“Sa Lako na Kedrai Rogorogo ki Vuravura Taucoko”

“Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu.”​—MACIU 28:19, VV.

1, 2. (a) Na itavi cava a lesia o Jisu vei ira na nona tisaipeli? (b) Cava e vukei ira na lotu Vakarisito ena imatai ni senitiuri mera vunau vakalevu?

NI SE bera toka ga ni lesu i lomalagi o Jisu, a lesia e dua na itavi vei ira nona tisaipeli. A kaya vei ira: “Dou lako yani ka qisi ira me ra noqu tisaipeli na lewe ni veivanua kece ga, ka papitaisotaki ira e na yaca ni Tamamudou kei na Luvena kei na Yalo Tabu.” (Maciu 28:19, VV) E sega ni cakacaka lailai oya!

² Vakasamataka mada! Ena Penitiko 33 S.K., a sovaraki na yalo tabu vei ira e rauta ni 120 na tisaipeli, ra qai tekivu cakava nodra ilesilesi ena nodra tukuna vei ira tale na so ni o Jisu na Mesaia yalataki ena rawati kina na bula. (Cakacaka 2:1-36) Ena rawa vakacava vei ira na ilawalawa lailai oqo mera tarai ira na “lewe ni veivanua kece ga”? Ena rai vakatamata sa na sega tu ga ni rawa, ia “sa rawarawa vua na Kalou na ka kecega.” (Maciu 19:26) A tokoni ira gona na lotu Vakarisito taumada na yalo tabu i Jiova, ra qai sega ni wele. (Sakaraia 4:6; 2 Timoci 4:2) O koya gona, ena loma ni vicasagavulu wale ga na yabaki, sa rawa vei Paula me kaya ni sa vunautaki na itukutuku vinaka “vei ira na tamata kecega sa tiko e ruku i lomalagi.”​—Kolosa 1:23.

3. Na cava a vakaruguta na “witi” dina Vakarisito?

³ E tete vakalevu ena imatai ni senitiuri na sokalou dina. Ia, a parofisaitaka o Jisu ni na yaco na gauna ena kaburaka kina o Setani na “sila ca” me vakaruguta na “witi” me vica vata na senitiuri, me yacova na gauna ni tatamusuki. A qai yaco dina na parofisai oqo ni ratou sa mate na yapositolo.​—Maciu 13:24-39.

Tubu Totolo Nikua

4, 5. Me tekivu ena 1919, na cakacaka cava sa ra tekivu vakayacora na lotu Vakarisito lumuti, ia na cava e itavi levu kina?

⁴ Ena 1919, sa qai kena gauna me wasei kina na witi dina Vakarisito mai na sila ca. Era kila na lotu Vakarisito lumuti ni se dodonu tiko ga me vakayacori na ilesilesi bibi i Jisu. Era vakabauta deivaki nira sa bula tu ena “iotioti ni veisiga” ra qai kila na parofisai i Jisu, e kaya: “[E]na vunautaki mada na i Tukutuku Vinaka ni matanitu ki na vuravura taucoko, me i vakadinadina ki na veivanua kece ga, sa na qai yaco mai na i vakataotioti.” (2 Timoci 3:1, NW; Maciu 24:14, VV) Io, era kila ni se levu tu na cakacaka.

⁵ Ia, me vakataki ira ga na tisaipeli ena 33 S.K., era vakacolati na lotu Vakarisito lumuti ena dua na itavi levu. O ira oqo era le vica ga na udolu, ena vica wale ga na vanua. Era na vunautaka vakacava na itukutuku vinaka “ki na vuravura taucoko”? Nanuma tiko, ni sa tubu na lewe i vuravura mai na 300 na milioni ena gauna i Sisa ina volekata na 2 na bilioni ni oti na iMatai ni iValu Levu. Vaka kina ena loma ni ika20 ni senitiuri, a tubu tiko ga na iwiliwili ni lewe i vuravura.

6. Sa vakacava na levu ni kena vakatetei na itukutuku vinaka ena veiyabaki ni 1930?

⁶ Era sega ni yalolailai na dauveiqaravi lumuti i Jiova me vakataki ira na tacidra ena imatai ni senitiuri, era cakava na ilesilesi oqo ena nodra vakabauti Jiova vakatabakidua, qai vukei ira na yalo tabu. Ni qai yacova na veimama ni veiyabaki ni 1930, rauta ni 56,000 na dauvunau sa ra kacivaka na ka dina vakaivolatabu ena 115 na vanua. E levu sara na cakacaka sa caka oti, ia se vo tale e levu.

7. (a) Na itavi levu cava tale era sotava na lotu Vakarisito lumuti? (b) Sa vakacava na toso ni kumukumuni ena nodra veitokoni na ‘so tani tale na sipi’?

⁷ Dua tale na itavi levu e basika ni sa qai matata vinaka na kedra ivakatakilakila “nai soqosoqo levu” e cavuti ena Vakatakila 7:9, ia ena dua tale na yasana era na vukei tale ga kina na lotu Vakarisito gugumatua oya. O ira na ‘so tani tale na sipi’ e sega ni kilai na kedra iwiliwili era nuitaka na bula e vuravura, e dodonu mera na kumuni mai na “veimataqali, kei na veimatanitu, kei na duivosavosa.” (Joni 10:16) Era na ‘qaravi Jiova ena siga kei na bogi.’ (Vakatakila 7:15) Kena ibalebale oya nira na veivuke ena cakacaka vakavunau kei na veivakavulici. (Aisea 61:⁠5) Na ka oqo era marau sara kina na lotu Vakarisito lumuti nira raica na tubu ni kedra iwiliwili na dauvunau mai na vica vata na udolu ina vica na milioni. Ena yabaki 2003, e rawati kina na iwiliwili levu duadua nira le 6,429,351 era vakaitavi ena cakacaka vakavunau—⁠e levu vei ira oqo era lewe ni isoqosoqo levu.a Era vakavinavinakataka na lotu Vakarisito lumuti na veivuke oqo. O ira tale ga na so tani tale na sipi era vakavinavinakataka na itavi dokai mera tokoni ira na tacidra lumuti.—Maciu 25:34-40.

8. Na cava era cakava na iVakadinadina i Jiova ena iKarua ni iValu Levu, dina ni levu kina na veitusaqati?

⁸ Ni sa macala tale na ilawalawa e vaka na witi, e vala sara kei koya o Setani. (Vakatakila 12:17) Na cava e cakava nira sa basika na isoqosoqo levu? E saqati ira sara vakaukaua! Sega ni vakabekataki ni o Setani sara ga a vakavuna na kena saqati e vuravura taucoko na sokalou dina ena iKarua ni iValu Levu. Ena ito ruarua ni veiraravui, era tusaqati sara kina vakalevu na lotu Vakarisito. Levu na tacida tagane kei na yalewa era vakatovolei sara vakaca, e so era mate ena vuku ni nodra vakabauta. Ia, ena veika era cakava era vakaraitaka kina nira duavata kei na daunisame: “E na vuku ni Kalou ka’u na reki e na nona vosa, au sa vakararavi tiko vua na Kalou; au na sega ni rerevaka na ka era cakava rawa vei au na tamata.” (Same 56:4; Maciu 10:28) Era tudei kece na lotu Vakarisito lumuti kei ira na so tani tale na sipi ni vakaukauataki ira na yalo tabu i Jiova. (2 Korinica 4:7) Oya na vuna, “sa tete tiko ga [kina] na vosa ni Kalou.” (Cakacaka 6:7, VV) Ena 1939, ni kacabote na ivalu, e 72,475 na lotu Vakarisito e ripotetaki nira vakaitavi ena cakacaka vakavunau. Ia, na ripote mada ga e tauri rawa ena 1945, na yabaki e cava kina na ivalu, e vakaraitaka ni 156,299 na iVakadinadina era a kacivaka tiko na itukutuku vinaka. Druka sara ga e ke o Setani!

9. Na rua na koronivuli vou cava a tauyavutaki ena iKarua ni iValu Levu?

⁹ Na tiko yavavala ena iKarua ni iValu Levu e matata kina nira sega ni vakabekataka na tamata i Jiova ni na vakayacori ga na cakacaka vakavunau. E laurai oqo ena 1943, ni se kaukaua sara tu ga na ivalu, a tauyavutaki kina e rua na koronivuli vou. Kena imatai, e vakatokai nikua me Koronivuli ni Vuli Vunau, me na vakayacori ena ivavakoso kece mera vakavulici kina na iVakadinadina yadudua ena vunau kei na nodra vakavulici e so mera tisaipeli. Na kena ikarua, na Watchtower Bible School of Gilead, mera vakavulici kina na daukaulotu era na vakarabailevutaka na cakacaka vakavunau e vanua tani. Io, ni sa cava na ivalu, sa ra tu vakarau na lotu Vakarisito dina mera qarava e levu tale na cakacaka.

10. E laurai vakacava nodra gugumatua na tamata i Jiova ena 2003?

¹⁰ E yaga sara na veika e vakayacori kina! Ena Koronivuli ni Vuli Vunau, era vakavulici kece kina—na gone kei na qase, itubutubu kei na luvedra, o ira sara mada ga na malumalumu—⁠sa ra vakaitavi ra qai tomana tiko ga ni vakayacora na ilesilesi bibi i Jisu. (Same 148:12, 13; Joeli 2:28, 29) Ena yabaki 2003, e rauta ni 825,185 era vakaraitaka e veivula nodra sega ni wele ena nodra vakaitavi vagauna se veigauna kece ena cakacaka vakapainia. Ena yabaki vata oya, era vakayagataka kina na iVakadinadina i Jiova e 1,234,796,477 na aua ena nodra wasea na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou vei ira tale na so. E marautaka dina o Jiova na nodra gugumatua na nona tamata!

Vunau e Vanua Tani

11, 12. Na ivakaraitaki cava e dusia na nodra cakacaka levu na daukaulotu?

¹¹ Ena veiyabaki sa sivi, e dua na cakacaka levu sa ra vakayacora o ira era tuvaitutu mai Kiliati vaka kina vei ira na vuli mai na koronivuli se qai tekivu ga oqo, na Koronivuli ni Vuli Veiqaravi Vakaitalatala. Me kena ivakaraitaki e Brazil, ni yaco yani e kea na imatai ni daukaulotu ena 1945, era se lailai ga mai na 400 na levu ni dautukutuku. O ira oqo kei ira tale e so na daukaulotu era qai muri yani, era cakacaka vata sara kei ira na tacidra gugumatua e Brazil, mani vakalougatataka vakalevu o Jiova nodra sasaga. Ena ka mada ga ni marau vua e dua e nanuma lesu na gauna oya me raica ni rawati e Brazil na iwiliwili levu duadua ni dautukutuku, nira le 607,362 ena 2003!

¹² Dikevi Japani mada. Ni bera na iKarua ni iValu levu, a rauta ni duanadrau ga era dau vunautaka na Matanitu ni Kalou. Donuya na ivalu, a vakalailaitaka na kedra iwiliwili na veivakacacani mosimosi, ia ni sa lai cava na ivalu, sa vica wale toka ga na iVakadinadina era bula tiko vakayalo vaka kina vakayago. (Vosa Vakaibalebale 14:32) Dua na ka nodra marau na le vica era a yalodina tiko ga mera sota ena 1949 kei ira na imatai ni 13 na daukaulotu era vakavulici mai Kiliati. E totolo tale ga nodra taleitaka na daukaulotu nodra gugumatua kei na nodra veikauaitaki na tacidra e Japani. Ni oti e 50 na yabaki, ena yabaki 2003, e yacova kina o Japani na iwiliwili levu duadua ni dautukutuku nira le 217,508! O Jiova sa vakalougatataka dina na nona tamata ena vanua oqo. E vaka tale ga oqo na veika e ripotetaki mai na levu tale na vanua. Sa ra bau cau dina ena vakatetei ni itukutuku vinaka o ira na lai vunau e veivanua tani. Ena 2003 gona, sa rogoci kina oqori ena 235 na vanua, yanuyanu, kei na yalava e veiyasa i vuravura. Io, sa ra lako tiko mai na isoqosoqo levu ena “veivanua kece ga.”

“Mai na . . . Veimataqali, kei na Veimatanitu, kei na Duivosavosa”

13, 14. Ena sala cava a vakaraitaka kina o Jiova na yaga ni kena vunautaki na itukutuku vinaka ena “duivosavosa”?

¹³ Na imatai ni cakamana e volatukutukutaki ni oti nodra lumuti na tisaipeli ena yalo tabu ena Penitiko 33 S.K., oya na nodra vosataka na veimataqali vosa vei ira na lewe vuqa na vakarorogo. O ira kece na vakarorogo era vosataka beka e dua na vosa e vosataki raraba, de dua na vosa vakirisi. Nira “tamata lotu,” e kena irairai nira kila na vunau e caka ena valenisoro ena vosa vakaiperiu. Ia a tarai ira vakalevu sara na nodra rogoca na itukutuku vinaka ena nodra vosa ga.—Cakacaka 2:5, 7-12.

¹⁴ Nikua tale ga, e levu na vosa era vakayagataki ena cakacaka vakavunau. Na isoqosoqo levu e parofisaitaki nira na sega wale ga ni lako mai na veivanua ia mai na “veimataqali, kei na veimatanitu, kei na duivosavosa.” E duavata kei na tikina oqo na parofisai i Jiova ena vuku i Sakaraia: “Era na mai taura na tutu ni nonai sulu e dua na Jiu, e lewe tini na tamata era duivosavosa mai na veivanua kecega, ka kaya, Keitou na lako vata kei kemudou: ni keitou sa rogoca sa tiko vata kei kemudou na Kalou.” (Sakaraia 8:23) E dina ni sa sega vei ira na iVakadinadina i Jiova na isolisoli mera vosataka e levu na vosa, ia era kila na yaga ni nodra veivakavulici ena vosa era vosataka na lewenivanua.

15, 16. Sa ra colata vakacava na daukaulotu kei ira tale e so na itavi levu mera vunau ena vosa ni vanua era veiqaravi kina?

¹⁵ Nikua, sa vica ga na vosa e vosataki raraba, me vaka na vosa vakavalagi, vakavaranise, kei na vakasipeni. Ia, vei ira era biuta nodra vanua mera lai veiqaravi e vanua tani, era saga mera vulica na kena vosa me matata kina na itukutuku vinaka vei ira “era sa vakarau tu me vinakata na bula tawa mudu.” (Cakacaka 13:48) E rawa ni itavi levu sara toka oya. Nira vinakata na tacida mai Tuvalu me dua nodra ivola ena nodra vosa, a mani bole sara e dua na daukaulotu. Me vaka ni sega tu na ivolavosa, sa mani tekivu kumuna vata na vosa vakatuvalu kei na kedra ibalebale. Yaco na gauna, sa tabaki ena vosa vakatuvalu na ivola E Rawa Mo Bula Tawamudu ena Parataisi e Vuravura.b Nira yaco na daukaulotu e Curaçao, e sega tu na ivola vakaivolatabu kei na ivolavosa ni vosa ni vanua oya, na Papiamento. Levu tale ga na duiyaloyalo me baleta na volai ni nodra vosa. Ia, ena loma ga ni rua na yabaki erau tiko kina na daukaulotu e kea, sa tabaki na imatai ni nodra ivolacebaceba vakaivolatabu ena nodra vosa. Nikua, na vosa na Papiamento e dua vei ira na 133 na vosa e tabaki ena duavata ga na gauna kei Na Vale ni Vakatawa vakavalagi.

¹⁶ Mai Namibia, na imatai ni daukaulotu erau yaco e kea erau sega ni raica rawa e dua na iVakadinadina me vukei rau ena vakadewa. Kena ikuri, ni dua vei ira na vosa e kea e vakatokai na Nama, sa rui dravudravua, e sega mada ga kina na vosa e dau vakayagataki vakalevu me vaka na “uasivi.” E kaya e dua na daukaulotu: “Au dau vakayagataki ira na qasenivuli era vuli iVolatabu tiko mera vakadewataka na noda ivola. Ni se lailai ga na nodra kila na ka dina, au dau dabe kei ira nira vakadewa tiko, meu raica me donu vinaka na iyatuvosa yadua.” Ia, a mani vakadewataki na ivolacebaceba Life in a New World ena va tale na vosa vaka Namibia. Nikua, sa dau tabaki na kena Vale ni Vakatawa ena vosa vaka Kwanyama kei na vosa vaka Ndonga.

17, 18. Na itavi levu cava e qaravi e Mexico kei na so tale na vanua?

¹⁷ Mai Mexico, e vakayagataki raraba kina na vosa vakasipeni. Ia, ni bera nira yaco e kea na kai Sipeni, sa dau vakayagataki tu e levu na vosa, e so era se vakayagataki tiko ga. Oya na vuna e tabaki kina ena vitu na vosa na ivola ni iVakadinadina i Jiova e kea, qai tabaki tale ga na vosa vagalu. Na Noda Cakacaka Vakaitalatala ena vosa vaka Maya e imatai sara ga ni ivola me tabaki ena nodra vosa na Idia ni Amerika. Io, e vica vata na udolu na Maya, Aztecs, kei na so tale era lewe ni 572,530 na dautukutuku ni Matanitu ni Kalou e Mexico.

¹⁸ Ena noda itabagauna oqo, e dua na iwiliwili levu era dro i vanua tani nira isenivalu, se ra toki ena vuku ni bula vakailavo. Oya na vuna, e imatai kina ni gauna vei ira e levu na vanua me dua nodra yalava levu e duatani na kena vosa. Era bole sara na iVakadinadina i Jiova mera qarava na itavi oqo. Mai Itali, me kena ivakaraitaki, era tiko kina na ivavakoso kei na iwasewase lalai ena 22 na vosa, e sega ni okati kina na vosa vakaitali. Mera vukei na tacida mera vunau vei ira era vosataka e so tale na vosa, e tuvanaki na vuli me vakavulici kina e 16 na vosa, okati kina na vosa vagalu vakaitali. Ena levu tale na vanua, sa ra sasaga tale tiko ga vaka oqo na iVakadinadina i Jiova mera tarai kina e levu na curuvanua. Io, ena veivuke i Jiova, sa ra lako tiko mai kina na isoqosoqo levu mai na levu na matatamata e duidui nodra vosa.

“Ki Vuravura Taucoko”

19, 20. Na veivosa cava i Paula sa vakayacori tiko ena kena ivakatagedegede sara e cake ena noda gauna oqo? Vakamacalataka.

¹⁹ Ena imatai ni senitiuri, a vola na yapositolo o Paula: “Era sa sega li ni rogoca? E dina sa vakakina, sa lako na kedrai rogorogo ki vuravura taucoko, kei na nodra vosa ki nai yalayala kei vuravura.” (Roma 10:18) Ke dina oya ena imatai ni senitiuri, sa na qai wacava sara nikua! Vica na milioni—⁠kena irairai ni levu cake mai na veitabagauna sa sivi yani—⁠era kaya tiko: “Au na vakavinavinaka vei Jiova e na gauna kecega; ena tikotiko ga e na gusuqu na vakamolimoli vua.”—Same 34:1.

²⁰ Kena ikuri, sa qai toso ga na cakacaka. E tubu tiko ga na iwiliwili ni dautukutuku ni Matanitu ni Kalou. Sa qai levu ga na gauna e vakayagataki ena cakacaka vakavunau. E vica vata na milioni na veisikovi lesu qai drau vakaudolu era vuli iVolatabu. Sa qai levu ga era tataleitaki. Ena iVakananumi ni Mate i Jisu ena yabaki sa oti, era tiko kina na iwiliwili levu duadua, era lewe 16,097,622. Macala e ke, ni se levu na cakacaka me na vakayacori. Meda vakatotomuria tiko mada ga nodra ivakaraitaki na tacida era vosota na veitusaqati ca sara. Meda vakatotomuria tale ga nodra gugumatua na tacida se tekivu sara mai na 1919 na nodra qaravi Jiova. Meda duavata mada ga ni vakarogoya na vosa ni daunisame: “Ia me vakavinavinaka vei Jiova na ka kecega sa cegu rawa. Dou ia vei Jiova na vakavinavinaka.”​—Same 150:6.

[iVakamacala e ra]

Vakamacalataka Mada

• Na cakacaka cava era tekivu vakayacora na tacida ena 1919, ia na cava e itavi levu kina?

• O cei era kumuni mera tokona na cakacaka vakavunau?

• Na cava sa ra rawata na daukaulotu kei ira tale e so era veiqaravi e vanua tani?

• Na ivakadinadina cava o rawa ni cavuta me vakaraitaka ni sa vakalougatataka tiko o Jiova nodra cakacaka na nona tamata?

[Chart ena tabana e 18-21]

2003 RIPOTE NI YABAKI VAKACAKACAKA NI IVAKADINADINA I JIOVA E VURAVURA

(Raica na bound volume)

[iYaloyalo ena tabana e 15]

Na tiko yavavala ena iKarua ni iValu Levu e sega ni vakavuna mera vakabekataka kina na lotu Vakarisito ni na vunautaki na itukutuku vinaka

[Credit Line]

Gasaukuro: U.S. Navy photo; others: U.S. Coast Guard photo

[iYaloyalo ena tabana e 16, 17]

Na isoqosoqo levu era na lako mai na veimataqali kei na duivosavosa