia ufọn oro. Kpa ufọn oro edinam ‘idu uwem’ ke nsinsi nsinsi.—N̄ke 9:3, 4, 6.
19. Se ikụtde ke Ecclesiastes 12:13, 14 akpanam ibiere ndinam nso? (Se n̄ko ekebe emi “Ufọn Emi Mbak Abasi Anamde Ọnọ Nnyịn.”)
19 Kot Ecclesiastes 12:13, 14. Yak mbak Abasi an̄wam nnyịn ika iso ikpeme esịt nnyịn, ikûdu oburobụt uwem, inyụn̄ ika iso inam se idin̄wamde nnyịn ikpere Jehovah ke mme akpatre usen emi ẹdiọkde ntem. Mbak oro ayan̄wam nnyịn ika iso idọhọ ata ediwak owo nte ikekeme ẹyom “ata ọniọn̄” ẹnyụn̄ ẹdia ufọn ọniọn̄ oro.
ỌYỌHỌ IKWỌ 127 Utọ Owo Emi N̄kpedide
a Ana mme Christian ẹkpep ndibak Abasi. Utọ mbak oro ayan̄wam nnyịn ikpeme esịt nnyịn, ikûnyụn̄ unam oburobụt n̄kpọ ndomokiet. Idiyakke ise, ikot, m̀mê ikpan̄ utọn̄ ikop oburobụt n̄kpọ. Ke ibuotikọ emi, imọn̄ ineme se idude ke Mme N̄ke ibuot 9. Itie Bible emi etịn̄ aban̄a iban iba. Kiet ada aban̄a ndisịme, enye eken ada aban̄a ata ọniọn̄. Item itie Bible oro ekeme ndin̄wam nnyịn idahaemi ye ke ini iso.
b Ẹkpụhọ ndusụk enyịn̄.
c Okpoyom ndidiọn̄ọ mme itie en̄wen emi Bible etịn̄de aban̄a n̄kpọ nte etịn̄ aban̄a owo, se Rome 5:14 ye Galatia 4:24.