N’vughan é fulu asili ñuu Jehôva

1. Amu dzé bia bira yaghan é fulu asili ñuu Jehôva ?

ÉYONG wa daghe é bôr be bele ngu’u ému, ye fulu asili ñuu éde da so wa ôsiman ? É ne ébubu a bo naa, kaa. Ve, Jehôva, éñi a bele mengu’u meval mese a ne asili ñuu (Bya 113:5-8). Môr ézing aa dang ki asili ñuu a lôr Jehôva. Aa bele ki aval éngung ézing. Da so bia abuan, a fas minfa minii mi ya é mbemba fulu Jehôva té, ye a yen aval asili ñuu da lereban ébe nfa sese ye été. Bia ye fe fas aval Yésu a nga vu é fulu asili ñuu Ésaa. A fas ébe minfa mité, da ye bia vole naa bi tugha bera yir Jehôva bébéñ, ya naa, bi tugha bera vu é fulu asili ñuu dzèñ.

JEHÔVA A NE NKOGHANE NAA A WOKH BIA ÉYONG ÉSE

2. Za dzam nten Bya 62:8 da lere bia nfa Jehôva ? (A daghe fe évaghle ).

² Bia yem naa déé se ki ébubu a kobe ya é môr a ne éngung. É bôr be ne éngung, abuiñ biyong, ba belan é bôr bevoo ya zông ya nget, amu ba tem naa ébe ba dang éban a lôr é bôr bevoo. Ya dzam té, éde é bôr bevoo ba saalé bo. Jehôva a bira selane ya bo ! Amu ye naa, Ésaa waa a ne a dzôp été a ne asili ñuu, a bane bia naa bi yir ñe bébéñ, ye naa bi kare ñe é mam ma dzughu bia ôtemgha ya n’nem (a lang Bya 62:8). Aval ane ndzidzing ésaa wa kômô tugha yem é dzam é boan bèñ ba tem ye wôran, Jehôva ñe a kômô fe wokh meyaghlane maa. Ya dzam té, a nga ve abuiñ ye meyaghlane meté a Biblia été. Dzam té da lere naa Jehôva a ne nkoghane naa a wokh bia (Jos. 10:12-14 ; 1 Sam. 1:10-18). Ve, za dzam bi ne bo nge biyong bizing bia wôrane naa, bii se ki yaghlane Jehôva akal bivus bia bo ?

3. Amu dzé ô ne tobe ndzi-n’nem naa Jehôva a kômô naa ô yir ñe bébéñ mban, meyaghlan été ?

³ Bi ne tobe ndzi-n’nem naa bi ne yir Jehôva bébéñ meyaghlan été, amben bia wôrane naa biaa yiène ki édzing dèñ. Amu dzé bia dzô dzam té ? Nlang Yésu a nga kane, éwi é moan a nga dzimi, Yésu a nga vaghane Jehôva ya ndzidzing ésaa, éwi é moan wèñ a nga bo édedaa abuiñ bikop. Moan té a nga wôrane naa, ésaa éé si ki bera yebe naa a tobe ya ñe, é nda-bôr dzèñ été. Ve, za dzam ésaa té a nga bo éyong é moan wèñ té a nga bulan a nda ? Yésu a nga dzô naa, étéñ ébién ésaa a nga yen é moan wèñ, « a nga mare naa a ke wubane ñe, ane a nga ñang fe ñe memang » (Luc 15:17-20). Jehôva a ne ane Ésaa té. Étéñ ébién a wokh meyaghlan é bôr be bele min’nem ndzughan ya nfiran akal bidzô nge ki meyep, asili ñuu dèñ da tsini ñe naa a tugha be yem bèè (Lam. 3:19, 20). Jehôva a bira bia wokh éngôngoo. Nge bi ne da dzô naa té, a ne ane a zu a mare ébe bia, naa a fong bia, ye ban bia éngôngoo n’nem dèñ, ya édzing dèñ (Esaïe 57:15). Aval avé Jehôva a zu « a mare ébe bia » ému ? Abuiñ biyong, a bo do ngalane bemvene, é bôr be ye é nda-bôr dzaa baa ba sèhane fe ñe, nge ki bekristen bevoo (Jacq. 5:14, 15). Jehôva a ve bia avole té amu a kômô naa bi yir ñe bébéñ.

4. Amu dzé é mbe ébubu naa bôr be yir Yésu bébéñ ye kobe ya ñe ?

⁴ Yésu a vu Ésaa wèñ. Aval ane Ésaa, Yésu a ne asili ñuu. Asughlan, éyong a mbe a si va, é mbe bôr ébubu naa be yir ñe bébéñ. É mbe fe bôr ébubu naa be bo ñe minsili (Marc 4:10, 11). Ya dzam té, éyong a nga dzaa be naa be kobe ébe adzô ézing, be nga dzô ñe é dzam ébién be nga wôran (Mat. 16:13-16). Éyong ki be nga bo bikop, béé nga ko ki wong amu naa be mbe bé yem naa Yésu a ne mbemba fulu, a ne n’nem éngôngoo, a ne fe édzip (Mat. 17:24-27). Amu Yésu a nga tugha yem vu Ésaa mbeng, é nga ve naa beyeghe bèñ baa be tugha yem Jehôva mbeng (Jean 14:9). Be nga yeghe naa Jehôva aa nga fônane ki betebe-ôsu be ye min’yebe be ye metam meba, be mbe nget, bingung, bé tebe fe bôr ôyap. Vedaa, a mbe asili ñuu, be mbe fe ñe yir bébéñ.

5. Za aval fulu asili ñuu é ne vole naa bôr be tugha bia yir bébéñ ?

⁵ Aval avé bi ne vu Jehôva ? Éyong bia lere fulu asili ñuu, bia bo é bôr be ne ébubu naa be yir bo bébéñ. Nge bii se ki asili ñuu, bi ne sum naa bia bo é bôr bevoo asum, a wôrane naa bi ne éban a lôr ébo, ye kaa ba djii éyong ba dzughu bia. Nge bi bo aval té, bôr baa ye ki bia kômô yir bébéñ. Ve, asili ñuu da ye bia vole naa bi bo mbemba fulu, édzip, ya é bôr ba djii. Mam meté maa, ma ye ve naa é bôr bevoo be yir bia bébéñ (Becol. 3:12-14). Bemvene ba yiène dang ve mengu’u naa be bo é bôr be ne yir bébéñ. Ôwé, naa be bo é bôr be ne yir bébéñ, ba yiène tare bo é bôr ba yen. Dzam té da yili naa, ba ve mengu’u naa be tobe bisulan bi ye a Nda ékôan, se ki, a sia tobe naa ba bo do a nden. Éyong bitéñ bieba bia yebe do, ba dzeng naa be sèñ nsama ya bobeñang ya bekal beba minkanghle nda ya nda. Éyong éba beté ba tugha bera ke ba vebane ya bemvene, da ye ba bo ébubu naa be bele mebun ébe bo, éyong ba yi avole.

JEHÔVA A TUGHA YEM WOKH BÔT

6-7. Va bifônane bia lere naa Jehôva a mbe nkoghane naa a tsen éyong bebo-bisèñ bèñ be nga yaghlane ñe.

⁶ Abuiñ biyong, é bôr be ne bingung ba tem naa ébe ba dang yem é dzam da dang mbeng. Baa yebe ki naa be ne tsen ôsimane wôba. Ve, Jehôva, éñi a dang yem é dzam da dang mbeng, aa se ki aval té. Amu a ne asili ñuu, a ne nkoghane naa a bèè é mam é bôr bevoo ba siman, a ke kuiñ naa a tsen nkighan a va ñong. N’tamane yen aval a nga belane Miriam, Moisés kal. Ba Aarón be nga suakh Moisés, éñi a mbe a tele évang Jehôva. Ya dzam té, é mbe ane Miriam a biane Jehôva. Asughlan, Jehôva a nga wokh Miriam abé, éde a nga likh naa a bele ôkoan zam. Ve, Aarón a nga dzaa akal dèñ, Moisés ñe a nga dzaa fe Jehôva naa a sèñ kal. Jehôva a nga yalane ya ? Nzame aa dzi ki likh naa éngung é likh ñe naa a taa tsen nsang a nga kikh ébe ñe. Amu Jehôva a ne asili ñuu éde a nga bèè Moisés ane a nga yebe naa a sèñ Miriam (Nla. 12:1-15).

⁷ Jehôva a nga lere fe asili ñuu ébe aval a nga belane kéza Ezequías. Ngalane nkulu-medzô wèñ, Jehôva a nga kare kéza naa a ye wu. Ya miighe ô mis, Ezequías a nga dzaa Jehôva naa a sèñ ñe. Jehôva a nga yalane ñe ya mvam, é koghle kéza té mimbu 15 ébe éning dèñ (2 Bed. 20:1, 5, 6). Ôwé, Jehôva a yem tebe étéñ boan be-bôr, amu a ne asili ñuu a ne fe nkoghane naa a bèè bo.

8. Za bifônane bia lere naa Yésu a yem wokh é bôr bevoo ? (Marc 3:1-6).

⁸ Yésu a vu Ésaa wèñ. Éyong a mbe a si, Yésu a nga bo é bôr bevoo mbeng éyong é nga yiène naa a vole bo. Éfônan, a nga sèñ bôr é môs sábado nge ki sabbat, amben minzizing mièñ mi mbe mi bele min’nem mi ne alet (a lang Marc 3:1-6). Yésu a ngen a yem wokh é bôr bevoo ane Nlô ye ékôan bekristen. Éfônan, éyong môr ézing ye ékôan a bo nsem ônen, a ne édzip ya ñe, a ve fe ñe ntam naa, a ne songhan abo-dulu dèñ (Mel. 2:2-5).

9. Aval avé bi ne tem ye bo mam bi lere naa bia yem wokh é bôr bevoo ? (A daghe fe bivaghle).

⁹ Aval avé bi ne vu Jehôva ? Bia yiène yeghe ébe Jehôva, aval bi ne tem ya bo mam aval da lere naa, bia yem wokh é bôr bevoo (Jacq. 3:17). Bebyèñ ba vu Jehôva, baa ye ki yane naa é boan beba be bo abim béé se ki bo. Dzam té da tugha lerebane mbeng ébe éfônane Jacob bia kuane do abakh Atarga 33:12-14. Bebyèñ be ne asili ñuu, bé yem fe wokh é boan beba, ba ve fe mengu’u naa be saalé naa be taa karane moan ya éñi mboo. Bemvene be ne bekristen, baa ba yiène fe yem wokh é bôr bevoo. Ngura aval ba bo do, a ne éyong ba yebe minkighane nsama bemvene ba ñong, kaa naa mia tsibi metsin metsing me ya Biblia (1 Tim. 3:2, 3). Bia besese bi ne dzeng naa bi wokh n’yenane mam é bôr bevoo, a ke kuiñ nge bia yen mam aval éfe (Bero. 14:1). Ôwé, môr ase ye ékôan a yiène ve mengu’u naa, « bôr besese be yem ñe ane é môr a yem wokh é bôr bevoo » (Beph. 4:5).

JEHÔVA A NE ÉDZIP

10. Meval mevé Jehôva a lereyang naa a ne édzip ?

¹⁰ Éyong ézing, ô ñu-hang tang naa é bôr be ne bingung baa dzing ki ba yane. Éngung da likh be naa, be taa bele édzip. Abaalé bura zelan be bele ya Jehôva, éñi a dang édzip a lôr môr asese ! Éfônan, metam Noé, Jehôva a nga dzô naa a ye yane mimbu 120 kaa naa a zu mane ya mbimbia be-bôt (Atar. 6:3). Noé a nga bele tam naa a yale é boan bèñ, ya naa a long arca ya avole é nda-bôr dzèñ. Ôsu vaa, é angele a mbe a tele évang Jehôva a nga bèè Abrahán ya édzip éyong éñi té a nga bo ñe minsili nfa ye ntsamane Sodoma ya Gomorra. É môr a ne éngung a mbe yalane naa : “Ye wa bunu naa maa yem ki é dzam ma bo ?” Ve, é vu Jehôva, angele té a nga bo édzip ya Abrahán (Atar. 18:20-33).

11. Aval ane é kalare 2 Pierre 3:9 a lere do, amu dzé Jehôva a lere édzip metam maa ?

¹¹ Ya asili ñuu, Jehôva a lere fe édzip metam maa. A yane naa awala é ne ntaane akal amanegha é kuiñ. Amu dzé a lere édzip ? « Amu aa kômô ki naa môr ézing a tobe ntsaman, vedaa a kômô naa môr ase a dzôban » (a lang 2 Pierre 3:9). Ye édzip Jehôva é ne a ze-ze ? Kaa dzôm ! Bakuru be-bôt, éba be bele min’nem mi ne tetele, be yirang ñe bébéñ. Bia yane fe naa bakuru be-bôt befe baa be bo fe do. Vedaa, édzip Jehôva é bele meniè. Jehôva a dzing bôt, ve aa ye ki likh naa abé é tsini mbèmbèè (Habac. 2:3).

12. Aval avé Yésu a vu édzip Jehôva ?

¹² Yésu a vu Ésaa wèñ. Ébe bizukh mimbu, Yésu a ve vu é fulu édzip Jehôva. Yésu a ve yen ane Satan a kobe Jehôva ya é boan be-bôr be ne besôsôe, abé (Atar. 3:4, 5 ; Job 1:11 ; Mel. 12:10). Yésu a ve bo fe ngañiè naa a yen abuiñ meval mindzukh. Tame siman a ke kuiñ nomo mbé, Yésu a kômô « mane tsam mimboane Debele » ! (1 Jean 3:8). Dzé da vole Yésu naa a yane a ke kuiñ Jehôva a ye dzô naa awala a mane ya mimboane misese Debele é kuiyang ? Akalgha évoo, é ne amu Yésu a ne asili ñuu. A yem naa Jehôva éñe a top tam évé a ye so ya amanegha (Bisè mintôl 1:7).

13. Aval avé ya amu dzé Yésu a mbe édzip ya mintôô mièñ ?

¹³ Éyong a mbe a si va, Yésu a mbe fe édzip ya mintôô mièñ. Éfônan, mintôô mi nga wôman abuiñ biyong nfa za a nga dang ôyap ôyôp, Yésu, aa dzi ki bere mo nlô naa a voarang. Zelan, a nga tsini naa a lere bo édzip (Luc 9:46 ; 22:24-27). A mbe a bele mebun naa ya tam, ba ye bo betsen ba yiène. Ye ô boyang évus ézing abuiñ biyong ? Nge éñe é ne naa, ye waa ve ki akiba naa é Kéza a djié wa a ne asili ñuu, a too fe édzip ?

14. Aval avé bi ne yeghe a bele fulu édzip ?

¹⁴ Aval avé bi ne vu Jehôva ? Éyong bia vu « ôtemgha Krist », bia tebe étéñ da dang mbeng naa bi tem, ya naa bi bo mam ane Jehôva (1 Becor. 2:16). Aval avé bi ne tugha wokh ôtemgha Jehôva ? Aval évoo da dang éban é ne a lang mebakh ma kane minlang mi ye éning Yésu, a Biblia été. Éyong té bia yiène ñong tam naa bia binan ébe aval minlang bia lang, mia lere é dzam Yésu a nga tem ébe medzô. Kaa bisô, bia yiène dzaa Jehôva naa a vole bia naa bi lere ya asili ñuu, ôtemgha Yésu. Nté bia ke bia ñong ôtemgha Krist, bia ye dang bera fônane Nzame, bi dang fe bera lere bia bebién ya bobedzang, édzip (Mat. 18:26-30, 35).

JEHÔVA A LERE É BÔR BE NE ASILI ÑUU NGANG

15. Va bifônane bia lere naa Jehôva a dzing é bôr be ne asili ñuu (Bya 138:6).

¹⁵ (A lang Bya 138:6). Abaalé ntam dzam, akal é bôr be ne asili ñuu naa, é Môr a dang ôyap ôyô a si ése ngura a yem bo ! N’yeneghan ayôm bifônane bizing, ébi é bôr be ne asili ñuu, éba Jehôva a nga lere ngang ébe mintet mimbu. Tame tem naa, Jehôva, éñi a dang ôyap ôyô a si ése ngura, a bira dzing é bôr be ne asili ñuu. Ébe mimbu, abuiñ bôr é nga yiène biane é bôr be mbe asili ñuu, ve Jehôva ñe a nga daghe bo. É ne fe bo naa, abuiñ ye été biaa tugha ki be yem mbeng, ve Jehôva a nga koghle bo a Biblia été. Éfônan, Débora a mbe sôsôe mbo-ésèñ Jehôva, éñi ye é mvong-bôr Isaac ya Jacob tang mimbu 125 ! Amben baa yem ki abuiñ mam nfa sôsôe minenga té, Jehôva a nga ban naa, Moisés a tsili abim évé a nga dzing ñe (Atar. 24:59 ; 35:8, atoan). Mintet mimbu ôsu vaa, Jehôva a nga tele David, éñi a mbe nkale mintôma ane kéza ye ayong ye Israel (2 Sam. 22:1, 36). Ôyôm tam kaa naa Yésu a byale, Jehôva a nga lôm bangele naa be lere bekale mintôma be mbe asili ñuu ngang, naa be bo é bôr ôsua ba yem naa, bébéñ a Belén, Mesías a byaleyang (Luc. 2:8-11). Éyong José ba María be nga ke Yésu a templo, Jehôva a nga lere Simeón ya Ana ngang é lere bo é Moan wèñ (Luc. 2:25-30, 36-38). Ôwé, « amben Jehôva a ne ôyap ôyô, a daghe é bôr be ne asili ñuu » !

16. Aval avé Yésu a nga vu aval Ésaa a belan é bôr bevoo ?

¹⁶ Yésu a vu Ésaa wèñ. Ane Ésaa, Yésu a nga lere é bôr be ne asili ñuu ngang. A nga yeghle é bôr « be mbe kaa yem sikôlô ya ze-ze be-bôt » bebebela be ye Édjié Nzame (Bisè mintôl 4:13 ; Mat. 11:25). Yésu a nga sèñ fe minkôkoan, se fave naa a ve bo mvoa ya nsôn, a nga bo fe naa be bera bele é ngang deba (Luc 5:13). Alu kaa naa a wu, Yésu a nga ñong éto mbo-ésèñ é sôp mintôô mièñ mebo (Jean 13:5). Kaa naa a bere a dzôp été, a nga ve betong bèñ besese, a ke kuiñ éba be ye ému, ésèñ da dang éban akal moan môt : A vole é bôr bevoo naa be bele éning é ne mbèmbèè (Mat. 28:19, 20).

17. Aval avé bi ne lere é bôr bevoo ngang ? (A daghe fe évaghle).

¹⁷ Aval avé bi ne vu Jehôva ? Bia ve é bôr bevoo ngang éyong bia kare é bôr besese ba bèè bia, mbemba fuèñ mevakh kaa bis é vôm ba so, nsin ékôp wôba, nge ki ayeghle be nga ñong. Bia lere fe bobedzang ya bekal baa ngang éyong bia simane naa be ne ôyap ôyô a dang bia, kaa bis é mam bia yem bo, nge ki meyem bi bele (Beph. 2:3). Jehôva a bira dzing éyong ya asili ñuu, bia « tebe ôsu » naa bia lerane ngang bevoo ya éba bevoo, ébe abuiñ meval (Bero. 12:10 ; Sof. 3:12).

18. Amu dzé wa kômô vu asili ñuu Jehôva ?

¹⁸ Nté sese bia ve mengu’u naa bi vu asili ñuu ndzidzing Ésaa waa a ne a dzôp été, bia ye dang bera bo é bôr be ne ébubu naa be yir bébéñ, ya dang bera yem wokh é bôr bevoo ya bo fe édzip. Bia ye fe ve é bôr bevoo ngang aval ane Jehôva a bo do. A simane naa éyong bia bo abim sese bi ne bo, naa bi fônane é Nzame waa a ne asili ñuu, da ye bo naa éñi môr ye ébe bia, a dang bera bo mbeng é mis mèñ ! (Esaïe 43:4).