‘Kauta Mai na iVolavivigi, Vakabibi na Kena e Caka ena Kuli ni Manumanu’
QORI na vosa a cavuta na yapositolo o Paula vua na nona itokani daukaulotu o Timoci me kauta mai vua eso na ivola. Na ivolavivigi cava kei na kena e caka ena kuli ni manumanu a vakaibalebaletaka tiko o Paula? Na cava e tukuna kina qori? Na cava eda vulica ena nona kerekere?
Ena gauna a vola kina na vosa qori o Paula ena veimama ni imatai ni senitiuri S.K., na 39 na ivola ni iVolatabu vakaIperiu a wasei me 22 se 24 na ivola, e levu na ivola qori a rairai volai ena duidui ivolavivigi. E tukuna o Parofesa Alan Millard ni o ira na ivolavivigi qori era saulevu, ia “era . . . taukena tu na vutuniyau.” Eso e tiko mada ga vei ira e dua na ivolavivigi. Me kena ivakaraitaki, a tiko ena nona kareti na matanivanua ni Iciopea e dua na ivolavivigi qai “wilika tiko vakadomoilevu na ivola i Aisea na parofita.” Na turaga qori e “nona dauniyau o Kadasi, na ranadi ni Iciopea, e nona vakailesilesi liu tale ga.” Rairai a vutuniyau na turaga qo me rawa ni taukena eso na iwase ni iVolatabu.—Caka. 8:27, 28.
Ena nona kerekere o Paula vei Timoci, a vola kina: “Ena gauna o lako mai kina, kauta mai na kote au a biuta tu yani vei Kaposi e Tiroa, kei na ivolavivigi, vakabibi na kena e caka ena kuli ni manumanu.” (2 Tim. 4:13) Qo e vakaraitaka ni levu na ivola e taukena o Paula. Mai na ivola kece a taukena o Paula, e bibi duadua vua na Vosa ni Kalou. Me baleta na matavosa e cavuti mai cake, “na kena e caka ena kuli ni manumanu,” e tukuna kina o A. T. Robertson e dua na vuku ni iVolatabu: “Qori e rairai kedra ilavelave na ivola ena Veiyalayalati Makawa, ni kena e caka ena kuli ni manumanu e saulevu mai na kena e caka ena kuta.” Ni se gone o Paula, a ‘vakavulici koya o Kamelieli,’ e dua e dau veivakavulici ena lawa a soli vei Mosese, ra qai dokai koya na tamata. Eda kila e keri ni a tiko vei Paula eso na ilavelave ni ivolavivigi ni Vosa ni Kalou.—Caka. 5:34; 22:3.
Na Sala Era Vakayagataka Kina na iVolavivigi na Lotu vaKarisito
E levu a sega tu na nodra ivolavivigi ni iVolatabu. Ena rawa gona vakacava vei ira eso na lotu vaKarisito taumada mera rogoca na Vosa ni Kalou? Eda rawa ni kila qori ena imatai ni vola i Paula vei Timoci. E vola: “Mo gumatua tiko ga ena wilivola e matanalevu . . . me yacova noqu lako yani.” (1 Tim. 4:13) Na wilivola e matanalevu e dua na ituvatuva ni nodra soqoni na lotu vaKarisito, qo sa kena ivakarau tu vei ira na tamata ni Kalou me tekivu mai ena gauna i Mosese.—Caka. 13:15; 15:21; 2 Kor. 3:15.
Ni dua na qase ni ivavakoso o Timoci, e vinakati vua me ‘gugumatua’ ena wiliwili vakadomoilevu, me yaga kina vei ira e sega na nodra ilavelave ni iVolatabu. E macala ga nira dau vakarorogo matua ena gauna e wiliki kina e matanalevu na Vosa ni Kalou mera rogoca kina na ka kece e wiliki. E kena irairai nira na lai veivosakitaka i vale na itubutubu kei ira na gone na ka era rogoca ena soqoni.
Na iVolavivigi ni Waitui Mate kilai levu i Aisea e rauta ni 7.3 na mita na kena balavu. Ena dua na ivolavivigi e tiko e tutuna ruarua na kau, qai dau tiko na kena iubi me taqomaka, e macala ga ni bibi. De dua era na sega ni kauta rawa e levu na lotu vaKarisito na ivolavivigi ena cakacaka vakavunau. Ke tu mada ga vei Paula eso na ivolavivigi ni iVolatabu, e kena irairai ni na sega ni kauta kece ena gauna e veisiko kina. E macala ga ni a biuta tu eso na ivolavivigi vei Kaposi e Tiroa.
Na Cava Eda Vulica ena iVakaraitaki i Paula?
Ni bera toka ga ni kerea na ka e vinakata, a vola kina o Paula ena ikarua ni gauna a vesu kina mai Roma: “Au sa vala oti ena ivalu vinaka, au sa vakacavara vinaka na veitaucici . . . Tekivu qo lako yani e sa waraki au tu na isala vakatui ni yalododonu.” (2 Tim. 4:7, 8) A rairai vola qori o Paula ena rauta na 65 S.K. na gauna a veivakacacani tiko kina o Niro. Qo e sa qai kaukaua sara na veivakacacani e sotava e valeniveivesu. E vakila tale ga ni sa voleka sara na gauna me na mate kina. (2 Tim. 1:16; 4:6) Sa rauta me vinakata sara ga o Paula me kau mai vua na nona ivolavivigi. E vakadeitaka o koya ni sa vala oti ena ivalu vinaka, ia e se vinakata tiko ga me vakaukauataki koya na nona vulica na Vosa ni Kalou.
A rairai tiko mai Efeso o Timoci ena gauna e ciqoma kina na nona kerekere o Paula. (1 Tim. 1:3) Na yawa ni vanua mai Efeso i Roma e rauta na 1,000 na maile ke muri na gaunisala e takosovi Tiroa. Ena ivola vata ga oya, a kerea vakabibi o Paula vei Timoci: “Saga sara mo yaco mai ni bera na vulaililiwa.” (2 Tim. 4:21) E sega ni tukuna na iVolatabu ni a kunea o Timoci e dua na waqa me kauti koya i Roma ena gauna ga e vinakati koya kina o Paula.
Na cava eda vulica ena nona kerea o Paula na “ivolavivigi, vakabibi na kena e caka ena kuli ni manumanu”? A vinakata tiko ga na Vosa ni Kalou ena gauna dredre duadua ni nona bula. Qori e rawa kina vua me veiwekani voleka kei Jiova, qaravi koya tiko ga ena yalodina, qai vu ni veivakayaloqaqataki vei ira eso tale.
Eda na kalougata dina nikua ke tiko sara ga e dua na noda iVolatabu! Eso e vica vata tu na nodra ilavelave ni iVolatabu kei na kena itabataba. Me vakataki Paula, e bibi meda bucina na yalo ni gugumatua me titobu kina na noda kila na iVolatabu. E ka dokai vei Paula me vola e 14 na ivola, na ikarua ni nona ivola vei Timoci e kena iotioti. Ni sa voleka ni cava na ikarua ni ivola qori, sa qai laurai kina na nona kerekere o Paula. Dua vei ira na iotioti ni kerekere i Paula e volatukutukutaki oya na nona kerea vei Timoci me ‘kauta mai na ivolavivigi, vakabibi na kena e caka ena kuli ni manumanu.’
Me vakataki Paula ga, o vinakata dina mo vakacavara sara na nomu vala ena ivalu vinaka ni vakabauta? O vinakata mo yalodina tiko ga ena nomu qaravi Jiova? O tu vakarau tale ga mo dau vakaitavi ena cakacaka vakavunau me yacova sara na gauna e tukuna kina na Turaga me sa rauta? Vakacava mo cakava na ka e veivakauqeti kina o Paula vei ira na lotu vaKarisito? “Qarauni iko vinaka tiko ga kei na nomu veivakavulici.” Ena rawa qori ke o vulica tiko ga vagumatua na iVolatabu, ni iVolatabu e tu vakarawarawa ena gauna qo ni vakatauvatani kei na ivolavivigi.—1 Tim. 4:16.
[Mape/iYaloyalo ena tabana e 18, 19]
(Raica tale na ivola)
Efeso
Tiroa
Roma