iTalanoa ni Nona Bula

Au Dau Maliwai Ira na iTabaqase Yalodina

E Talanoataka o Elva Gjerde

Ena 70 na yabaki sa oti, e veisautaka sara ga na noqu bula na ka e tukuna vei Ta e dua na vulagi a gole mai vale. Tekivu mai na gauna oya, era uqeti au tale ga eso tale. Au rawata kina e dua na veiwekani talei e uasivia na veika tale eso. Meu talanoataka mada.

AU SUCU e Serene, Ositerelia ena 1932. Erau vakabauta na Kalou na noqu itubutubu, ia erau sega ni dau lai lotu. E dau tukuna o Na ni raici au tiko e veigauna na Kalou, ena totogitaki au keu talaidredre. Au rerevaka sara ga kina na Kalou. Ia dua na ka na noqu taleitaka na iVolatabu. Ni dau gade mai vale o Nana levu ena muanimacawa, e dau talanoataka vei au e levu na italanoa vakaivolatabu. Au dau vakanamata ena gauna kece e gade mai kina.

Ni oti e vica na yabaki, a wilika o tamaqu eso na ivola, a solia vei Na e dua na iVakadinadina i Jiova sa kena marama. Dua na ka na nona taleitaka o Ta na ka e wilika, a vakadonuya kina me vulica na iVolatabu kei ira na iVakadinadina. Dua na yakavi ni vuli iVolatabu tiko, a siqema niu vakarogoca tiko na nodrau vuli. A tukuna meu lai moce, ia a tukuna na nona qasenivuli: “Vakacava me vakarorogo tale ga o Elva?” Qori sara ga na gauna a veisau kina na noqu bula, keirau qai veikilai kei na Kalou dina o Jiova.

Sega ni dede, keirau sa tiko sara vakaveitamani ena soqoni. Na veika e vulica o Ta ena soqoni e uqeti koya me veisautaka na nona ivakarau ni bula. Sa sega ni dau cudrucudru. Qori e uqeti Na kei tuakaqu o Frank, me rau tiko tale ga ena soqoni.a Keitou toso sara ga vakayalo, yaco na gauna me keitou papitaiso me keitou iVakadinadina i Jiova. Tekivu mai na gauna qori, era dau uqeti au e levu na itabaqase ena duidui ituvaki ena noqu bula.

DIGITAKI NA CAKACAKA

Niu se goneyalewa au dau taleitaka na veimaliwai kei ira na itabaqase ena ivavakoso. Dua vei ira qori o Alice Place, e dua sa kena marama, a vakavulici keitou e liu ena dina. E vaka sara ga me noqu bu. A vakavulici au o Alice ena vunau e matanalevu, e uqeti au tale ga meu papitaiso. Au qai papitaiso niu sa yabaki 15.

Au veivolekati tale ga kei na dua na veiwatini qase o Percy kei Madge [Margaret] Dunham. Na noqu veimaliwai kei rau e yaga sara ga vakalevu ena veika au na cakava niu sa qase mai. Au dau taleitaka na fika, au nanuma kina meu kena qasenivuli. Erau daukaulotu tu e Latvia ena 1930 vakacaca o Percy kei Madge. Ni yaco na ikarua ni iValu Levu e Urope, erau sureti me rau veiqaravi ena Peceli e Ositerelia, e toka ga ena taudaku kei Serene. Erau kauaitaki au dina na veiwatini qo. Erau dau talanoataka e levu na irogo me baleta na nodrau marautaka na cakacaka vakadaukaulotu. Au qai raica ni na veivakacegui duadua keu veivakavulici ena iVolatabu mai na noqu dua na qasenivuli ni fika. Au nanuma kina meu sa daukaulotu.

Erau tukuna na veiwatini meu painia rawa baleta ni na vakarautaki au ena cakacaka vakadaukaulotu. Ena 1948 niu se yabaki 16, au tomani ira na tini tale na itabagone era marautaka tiko na nodra painia ena neitou ivavakoso na Hurstville mai Serene.

Ena loma ni va na yabaki, au painia ena va tale na taoni e New South Wales kei Kuinisiladi. Dua na noqu vuli iVolatabu o Betty Law (nikua sa Remnant). E dau yaloyalovinaka o Betty, e qase tale ga vei au ena rua na yabaki. E muri keirau qai veitokani ena cakacaka vakapainia ena taoni o Cowra, rauta na 230 na kilomita ena ra kei Serene. Keirau painia vata ena dua ga na gauna lekaleka, ia keirau se veitokani vinaka tiko ga me yacova mai nikua.

Au lesi meu painia lavotaki au qai toki ena dua na taoni o Narrandera, rauta ni 220 na kilomita ena cevaira kei Cowra. A lesi me keirau painia vata kei Joy Lennox (nikua sa Hunter), e dua na tacida gugumatua, e qase tale ga vei au ena rua na yabaki. O keirau ga na iVakadinadina ena taoni oya. Keirau vakaitikotiko kei rau na veiwatini dauveikauaitaki o Ray kei Esther Irons. E dua tiko na luvedrau tagane, tolu na goneyalewa, eratou taleitaka kece vakavuvale na ka dina. O Ray erau cakacaka kei luvena tagane ena vanua ni susu sipi kei na loga ni witi ena taudaku ni taoni. O Esther kei ratou na goneyalewa eratou qarava tiko na bure ni vulagi. Ena Sigatabu kece, keirau na vavavi me kedratou ivakayakavi na vuvale na Irons kei ira na tiko ena nodratou bure ni vulagi—qo o ira na tagane era dau ta gaunisala ni sitima. Na veiqaravi qori e veivuke ena neirau rede. Ni keirau sasamaki oti, keirau vakarautaka vei ratou na vuvale na kakana totoka vakayalo—na vulici ni Vale ni Vakatawa. Eratou mai kila na ka dina o Ray, Esther kei ratou na va na gone, ratou imatai tale ga ni mataveitacini ena ivavakoso o Narrandera.

Ena 1951, au tiko ena soqo ni tikina e Serene. A caka tale ga ekea na nodra bose na painia era via daukaulotu, au mani tiko tale ga kina. Sivia na 300 era tiko ena bose qai caka ena dua na vale laca levu. O Nathan Knorr mai na Peceli e Brooklyn, a tiko ena bose qori qai vakaraitaka ni bibi me vakatotolotaki na kena kacivaki na itukutuku vinaka ena veiyasa i vuravura. Keimami sega ni guilecava na ka kece e talaucaka. Levu na painia era tiko ena bose era qai tekivutaka na cakacaka ena Ceva ni Pasifika kei na so tale na veivanua. Au kalougata dina niu bau dua vei ira na 17 na kai Ositerelia mera sureti ina ika19 ni kalasi e Kiliati ena 1952. Au se qai yabaki 20, sa yaco na ka au tatadrataka tu, oya meu veiqaravi vakadaukaulotu!

VINAKATI ME VEISAUTAKI NA NOQU RAI

Na ivakasala kei na veimaliwai au vakila e Kiliati e sega wale ga ni vakatitobutaka na noqu kilaka vakaivolatabu se vakaukauataka na noqu vakabauta, ia e veisautaka sara ga na noqu ivakarau ni rai. Me vaka niu se itabagone, e dau qiqo na noqu rai, au namaka meu uasivi, mera uasivi tale ga na taciqu. Ena so na gauna sa rui sivia tale na ka au namaka. Kena ivakaraitaki, au kurabui sara ga niu raici Brother Knorr ni qito veitavi tiko kei ira na cauravou e Peceli.

O ira na qasenivuli e Kiliati era tagane matua, sa dede tale ga na nodra veivakavulici, era raica ni dredre toka meu veisautaka na noqu ivakarau ni rai. Era kauaitaki au ra qai vukea meu veisautaka na noqu rai. Ni toso na gauna au sa qai raica ni o Jiova e Kalou yalololoma, e mamarau, sega ni dau veivakasaurarataki se yalodredre. Era vukei au tale ga eso na noqu lewenikalasi. Au nanuma lesu na nona tukuna e dua: “Elva, o Jiova e sega ni vakayagataka tiko na kuita. Kua so ni yalodredre!” E tarai au sara ga na nona vosa vakadodonu.

Ni oti na vuli e Kiliati, keitou lesi e lewe lima i Namibia e Aferika. Sega ni dede sa 80 tale na neitou vuli iVolatabu. Au taleitaki Namibia kei na bula vakaulotu, ia au domona tale ga e dua na cauravou keitou vuli vata e Kiliati, e kaulotu tiko e Suwitisiladi. Ni oti ga e dua na yabaki e Namibia, au gole sara e Suwitisiladi meu lai tomani koya. Keirau vakamau, au tomani watiqu tale ga ena nona cakacaka vakaivakatawa dauveilakoyaki.

SOTAVA NA ITUVAKI DREDRE

Ni oti e lima na yabaki na neirau marautaka voli na veiqaravi vakaivakatawa dauveilakoyaki, keirau sureti sara me keirau veiqaravi ena Peceli e Suwitisiladi. Au marau meu maliwai ira e levu na itabaqase matua e Peceli.

Ni keirau tiko e Peceli, au rogoca e dua na itukutuku e vakidroataki au sara ga. A sega ni yalodina vei au o watiqu qai sega tale ga ni yalodina vei Jiova. A biuti au, dua na ka noqu veilecayaki! Kalougata nira tiko na taciqu matua ena vuvale e Peceli era vakayaloqaqataki au, au rawa kina ni vosota na ituvaki oya. Era dau rogoci au niu talaucaka na lomaqu, era kila tale ga na gauna au vinakata kina meu vakacegu. Na nodra vosa ni veivakacegui kei na nodra yalovinaka e vakaukauataki au ena gauna mosimosi qori, vukei au tale ga meu toro voleka vei Jiova.

Au vakananuma lesu na ka era tukuna na taciqu itabaqase era sotava mai e levu na ituvaki dredre. Dua vei ira qori o Madge Dunham. A tukuna ena dua na gauna: “Elva, ni o qaravi Jiova o na sotava e levu na ka ni veivakatovolei, ia e mosimosi duadua ke vakatovolei iko e dua o lomana. Qori sara ga na gauna mo toro volekati Jiova kina. Nanuma, o sega ni qaravi ira tiko na tamata sucu ivalavala ca, o qaravi Jiova ga!” Na ivakasala i Madge e vukei au meu vosota e levu na ituvaki dredre au sotava. Au vakadeitaka me kua ni vakaleqa na noqu veiwekani kei Jiova na ka e cakava o watiqu.

Ni toso na gauna, au nanuma meu sa lesu e Ositerelia meu lai painia, meu volekati ratou e vale. Niu biubiu tiko mai ena waqa, keitou veitalanoataka tiko eso na usutu vakaivolatabu kei na so na pasidia. A vakarorogo tiko e dua na turaga ni Norway o Arne Gjerde. E taleitaka na ka e rogoca. Emuri e dau gade vei ratou e vale o Arne, gade tale ga mai vei au e Serene. E toso sara vakayalo, a gole tale ga mai ina dina. Keirau vakamau ena 1963, ni oti e rua na yabaki e sucu na luvei keirau tagane o Gary.

DUA TALE NA ITUVAKI DREDRE

Keitou marautaka na neitou bula vakavuvale. Ni toso na gauna, a vakalevutaka o Arne na neitou vale me rau toki mai kina o rau na noqu qase. Ni oti e ono na yabaki na neirau vakamau, dua tale na ituvaki dredre e basika. A tauvi Arne na Kenisa ni mona. Au na lai sikovi koya e valenibula e veisiga, e taura e dua na gauna balavu na nona qaravi ena veisele e vakayagataki kina e dua na mataqali rarama (radiation therapy). A via bula vinaka mai ena dua na gauna, ia e tauvimate tale qai tauvi koya kina na strouk. E tukuni ni na vica ga na macawa na dede ni nona bula. Ia e qai bula o Arne. A suka i vale meu lai qaravi koya. Toso na gauna a rawa tale ni taubale, tomani tale ga na nona itavi vaqase ni ivavakoso. Na nona ivakarau ni rai kei na nona dau mamarau e mamada totolo kina na nona tauvimate, qai vakarawarawataka na noqu qaravi koya.

Ni oti e vica na yabaki ena 1986, e tauvimate tale o Arne. Rau sa takali na noqu itubutubu, keitou toki ena vanua totoka o Blue Mountains e taudaku kei Serene, e voleka tale ga vei ratou na neitou itokani. A qai vakamautaki Karin o Gary, e dua na iVakadinadina yaloyalovinaka, rau tukuna me keitou tiko vata ga. Ni oti e vica na vula, keitou toki ena dua na vale e sega ni yawa mai na vanua keirau a tiko kina vakaveiwatini.

Ena iotioti ni 18 na vula, a davo tu ga o Arne qai vinakati me qaravi e veigauna. Niu tu ga e vale ena levu na gauna, au na vakayagataka e rauta ni rua na aua e veisiga meu vulica kina na iVolatabu kei na ivola vakaivolatabu tale eso. Ena gauna kece qori, e levu na ivakasala vuku me baleta na ituvaki dredre au sotava au vulica kina. Era dau gade tale ga mai eso na itabaqase ena ivavakoso—eso vei ira qori era sa sotava oti na ituvaki qori. E vakayaloqaqataki au dina na nodra veisiko! A takali o Arne ena Epereli 2003, qai nuitaka tu na veivakaturi.

DAU TOKONI AU TU GA

Ena gauna au se itabagone kina, e dau qiqo vakalevu na noqu rai. Au qai raica ni so na gauna e sega ni dau yaco na ka eda namaka. Au marautaka e levu na veivakalougatataki, au sotava tale ga e rua na ituvaki dredre—nona sega ni yalodina na kequ isa, dua tale e takali. Ia e levu era dau veivakayaloqaqataki ra qai vakasalataki au. E dau tokoni au tu ga o koya e “Cecere na nona Bula”—na Kalou o Jiova. (Tani. 7:9) Na nona ivakasala e veisautaka na noqu ivakarau ni rai, au vakalougatataki kina ena cakacaka vakadaukaulotu. Ni basika na ituvaki dredre, ‘E vakaceguya na lomaqu na loloma i Jiova.’ (Same 94:18, 19) Au marautaka tale ga na nodra veitokani kei na nodra yalololoma na noqu vuvale kei ira na ‘itokani dina ena gauna ni rarawa.’ (Vkai. 17:17) Levu na itokani qori era itabaqase.

A taroga na peteriaki o Jope: “Sa tu na vuku vei ira na qase; kei na yalomatua vei ira sa vuqa na nodra siga?” (Jope 12:12) Niu raica lesu na noqu bula, au duavata kei na tikinivolatabu qori. Na nodra ivakasala na itabaqase e vukei au, e vakacegui au na nodra veitokoni, na nodra veitokani tale ga e vu ni veivakalougatataki. Au kalougata dina niu rawa ni maliwai ira.

Au sa dua na itabaqase nikua, niu sa yabaki 80. Na ka au sotava mai e vukei au meu dau vukei ira tale ga na itabaqase era gadreva na veivuke. Au dau taleitaka meu sikovi ira, mera vukei tale ga. Ia au marautaka tale ga na nodra veitokani o ira na itabagone. E vakasakiti na igu e tu vei ira, ni levu na ka era rawa ni cakava. Na gauna kece era mai kere ivakasala kina vei au na itabagone, au dau marau ni tokoni ira.

[iVakamacala e ra]

[iYaloyalo ena tabana e 14]

Painia kei Joy Lennox e Narrandera

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Elva kei ira na lewe ni vuvale e Peceli e Suwitisiladi ena 1960

[iYaloyalo ena tabana e 16]

Qaravi Arne ena nona tauvimate