Uyama Un̄wana ke Eyo Mme Apostle
“Ẹmetọ un̄wana ke isọn̄ ẹnọ ndinen owo, ẹtọ idatesịt ẹnọ mbon esịt kiet.”—PSALM 97:11.
1. Didie ke Mme Ntiense Jehovah mfịn ẹbiet mme akpa Christian?
ADAN̄A didie ke nnyịn, nte mme ata Christian, isiwụt esịtekọm ke mme ikọ Psalm 97:11 emi ntem! ‘Un̄wana amayama’ ọnọ nnyịn ndien ndien. Ke akpanikọ, ndusụk nnyịn imokụt uyama un̄wana Jehovah ke ediwak isua. Kpukpru emi eti nnyịn aban̄a Mme N̄ke 4:18, emi okotde ete: “Usụn̄ nti owo ebiet un̄wana eke asiahade, aka iso ayama, tutu osịm ufọt uwemeyo.” Ke nnyịn ndiwụt esịtekọm ke N̄wed Abasi utu ke item owo, nnyịn Mme Ntiense Jehovah ibiet mme akpa Christian. Ẹkeme ndikụt edu edinam mmọ in̄wan̄în̄wan̄ ke n̄wedmbụk eset eke N̄wed Abasi Christian Usem Greek ye mme leta esie, ẹmi ẹkewetde ke idak odudu spirit.
2. Nso ikesịne ke mme akpa uyama un̄wana oro mme anditiene Jesus ẹkebọde?
2 Ke otu mme akpa uyama un̄wana oro mme akpa anditiene Jesus Christ ẹkebọde ẹkedi mmọ oro ẹnyenede n̄kpọ ndinam ye Messiah. Andrew ama asian eyeneka esie Simon Peter ete: “Nnyịn imokụt Messiah.” (John 1:41) Ndusụk ini ke ukperedem, Ete ke heaven ama anam apostle Peter etie ntiense aban̄a oro ke ini enye ọkọdọhọde Jesus Christ ete: “Afo edi Christ, Eyen Abasi uwem.”—Matthew 16:16, 17; John 6:68, 69.
Un̄wana Kaban̄a Utom Ukwọrọikọ Mmọ
3, 4. Ke ediset ke n̄kpa esie ama ekebe, nso edinam an̄wan̄a ke Jesus ọkọnọ mme anditiene enye kaban̄a utom ini iso mmọ?
3 Ke ediset ke n̄kpa esie ebede, Jesus Christ ama ọnọ mme uyama un̄wana kaban̄a mbiomo oro odorode kpukpru mme anditiene enye ke idem. Enen̄ede etie nte ekedi mme mbet 500 oro ẹkesopde idem ke Galilee ke enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹka ẹkenam kpukpru mme idụt ẹdi mbet Mi, ẹnịm mmọ baptism ẹsịn ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit: ẹnyụn̄ ẹkpep mmọ ẹnam kpukpru n̄kpọ eke n̄ketemede mbufo: ndien sese, Ami ndodu ye mbufo kpukpru ini, tutu osịm utịt ererimbot.” (Matthew 28:19, 20; 1 Corinth 15:6) Ke oro ebede, kpukpru mme anditiene Christ ẹkenyene ndidi mme ọkwọrọikọ, ndien utom ukwọrọikọ mmọ ikenyeneke nditre ye “mme erọn̄ ufọk Israel ẹmi ẹsopde.” (Matthew 10:6) Mmọ ikenyeneke ndinịm owo baptism John ke idiọn̄ọ edikabade esịt kaban̄a edifen mme idiọkn̄kpọ. Utu ke oro, mmọ ẹkenyene ndinịm mme owo baptism nsịn “ke enyịn̄ Ete ye Eyen ye Edisana Spirit.”
4 Esisịt ini mbemiso Jesus ọkọdọkde ke heaven, mme anam-akpanikọ apostle esie 11 ẹma ẹbụp ẹte: “Ọbọn̄, nte afo ọmọn̄ ọtọn̄ọ ntak ayak Obio Ubọn̄ ọnọ Israel kemi?” Utu ke ndikọbọrọ mbụme oro, Jesus ama ọnọ n̄kaiso item kaban̄a utom ukwọrọikọ mmọ, ọdọhọde ete: “Mbufo ẹyebọ odudu, ke Edisana Spirit ama edi edidoro mbufo ke idem: mbufo ẹyenyụn̄ edi mme ntiense Mi ke Jerusalem, ye ke ofụri Judea ye Samaria, tutu osịm utịt ererimbot.” Tutu adan̄aoro, mmọ ẹkedi mme ntiense ẹnọ Jehovah kpọt, edi idahaemi mmọ ẹyedi mme ntiense ẹnọ Christ n̄ko.—Utom 1:6-8.
5, 6. Nso uyama un̄wana ke mbet Jesus ẹkebọ ke Pentecost?
5 Nso nsemnsem uyama un̄wana ke mme anditiene Jesus ẹkebọ ntem ke n̄kpasịp usen duop ke ukperedem! Ke usen Pentecost eke 33 E.N., mmọ ẹma ẹfiọk ke akpa ini se Joel 2:28, 29 ọwọrọde: “[Ami Jehovah] nyewan̄a spirit mi nnọ ofụri obụkidem; ndien nditọiren mbufo, ye nditọ mbufo iban ẹyetịn̄ prọfesi, mbiowo mbufo ẹyedaba ndap, n̄kparawa mbufo ẹyekụt n̄kukụt. Nyenyụn̄ n̄n̄wan̄a spirit mi ke eyo oro nnọ ifịn iren ye ifịn iban mbufo.” Mme mbet Jesus ẹma ẹkụt edisana spirit, ke mbiet edemeikan̄, ẹdorode kpukpru mmọ ke ibuot—n̄kpọ nte iren ye iban 120—ẹkesopde idem ke Jerusalem.—Utom 1:12-15; 2:1-4.
6 Ke usen Pentecost n̄ko, mme mbet ẹma ẹdifiọk ke akpa ini nte ke mme ikọ Psalm 16:10 ẹma ẹnyene n̄kpọ ndinam ye Jesus Christ emi ẹnamde eset ke n̄kpa. Andiwet psalm ama ọdọhọ ete: “Koro afo [Jehovah Abasi] mûdukpọn̄ke ukpọn̄ mi ke [Sheol, NW]; uduyakke owo ima fo okụt mbiara.” Mme mbet ẹma ẹdifiọk ẹte ke mme ikọ oro ikpekemeke ndinyene n̄kpọ ndinam ye Edidem David, koro udi esie okodude ye mmọ tutu osịm usen oro. Eyịghe idụhe nte ke n̄kpọ nte owo 3,000 ẹmi ẹkekopde nte ẹnamde obufa un̄wana emi an̄wan̄a ẹma ẹtịm ẹnịm ke akpanikọ tutu mmọ ẹna baptism kpa ke usen oro!—Utom 2:14-41.
7. Nso nsemnsem un̄wana ke apostle Peter ọkọbọ ke ini enye akakade okosobo ye Cornelius akwa owoekọn̄ Rome?
7 Ke ediwak isua ikie, nditọ Israel ẹma ẹtịm ẹfiọk se Abasi ọkọdọhọde aban̄a mmọ ete: “N̄kọfiọk mbufo ikpọn̄îkpọn̄ ke otu kpukpru orụk ererimbot.” (Amos 3:2) Ntre ke akpanikọ ekedi nsemnsem uyama un̄wana ke apostle Peter ye mbon oro ẹkesan̄ade ye enye ẹka ufọk Cornelius akwa owoekọn̄ Rome ẹkebọ ke ini edisana spirit ke akpa ini okodorode mme andinịm ke akpanikọ oro ẹkedide Gentile ẹmi mîkanaha mbobi. Odot ẹtịm ẹfiọk nte ke emi ekedi n̄kukụre ini oro ẹkenọde edisana spirit mbemiso baptism. Edi ekenyene ndidi ntre. Mîkpedịghe ntre, Peter ikpọfiọkke ite ke mme Gentile ẹmi mîkanaha mbobi mi ẹma ẹdot ndina baptism. Ke ọfiọkde ọyọhọ ọyọhọ se n̄kpọntịbe emi ọwọrọde, Peter ama obụp ete: “Nte owo ekededi ekeme ndikpan ete ẹkûda mmọn̄ ẹnịm mmọ [mme Gentile] baptism, sia mmọ ẹma ẹkọbọ Edisana Spirit kpa nte nnyịn?” Nte ededi, idụhe owo ndomokiet emi okodude do emi ekpekekemede ndifan̄a oro nte enende, ndien ke ntre baptism mme Gentile emi ama ada itie.—Utom 10:44-48; men Utom 8:14-17 domo.
Edina Mbobi Idụhe Aba
8. Ntak ekedide ọkpọsọn̄ n̄kpọ ọnọ ndusụk mme akpa Christian ndision̄o idem n̄kpọn̄ edina mbobi?
8 N̄kaiso nsemnsem uyama akpanikọ ama ọwọrọ owụt idem ke ebuana ye mbụme edina mbobi. Edinam edina mbobi ekenyene ntọn̄ọ esie ke 1919 M.E.N. ye ediomi oro Jehovah akanamde ye Abraham. Ekem Abasi ama owụk Abraham ete ke enye ye kpukpru iren eken ke ubon esie ẹkenyene ndina mbobi. (Genesis 17:9-14, 23-27) Ntre edina mbobi ama akabade edi n̄kpọ ndida ndiọn̄ọ mme andito ubon Abraham. Ndien didie ke edinam emi ọkọnọ mmọ uku ntem! Nte utịp, “owo edụt” ama akabade edi ndek ndek ikọ. (Isaiah 52:1; 1 Samuel 17:26, 27) Edi mmemmem n̄kpọ ndikụt ntak emi ndusụk mme akpa Christian ẹkedide Jew ẹkeyomde ndimụm idiọn̄ọ oro n̄kama. Ndusụk ke otu mmọ ẹma ẹnyene nneme ọyọhọ ọyọhọ ye Paul ye Barnabas kaban̄a n̄kpọ emi. Man ẹbiere emi, Paul ye mmọ eken ẹma ẹka Jerusalem man ẹkesobo ye otu ukara Christian.—Utom 15:1, 2.
9. Nso uyama un̄wana ke ẹkeyarade ẹnọ otu ukara eke eset, nte ẹwetde ke Utom Mme Apostle ibuot 15?
9 Isan̄ enyeemi, ikotoho ke in̄wan̄în̄wan̄ utịben̄kpọ ke mme akpa Christian ẹkebọ un̄wana nte ke edina mbobi ikedịghe aba se ẹyomde ẹto mme asan̄autom Jehovah. Utu ke oro, mmọ ẹkebọ n̄kaiso un̄wana oro ebe ke ndidụn̄ọde N̄wed Abasi, ẹberide edem ke edisana spirit kaban̄a ndausụn̄, ẹnyụn̄ ẹkopde mme ifiọkutom Peter ye Paul ẹban̄ade edikabade esịt eke mme Gentile oro mîkanaha mbobi. (Utom 15:6-21) Ẹkenọ ubiere oro ke leta emi okotde ke ubak ubak ete: “Edisana Spirit okụt ete ọfọn, nnyịn inyụn̄ ikụt ite ọfọn, nditre ndibiom mbufo mbiomo en̄wen ke idem, ke mîbọhọke n̄kpọ ifan̄ ẹmi ẹnyenede ndinam; ete mbufo ẹbet mme n̄kpọ eke ẹwade ẹnọ ndem, ye iyịp, ye unam eke ẹyịride-yịri, ẹnyụn̄ ẹtre use.” (Utom 15:28, 29) Ke ntem ẹma ẹsio mme akpa Christian ke ufụn ewụhọ edina mbobi ye mme n̄kpọ eken ẹmi Ibet Moses okoyomde. Ntem, Paul ama ekeme ndidọhọ mme Christian Galatia ete: “Christ okosio nnyịn ke itie ufụn.”—Galatia 5:1.
Un̄wana ke Mme Gospel
10. Nso ikedi ndusụk uyama un̄wana oro ẹkeyararede ke Gospel Matthew?
10 Eyịghe idụhe nte ke Gospel Matthew, emi ẹkewetde ke n̄kpọ nte 41 E.N., ọdọn̄ọ ediwak uyama un̄wana ke ufọn mme andikot enye. Ibat ibat mme Christian akpa isua ikie ke ẹmende ẹdomo ẹkedu ke idemmọ ẹkop nte Jesus anamde mme ukpepn̄kpọ ẹn̄wan̄a. Akpan akpan, Gospel Matthew ọsọn̄ọ owụt nte ke Obio Ubọn̄ ekedi ibuotikọ ukwọrọikọ Jesus. Ndien didie ke Jesus okotịm ọsọn̄ọ owụt ufọn edinyene eti uduakesịt ntem! Nso uyama un̄wana okodu ntem ke Ukwọrọikọ esie ke Obot, ke mme n̄ke esie (utọ nte mbon oro ẹwetde ke Mt ibuot 13), ye ke akwa prọfesi esie ke Mt ibuot 24 ye 25! Ẹma ẹdụri ntịn̄enyịn mme akpa Christian ẹwụt kpukpru emi ke mbụk Gospel Matthew, emi ẹkewetde ke n̄kpọ nte isua itiaita kpọt ke Pentecost 33 E.N. ama ekebe.
11. Nso ke ẹkeme nditịn̄ mban̄a se idude ke Gospel Luke ye Mark?
11 N̄kpọ nte isua 15 ke ukperedem, Luke ama ewet Gospel esie. Ke adan̄aemi n̄wakn̄kan ẹbietde mbụk Matthew, mbahade 59 eke ikie edi n̄kpọ efen efen. Luke ama ewet itiokiet ke otu mme utịben̄kpọ Jesus onyụn̄ obụk mme uwụtn̄kpọ Esie oro ẹwakde utịm ikaba ẹkan nte mme andiwet Gospel eken ẹbụkde. Nte an̄wan̄ade ke n̄kpasịp isua ifan̄ ke ukperedem, Mark ama ewet Gospel esie, ọsọn̄ọde owụt Jesus Christ nte owo edinam, kpa anam utịben̄kpọ. Ke adan̄aemi Mark ke ata ekese idaha obụkde mme n̄kpọntịbe ẹmi Matthew ye Luke ẹma ẹkewewet, enye ewet n̄ke kiet emi mmọ mîkewetke. Ke n̄ke oro, Jesus ekemen Obio Ubọn̄ Abasi odomo ye n̄kpasịp oro asiahade, ọkọri okpon, onyụn̄ on̄wụm mfri sụn̄sụn̄.a—Mark 4:26-29.
12. Ke nso udomo ke Gospel John anam enyene n̄kaiso edinam an̄wan̄a?
12 Ekem ndien Gospel John, emi ẹkewetde ke se iwakde ikan isua 30 ke Mark ama ekewet mbụk esie. Nso udịm udịm un̄wana ke John ekesịn ntem ke utom ukwọrọikọ Jesus, akpan akpan ebe ke ekese editịn̄ ntụk edidu Esie mbemiso edide owo! Edi John ikpọn̄ ewet mbụk aban̄a ediset ke n̄kpa Lazarus, enye ikpọn̄ onyụn̄ ewet ediwak ndiye n̄kpọ ẹmi Jesus eketịn̄de ọnọ mme anam-akpanikọ apostle esie ọkọrọ ye akam ofụri esịt emi enye ọkọbọn̄de ke okoneyo oro ẹkedade enye ẹnọ, nte ẹwetde ke Joh ibuot 13 osịm 17. Ke akpanikọ, ẹdọhọ ke mbahade 92 eke ikie ke Gospel John edi n̄wọrọnda.
Mme Uyama Un̄wana ke Mme N̄wed Paul
13. Ntak emi ndusụk owo ẹkedade n̄wed emi Paul ekewetde ọnọ mbon Rome nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke edi Gospel?
13 Ẹma ẹda apostle Paul akpan akpan ndida mme uyama akpanikọ nsọk mme Christian ẹkedude ke eyo mme apostle. Ke uwụtn̄kpọ, n̄wed emi Paul ekewetde ọnọ mbon Rome odu, emi ekewetde ke n̄kpọ nte 56 E.N.—n̄kpọ nte ukem ini oro Luke ekewetde Gospel esie. Ke n̄wed emi Paul osio akpanikọ oro owụt nte ke ẹnyene edinen ido nte utịp mfọnido Abasi emi owo mîdotke ye edinyene mbuọtidem ke Jesus Christ. Nsọn̄uyo emi Paul odoride ke ikpehe eti mbụk enyeemi anam ndusụk owo ẹda n̄wed emi enye ekewetde ọnọ mbon Rome nte n̄kpọ eke ẹdọhọde ke enye edi ọyọhọ Gospel ition.
14-16. (a) Ke akpa n̄wed emi enye ekewetde ọnọ mme Christian ke Corinth, nso un̄wana ke Paul ekesịn kaban̄a ufọn edinyene edidianakiet? (b) Nso n̄kaiso un̄wana ke se iban̄ade ido uwem ke Akpa N̄wed Corinth esịne?
14 Paul ama ewet aban̄a ndusụk n̄kpọ ẹmi ẹkefịnade mme Christian ke Corinth. N̄wed emi enye ekewetde ọnọ mbon Corinth mi esịne ekese item eke odudu spirit emi enyenede ufọn ọnọ mme Christian tutu osịm usen nnyịn. Akpa kan̄a, enye ekenyene ndinam mbon Corinth ẹnyene ifiọk ẹban̄a ndudue oro mmọ ẹkenamde ke ndida ndusụk mme ọwọrọiso owo nsiak isio n̄ka. Apostle oro ama enen̄ede ekikere mmọ, ọdọhọde mmọ uko uko ete: “Mmada enyịn̄ Ọbọn̄ nnyịn Jesus Christ n̄kpe mbufo ubọk, nditọete, nte mbufo kpukpru ẹnyene ikọinua kiet, ubahade okûnyụn̄ odu ke otu mbufo; edi mbufo ẹtọn̄ọ ntak ẹkabade ẹfọn ẹma ke edinyene esịt kiet ye ekikere kiet.”—1 Corinth 1:10-15.
15 Ẹma ẹnyịme akwa oburobụt ido ke esop Christian ke Corinth. Eren kiet do ama ada n̄wan ete esie, ntem ‘anamde orụk use oro mîkodụhe idem ke otu mme Gentile.’ Nte an̄wan̄ade, Paul ama ewet ete: “Esio oburobụt owo oro ke otu mbufo ẹfep.” (1 Corinth 5:1, 11-13) Oro ekedi obufa n̄kpọ ọnọ esop Christian—edisio mfep. N̄kpọ efen emi okoyomde esop mbon Corinth enyene ifiọk aban̄a ekenyene n̄kpọ ndinam ye akpanikọ oro nte ke ndusụk mme andibuana ke enye ke ẹkeda nditọete eke spirit mmọ ẹka esopikpe ererimbot man ekebiere mme mfịna. Paul ama ọsọn̄ọ asua ọnọ mmọ ke ndinam n̄kpọ emi.—1 Corinth 6:5-8.
16 N̄kpọ efen emi okotụkde esop ke Corinth n̄ko ekenyene n̄kpọ ndinam ye ebuana idan̄. Ke 1 N̄wed Corinth ibuot 7, Paul ama owụt ete ke ntak emi oburobụt ido idan̄ awakde, eyefọn eren kiet kiet ndinyene n̄wan esiemmọ ndien n̄wan kiet kiet enyene ebe esiemmọ. Paul ama owụt n̄ko ete ke adan̄aemi mbon oro mîdọhọ ndọ ẹkemede ndinam n̄kpọ Jehovah ye esisịt mfịna, idịghe kpukpru owo ẹnyene ẹnọ unana itie ndọ. Ndien edieke ebe n̄wan akpade, enye eyenyene ifụre ndifiak ndọ ndọ “edi yak enye ọdọ owo Abasi ikpọn̄îkpọn̄.”—1 Corinth 7:39.
17. Nso un̄wana ke Paul ekesịn kaban̄a ukpepn̄kpọ ediset ke n̄kpa?
17 Nso uyama un̄wana ke Ọbọn̄ akada Paul ntem ndiyarade kaban̄a ediset ke n̄kpa! Ẹdinam mme Christian oro ẹyetde aran ẹset ye nso orụk ikpọkidem? Paul ekewet ete: “Ẹtọ enye nte idem eke otode ke uduot obụkidem; ẹnam enye ẹset nte idem eke otode ke uduot spirit.” Owo ididaha idem eke obụkidem ndomokiet idọk ke heaven, koro “obụkidem ye iyịp ikemeke ndibọ Obio Ubọn̄ Abasi nda nnyene.” Paul ama adian do ete ke idịghe kpukpru mbon oro ẹyetde aran ẹdikpa, edi nte ke ini edidu esie ẹyenam ndusụk owo ẹset ke ndondo oro ẹkpade ẹdụk uwem oro owo mîkemeke ndikpa.—1 Corinth 15:43-53.
18. Nso un̄wana kaban̄a ini iso ke akpa n̄wed oro Paul ekewetde ọnọ mbon Thessalonica esịne?
18 Ke n̄wed emi enye ekewetde ọnọ mme Christian ke Thessalonica, ẹma ẹda Paul ndisịn un̄wana ke ini iso. Usen Jehovah edidi nte inọ ke okoneyo. N̄ko Paul ama anam an̄wan̄a ete: “Ini mme owo ẹdọhọde ẹte, idu ke emem ye ifụre, kpa adan̄aoro ke nsobo abuat mmọ, nte emi uman abuatde n̄wan idịbi; ndien mmọ idikwe usụn̄ ubọhọ.”—1 Thessalonica 5:2, 3.
19, 20. Nso uyama un̄wana ke mme Christian ke Jerusalem ye Judea ẹkebọ ke n̄wed emi Paul ekewetde ọnọ mbon Hebrew?
19 Ebede ke ndiwet n̄wed esie nnọ mbon Hebrew, Paul ama anam uyama un̄wana ebe osịm mme akpa Christian ke Jerusalem ye Judea. Didie ke enye okowụt nte ndutịm utuakibuot Christian ọfọnde akan ndutịm utuakibuot Moses ntem! Utu ke nditiene Ibet ẹkebọde ẹto mme angel, mme Christian ẹnyene mbuọtidem ke edinyan̄a oro Eyen Abasi ekebemde iso etịn̄, emi otịmde okpon itie akan utọ mme isụn̄utom ẹdide angel do. (Mme Hebrew 2:2-4) Moses ekedi sụk adaidaha ke ufọk Abasi. Nte ededi, Jesus Christ edi etieibuot ke ofụri ufọk oro. Christ edi akwa oku nte utọ eke Melchizedek, enyenede itie oro otịmde okpon akan itie oku Aaron. Paul n̄ko ama osio owụt ete ke nditọ Israel ikekemeke ndidụk nduọkodudu Abasi ke ntak unana mbuọtidem ye nsọn̄ibuot, edi mme Christian ẹdụk ke ntak edinam akpanikọ ye nsụkibuot mmọ.—Mme Hebrew 3:1–4:11.
20 Ndien, n̄ko, obufa ediomi oro otịm ọsọn̄ urua akan Ibet ediomi. Nte ẹketịn̄de ke prọfesi ke isua 600 mbemiso ke Jeremiah 31:31-34, ẹwet ibet Abasi ke esịt mbon oro ẹdude ke obufa ediomi, mmọ ẹnyụn̄ ẹdara ata edifen mme idiọkn̄kpọ. Utu ke ndinyene akwa oku emi enyenede ndinam uwa ke isua ke isua mban̄a idiọkn̄kpọ esie ye eke mme owo, mme Christian ẹnyene Jesus Christ nte Akwa Oku mmọ, emi mînyeneke idiọkn̄kpọ emi onyụn̄ awade uwa aban̄a mme idiọkn̄kpọ inikiet. Utu ke ndidụk ke edisana ebiet emi ubọk owo anamde ndiwa uwa esie, enye okodụk heaven, man akada ke iso Jehovah do. Akan oro, mme uwa unam ke idak Ibet ediomi Moses ikekemeke ndimen mme idiọkn̄kpọ mfep ofụri ofụri, mîkpedịghe ntre owo ikpakawaha uwa mmọ ke isua ke isua. Edi uwa Christ, emi ẹkewade inikiet, emen mme idiọkn̄kpọ efep. Kpukpru ẹmi ẹsịn un̄wana ke akwa temple eke spirit, ke mme okụre ẹmi mme nsụhọ oro ẹyetde aran ye “mme erọn̄ en̄wen” ẹnamde utom mfịn.—John 10:16; Mme Hebrew 9:24-28.
21. Nso ke nneme emi owụt kaban̄a edisu eke Psalm 97:11 ye Mme N̄ke 4:18 ke eyo mme apostle?
21 Ufan̄ ikemke ndisiak mme uwụtn̄kpọ efen efen, utọ nte mme uyama un̄wana ẹkụtde ke mme n̄wed apostle Peter ye eke mme mbet oro James ye Jude. Edi se ẹsiakde emi ekpenyene ndikem ke ndiwụt nte ke Psalm 97:11 ye Mme N̄ke 4:18 ẹma ẹnyene n̄wọrọnda edisu ke eyo mme apostle. Akpanikọ ama ọtọn̄ọ ndikọri nte mbiet ye mbukpọn̄ n̄kpọ osịm edisu ye ata idem n̄kpọ.—Galatia 3:23-25; 4:21-26.
22. Nso ikotịbe ke mme apostle ẹma ẹkekpan̄a, ndien nso ke udiana ibuotikọ ediwụt?
22 Ke mme apostle Jesus ẹma ẹkekpan̄a ndien nsọn̄ibuot ẹkebemde iso ẹtịn̄ ọtọn̄ọde, un̄wana akpanikọ ama enen̄ede osụhọde. (2 Thessalonica 2:1-11) Nte ededi, kpa nte Jesus ọkọn̄wọn̄ọde, ke ediwak isua ikie ẹma ẹkebe Eteufọk ama afiak edi onyụn̄ okụt “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” nte ọnọde “mbonufọk” udia mmọ ke edikem ini. Nte utịp, Jesus Christ ama emek asan̄autom oro “edi andikara kpukpru se enye enyenede.” (Matthew 24:45-47) Nso uyama un̄wana eketiene? Ẹyeneme emi ke ibuotikọ oro etienede.
[Mme Ikọ idakisọn̄]
a Isọn̄ mi ada aban̄a n̄kann̄kụk emi Christian ẹmekde ndision̄o mme edu eke owo.—Se Enyọn̄-Ukpeme (Ikọmbakara), June 15, 1980, page 18-19.
Nte Afo Emeti?
◻ Mme itien̄wed Bible ewe ẹwụt ke ifiọk akpanikọ edi n̄kpọ oro akade-akaiso?
◻ Nso idi ndusụk uyama un̄wana ẹmi ẹwetde ke n̄wed Utom Mme Apostle?
◻ Nso un̄wana ke ẹkụt ke mme Gospel?
◻ Mme n̄wed Paul ẹdọn̄ọ nso uyama un̄wana?