To ke Ikpan̄wed Sim N̄wed Eset—Nte Bible Akakabarede Edi N̄wed

MME owo ẹmetịm ntọt ẹnịm ke ediwak usụn̄ ke ofụri emana. Ke eset, mme owo ẹkesiwet ikọ mmọ ke n̄kpọ editi, itiatn̄wed, n̄kukịp, ye mme n̄kpọ en̄wen. Ke akpa isua ikie, ke Ufọt Ufọt Edem Usiahautịn, ẹkesiwet n̄kpọ ke ikpan̄wed. Ekem ẹkediwet ke n̄wed eset, emi nte ini akakade akadade itie ikpan̄wed okonyụn̄ akabarede edi ido uwet n̄wed ke kpukpru ebiet. Emi n̄ko ama enen̄ede etịp esịn ke ndisuan Bible. Nso ikedi n̄wed eset, ndien ẹkeda enye ẹnam n̄kpọ didie?

N̄wed eset ekedi ntọn̄ọ n̄wed oro nnyịn inyenede mfịn. Enye ekedi ikpan̄wed emi ẹkekpan̄de, ẹtan̄ ẹdọn̄ kiet, ẹnyụn̄ ẹkịm ẹdian kiet. Ẹkewet n̄kpọ ke edem mbiba ẹnyụn̄ ẹsịn ikpaedem. N̄wed eset emi iketiehe nte n̄wed eyomfịn, edi ukem nte ediwak n̄kpọ oro ẹsiode ẹdi, mbon oro ẹkedade enye ẹnam n̄kpọ ẹma ẹfori ẹnyụn̄ ẹnam enye ekekem ye se mmọ ẹkeyomde.

Eto, Aran, ye Ikpaunam

Ke ntọn̄ọ, ẹkesida eto emi ẹyetde aran ẹnam n̄wed eset. Ẹma ẹkụt enyene-ikpehe inan̄ n̄wed-eto emi ẹyetde aran ẹnyụn̄ ẹbọpde ẹdian kiet ke obio Herculaneum, kpa obio emi Obot Vesuvius oro okobomode ke isua 79 E.N. okosobode ọkọrọ ye obio Pompeii. Ke akpatre, mme ikọn̄ emi owo mîkpan̄ke-kpan̄ ẹma ẹda itie ikọn̄ oro ẹkpan̄de-kpan̄. Ke usem Latin, ẹkekot mme n̄wed eset emi membranae, m̀mê ikpa, ke ntak emi ẹkedade ikpaunam ẹnam mme ikọn̄n̄wed emi.

Ẹkeda n̄kukịp ẹnam ndusụk n̄wed eset oro ẹdude ẹsịm idahaemi. Ẹkenyụn̄ ẹda n̄kukịp ẹnam mbịghi-n̄kan n̄wed eset mme Christian oro ẹdiọn̄ọde, emi ẹketịmde ẹnịm ke mme ebiet emi edịm mîsiwakke ndidep ke Egypt.a

Ikpan̄wed m̀mê N̄wed Eset?

Etie nte mme Christian ẹkesikama ikpan̄wed tutu ke utịt akpa isua ikie E.N. ke nsụhọde n̄kaha. Ke utịt utịt akpa isua ikie esịm ọyọhọ isua ikie ita E.N., mbon oro ẹkemade n̄wed eset ẹma ẹsifan̄a ye mbon oro ẹkemade ikpan̄wed ẹban̄a enye oro ọfọnde akan. Mbon oro mîkamaha ukpụhọde, emi ẹma ẹkemehe ye ikpan̄wed, ikamaha ndikpọn̄ n̄kani ido unam n̄kpọ. Nte ededi, kere ban̄a utom oro ekesịnede ke ndikot ikpan̄wed. Ikpan̄wed ekenyenyene ibat ikọn̄ n̄kukịp m̀mê ikpa emi ẹdiande ọtọkiet man akabarede ata anyan ikpan̄wed, ekem ẹfịt enye. Ẹkesiwet n̄kpọ ke ikpehe ke ikpehe ke iso ikpan̄wed. Owo emi oyomde ndikot ekenyene nditat ikpan̄wed oro onyụn̄ oyom ebiet emi enye oyomde ndikot. Enye ama okot ama, efịt enye. N̄kpọ kiet oro ẹwetde ama esiwak ndida se ikande ikpan̄wed kiet, anamde ọdọdiọn̄ ọsọn̄ ndikama. Okposụkedi mme Christian ẹkemade ndision̄o N̄wed Abasi n̄wet ke n̄wed eset toto ke ọyọhọ isua ikie iba, ẹkesụk ẹkakama ikpan̄wed ke ediwak isua ikie. Edi ntaifiọk ẹnịm ke mme Christian ndikada mme n̄wed eset nnam n̄kpọ ama enen̄ede etịp esịn ke mme owo ndima enye.

Mme ufọn n̄wed eset ẹna in̄wan̄-in̄wan̄—utọ nte edision̄o ediwak, edisọp n̄kụt ebiet oro ẹyomde, ye edimem utom ndikama. Idem okposụkedi ndusụk owo ke eset ẹkefiọkde mme ufọn emi, ata ediwak owo ikamaha ndisọp n̄kpọn̄ ikpan̄wed. Nte ededi, ke ediwak isua ikie ẹma ẹkebe, ediwak n̄kpọ ẹma ẹnam n̄wed eset enen̄ede ọwọrọ etop.

N̄wed eset ama enen̄ede emem urua akan ikpan̄wed. Ẹkesiwet n̄kpọ ke edem mbiba ke ikọn̄n̄wed kiet kiet, ndien ediwak n̄wed ẹma ẹsisịne ke eboho kiet. Ndusụk owo ẹdọhọ ke nte ekememde utom ndisọp n̄kụt ebiet oro ẹkeyomde ke n̄wed eset ekedi akpan ntak emi mme Christian ye ntaifiọk nte mme ekpeibet ẹkemade enye. Amaedi mme Christian, ekpri Bible oro ẹkemede ndisọp n̄kot ediwak itien̄wed ẹma ẹnen̄ede ẹfọn ke utom ukwọrọikọ. N̄ko-n̄ko, n̄wed eset ama enyene ikpaedem, emi ẹkewakde ndida eto nnam, ntre enye ama esibịghi uwem akan ikpan̄wed.

Ama esimem utom n̄ko owo nditie ke idemesie n̄kot n̄wed eset. Ke utịt utịt ọyọhọ isua ikie ita, mme inua-okot Christian ẹma ẹsikama Gospel n̄wed ikpa emi ekedide udomo ekpatọfọn̄. Toto ke ini oro, ẹmesio ediwak biliọn ofụri m̀mê ubak ubak Bible nte n̄wed.

Mfịn, ediwak n̄kpọutom ẹmenam ẹkeme ndisọsọp n̄kot ọniọn̄ Abasi emi odude ke Bible mmemmem mmemmem. Ẹkeme ndikụt enye ke kọmputa, ọkpọ umụmikọ, ye n̄wed. Se ededi orụk Bible oro afo amade, nen̄ede ma Ikọ Abasi nyụn̄ tie kere enye ofụri usen.—Psalm 119:97, 167.

[Ikọ idakisọn̄]

[Mme ndise ke page 15]

N̄wed eset ama ẹnen̄ede anam ẹsuan Bible