Ena Rairai Gadrevi mo Vaqaqara mo Qai Vunau

1. Na cava e tuvanaki kina me sa qaravi ira na duidui vosa ena yalava na ivavakoso e vosataka na nodra vosa?

¹ Ni sobuti ira na tisaipeli i Jisu na yalo tabu ena Penitiko 33 S.K., era “vosataka na veimataqali vosa” vei ira era gole mai na veiyasa i vuravura. (Caka. 2:4) Era mani papitaiso e rauta na le 3,000. De dua era vosataka e levu na vulagi na vosa era kila e levu ena gauna ya, na vosa vakaIperiu se vaKirisi. Ia e vinakata o Jiova me vunautaki vei ira na itukutuku vinaka ni Matanitu ni Kalou ena nodra vosanisucu. Dua na vuna e caka kina qori, e rawarawa mera ciqoma na tamata na itukutuku vinaka ke ra rogoca ena nodra vosanisucu. O ira gona era tiko ena yalava e duidui vosa, e sa na qaravi ira ga na ivavakoso e vosataka na vosa ya. (iSoqosoqo, t. 107, para. 1-2) E sega ni lesi e dua na yalava ina iwasewase e duatani na kena vosa, ena vunau ga vei ira era kila na vosa ya era tiko ena yalava e lesi ina ivavakoso e tokona na iwasewase qori se na yalava ni ivavakoso era tiko voleka.

2. (a) Na cava e dau caka ena vaqaqara, na vanua cava ena rairai veiganiti kina qori? (b) Era rawa ni veivuke vakacava na ivavakoso ena yalava era tu kina na duidui vosa? (c) Na cava meda cakava ke da sotava e dua na tataleitaki e vosataka e dua tale na vosa?

² Ke o vakaitikotiko ena vanua era vosataka kece e dua na vosa na lewenivanua, o rawa ni vunau ga e veivale. Ia o na rairai sega ni rawa ni cakava qori ke o tiko ena taoni lelevu era tu kina na duidui vosa. De dua era na vunau tale tiko ga ena vanua qori na ivavakoso e duatani na vosa era vosataka. Era na rawa ni tukuna vei iko eso tale na ivavakoso na kedra itukutuku o ira era sotava ena yalava era vosataka na nomu vosa, ia e nona itavi sara ga na ivavakoso se iwasewase lailai o lewena me vaqarai ira na tamata moni vunau vei ira. (Raica na kato, “Meda Veivukei.”) Ena rairai gadrevi gona mo vaqaqara, se mo vakatataro mo kila kina na vanua era tiko kina o ira era vosataka e dua na vosa. E rawa ni caka vakacava na vaqaqara?

3. Ena vakatau ena cava na vanua kei na levu ni gauna me vaqaqara kina e dua na ivavakoso se iwasewase lailai?

³ Me Caka Vakacava na Vaqaqara: Na levu ni gauna me vakayagataki ni o vaqaqara ena yalava era tiko kina na duidui vosa ena vakatau ena ituvaki ni yalava. Kena ivakaraitaki, e vica ena yalava era vosataka na vosa qori? E vica na dautukutuku era tiko kina? E vica na itikotiko sa kila rawa tu na ivavakoso se iwasewase lailai? E sega ni gadrevi sara me tautauvata na vaqaqara e cakava na ivavakoso ena itikotiko kece, ia ena rairai vakatulewataka me vakayacori mada e liu na vaqaqara ena vanua e tawani vakalevu ena yalava, kei na veivanua voleka. Ena yasana adua, e bibi me tuvanaki vinaka na vaqaqara me rawa nira masuta na yaca i Jiova na levu ga ni tamata e rawa.—Roma 10:13, 14.

4. (a) Me caka vakacava na vaqaqara? (b) Na cava eso na sala era rawa ni vaqarai kina o ira era vosataka na nomu vosa?

⁴ Me kua ni cakacakataki vakavica e dua na yalava e caka kina na vaqaqara, na ilawalawa qase, vakabibi na ivakatawa ni cakacaka me tuvanaka qai liutaka na vaqaqara. (1 Kor. 9:26) Ena iwasewase e qarava e dua tale na vosa, na ilawalawa qase ni ivavakoso e tokona na iwasewase qori me digia e dua na tacida tagane e ganiti koya me qarava na iwasewase qori, ke rawa me dua na qase se dauveiqaravi ni ivavakoso. E levu na ivavakoso kei na iwasewase era dau tuvanaka mera vakadidike e liu, de dua era vakayagataka na ivola ni talevoni se na Internet mera vaqara kina na yaca e vakayagataki vakalevu ena vosa qori. Sa qai caka na vaqaqara ena nodra qiriti se sikovi o ira qori me kilai kina na itikotiko me okati ena yalava. Ke gadrevi, na ilawalawa qase ni ivavakoso e tokona na iwasewase e rawa ni tuvanaka ena so na gauna mera vakaitavi kece na lewe ni ivavakoso ena vaqaqara.—Raica na kato, “Vaqarai Ira Era Vosataka na Nomu Vosa.”

5. (a) Na cava eso na vakatutu mera muria na dautukutuku nira vaqaqara? (b) Na cava eda rawa ni tukuna nida vaqaqara?

⁵ Ena gauna kece eda vaqaqara kina, e dodonu me matata tiko na kena inaki. Na cakacaka qori e okati tale ga ena noda cakacaka vakaitalatala, e dodonu gona meda tokara na isulu e veiganiti kei na dua na italatala. Era raica e levu ni nodra vakatovotovotaka na ka mera tukuna kei na nodra vosataka sara ga na vosa qori nira vaqaqara, e vukei ira mera gugumatua tiko ga ra qai kila vinaka na vosa qori. E rawa nida ripotetaka na gauna ni noda vaqaqara, sega ni gauna e vakarautaki kina na mape kei na lisi ni yalava. Nida sotava e dua e vosataka na noda vosa, meda saga me vunautaki vua na itukutuku vinaka qai tukuni vakatotolo vua na ivakatawa ni cakacaka se dua tale e lesia, me rawa ni volai ena ivolatukutuku ni yalava. Eda na cakava qori se mani tataleitaki o taukeinivale se sega. E bibi na vaqaqara, ia me veiraurau na ka eda cakava, meda vakaitavi tale ga ena basoga kece ni cakacaka vakaitalatala.—Raica na kato, “Ka mo Tukuna.”

6. Na cava e duatani sara kina na nodra vaqarai na didivara?

⁶ Vaqarai Ira na Didivara: E duatani sara na nodra vaqarai na didivara qai vinakati vakalevu kina na sasaga kei na vosovoso. Ena sega ni rawa ni kilai e dua na didivara ena volavolai ni yacana, kena irairai, se na nona isulusulu. Era na via taqomaki koya tale ga e didivara na nona lewenivuvale se itokani, era na rairai sega ni tukuni koya vei ira na dautukutuku era vakatataro. Na vakatutu me baleta na nodra vaqarai na didivara e rawa ni yaga tale ga ena nodra vaqarai o ira era rawa ni vosa.

7. (a) E rawa ni caka vakacava na vakatataro nira vaqarai na didivara ena itikotiko? (b) Eda rawa ni vakaseavutaka vakacava nona lomaleqa o taukeinivale?

⁷ Sa vuavuaivinaka na nodra vakatataro ena levu na itikotiko na ivavakoso kei na iwasewase ena vosa vagalu. O na rairai sotava e dua ena yalava e tukuna vei iko ni dua erau tiko veitikivi, nona itokani vakacakacaka, se nona icaba e koronivuli e vosa vagalu. E rairai raica e dua na ivakatakilakila ni gaunisala me vakaraitaka nira tiko voleka na gone era didivara. De dua e didivara e dua na wekana. Nanuma tiko ni rawa ni vakavu lomaleqa na nomu veisiko. Ia e rawa ni seavu na nona lomaleqa o taukeinivale ke o veikauaitaki dina, o vosa ga vakalekaleka, tukuna vakamatata na inaki ni nomu veisiko qai cakava qori ena veidokai. Era raica tale ga eso ni yaga na nodra vakaraitaka na iVolatabu se na DVD vagalu nira tarogi taukeinivale ke kila e dua e didivara. Era qai tukuna nira via vakamacalataka ga vei koya e didivara na inuinui e tu ena iVolatabu. Ke sega ni via tukuna e dua na ka o taukeinivale me baleti koya e didivara, de dua ena via taura na nomu kad e volai kina na nomu itikotiko kei na nomu naba ni talevoni se na tikidua ni veisureti ni soqoni me qai solia vua na wekana se itokani e didivara.

8. E rawa vakacava ni vukea na iwasewase ena vosa vagalu e dua na ivavakoso voleka?

⁸ Na iwasewase ena vosa vagalu e rawa ni sureta e dua na ivavakoso voleka e vosataka e dua tale na vosa, me veivuke ena dua se rua na siga e veiyabaki ena nodra vaqarai na didivara ena dua vei ira na taoni ena yalava levu mera cakacakataka. Ni liutaka na iwasewase ena vosa vagalu na soqoni ni cakacaka vakavunau, e rawa ni okati kina na ivakamacala ni ka me caka kei na dua na vakatasuasua. Ke ra gole vata eso, e vinaka me tiko kina e dua na dautukutuku ena iwasewase ena vosa vagalu, me soli tale ga e dua na mape ni vanua ena caka kina na vaqaqara.

9. E rawa nira vaqarai vakacava na didivara ena vanua era dau sota kina, vakarautaki kina na nodra ka ni veivakamarautaki se so tale na veiqaravi e yaga raraba?

⁹ Era rawa ni vaqarai tale ga na didivara ena vanua era dau sota kina, vakarautaki kina eso na nodra ka ni veivakamarautaki, se so tale na veiqaravi raraba me baleta na lewenivanua. Mera dara na dautukutuku na isulu e veiganiti kei na veivanua qori. Mo lewa matau, ena rairai vinaka tale ga mo veitalanoa kei na dua se le rua, kua ni vakamacala vei ira vakailawalawa. Ke toso vinaka na veitalanoa, e rawa ni drau dui solia nomudrau naba ni talevoni qai tukuna na vanua drau dui tiko kina.

10. Era rawa ni vaqaqara vakacava ena vanua ni bisinisi na dautukutuku?

¹⁰ Dua tale na ka e rawa ni caka, me vakarautaki na mape ni vanua ni bisinisi qai sikovi qori ena gauna veiganiti. E rawa ni dua na mape ni igunugunu ni benisini. Dua tale na mape e rawa ni biu kina na vanua e dau sava qai yayani kina na isulu, valenikana, otela se so tale na mataqali bisinisi. Ke tautauvata na mataqali bisinisi e biu ena mape yadua, era rawa ni vakayagataka tiko ga na dautukutuku e dua na vakatutu me rawa nira kenadau kina. Kena ivakaraitaki, e levu na didivara era dau vakaicili ena otela. E rawa gona nida vakamacalataka vakalekaleka na noda cakacaka vua e dau kidavaki ira na gole yani ena otela, qai solia vua na DVD kei na tikidua ni veisureti ni soqoni sa olo vata tu yani, me soli vei ira na didivara era vakaicili ena otela. Eda rawa ni taro ena so na vanua ni bisinisi ke so na tamata cakacaka se o ira na dau gole yani e kea era kila na vosa vagalu. Ke tiko ena yalava e dua na nodra koronivuli na didivara, eda rawa ni solia na DVD me biu ena nodra laibri.

11. Na cava e bibi kina ena cakacaka vakaitalatala na nodra vaqarai o ira era vosataka e dua tale na vosa?

¹¹ Cakacaka Bibi: Na nodra vaqarai na taukeinivale era vosataka na nomu vosa e dua toka na cakacaka levu qai vakayagataki kina vakalevu na gauna. Ena vakadredretaka tale ga na vakavoutaki ni tukutuku me baleta na yalava na veiveisau ni tamata era toki yani kina. Ia ena levu na vanua, e bibi ena nodra cakacaka vakaitalatala mera vaqarai ira era vosataka e dua tale na vosa. O Jiova e lesi keda meda vunau, e sega ni dau veivakaduiduitaki. (Caka. 10:34) Na “nona inaki me bula na veimataqali tamata kece, mera kila tale ga na ka dina.” (1 Tim. 2:3, 4) Koya gona, meda cakacaka vata mada ga kei Jiova kei ira na mataveitacini ena noda vaqarai ira na duidui vosa e ‘vinaka na lomadra.’—Luke 8:15.

[Kato ena tabana 5]

Meda Veivukei

Ke vinakata na veivuke na ivavakoso se iwasewase lailai ena nodra vaqarai o ira era vosataka na nodra vosa mera rawa ni vunau vei ira, na ivakatawa ni cakacaka e rawa ni veivosaki kei ira na qase ni ivavakoso voleka e duatani nodra vosa. E vinaka me kerei ga na ivavakoso voleka, se levu toka ena yalava ni ivavakoso qori era vosataka na vosa e vakayagataki ena ivavakoso se iwasewase lailai e vinakata na veivuke. Na ivavakoso e kerei me veivuke ena tukuna vei ira na dautukutuku ke ra raica e dua e vosataka na vosa qori, mera vola na nona itikotiko qai solia vua na ivakatawa ni cakacaka me qai solia ina ivavakoso se iwasewase e kere veivuke. Mera cakacaka vata na ivakatawa ni cakacaka ena ivavakoso qori, mera tuvanaka na sala vinaka me tarai kina na yalava era tu kina na duidui vosa ra qai vagolei na tataleitaki ina ivavakoso se iwasewase lailai e veiganiti mera lewena.

Ke ra sotava na dautukutuku e dua e vosataka e dua tale na vosa qai tataleitaki dina (se dua na didivara), mera vakalewena sara vakatotolo na fomu Kerekere me Lai Sikovi (S-43) qai solia vua na vunivola ni ivavakoso. Ni caka qori, ena rawa ni sikovi totolo o koya e tataleitaki me vukei vakayalo.—Raica na km 5/11 t. 3.

[Kato ena tabana 6]

Vaqarai Ira Era Vosataka na Nomu Vosa

• Vakatataro vei ira na vuli iVolatabu, lewenivuvale, itokani vakacakacaka kei na so tale.

• Vaqaqara ena ivola ni talevoni mo raica kina na yaca e vakayagataki vakalevu ena dua na vosa. E rawa ni laurai tale ga ena internet se tarogi vei ratou na kabani ni talevoni na ivola ni talevoni mo raica kina na yaca ni gaunisala, na yacadra na tiko ena gaunisala ya, kei na nodra naba ni talevoni.

• Lewa vinaka ni o taro ena vanua era qaravi kina na lewenivanua, me vaka na laibri, valenivolavola ni matanitu, kei na koronivuli torocake.

• Raica ena niusiveva na ka e dau tuvanaki me baleti ira era vosataka e dua tale na vosa.

• Gole ina sitoa se vanua ni bisinisi era qaravi kina o ira era vosataka e dua tale na vosa.

• Ke ra vakadonuya na veiliutaki, e rawa ni biu e dua na teveli ni ivola ena vanua ni bisinisi, vanua era dau sota kina na gonevuli ena univesiti, se vanua ni vakavodo, era dau gole kina o ira na vosataka na nomu vosa.

• Ke vakadonui vakalawa ena nomu vanua, volia e dua na nodra ivola ni talevoni na daunibisinisi se porokaramu ni kompiuta e rawa ni vakayagataki ena vaqaqara ena Internet.

[Kato ena tabana 7]

Ka mo Tukuna

Ena vakaseavutaka na lomaleqa na nomu veikauaitaki dina, kei na nomu tukuna vakamatata, vakayalovinaka tale ga na vu ni nomu vakatataro. E dau vinaka me vakaraitaki e liu na ivola e tabaki ena nodra vosa o ira eda vaqara tiko.

Ni o vakabula oti, o rawa ni tukuna: “Keimami vaqarai ira tiko mai era vosa vaka______ me rawa ni keimami veitalanoataka na inuinui e tu ena iVolatabu. Oni bau kila e dua keimami rawa ni vosa vua?”

Nira vaqarai na didivara, o rawa ni kaya: “Bula. Au rawa ni vakaraitaka vei kemuni e dua na ka? [Ni vakayagataki e dua na DVD player lailai e rawa ni veikauyaki, vakaraitaka e dua na tikinivolatabu mai na New World Translation.] Qori e dua na iwase ni iVolatabu ena vosa vagalu na Auslan. E sega ni tiko wale ga na DVD ni iVolatabu, e tiko eso tale na DVD e sega ni saumi qai vakarautaki mera vakacegui kina vakayalo na didivara. O bau kila e dua na didivara e vosa vagalu?” Ke sega ni kila o taukeinivale, e dau vinaka me tukuni eso na vanua sa na rairai raica kina e dua e didivara, me vaka e vanua ni cakacaka, koronivuli, se na itikotiko.