Na Cava e Vinakata Vei Keda o Jiova?

“[Na] cava tale sa taroga maivei iko ko Jiova, mo caka dodonu ga, ka mo vinakata na yalololoma, ka mo yalomalumalumu talega ni drau lako vata kaya na nomu Kalou?”​—MAIKA 6:8.

1, 2. Na cava era na rairai yalolailai kina e so na dauveiqaravi i Jiova, ia na vakasama cava e veivakayaloqaqataki?

O VERA e dua na marama lotu Vakarisito yalodina, sa rauta ni yabaki 75, ia e tautauvimate. E kaya: “Ena so na gauna niu rai e katubaleka, au dau raici ira na taciqu nira vunau voli e veivale. E dau tuturu na wainimataqu niu dau via tomani ira, ia e yalana na noqu qaravi Jiova na noqu tauvimate.”

² Oya tale beka ga na ka e lomamu? O ira kece na lomani Jiova era via muria na yacana ra qai cakava na ka e vinakata. Ia, vakacava ke da tautauvimate, qase, se tu noda icolacola vakavuvale? Ena rairai tuburi keda na yalolailai baleta ni ituvaki vaka oqo e rawa ni yalana na levu ni ka eda vinakata meda cakava ena noda qarava na Kalou. Ke vaka oqo na keda ituvaki, eda na vakayaloqaqataki nida dikeva na Maika wase 6 kei na 7. E vakamacalataki ena rua na wase oqo, ni veika e gadreva o Jiova, e sega wale ga ni veiganiti, e rawa sara tale ga nida rawata.

Cava e Dau Cakava na Kalou Vei Ira na Nona Tamata?

3. Na cava e cakava o Jiova vei ira na Isireli talaidredre?

³ Meda tekivu mada ena Maika 6:​3-5, da qai raica na cava e dau cakava o Jiova vei ira nona tamata. Nanuma tiko ni dua na ka nodra talaidredre na Isireli ena gauna i Maika. Ia, e vosa ga vakayalovinaka vei ira o Jiova ni cavuta, “noqu tamata.” E vakamamasu: “Kemudou na noqu tamata, dou vakananuma mada.” E sega ni via beitaki ira o Jiova, e via kila ga na lomadra ni taroga, “A cava ka’u sa cakava vei iko?” E bau kerei ira sara mada ga mera “tukuni” koya se mera beitaki koya.

4. E dodonu me uqeti keda vakacava na ivakaraitaki ni yalololoma ni Kalou?

⁴ O Jiova e ivakaraitaki vinaka dina vei keda kece! E vakatokai ira sara mada ga vakayalololoma na Isireli kei ira na Jiu talaidredre ena gauna i Maika mera “noqu tamata” qai “vakamasuti ira.” Sa qai bibi cake sara meda dau loloma da qai yalovinaka vei ira na lewe ni ivavakoso. Macala tu ga ni so eda na sega soti ni dau veivolekati, se ra malumalumu tu vakayalo. Ia, kevaka era lomani Jiova, meda vukei ira oqori da qai lomani ira.

5. Na tikina yaga cava e tukuni ena Maika 6:​6, 7?

⁵ Meda dewa sara mada ena Maika 6:​6, 7. E veitaravi e ke na taro nei Maika: “Ai soro cava me’u toro rawa kina vei Jiova? ka cuva kina e na matai koya na Kalou cecere? me’u torovi koya kei nai soro kama, e na luve ni pulumokau eso e yabaki yadua? Ena vinakata beka ko Jiova me vakaudolu na sipi tagane, se me vakaoba na uciwai waiwai? me’u vakacabora beka na noqu ulumatua mei soro ni noqu talaidredre, na vua ni yagoqu mei bulubulu ni valavala ca ni yaloqu?” Sega, e sega ni rawa ni vakayalovinakataki o Jiova ena ‘vica vata na udolu na sipi tagane, se vicasagavulu vata na oba na uciwai waiwai.’ Ia e dua na ka ena vakayalovinakataki koya. Na cava beka oya?

Meda Caka Dodonu

6. Na cava e tolu na ka e gadrevi e tukuni ena Maika 6:8?

⁶ Ena Maika 6:​8, eda wilika kina na veika e vinakata vei keda o Jiova. E taroga o Maika: “Ia ka cava tale sa taroga maivei iko ko Jiova, mo caka dodonu ga, ka mo vinakata na yalololoma, ka mo yalomalumalumu talega ni drau lako vata kaya na nomu Kalou?” Na tolu na ka e gadrevi oqo e vauci kina na ivakarau ni lomada, veika eda vakasamataka, kei na ka eda cakava. E dodonu me vu mai lomada noda vakaraitaka na itovo oqo, meda vakasamataka se da na bulataka vakacava, da qai nakita meda cakava sara. Meda dikevi iratou yadudua mada.

7, 8. (a) Na cava na ibalebale ni “caka dodonu”? (b) Na itovo cava e sega ni dodonu e takalevu ena gauna i Maika?

⁷ Na “caka dodonu” e tukuni e ke e kena ibalebale ga na lewadodonu. Na ivalavala e cakava kina na ka na Kalou e ivakatagedegede ni caka dodonu. Ia, era sega ni caka dodonu o ira era bula kei Maika. Ena sala cava? Meda raica mada na Maika 6:​10. Ena iotioti ni yatuvosa ena tikina oqo, e tukuni kina nira vakayagataka na dauveivoli na “[i]vakarau lasu,” e sa rui lailai. E kuria na tikina e 11 nira vakayagataka na “taga vatu lasu.” Ena tikina e 12, na “yamedra tale ga . . . sa dauveivakaisini.” E vakaraitaka oqo ni takalevu ena buturara ni veivoli ena gauna i Maika na ivakarau lasu, taga lasu, kei na vosa lasu.

⁸ E sega ni yala wale ga na lasu ena makete ni veivoli. E takalevu tale ga ena mataveilewai. E tukuna na Maika 7:3 ni “sa taroga ko koya sa turaga, kei koya talega na turaga ni lewa, na kedraui sau.” Era vaqumi na turaganilewa mera totogitaki kina o ira na sega ni cala. Era veitokoni ena cakacala na “turaga levu cake,” se o ira na rogo ena kedra maliwa. Sa rauta me tukuna o Maika nira “bukia vata,” se veikilaitaka nodra caka ca na turaga, na turaga levu cake, kei ira na turaganilewa.

9. Na cava era vakila na lewe i Juta kei Isireli ena nodra sega ni lewadodonu na iliuliu ca?

⁹ Era vakila kece na lewe i Juta kei Isireli nodra sega ni caka dodonu na iliuliu ca. Ni sa sega na lewadodonu e kaya kina na Maika 7:​5, sa ra sega ni veinuitaki kina na veitokani, na veiwekani, kei ira sara mada ga na veiwatini. Tikina e 6 e kaya nira sa lai veisevaki kina na veiwekani voleka me vakataki tama kei luvena tagane, goneyalewa kei tinana.

10. Me vakacava nodra itovo na lotu Vakarisito ena kena sa sega ni taqei rawa na tawayalododonu nikua?

¹⁰ Vakacava nikua? E duidui beka na ka e sotavi? Me vaka ena gauna i Maika, e sega ni taqei rawa na tawayalododonu, sega ni veivakabauti, kei na kavoro ni bula vakavuvale. Ia, nida dauveiqaravi ni Kalou ena vuravura ca oqo, meda qarauna me kua ni takava na ivavakoso vakarisito na yalo ni vuravura. Kena veibasai, meda muria vinaka na ivakavuvuli e vauca na dau dina kei na yalododonu, da qai bulataka e veisiga. Io, eda ‘vinakata meda ivalavala dodonu ena ka kecega.’ (Iperiu 13:18) Nida cakava na veika oqo, eda duavata ni levu na ka vinaka eda na sotava ni yavutaki ena veivakabauti na noda isema vakaveitacini.

Sa Rogo Tiko Vakacava na ‘Kaci i Jiova’?

11. E vakayacori vakacava na Maika 7:​12?

¹¹ Dina ni yaco tu na veika ca, ia e parofisaitaka o Maika nira na vakila na tamata kece na lewadodonu. E kaya na parofita nira na soqoni mai na tamata mera sokalou vei Jiova “mai na wasawasa e dua ki na wasawasa tani, mai na ulu-ni-vanua e dua ki na ulu-ni-vanua tani.” (Maika 7:​12) Nikua, ni sa vakayacori tiko na parofisai oqo ena kena ivakatagedegede duadua e cake, e sega ni dua ga na matanitu, ia na tamata mai na veimatanitu kece sa ra vakila tiko na yaga ni nona sega ni dau veivakaduiduitaki na Kalou. (Aisea 42:1) E dina vakacava oya?

12. Sa rogo tiko vakacava nikua na ‘kaci i Jiova’?

¹² Me saumi, meda dikeva mada na veika a tukuna e liu o Maika. E kaya na Maika 6:9: “Sa kaci ki na koro ko Jiova, ia ko koya sa vuku ena kila na yacamuni.” Era rogoca vakacava na tamata mai na veimatanitu kece na domo ni ‘kaci i Jiova,’ qai semati vakacava oqo kei na noda caka dodonu? Macala ni sega ni dua nikua ena rogoca dina sara ga na domo ni Kalou. Ia, ena vuku ni noda cakacaka vakavunau e vuravura taucoko, sa ra rogoca tiko kina na domo i Jiova e udolu vakaudolu na duikaikai kei ira era cavutu mai na duidui ivakarau ni bula. Oya na vuna e tukuni kina ni o ira na vakarorogo era na ‘kila [se, “rerevaka,” NW] na yaca ni Kalou’ ra qai doka. Nida dauvunau gugumatua gona ni Matanitu ni Kalou, eda sa cakava tiko kina vakayalololoma na ka e dodonu. Na noda sega ni veivakaduiduitaki nida vakatakila na yaca ni Kalou vei ira na tamata kece, eda sa “caka dodonu” tiko kina.

Meda Yalololoma

13. Na cava na duidui ni yalololoma kei na loloma?

¹³ Meda dikeva mada oqo na ikarua ni ka e vinakati vei keda e tukuni ena Maika 6:8. E namaka o Jiova meda “yalololoma.” Na vosa vakaiperiu ni “yalololoma” e dau kena ibalebale tale ga na “yaloveivosoti,” se “yalodina.” E dau tukuni tale ga me veinanumi dina se nodra kauaitaki e so tale. Ia na yalololoma e duidui vakalailai mai na loloma. Erau duidui vakacava? Na loloma e rabailevu na kena ibalebale, e rawa ni tukuni nida lomana e dua na ka. Kena ivakaraitaki, e so era tukuni ena iVolatabu nira “lomana na siliva,” e so tale era ‘lomana na ivunau’ ni Kalou. (Dauvunau 5:10; Same 119:97) Ena yasana kadua, na yalololoma e vakaraitaki vakatabakidua ga vei ira na tamata, vakauasivi vei ira era qarava na Kalou. Sa rauta me kaya na Maika 7:​20 ni a vakaraitaki na “yalololoma vei Eparaama”​—e dua a qarava na Kalou o Jiova.

14, 15. Me vakaraitaki vakacava na yalololoma, kei na kena ivakaraitaki cava e tukuni ena parakaravu?

¹⁴ Ena Maika 7:​18, e kaya na parofita me baleta na Kalou, “ni sa vinakata ko koya me yalololoma.” Na Maika 6:​8, eda uqeti meda kua wale ga ni yalololoma ia meda vinakata sara ga. Na cava eda vulica ena rua na tikinivolatabu oqo? Ni sega ni vakasaurarataki e dua me yalololoma, ia e dua na ka eda vinakata sara ga, e vu dina mai lomada. Me vakataki Jiova, eda marau se reki nida yalololoma vei ira na gadreva na veivuke.

¹⁵ Nikua, na yalololoma vaka oqo e kedra ivakatakilakila na tamata ni Kalou. Dikeva mada e dua na kena ivakaraitaki. Ena June ni 2001, a ravuti Texas, mai Mereke, e dua na cava e vakavuna na waluvu, e vakacacani kina e vica vata na udolu na vale, wili kina nodra vale e vica na drau na iVakadinadina i Jiova. E rauta ni 10,000 na iVakadinadina era solia nodra gauna kei na nodra kaukaua mera vukei kina na tacidra lotu Vakarisito era vakaleqai. Sivia e ono taucoko na vula nodra cakacaka na bolecakacaka, era cakacaka ena siga, bogi, kei na muanimacawa mera tara tale kina e 8 na Kingdom Hall kei na sivia e 700 na vale ni tacidra lotu Vakarisito. O ira na sega ni cakava rawa na cakacaka oqo era cautaka na kakana, iyaya ni vale, kei na ilavo. Na cava era veivuke kina na vica na udolu na iVakadinadina? Na nodra “yalololoma.” E veivakayaloqaqataki dina nida kila nira vakaraitaka na mataqali yalololoma vaka oqo na tacida e vuravura raraba! Io, e sega ni icolacola bibi na “vinakata na yalololoma,” e vakavureki ga!

Yalomalumalumu ni Muria na Kalou

16. Na ivakatautauvata cava e vukea meda raica vakabibi na yaga ni noda yalomalumalumu nida lako vata kei na Kalou?

¹⁶ Na ikatolu ni ka e vinakati e tukuni tiko ena Maika 6:8 oya, “mo yalomalumalumu . . . ni drau lako vata kaya na nomu Kalou.” E kena ibalebale ni dodonu meda kila ni vakaiyalayala na ka eda rawata da qai nuitaka ga na Kalou. Vakasamataka mada oqo: E dua na goneyalewa lailai e qumia matua toka na liga i tamana ni rau donuya e dua na draki ca. E kila na goneyalewa ni vakaiyalayala ga nona kaukaua, ia e nuitaki tamana. Me vaka na goneyalewa lailai oqo, eda kila tale ga ni vakaiyalayala na ka eda rawata ia eda nuitaka na Tamada vakalomalagi. Eda na nuitaki koya tiko ga vakacava? Dua, oya meda nanuma tiko ni ka vakavuku meda kabita tiko ga na Kalou. O Maika e tukuna vei keda e tolu na vuna: O Jiova e noda iDrodro, noda iLiuliu, qai Dauveitaqomaki tale ga.

17. A nodra iDrodro, iLiuliu, qai Dauveitaqomaki vakacava vei ira nona tamata ena gauna makawa o Jiova?

¹⁷ Ena Maika 6:​4, 5, e kaya kina na Kalou: “Ni’u a kauti iko cake mai na vanua ko Ijipita.” Io, o Jiova e nodra iDrodro na Isireli. E kuria o Jiova: “[Au] talai iratou ko Mosese, kei Eroni, kei Miriama, me liutaki iko.” Erau qai vakayagataki o Mosese kei Eroni me rau liutaka na matanitu, o Miriama a qai liutaki ira na marama ni Isireli ena meke ni qaqa. (Lako Yani 7:​1, 2; 15:​1, 19-​21; Vakarua 34:10) E veiliutaki gona o Jiova ni vakayagataki ira nona dauveiqaravi. Ena tikina e 5, e tokaruataka o Jiova vua na matanitu o Isireli ni a taqomaki ira mai na kedra meca o Pelaki kei Pelami, a taqomaki ira tale ga ena icavacava ni nodra ilakolako mai Sitimi e Moapi me yacovi Kilikali ena Vanua Yalataki.

18. E noda iDrodro, iLiuliu, qai noda Dauveitaqomaki vakacava nikua o Jiova?

¹⁸ Nida muria na Kalou, e noda idrodro mai na vuravura i Setani, ena liutaki keda ena nona Vosa kei na nona isoqosoqo, qai taqomaki keda vakailawalawa mai vei ira na keda meca. E bibi gona kina meda qumia matua tiko ga na liga i Tamada vakalomalagi, nida muri koya ena icavacava ni ilakolako voravora ina vanua e vinaka cake sara mai na Vanua Yalataki ni gauna makawa​—na vuravura vou ni Kalou e nodra na yalododonu.

19. Erau salavata vakacava na yalomalumalumu kei na noda kila ni vakaiyalayala na ka eda rawata?

¹⁹ Nida muria na Kalou ena yalomalumalumu, ena vukei keda tale ga meda kila na keda ituvaki dina. Eda na vakadinata ni vakaiyalayala na ka eda rawata. De dua sa vakalailaitaka na noda veiqaravi vua na Kalou na bula tautauvimate, se na yabaki ni noda bula. Me kua ni vakayalolailaitaki keda oqo, ia e vinaka meda nanuma ni ciqoma o Jiova na noda sasaga kei na veika e rawa nida cabora ‘me vaka na ka sa tu vei keda, sega ni vaka na ka sa sega ni tu vei keda.’ (2 Korinica 8:​12) Kena ibalebale, o Jiova e vinakata meda qaravi koya ena lomada taucoko, meda cakava na veika eda rawata. (Kolosa 3:​23) Nida solia noda kaukaua kei na noda igu taucoko meda qaravi koya, ena vakalougatataki keda vakalevu.​—Vosa Vakaibalebale 10:22.

Eda na Kalougata ke Da Dau Wawa

20. Na noda kila na cava ena vukei keda meda wawa tiko ga me vakataki Maika?

²⁰ Nida vakila ni vakalougatataki keda o Jiova, oqo sa na qai uqeti keda ga meda vakatotomuria na ka e cakava o Maika. A kaya: “Ka’u na waraki koya na Kalou, na noqui vakabula.” (Maika 7:7) E lakolako vata vakacava na vosa oya kei na kena gadrevi meda muria na Kalou ena yalomalumalumu? Nida wawa tiko ga, se vosota, ena vukei keda meda kua ni soro ke se bera ga ni yaco mai na siga i Jiova. (Vosa Vakaibalebale 13:12) Io, e macala ga nida diva me muduki na veika ca e vuravura. Ia, e veimacawa e vica vata na udolu era se qai mai tekivu muria na Kalou. Na noda kila oqo ena vukei keda meda wawa tiko ga. E kaya kina e dua na tacida tagane sa dede nona qaravi Jiova voli mai: “Niu raica lesu na 55 na yabaki au cakacaka vakavunau voli mai kina, e sega sara ga ni dua na ka au vakayalia niu waraki Jiova tiko. E taqomaki au ga mai na levu na ituvaki mosimosi.” E vakatale beka ga oya na ka eda vakila?

21, 22. E vakayacori vakacava nikua na Maika 7: ​14?

²¹ E sega ni vakabekataki ni na yaga na noda muri Jiova. Nida wilika na Maika 7:​14, o Maika e vakatauvatani ira na tamata ni Kalou kei ira na sipi e taqomaki ira vinaka na kedra ivakatawa. E vakavotukana tale ga nikua ena ivakatagedegede e levu cake sara na parofisai oqo, nira karoni vinaka na ivovo ni Isireli vakayalo kei ira na ‘so tani tale na sipi’ vei Jiova na iVakatawa vinaka. Era tiko “duaduaga mai na veikau, e na loma i Kameli,” se ena lomaniwere, ra qai tawasei mai na vuravura oqo e sa ca qai vakadomobula tiko ga.​—Joni 10:16; Vakarua 33:28; Jeremaia 49:31; Kalatia 6:​16.

²² Era na vakila tale ga na tamata i Jiova na sautu, me vaka sa tukuna tu mai na Maika 7:​14. Ni tukuni ira tiko na nona sipi se nona tamata na Kalou, e kaya kina o Maika: “Me ra kana voli tale mai Pasani kei Kiliati.” Me vaka ga na nodra kana na sipi e Pasani kei Kiliati ena veico drokadroka qai sautu, o ira tale ga na tamata ni Kalou nikua era sautu vakayalo​—e dua tale na veivakalougatataki vei ira era muria na Kalou ena yalomalumalumu.​—Tiko Voli mai na Lekutu 32:1; Vakarua 32:14.

23. Na cava eda vulica nida dikeva na Maika 7:​18, 19?

²³ Ena Maika 7:​18, 19, sa qai tukuna na parofita ni tu vakarau o Jiova me vosoti ira era veivutuni. Na tikina e 18 e kaya ni o Jiova e “bokoca na caka cala” qai “buluta na nodra talaidredre.” Sa qai kaya na tikina e 19, ni na “biuta ki na wasa titobu na nodrai valavala ca kecega.” Na cava eda vulica e ke? De vinaka meda tarogi keda se da sa vakatotomuri Jiova tiko ena tikina oqo. Eda dau vosoti ira beka era cala vei keda? Nira veivutuni ra qai saga mera saumaki mai, meda vakatotomuri Jiova ena noda tu vakarau ni vosoti ira.

24. Na veika yaga cava eda vulica mai na parofisai i Maika?

²⁴ Na veika yaga cava eda vulica nida dikeva na parofisai i Maika? E tukuna vei keda ni o Jiova e nodra inuinui dina era vakararavi vua. (Maika 2:​1-​13) E vakauqeti keda meda solia noda vinaka taucoko me vakacerecerei kina na sokalou dina, da qai muria tiko ga na yaca ni Kalou me tawamudu. (Maika 4:​1-5) E vakadeitaka tale ga vei keda, se mani vakacava na keda ituvaki, se rawa tiko ga nida cakava na ka e vinakata o Jiova. Io, na parofisai i Maika e vakayaloqaqataki keda meda muria tiko ga na yaca i Jiova.

O na Sauma Vakacava?

• Na cava e vinakata vei keda o Jiova ena Maika 6:8?

• Na cava e bibi meda muria me rawa nida qai “caka dodonu” kina?

• Eda na vakaraitaka vakacava nida “yalololoma”?

• Na cava e okati ena noda ‘yalomalumalumu ni lako vata kei na Kalou’?

[iYaloyalo ena tabana e 21]

Dina ni ca na ituvaki ni bula ena nona gauna, a cakava tiko ga o Maika na ka e vinakata o Jiova. E rawa tale ga vei keda

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Caka dodonu ena nomu vunau vei ira e duidui nodra ivakarau ni bula

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Vakaraitaka ni o yalololoma ena nomu kauaitaka nodra gagadre e so tale

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Cakava na ka o rawata, ciqoma tale ga ni na vakaiyalayala ga