O se Nanuma Tiko?

O taleitaka na ka o wilika ena itabataba ni Vale ni Vakatawa era se qai taba oti ga? Raica mada ke rawa ni o sauma e vica na taro oqo:

• Na cava e so na ka e ivakaraitaki vinaka kina o Ruci?

Na nona lomani Jiova, yalomalumalumu, yalololoma vei Neomai kei na nona yalewa dau cakacaka. Sa rauta mera kaya na tamata ni “yalewa yalododonu.” (Ruci 3:​11)​—4/15, tabana e 23-6.

• Eda kila vakacava ni o Jiova e kauaitaki ira na tamata wale?

A tukuna vei ira na Isireli mera kua ni vakalolomataki ira na dravudravua, ni o ira mada ga era a vakalolomataki mai Ijipita. (Lako Yani 22:​21-​24) O Jisu, e iyaloyalo kei Tamana, a kauaitaki ira dina na tamata wale. Dua na kena ivakaraitaki na nona digitaki ira na tagane era “sega so ni vuku, se tamata vuli” mera nona yapositolo. (Cakacaka 4:​13; Maciu 9:​36) Eda rawa gona ni vakatotomuria na Kalou ena noda kauaitaki ira na tani, me vakataki ira beka na itabagone.​—4/15, tabana e 28-​31.

• Eda kila vakacava ni kauaitaka o Jiova na ka eda cakava?

Na ivolatukutuku ena iVolatabu e vakaraitaka ni kauaitaka o Jiova na ka eda cakava. A kauaitaka na isoro a vakacabora o Epeli, e macala ni kauaitaka tale ga na noda “[i]madrali ni vakavinavinaka” kei “na vua ni tebenigusuda.” (Iperiu 13:15) O Jiova a kauaitaki Inoki tale ga, ni a saga me vakadonui koya o Jiova ena nona bulataka na ivakatagedegede ni bula savasava. A bau kauaitaka tale ga na Kalou na yada ni Sarifaci, e sega ni marama ni Isireli, ia a wasea na kakana lailai a tu vua vei Ilaijia na parofita. Macala ni kauaitaka o Jiova na cakacaka eda cakava ena vuku ni noda vakabauta.​—5/1, tabana e 28-​31.

• Na cava e rawa ni tukuni kina ni o ira na Jiu era tavuki ina lotu Vakarisito ena Penitiko 33 S.K., me lako mai, e gadrevi mera yalataki ira vua na Kalou?

Ena 1513 B.S.K., e yaco kina o Isireli makawa me matanitu yalataki vei Jiova. (Lako Yani 19:​3-8) Era sucu gona na itaba Jiu era qai muri mai ina matanitu yalataki oqo e vakarurugi ina veiyalayalati ni Lawa. Ia, a kauta tani o Jiova na veiyalayalati ni Lawa ena mate i Karisito ena 33 S.K. (Kolosa 2:​14, VV) Ni oti gona oya, o ira kece na Jiu era vinakata me vakadonuya na Kalou na nodra veiqaravi, sa dodonu mera yalayala vua na Kalou, ra qai papitaiso ena yaca i Jisu Karisito.​—5/15, tabana e 30-1.

• Me vakayagataki beka na ka boi vinaka ena sokalou dina nikua?

Ena kedra maliwa na Isireli makawa e dua na tiki bibi ni sokalou dina na vakamai ni ka boi vinaka. (Lako Yani 30:​37, 38; Vunau ni Soro 16:​12, 13) Ia na mate i Karisito sa mai bokoca na veiyalayalati ni Lawa, wili kina na vakamai ni ka boi vinaka. Sa na dui vakatau sara ga vua na lotu Vakarisito yadua ke via vakama na ka boi vinaka se sega, ena so na ituvaki e sega ni semati kei na sokalou. Na vakamai ni ka boi vinaka sa sega ni tiki ni sokalou dina nikua. Me kauaitaki tale ga na nodra rai na tani, me kua nira vakatarabetaki.​—6/1, tabana e 28-​30.

• Na cava e se qai kune vou ga oqo era sa vakasama tale tiko kina vakarua o ira na vakatitiqataka ni a bula dina o Jisu?

Veitalanoataki tiko vakalevu na kena kune e Isireli e dua na kato e buli mai na vatu cule. Rairai e kato sara mai na imatai ni senitiuri, qai volai toka ena dua na yasana na veivosa oqo: “O Jemesa, na luve i Josefa, na taci i Jisu.” Ra kaya e so, ni oqo “e dua na iyaya makawa duadua e kune me vakadinadinataki Jisu ena taudaku ni iVolatabu,” ni a bula dina o koya.​—6/15, tabana e 3-4.

• E vulica vakacava na tamata me bucina na loloma?

Era vulica taumada na loloma mai na ivakaraitaki kei na veituberi ni nodra itubutubu. Ni rau veilomani rau qai veidokai na veiwatini, era vulica kina na loloma na gone. (Efeso 5:​28; Taito 2:4) Ke dua e sega mada ga ni susugi ena vuvale veilomani, se rawa ga ni vulica na loloma ena nona ciqoma na veituberi vakatama i Jiova, na veivuke ni yalo tabu kei na nodra tokoni koya vakayalololoma na mataveitacini vakarisito.​—7/1, tabana e 4-7.

• O cei o Eusebius, na cava eda rawa ni vulica mai na nona bula?

O Eusebius e dua na daunitukutuku ni gauna makawa. Ena yabaki 324 S.K., a vakacavara kina na nona vola na ivola na History of the Christian Church, e tini na kena idaba. A vakabauta ni Kalou a se bula sara e liu, qai muri na Luvena, ia ni caka na bose vakairogorogo mai Nicaea sa lai duatani na vakabauta sa ciqoma. Kena ibalebale ni sa lai vakalecalecava tale ga kina na ivakaro i Jisu, ni na “sega ni vakavuravura” o koya e via nona imuri. (Joni 17:16)​—7/15, tabana e 29-​31.

• Sa veisau beka na rai i Jiova me baleta na nona vakatara ena gauna makawa me dua na tagane me levu na watina?

E sega ni veisau na rai i Jiova me baleta na tagane e levu na watina. (Malakai 3:6) A nona ituvatuvanaki na Kalou vua na imatai ni tagane me “kabita na watina” me rau lewe dua. (Vakatekivu 2:​24) Kaya tale ga o Jisu ke dua e sereka na watina qai lai vakawati tale, ia e sega ni vu ni nodrau veisere na dautagane, sa na wili vakadauyalewa. (Maciu 19:​4-6, 9) Sa mai muduka o Jiova na nona vakatara me dua na tagane me levu na watina ni sa tauyavu na ivavakoso lotu Vakarisito.​—8/1, tabana e 28.