“A Vunau ni Tamata Vuku”​—Sa iVurevure ni Bula

“A KA vakaidina na kena titobu ni nona vutu ni vuku kei na nona yalomatua na Kalou! sa sega ni kilai rawa na nona lewa, a sa sega ni kune na nonai valavala!” e kaya na yapositolo o Paula. (Roma 11:33) A kaya tale ga na peteriaki yalodina o Jope: “Sa vuku na lomana [na Kalou o Jiova].” (Jope 9:4) Io, e sega ni vakatauvatani rawa na nona vuku na Dauveibuli ni lomalagi kei na vuravura. Cava beka e rawa ni tukuni ena lawa se na nona Vosa volai na Dauveibuli?

E lagata na daunisame: “Sa vinaka sara na vunau i Jiova, ka sa saumaka na yalo: sa dina nai tukutuku i Jiova, ka sa vakavukui ira era sa sega ni vuku. Sa dodonu nai lesilesi i Jiova, ka sa vakamarautaka na yalo: sa savasava nai vakaro i Jiova, ka sa vakararamataka na matada.” (Same 19:​7, 8) Dua na ka na nona vakavinavinakataka na tui makawa kei Isireli o Solomoni na dina ni vosa oqo! E kaya: “A vunau ni tamata vuku sai vurevure ni bula me lako tani kina mai nai cori ni mate.” (Vosa Vakaibalebale 13:14) Ena imatai ni 13 na tikina ena Vosa Vakaibalebale wase 13, e vakaraitaka kina o Solomoni na sala e rawa ni vukei keda kina na ivakasala ena Vosa ni Kalou, me vakavinakataka na noda bula qai levei tale ga kina na veika e rawa ni veivakaleqai.

Mo Ciqoma na Veivakavulici

“A gone vuku sa rogoca nai vakavuvuli i tamana: ia ko koya na dauveivakalialiai sa sega ni rogoca ni sa vunauci,” e kaya na Vosa Vakaibalebale 13:1. Na veivakavulici ni tama e rawa ni malumu, e rawa tale ga ni kaukaua. E veivakavulici e liu, ke sega ni muri sa na qai totogitaki. Na gone vuku ena ciqoma na veivakavulici i tamana.

E kaya na iVolatabu: “O koya sa lomana ko Jiova, sa cudruva ko koya, ka sa yaviti ira kecega na luvena sa vinakata ko koya.” (Iperiu 12:6) Dua na sala e vakavulici keda kina na Tamada vakalomalagi oya ena nona Vosa volai na iVolatabu. Nida wilika ena veidokai na iVolatabu da qai vakayacora sara ga na ka eda vulica kina, e sa vakavulici keda tiko na nona Vosa. Oqo ena yaga vei keda baleta ni ka kece e tukuna o Jiova eda na vinaka ga kina.​—Aisea 48:17.

Dua tale na sala ni veivakavulici na veivakadodonutaki era dau cakava o ira eda vakabauta vata nira kauaitaka na noda ka vakayalo. Meda raica nodra ivakasala e yavutaki ena Vosa ni Kalou ni gole tiko mai vua na iVurevure ni ka dina, e sega ni nodra vakasama ga. Eda na vuku ke da ciqoma ni lako tiko mai vei Jiova. Nida cakava oqori eda sa veisautaka tiko kina noda vakasama me rawa nida vakavinakataka na noda kila na iVolatabu qai vakadodonutaka noda sala, ena yaga vei keda na veivakadodonutaki vaka oqori. Meda ciqoma tale ga vaka oya na ivakasala ena soqoni vakarisito kei na ivola era yavutaki ena iVolatabu. Na noda ciqoma gona na veika eda vulica ena vosa se na veika eda wilika eda sa vakavulici keda tiko kina.

Ia, ena yasana adua, era sega ni dau ciqoma na veivakavulici na dauveivakalialiai. E kaya kina e dua na ivola, “nira sega ni vinakata mera vakavulici nira nanuma nira kila na ka e vinaka duadua.” Era sega mada ga ni vakarorogo nira vunauci​—na sala kaukaua ni veivakavulici. Ia e rawa beka nira vakadinata ni cala nona veivakavulici na Tamada vakalomalagi? Ena sega vakadua ni cala o Jiova. Nona sega ni ciqoma na veivakavulici na dauveivakalialiai, ena lialia ga kina. E digia o Solomoni e vica na vosa vinaka me vakaraitaka kina na totoka ni kena dau ciqomi na veivakavulici!

Qarauna na Yamemu!

Nona vakabibitaka e dua na tui kei Isireli na veidusimaki ni Vosa ni Kalou ena ka eda tukuna, e vakatauvatana kina na gusu ina kau e dau vua. E kaya: “Ena kania na ka vinaka na tamata e na vua ni gusuna: ia na yalodra na dautalaidredre ena kana ka ni valavala kaukauwa.” (Vosa Vakaibalebale 13:2) Na vua ni gusu na ka e tukuni. Eda na dui tauca ga na vua ni ka eda tukuna. E kaya e dua na vuku, “ke dua e vosa vakayalovinaka me vinaka tiko ga kina na nona veimaliwai kei ira na nona itokani, ena kania na ka vinaka, ena bula vakacegu qai marau tale ga.” E veibasai sara ga kei koya na dauveivakaisini. Ena vakayacora na itovo kaukaua qai vakaleqai ira tale ga na tani. Ena sauti koya tale na itovo kaukaua e vakayacora. Ena tu ga ena mata ni nona katuba na icori ni mate.

E tomana o Solomoni: “O koya sa qarauna na gusuna sa maroroya na nona bula: ena rusa ga ko koya sa dalaga sara na tebenigusuna.” (Vosa Vakaibalebale 13:3) Na vosa vakalialia e rawa ni vakacacana na kena irogorogo e dua, e vakamosi yalo, ena yaco tale ga kina na veicati kei na veimoku. O ira na sega ni dau qarauna na ka era tukuna ena sega ni vakadonui ira na Kalou, era na totogitaki ena ka era tukuna. (Maciu 12:​36, 37) Io, ena vakabulai keda na noda qarauna na ka eda tukuna. Sala cava eda rawa ni vulica kina meda qarauna na gusuda?

Dua na sala rawarawa meda kua ni dauvosa. E kaya na iVolatabu: “Ni sa levu na vosa ena sega ni yali na ka ca.” (Vosa Vakaibalebale 10:19) Dua tale na sala oya meda vakasama ni bera nida vosa. E kaya e dua e uqeti vakalou me vola na iVolatabu: “Sa dua sa vosa me vaka sa suaka e nai seleiwau.” (Vosa Vakaibalebale 12:18) Ke sega ni vakasamataki na ka e tukuni, ena rarawa ga kina o koya e vosa vaka tale ga kina o koya e vakarorogo. Oya na vuna e vakasalataki keda kina na iVolatabu: “A lomana na yalododonu sa daunanuma na ka me kaya.”​—Vosa Vakaibalebale 15:28.

Mo Gumatua

E kaya o Solomoni: “Sa garogaro na lomana na vucesa, ka sega na ka e rawata: ia na lomana na dautara ka [se, “o koya sa gumatua,” NW] ena vakamamautaki.” (Vosa Vakaibalebale 13:4) E kaya e dua na ivola, “na ka e vakabibitaki tiko e ke [ena vosa vakaibalebale] ni sega ni yaga na garovi wale tu ga ni ka, na ka ga e bibi na gugumatua. O ira na vucesa era rawai ena gagadre wale . . . e kani ira, qai sega ni dua na ka era rawata kina.” Ia na lomana na dau gumatua ena vakamamautaki.

Cava e rawa ni tukuni vei ira na sega ni via yalataki ira vei Jiova nira sega ni vinakata mera vakacolati ena dua na itavi? Era na vakaraitaka nodra via bula ena vuravura vou ni Kalou, ia era tu vakarau beka mera cakava kina e dua na ka? E gadrevi vei ira na “lako mai na veivakararawataki levu” mera sa cakacakataka tiko nodra vakabauta na isoro i Jisu, ra yalataki ira vei Jiova, ra qai vakaraitaka na nodra yalayala ena nodra papitaiso ena wai.​—Vakatakila 7:​14, 15.

Dikeva mada na veika e okati ena kakavaki ni ilesilesi ni veiqaravi ena ivavakoso. Era vakacaucautaki na kakavaka yani na itavi vinaka oqo, e uqeta tale ga na iVolatabu. (1 Timoci 3:1) Ia e sega ni yala wale ga nona vinakata me vakaitavi. Ena gadrevi me bucina na kena itovo kei na veika e vinakati me kakavaka kina na ilesilesi ni veiqaravi. Oqo ena gadrevi kina vua na tamata yadua na sasaga vagumatua.

Yalododonu​—E Veimaroroi

Na tamata yalododonu e bucina na itovo vakalou qai dau vosa dina tale ga. E kila ni veisaqasaqa kei na lawa i Jiova na lasu. (Vosa Vakaibalebale 6:​16-​19; Kolosa 3:9) Ena tikina oqo e kaya kina o Solomoni: “Sa cata ni vosa lasu na yalododonu: ia na tamata ca sa ka vakasisila, ka sa vakamaduataki.” (Vosa Vakaibalebale 13:5) Na tamata yalododonu ena sega wale ga ni levea na lasu ena cata sara ga. E kila ni lasu kece ga ena vakacaraka na veiwekani vakatamata. Kuria oya, era sega ni dau nuitaki o ira na daulasu. Ni lasu na tamata ca e vakasisila na ka e cakava, ena madua ga kina.

Na yaga ni kena vakayacori na ka e dodonu ena mata ni Kalou, e kaya kina na tui vuku: “A nonai valavala dodonu na tamata dodonu sa maroroi koya e na sala: ia na nona caka ca na tamata ca sa vukici koya.” (Vosa Vakaibalebale 13:6) Me vaka ga na vanua ni ivakaruru ena vaka tale ga oya na yalododonu ni na taqomaka na tamata, ia na ivakarau ca ena sega.

Kua ni Vakalecaleca

Nona kila vinaka na bula ni tamata e dua na tui kei Isireli, e kaya kina: “E dua sa vakavutuniyautaki koya, ka sa sega na nona ka; sa dua tani sa vakadravudravuataki koya, ka sa levu tu ga na nonai yau.” (Vosa Vakaibalebale 13:7) E dau veivakacalai gona na irairai ni tamata. E so na dravudravua era na vakalecaleca nira vutuniyau​—era na cakava beka vakarairai, me vaka era tamata rawati ira, se mera vakavinakataki ira ena matadra na tani. Na tamata vutuniyau e rawa ni vakalecaleca me dravudravua, me vunitaka kina nona iyau.

E sega ni vinaka na vakalecaleca se na caka vakavuni ni dua na ka. Ke lailai na veika eda taukena, da qai volia na veika e saulevu meda vakaraitaka kina nida rawati keda, e rawa sara ga nida na vakayalia kina na veika meda na bula rawa kina kei na noda vuvale. Ena yasana adua o koya e vutuniyau qai vakalecaleca ni dravudravua e tamata mamaqi, ena sega ni dokai qai sega tale ga ni vakila na marau ni soli ka. (Cakacaka 20:35) Ena vakilai ga na bula marau ena noda dau dina.

Me Rawarawa na Ka O Vinakata

E kaya o Solomoni: “Sai voli ni nona bula na tamata na nonai yau; ia sa sega ni vakarogoca ni sa vunauci, ko koya na dravudravua.” (Vosa Vakaibalebale 13:8) Cava beka e tukuni tiko ena vosa ni vuku oqo?

E vinaka na vutuniyau, ia ena sega ga ni vakatau na bula marau ni tu vei keda na iyau. Ena gauna dredre eda bula tu kina oqo, era rivarivabitaka na vutuniyau kei na nodra vuvale na nodra na vesu vakaukaua, me qai soli e dua na iyau mera sereki kina. Ena so na gauna era dau solia na ilavo na vutuniyau mera sereki kina se dua ga na lewe ni nodra vuvale e sa vesu tu. E levu ga na gauna era dau vakamatei na vesuki. Na mataqali leqa vaka oqo era na rivarivabitaka tu ga na vutuniyau.

Ia e sega ni vaka oya o ira e lailai na ka e tu vei ira. Ena sega beka ni vinaka sara na ivakarau ni nodra bula se levu na ka era taukena me vaka era marautaka tiko na vutuniyau, ia era na sega ga ni vesuki vakaukaua vei ira na dau veivesu. Era na kalougata tale ga o ira e rawarawa nodra bula ra qai sega ni vakalusi gauna ena qarai ni iyau.​—2 Timoci 2:4.

Reki ena “Rarama”

E tomana tiko ga nona vakaraitaka o Solomoni na kena yaga vei keda na vakayacori ni veika ena sala i Jiova. E kaya: “A nodra rarama na yalododonu sa reki: ia na nodra cina na tamata ca ena bokoci ga.”​—Vosa Vakaibalebale 13:9.

Na cina e vakatakarakarataka na veika e vakararamataka noda sala ni bula. ‘Na Vosa ni Kalou e cina ina yavadra na yalododonu qai vakararamataka nodra sala.’ (Same 119:105) E tu kina na kila e yaga tawamudu, kei na nona vuku na Dauveibuli. Na noda vakalevutaka tiko ga na noda kila na loma ni Kalou kei na nona inaki, na kena sa qai rarama tiko ga na cina vakayalo e tuberi keda tiko. E vakavu reki dina! Ni sa vaka oya, cava ga me vagolei tani kina noda vakasama ena vuku vakavuravura se o koya e “vakatokai vakailasu me vuku”?—1 Timoci 6:​20; 1 Korinica 1:​20; Kolosa 2:8.

Ke mani vakacava tu na rarama ni nona cina na tamata ca se na levu ni ka e rawata, ena tiko ga na gauna ena boko kina nona cina. Ena tini ena vanua buto ni na tacori kina na yavana. Kuria oya, ena sega “na kenai sau vinaka.”​—Vosa Vakaibalebale 24:20.

Cava meda cakava ke da tu ena dua na ituvaki eda sega ni kila na ka meda cakava? Ia vakacava ke da sega ni vakadeitaka ni dodonu meda vakatulewa kina se sega? E veivakasalataki na Vosa Vakaibalebale 13:10: “A yaloviavialevu ga sa tubu kina na veileti.” Noda cakava na ka eda sega ni kila se na ka e sega ni dodonu meda vakatulewa kina, eda na vakatubu veileti ga kina vei ira na tani. E sega li ni vinaka meda kere ivakasala vei ira na vuku kei ira na yalomatua? E kaya na tui vuku: “Ko ira sa vakavulici vinaka sa nodra ga na vuku.”

Qarauna na Vakanuinuikara

E rawa ni yaga na veika e vakayagataki kina na ilavo. E vinaka cake ni tu vei keda na ilavo e veirauti mai na bula vakaloloma ni dravudravua. (Dauvunau 7:​11, 12) Ia, e rawa ni veivakacalai na iyau e rawati vakatawadodonu. E veivakasalataki kina o Solomoni: “Ai yau sa rawa wale tu ena vakalailaitaki: ia ko koya sa rawata e na dautara ka ena vakalevutaki.”​—Vosa Vakaibalebale 13:11.

Dikeva mada na idre ni veimauilavo. O koya na dau veimauilavo ena rawa ni veimautaka na ilavo e bunoca qai namaka ni na rawata kina e dua na ilavo levu. Ia ke cakava wasoma e sa na vakaleqa tiko kina na nodratou bula na lewe ni nona vuvale! Ia vakacava ke qaqa? Ni rawarawa ga nona rawata na ilavo oya, ena sega tale ga ni kauaitaka vakabibi na kena yaga. Kuria oya ena sega tale ga ni tu vua na kila me vakayagataka vinaka kina na nona icocovi. Ena sega beka ni totolo na kena yali yani me vaka ga na totolo ni nona rawata? Ena yasana adua, e dau kumuni vakamalua na iyau e rawati ena cakacaka vagumatua​—na kena soqoni tiko vakamalua e rawa ni vakayagataki ena veika e yaga.

E kaya o Solomoni: “Ni vakaberaberataki na ka sa nuitaki tiko sa dau oca kina na yaloda: ia sa kau ni bula ni sa rawa tu na ka e domoni.” (Vosa Vakaibalebale 13:12) Na kena sega ni vakayacori na ka e nuitaki e dau veivakayalolailaitaki qai oca kina na lomada. E dau yaco oqo ena veisiga. Ia e sega ni yaco oqo ena ka e yavutaki ena Vosa ni Kalou. Eda rawa ni nuitaka vakatabakidua ni na vakayacori. Ia na veika mada ga eda nanuma ni berabera ena sega ga ni veivakayalolailaitaki.

Kena ivakaraitaki, eda kila ni sa voleka na vuravura vou ni Kalou. (2 Pita 3:​13) Eda namaka ena marau na kena vakayacori na veika e yalataka na Kalou. Vakacava ga ke da vakayagataka na gauna ni wawa meda vakaogai keda tiko kina ena “cakacaka ni Turaga,” da vakayaloqaqataki ira eda vakabauta vata, da qai tara cake tiko ga na veiwekani voleka kei Jiova? Ena sega ni ‘oca na lomada’ nida vakasinaiti ena marau. (1 Korinica 15:58; Iperiu 10:​24, 25; Jemesa 4:8) Ni sa vakayacori na ka e namaki tiko mai vakabalavu, ena vaka sara ga na vunikau ni bula​—ena veivakabulabulataki dina.

E iVurevure ni Bula na Lawa ni Kalou

Na kena vakamatatataki na bibi ni noda talairawarawa vua na Kalou, e kaya na Vosa Vakaibalebale 13:13: “O koya sa beca na vosa ena rusa: ia ko koya sa rerevaka nai vakaro ena vakacegui kina.” Kevaka e sega ni vakayacora na ka e yalataka o koya e dinau ena nona sega ni sauma, e sa vakayalia na ka e vakayagataki ena nona yalayala. Eda na vaka tale ga oya ke da sega ni muria na ivakaro ni Kalou. Cava eda na vakayalia kina?

“A vunau ni tamata vuku sai vurevure ni bula me lako tani kina mai nai cori ni mate.” (Vosa Vakaibalebale 13:14) Noda sega ni muria na ivakasala vuku ni Kalou o Jiova, eda sa vakayalia tiko kina na ivakasala ena rawa ni vukei keda meda bula vinaka da qai bula balavu tale ga kina. Sa na dua dina na lusi levu! E ka vakavuku noda muria vakavoleka na Vosa ni Kalou, ena uqeta noda vakasama, na ka eda tukuna kei na ka eda cakava.​—2 Korinica 10:5; Kolosa 1:​10.

[iYaloyalo ena tabana e 23]

Na muri ni ivakasala vakaivolatabu e sala vinaka ni noda vakavulici keda

[iYaloyalo ena tabana e 24]

“A lomana na yalododonu sa daunanuma na ka me kaya”

[iYaloyalo ena tabana e 24, 25]

E marautaki noda vakaogai keda ena “cakacaka ni Turaga”