‘Lekaleka Wale na Noda Tiko’ ena Vuravura ca Qo
‘Ena vakabauta, o ira kece qo era tukuna raraba nira vulagi, ni na lekaleka wale nodra tiko ena vanua.’—IPER. 11:13.
1. Na rai cava e tukuna o Jisu me tiko vei ira na nona imuri me baleta na vuravura?
E TUKUNA o Jisu me baleti ratou na nona tisaipeli: “Eratou se tiko e vuravura.” Ia e qai vakamacalataka: “Ratou sega ni vakavuravura me vaka ga na noqu sega ni vakavuravura.” (Joni 17:11, 14) E vakaraitaka tiko eke o Jisu na ivakarau ni rai me tiko vei ira na nona imuri me baleta na “veika vakavuravura,” e kena Kalou o Setani. (2 Kor. 4:4) Era na sega ni vakavuravura na nona imuri, dina ga nira tiko ena vuravura ca qo. Na nodra tiko ena vuravura qo e vaka ga nira ‘kaitani ra qai tiko vulagi.’—1 Pita 2:11.
Era “Tiko Vulagi Ga”
2, 3. Na cava e tukuni kina ni ratou ‘tiko vulagi qai lekaleka wale na nodratou tiko’ o Inoki, Noa, Eparama kei Sera?
2 O ira na dauveiqaravi gugumatua ni Kalou ena gauna makawa era kilai nira duatani vei ira na tamata ni vuravura. Ni bera na Waluvu, erau “daulako vata kei na Kalou [dina]” o Inoki kei Noa. (Vkte. 5:22-24; 6:9) Erau doudou ni kacivaka na itukutuku ni veilewai i Jiova me baleta na vuravura ca i Setani. (Wilika 2 Pita 2:5; Juta 14, 15.) Me vaka nirau dau lako vata kei na Kalou ena vuravura tawavakalou, e ‘vakadonui Inoki kina o Jiova,’ e ‘sega tale ga ni cala o Noa ena nona itabatamata.’—Iper. 11:5; Vkte. 6:9.
3 Erau ciqoma na veisureti i Jiova o Eparama kei Sera, erau biuta na ka vinaka kece ena siti o Uri ena nodra vanua na Kalatia. Erau yalorawarawa tale ga me rau tiko vulagi ena so tale na vanua. (Vkte. 11:27, 28; 12:1) E vola na yapositolo o Paula: “Ena vakabauta i Eparama, ena gauna e kacivi kina, e talairawarawa me lako ina vanua e lesi me na taukena; e mani lako e dina ni sega ni kila na vanua e lako tiko kina. Ena nona vakabauta e tiko kina vakavulagi ena vanua e yalataki me vaka e tiko e vanuatani, qai bula voli ena valelaca vata kei Aisake kei Jekope, eratou itaukei vata ni vosa ni yalayala.” (Iper. 11:8, 9) E tukuna o Paula me baleti ira qori: “Ena vakabauta, era yalodina o ira kece qo me yacova na mate, e dina ni se sega ni vakayacori vei ira na vosa ni yalayala, ia era raica vakayawa tu ga, era marautaka, era qai tukuna raraba nira vulagi, ni na lekaleka wale nodra tiko ena vanua.”—Iper. 11:13.
Era Vakaroti na Isireli
4. Ni bera ni soli vei ira na Isireli na vanua, na cava era vakaroti mera cakava?
4 Era yaco mera lewe levu na Isireli, era kawa i Eparama, e tauyavu kina e dua na matanitu, e tiko na kena lawa, tiko tale ga na nodra vanua. (Vkte. 48:4; Vkru. 6:1) A vinakati mera kila tiko na Isireli ni sega ni nodra na vanua, e nei Jiova. (Vunau 25:23) E vaka ga era saumi vale tiko, ni vinakati mera muria na nona ivakaro na itaukeinivale. Mera nanuma tale ga ni “sega ni bula na tamata e na madrai duaduaga,” mera kua gona ni vakalaiva na qarai ni ka vakayago mera guilecavi Jiova kina. (Vkru. 8:1-3) Era vakaroti e liu na Isireli ni bera ni soli vei ira na vanua. E tukuni vei ira: “Ia ni sa vakayacori kemuni ko Jiova na nomuni Kalou ki na vanua sa bubului kina ko koya vei iratou na nomuni qase, vei Eparaama, vei Aisake, kei Jekope, me solia vei kemuni, io ki na veikoro lelevu ka vinaka, ko ni a sega ni tara, kei na veivale sa oso e na ka vinaka kecega, ko a sega ni vakasinaita, kei na veikeli-wai ko a sega ni kelia, na veivaivaini kei na veiolive, ko a sega ni tea; ka ni kemuni sa kana ka mamau; mo ni qarauni kemuni, de ko ni guilecavi Jiova.”—Vkru. 6:10-12.
5. Na cava e vakanadakui Isireli kina o Jiova, na matanitu vou cava e qai digia?
5 Era sega ni muria na Isireli na ivakaro i Jiova. Ena gauna i Niemaia, era nanuma lesu e dua na ilawalawa Livai na ka vakamadua a yaco ena gauna era taukena kina na Isireli na Vanua Yalataki. Era vakavale vinaka, e levu na kedra kakana kei na medra waini, ‘era kana, era mamau, era levu mai.’ Era talaidredre vei Jiova, era vakamatea mada ga na parofita a talai me lai vakaroti ira. A vakanadakui ira o Jiova, a mani soli ira vei ira na meca. (Wilika Niemaia 9:25-27; Osea 13:6-9) Emuri, donuya na veiliutaki i Roma, e yaco sara mera vakamatea na Mesaia yalataki o ira na Jiu tawayalodina! A vakanadakui ira o Jiova, mani digitaka e dua na matanitu vou, o Isireli vakayalo.—Maciu 21:43; Caka. 7:51, 52; Kala. 6:16.
“Sega ni Vakavuravura”
6, 7. (a) Na rai cava e tukuna o Jisu me tiko vei ira na nona imuri me baleta na vuravura? (b) Na cava mera kua kina ni vakavuravura na lotu vaKarisito dina?
6 Me vaka eda sa raica mai, a vakamatatataka o Jisu na Ulu ni iVavakoso, ni o ira na nona imuri era na sega ni vakavuravura. Ni bera na nona mate, a tukuna vei ratou na nona imuri: “Ke dou a vakavuravura, ena lomani kemudou o vuravura me vaka ni dau lomana na ka e nona. Ia ni dou sega ni vakavuravura, au digitaki kemudou tale ga mai vuravura, ena cati kemudou kina o vuravura.”—Joni 15:19.
7 A yaco na gauna me tete na ivakavuvuli vaKarisito ena levu na vanua. Kena ibalebale ni rawa vei ira na lotu vaKarisito mera sa vakavuravura? Sega. Se mani vanua cava era tu kina, era na duatani tu ga mai na vuravura i Setani. Ni oti e 30 na yabaki na mate i Karisito, a volavola na yapositolo o Pita vei ira na lotu vaKarisito ena veivanua era qali vakaRoma: “Au vakamasuti kemuni na taciqu lomani me vaka ni oni kaitani oni qai tiko vulagi, moni vakatabui kemuni tiko ga mai na gagadre vakayago, na veika e valuta tiko na nomuni bula. Me vinaka tiko ga na nomuni itovo ena kedra maliwa na veimatanitu.”—1 Pita 1:1; 2:11, 12.
8. E vakaraitaka vakacava e dua na daunitukutuku makawa nira sega ni vakavuravura na lotu vaKarisito ena imatai ni senitiuri?
8 Me vakadinadinataki nira ‘kaitani ra qai tiko vulagi’ ena vanua qali vakaRoma na lotu vaKarisito, e vola kina na daunitukutuku makawa o Kenneth Scott Latourette: “Qo na ka e dau yaco vei ira na lotu vaKarisito taumada, nira dau tusaqati qai vakacacani vakalevu . . . E levu na ka era beitaki kina. Na nodra sega mada ga ni via vakaitavi na lotu vaKarisito ena veiqaravi e vu mai na lotu butobuto, e tukuni kina nira sega ni vakabauta na Kalou. E nanumi tale ga nira sega ni dau taleitaki ira na tamata baleta nira sega ni dau malele ina veika era taleitaka e levu, me vaka na soqo kei na ka ni veivakamarautaki e yavutaki mai na lotu butobuto kei na ivalavala vakasisila.”
Kua ni Vakayagataka Vakavinaka na Vuravura
9. E nanumi nida “sega ni dau taleitaki ira na tamata,” ia eda na vakaraitaka vakacava na lotu vaKarisito ni sega ni dina qori?
9 Eda na vakatotomuria tale ga nikua na nodra ivakarau ni rai na lotu vaKarisito taumada me baleta na “veika ca ni vuravura qo.” (Kala. 1:4) Qori na vuna era na raici keda kina vakatani e levu, eso tale era na cati keda sara ga. Ia e cala na rai me baleta na noda “sega ni dau taleitaki ira na tamata.” Eda dau lomani ira na wekada, qori na vuna eda vunau kina e veivale, nida saga meda tukuna “na itukutuku vinaka ni matanitu ni Kalou” vei ira kece na itaukeinivale. (Maciu 22:39; 24:14) Eda cakava qori baleta nida vakabauta ni sa voleka ni yavala na Matanitu i Jiova ena veiliutaki i Karisito me na vakaotia kina na veiliutaki vakatamata qai sosomitaka qori na vuravura vou ni yalododonu.—Tani. 2:44; 2 Pita 3:13.
10, 11. (a) Eda na vakayagataka vakacava na vuravura qo? (b) Ke da yadra tiko vakayalo, na sala cava eda na sega ni vakayagataka vakavinaka kina na vuravura?
10 Ni sa voleka ni cava na ituvaki qo, eda kila na dauveiqaravi i Jiova ni sega ni gauna ni vakawelewele qo. Eda muria na vosa i Paula: “Qo na ka au tukuna raveitacini, e sa vakalekalekataki na gauna se vo. O koya gona, o ira na . . . volivoli mera vakataki ira na sega ni taukena na ka, o ira tale ga na vakayagataka na vuravura mera vakataki ira na sega ni vakayagataka vakavinaka; ni sa veisau tiko o vuravura.” (1 Kor. 7:29-31) Ia eda na vakayagataka vakacava na vuravura qo? Eda cakava qo ena noda vakayagataka na iyaya kei na sala ni veivosaki vovou meda wasea kina na itukutuku vakaivolatabu e veiyasai vuravura ena vica na drau na vosa. Eda vakayagataka ga vakalailai na vuravura me rawa kina na bula ni veisiga. Eda volivoli da qai vakayagataka na iyaya ena yaga vakalevu. Ia eda na sega ni vakayagataka vakavinaka na vuravura meda lai rawaka kina, ena sega tale ga ni bibi ena noda bula na noda cakacaka saumi.—Wilika 1 Timoci 6:9, 10.
11 Nida yadra tiko vakayalo, eda na sega ni vakayagataka vakavinaka na vuravura ena ka e vauca na vuli torocake. E levu nikua era raica ni bibi duadua na vuli torocake, nira nanuma ni na rawati kina na rogo kei na vutuniyau. Ia o keda na lotu vaKarisito e sega ni va qori na ka eda vakaliuca, ni lekaleka wale na noda tiko ena vuravura qo. Eda na sega ni “qaciqacia.” (Roma 12:16; Jere. 45:5) Nida imuri i Jisu, eda na muria na ivakaro qo: “Ni yadra tiko, ni qarauni kemuni mai na ivakarau ni yalokocokoco kece, baleta na nona bula e dua ena sega ni vakatau ena levu ni ka e tu vua.” (Luke 12:15) Era uqeti na itabagone lotu vaKarisito mera sauva na isausau vakayalo. E bibi me veiraurau ga na nodra vuli me rawa nira qaravi ira kina, vakauasivi me vukei ira ena nodra qaravi Jiova ‘ena lomadra taucoko, bula taucoko, kaukaua taucoko kei na nodra vakasama taucoko.’ (Luke 10:27) Nira cakava qori, era na “vutuniyau ena mata ni Kalou.”—Luke 12:21; wilika Maciu 6:19-21.
Kua ni Lomaocaocataka na Bula ni Veisiga
12, 13. Eda na duidui vakacava nida muria na vosa i Jisu ena Maciu 6:31-33?
12 O ira na dauveiqaravi ni Kalou e duatani na nodra rai me baleta na ka vakayago ni vakatauvatani kei ira na tamata ni vuravura qo. Me baleta na tikina qori, e tukuna kina o Jisu vei ratou na nona tisaipeli: “Meda kua gona ni lomaocaoca meda kaya, ‘Na cava meda kania?’ se, ‘Cava meda gunuva?’ se, ‘Cava meda tokara?’ Na ka kece qo era cumuaqara voli kina na lewe ni veimatanitu. Ia e kila tu na Tamamuni vakalomalagi ni bibi vei kemuni. Moni vakaliuca tiko ga na matanitu ni Kalou kei na nona yalododonu, ena qai soli vei kemuni na ka kece qo.” (Maciu 6:31-33) Levu na tacida era vakadinadinataka ena duidui ituvaki era sotava, ni o Jiova e dau vakarautaka na ka kece era gadreva.
13 “Sa iyau levu na qarava na Kalou kei na lomavakacegu.” (1 Tim. 6:6, New International Version) E levu nikua era sega ni duavata kei na rai qori. Kena ivakaraitaki, nirau se qai vakawati ga e rua, ‘e levu na ka’ erau na via taukena me vaka na vale sa vakaiyayataki tu, motoka vinaka, kei na iyaya vovou vakalivaliva. Ia ni lekaleka wale na noda tiko ena vuravura qo na lotu vaKarisito, eda na lewai keda vinaka, eda na sega tale ga ni via taukena e levu na ka, dina ga nida rawa ni volia qori. Eda vakavinavinakataki ira e levu nikua nira sega ni via taukena e levu na ka. Era cakava qori me rawa ni levu kina na gauna era vakayagataka ena kacivaki ni Matanitu i Jiova. Eso vei ira qori era painia, veiqaravi e Peceli, ivakatawa dauveilakoyaki, se daukaulotu. Eda marautaka dina nida raici ira na tacida qori nira qaravi Jiova mai vu ni lomadra!
14. Na cava eda rawa ni vulica mai na vosa vakatautauvata i Jisu me baleta na daukakaburaki?
14 Ena dua na vosa vakatautauvata me baleta na daukakaburaki, e tukuna kina o Jisu na “nuiqawaqawataki ni bula ena gauna qo kei na veibacani ni iyau” e rawa ni tarova na kena tubu na vosa ni Kalou e lomada, meda kua kina ni vua. (Maciu 13:22) Ni lekaleka wale na noda tiko ena vuravura qo, eda na sega ni sotava na leqa qori ke da lomavakacegu ga ena ka e tu vei keda. Ke ‘vinaka na matada’ eda na qaravi Jiova vakatabakidua da qai vakaliuca tiko ga na Matanitu ni Kalou.—Maciu 6:22.
“Sa Takali Tiko Yani na Vuravura”
15. Me baleta na vuravura, na cava e tukuna o Joni vei ira na tacina vakayalo?
15 Eda ‘kaitani da qai tiko vulagi’ na lotu vaKarisito ena vuravura qo, dua na vuna levu eda tukuna kina qori, oya nida vakabauta ni sa voleka ni vakarusai na ituvaki kei vuravura. (1 Pita 2:11; 2 Pita 3:7) Ena laurai nida vakabauta qori mai na ka eda vakatulewataka ena noda bula, na ka eda vinakata kei na ka eda vakaliuca. E vakasalataki ira na tacina vakayalo na yapositolo o Joni mera kua ni lomani vuravura se ka e tu kina baleta ni “sa takali tiko yani o vuravura kei na kena gagadre, ia o koya e cakava na loma ni Kalou ena tu ga me sega ni mudu.”—1 Joni 2:15-17.
16. Eda na vakaraitaka vakacava nida duidui vei ira na tamata ni vuravura?
16 A tukuna o Jiova vei ira na Isireli ke ra talairawarawa vua, era na ‘nona iyau talei qai iyau lailai na matanitu kece ga.’ (Lako 19:5) Nira talairawarawa vei Jiova na Isireli, era duidui kina vei ira na vo ni matanitu ena nodra sokalou kei na nodra ivakarau ni bula. Nikua tale ga, era duidui na dauveiqaravi Jiova mai na vuravura i Setani. E tukuna na iVolatabu: “Biuta na ka kece e sega ni salavata kei na loma ni Kalou kei na gagadre ca vakavuravura, e vakavulici keda tale ga meda yalomatua, meda yalododonu, meda qarava na Kalou ena yalodina nida bula tu ena vuravura qo, ena noda waraka tiko na inuinui totoka kei na lagilagi ni nona vakatakilai na Kalou cecere kei na noda iVakabula, o Karisito Jisu, ni a soli koya ena vukuda me sereki keda mai na ivalavala kece e beci kina na lawa, me vakasavasavataki keda meda nona tamata digitaki, nida gumatua ena cakacaka vinaka.” (Taito 2:11-14) O ira na “tamata” qo era okati kina na lotu vaKarisito lumuti kei ira na vica vata na milioni na ‘so tale na sipi’ i Jisu era tokoni ira tiko na lumuti.—Joni 10:16.
17. Na cava era sega ni veivutunitaka kina na lumuti kei na nodra itokani so tale na sipi na nodra tiko vulagi ena vuravura ca qo?
17 Na nodra “inuinui totoka” na lumuti oya mera veiliutaki kei Karisito e lomalagi. (Vkta. 5:10) Nira sa rawata na so tale na sipi na inuinui ni bula tawamudu e vuravura, era na sega tale ni tiko vulagi ena vuravura ca qo. Era na vakavale vinaka, ena levu tale ga na kakana kei na ka mera gunuva. (Same 37:10, 11; Aisea 25:6; 65:21, 22) Era na sega ni muri ira na Isireli, era sega tale ga ni guilecava ni ka kece qo e vakavuna o Jiova “na Kalou ni vuravura taucoko.” (Aisea 54:5) O ira na lumuti kei ira na so tale na sipi era na sega vakadua ni veivutunitaka na nodra tiko vulagi ena vuravura ca qo.
O na Sauma Vakacava?
• Ena sala cava era tiko vulagi kina na tamata yalodina ena gauna makawa?
• Era raica vakacava na lotu vaKarisito taumada na vuravura?
• Na cava mera cakava na lotu vaKarisito mera kua kina ni vakayagataka vakavinaka na vuravura?
• Na cava eda na sega ni veivutunitaka kina na noda tiko vulagi ena vuravura ca qo?
[iYaloyalo ena tabana e 18]
Era sega ni vakataivi na lotu vaKarisito taumada ena ivalavala voravora kei na ka ni veivakamarautaki vakasisila