Matanitu ni Kalou​—Ena Sega Kina na Cakacaka Vakailawaki

Ke ra dau lawaki na isoqosoqo vakatamata, se mani matanitu cava ga era tokona ena kune tale ga kina na lawaki. Kena ibalebale na matanitu e sega kina na lawaki ena sega ni vakatamata. Io, qori na Matanitu ni Kalou e vakamacalataki ena iVolatabu, a vakavulici ratou kina nona imuri o Jisu me ratou masuta.—Maciu 6:9, 10.

E tiko dina na Matanitu ni Kalou qai veiliutaki mai lomalagi. Ena sosomitaka na veiliutaki kece vakatamata. (Same 2:8, 9; Vakatakila 16:14; 19:19-21) Dua na veivakalougatataki ni Matanitu qori oya na kena vakaoti na matanitu e veiliutaki tiko vakailawaki. Raica mada qo e ono na ka ena cakava na Matanitu ni Kalou.

1. KAUKAUA

LEQA E BASIKA: Era vakailavotaka vakalevu na matanitu na lewenivanua nira dau saumi ivakacavacava kei na so tale na ka e lavaki me saumi. Era temaki kina eso na vakailesilesi mera butakoca na ilavo qori, so tale era vaqumi nira vinakata eso me musu na nodra ivakacavacava se ilavo e dodonu me saumi ina matanitu. Ena yaco kina na leqa, ni na tubu na ivakacavacava e saumi ina matanitu me rawata tale kina eso na ilavo, sa na qai levu ga kina na cakacaka vakailawaki. Kedra wale na isamunidawa na dau cakacaka vakadodonu.

KENA IWALI: Na Kalou o Jiova e tokona tiko na Matanitu ni Kalou.a (Vakatakila 11:15) E sega ni vakararavi ina kumuni ni ivakacavacava me cicivaki kina. Na “nona kaukauwa” ga na Kalou kei na nona lomasoli e vakadeitaka nira na vakamamautaki o ira na vakarurugi ena nona Matanitu.—Aisea 40:26; Same 145:16.

2. VEILIUTAKI

LEQA E BASIKA: Ke sagai me vakaoti na cakacaka vakailawaki “me tekivu sara ga vei ira na vakaitutu” e kaya o Susan Rose-Ackerman, sa cavuti oti mai. Ena sega ni nuitaki na matanitu ke ra lai saga sara me muduki na nodra cakacaka vakailawaki na ovisa se kasitaba, ia ra vakalaivi tu ga na vakaitutu mera lawaki. Na iliuliu mada ga e dau caka dodonu ena laurai vua eso na itovo e kilai kina ni kawa ivalavala ca. E tokona qori na iVolatabu ni kaya, “sa sega na tamata yalododonu e vuravura, sa caka vinaka tiko, ka sega ni caka cala.”—Dauvunau 7:20.

KENA IWALI: Na Kalou e lesi Jisu Karisito me iLiuliu ni nona Matanitu, e sega ni vakataki ira na kawa ivalavala ca me temaki rawarawa. E vakaraitaka sara ga qori ena nona cata na veivaqumi levu duadua, oya “na matanitu kece e vuravura kei na kedra lagilagi.” A yalataki qori vei Jisu, ia ena vinakati me vakayacora mada e dua na ivakarau ni sokalou butobuto vua na Tevoro, na iliuliu kei vuravura. (Maciu 4:8-10; Joni 14:30) Na gauna mada ga e vakararawataki kina o Jisu me mate, e yalodina tiko ga ni sega ni gunuva e dua na wainimate gaga e kena inaki me vakaotia na mosi, ia ena sega ni vakatulewa kina vakavinaka. (Maciu 27:34) Sa vakaturi koya na Kalou i lomalagi, e vakadinadinataka ni ganiti koya me veiliutaki ena nona Matanitu.—Filipai 2:8-11.

3. VEIVAKADEITAKI

LEQA E BASIKA: Levu na vanua era dau veidigidigi wasoma, me rawa kina vei ira na lewenivanua mera digia e dua me sosomitaki ira na vakailesilesi era dau cakacaka vakailawaki. Na kena dina ga oya ni dau rawarawa sara na lawaki ena gauna ni veidigidigi se nira sasaga tiko na veiliutaki, yaco mada ga ena vanua sa vakatorocaketaki tu. Ena nodra veitokoni vakailavo na vutuniyau ena sasaga va qori kei na so tale na ka e dau vakayacori, era dau temaki ira kina na veiliutaki tiko kei ira na se bera ni veiliutaki.

E vola o Turaganilewa John Paul Stevens mai na Mataveilewai Cecere e Merika, ni veitemaki va qori e “sega ga ni vakaleqa na dodonu kei na vinaka ni matanitu, ia e vakatovolei tale ga kina nodra yalodina na lewenivanua.” Sa rauta me levu e veiyasa i vuravura era vakabauta ni o ira sara ga na isoqosoqo vakapolitiki era dau cakacaka vakailawaki.

KENA IWALI: Na Matanitu ni Kalou ena sega ni vakayacori kina e dua na veidigidigi se lawaki, ena veiliutaki tale ga me tawamudu. (Taniela 7:13, 14) Ni digia na Kalou na kena iLiuliu, ena sega ni vakararavi ena veidigidigi se vuaviritaki. E veivakadeitaki ga ni ka e vakayacora ena yaga me dua na gauna balavu.

4. LAWA

LEQA E BASIKA: De na rairai nanumi ni na vakavinakataka na ivakarau ni bula na lawa vovou era vakaturi. Era kaya na vuku ni laurai wasoma tiko ni gauna ga e buli kina e levu na lawa, ena levu tale ga na cakacaka vakailawaki. Na lawa e kena inaki me vakalailaitaki kina na cakacaka vakailawaki e dau vakalusi ilavo, ia e sega ni yaga sara vakalevu.

KENA IWALI: Dau cecere tu ga na lawa ni Matanitu ni Kalou ni vakatauvatani kei na matanitu vakatamata. Kena ivakaraitaki e sega ni tukuna vakamatailalai o Jisu na ka me caka se kua, e tukuna ga na Vunau Koula. E kaya: “Na ka kece oni vinakata mera cakava vei kemuni na tamata, moni cakava tale ga vei ira.” (Maciu 7:12) De dua na lawa qori eda vakadreti kina ena ka eda cakava kei na inaki eda cakava kina. “Mo lomana na kainomu me vaka nomu lomani iko,” e kaya o Jisu. (Maciu 22:39) Ni kila vinaka tu na lomada na Kalou, sa rauta me veivakaroti va qori.—1 Samuela 16:7.

5. INAKI

LEQA E BASIKA: Nodra dau nanumi ira ga eso kei na nodra kocokoco era dau cakacaka kina vakailawaki. Levu na gauna e dau laurai na itovo ca qori vei ira na vakailesilesi vakamatanitu kei ira na lewenivanua. Na kasura ni sitoa levu mai Seoul, a tukuni taumada ena ulutaga sa oti, e vakavuna ga nodra vaqumi ira na vakailesilesi ni matanitu na dautaravale nira kila vinaka tu ni saulailai qori, e saulevu tale na iyaya ni taravale kei na nodra cakacaka vakadodonu.

Ke vinakati me vakaoti na cakacaka vakailawaki, me vakavulici na sala me valuti kina na inaki ca me vaka na kocokoco kei na nanumi koya ga. Ia era sega ni rawata na matanitu vakatamata mera tauyavutaka se muria e dua na veivakavulici va qori.

KENA IWALI: Na Matanitu ni Kalou e walia na uto ni cakacaka vakailawaki ni vakavulici ira na tamata mera valuta na inaki ca ni lomadra kei na veika e vakavuna.b E vukei ira na veivakavulici qo mera “vakavoui ena igu e lewa na [nodra] vakasama.” (Efeso 4:23) Era saga mera kua ni dau kocokoco se nanumi ira ga, ia mera lomavakacegu ena ka sa tu vei ira, ra qai veikauaitaki.—Filipai 2:4; 1 Timoci 6:6.

6. IRA NA VAKARURUGI

LEQA E BASIKA: Eso mada ga era susu vinaka, era vakavulici ena itovo vinaka, era se lasu ga ra qai cakacaka vakailawaki. Ra kaya na vuku ni qori sara ga na vuna e sega ni vakaotia rawa tiko kina na cakacaka vakailawaki na matanitu vakatamata. Nuitaki ga ni na sega ni levu sara na leqa e yaco ena vuku ni cakacaka vakailawaki.

KENA IWALI: E kaya na isoqosoqo na United Nations Convention Against Corruption, ke vinakati me valuti na cakacaka vakailawaki, me uqeta sara ga na matanitu “na daudina, na cakacaka vakadodonu kei na raici vakabibi ni ka.” E isausau vinaka qo, ia na Matanitu ni Kalou e sega ni uqeta ga na itovo qori, e vinakata mera bulataka o ira na vakarurugi kina. E kaya na iVolatabu nira na sega ni rawata na Matanitu ni Kalou o ira na “dau kocokoco” kei ira na “daulasu.” —1 Korinica 6:9-11; Vakatakila 21:8.

E rawa ni muri na itovo savasava qori, me vaka ga era vakadinadinataka na lotu vaKarisito taumada. Kena ivakaraitaki, ni via vaqumi rau na yapositolo e dua na tisaipeli o Saimoni me vakayagataka na kaukaua ni yalo tabu, erau cata rau qai tukuna vua: “Veivutunitaka na sala ca o sa muria tiko.” Ni kila o Saimoni na ca ni lomana, e kerei rau na yapositolo me rau masulaki koya me rawa ni valuta na malumalumu qori.—Cakacaka 8:18-24.

SALA MO VAKARURUGI KINA ENA MATANITU QO

Se mani matatamata cava o lewena, o rawa ni vakarurugi ena Matanitu ni Kalou. (Cakacaka 10:34, 35) Dua na porokaramu ni veivakavulici sa caka tiko e vuravura raraba ena gauna qo, o na vulica kina na ka mo cakava mo vakarurugi ena Matanitu qori. Era marau na iVakadinadina i Jiova mera vakaraitaka na kena iwalewale, e sega ni saumi qai rawa ni caka ga ena nomuni vale, rawa ni tini ga na miniti na kena balavu ena veimacawa. Oni rawa tale ga ni vulica na “itukutuku vinaka ni matanitu ni Kalou,” okati kina na kena muduki na cakacaka vakailawaki ni matanitu vakatamata. (Luke 4:43) Oni sureti moni tarogi ira na iVakadinadina ena nomuni yalava se oni rai ena neimami Web site, jw.org.