Ninikoria Rinanon Te Onimaki Ao Maakan Te Atua

“Ko na korakora man n ninikoria . . . E memena Iehova ae Atuam i roum.”​—IOTUA 1:9.

1, 2. (a) Ni kaineti ma aia iango aomata, tera te katautau ibukin tokanikaia I-Iteraera i aoia kaain Kanaan? (b) Tera te karaunano are e anganaki Iotua?

E A TAUBOBONGA te botannaomata ae Iteraera n 1473 B.C.E. n rin n te Aba ni Berita. Ni kaineti ma kangaanga ake imwaaia, e kauringia aomata Mote ni kangai: “Ko nang ri aon Ioretan n te bong aei, n rin n aban abaia botanaomata aika ababaki riki ma ni korakora riki nako im, ma kaawa aika ababaki aika nonoaki n rota karawa, aika aomata aika ababaki aika ananau aika tibun Anaka, aika ko . . . ongo taekaia ae kangai, Ai antai ae kona n tei i mataia tibun Anaka?” (Te Tua-Kaua 9:1, 2) Eng, e rangi n tanoata taekaia taani buaka aika aintoa aikai! Irarikin anne, iai aia taanga ni buaka baronga tabeua i Kanaan aika taubobonga, aia aoti ao aia kaa ni buaka aika biiti wiraia.​—Taani Motiki-Taeka 4:13.

² N te itera are teuana, Iteraera bon te botannaomata ae tautoronaki ao a a tibwa tia ni kabanea 40 te ririki n te rereua. Mangaia are n aia iango aomata, e na taraa n aki kona n reke aia tokanikai. Ma e onimaki Mote; ai aron ae e nora Iehova ni kairiia. (Ebera 11:27) E tua ae kangai Mote nakoia aomata: ‘E rimoam i matam Iehova ae Atuam.’ “E na kamaunaia, ma ni kabwakaia mai mwaim.” (Te Tua-Kaua 9:3; Taian Areru 33:16, 17) Imwini maten Mote, e karaua nanon Iotua Iehova ni kaineti ma Ana boutoka ngke e kangai: “Tei rake ngkai, ri aon Ioretan aei, ngkoe, ma te botanaomata aei ni kabanea, nakon te aba ae I angania, aika tibun Iteraera. Akea te aomata temanna ae kona n tei i matam ni kabane am bong ni maiu: arou ngke I memena iroun Mote, ao ai arou naba ni memena i roum.”​—Iotua 1:2, 5.

3. Tera are e karekea te ninikoria ao te onimaki iroun Iotua?

³ E riai Iotua ni wareka ana Tua te Atua ao ni kananoa ana iango i aona ma ni maiuakinna, ngkana e tangira ana ibuobuoki ma ana kairiri Iehova. E taku Iehova: “Ane ko na kakabaia kawaim iai, ao ane ko na tetekeraoi. Tiaki I a tia n tuangko? Ko na korakora ma n ninikoria; tai maku, ao e na tai bara naba nanom: ba E memena Iehova ae Atuam i roum ike ko na nako iai.” (Iotua 1:8, 9) E ninikoria ma ni korakora ao n tetekeraoi Iotua ibukin ongeabana iroun te Atua. Ma angiia tabonrorona a aki ongeaba. Ao ibukin anne, e aki nakoraoi aroia ao a mate n te rereua.

Te Botannaomata ae Akea Aia Onimaki ao ni Kimamaaku

4, 5. (a) Tera aroia taan tutuo ake tengaun ni kabotauaki ma aroia Iotua ao Kareba? (b) Tera aron Iehova nakoia aomata ake akea aia onimaki?

⁴ Ngke a a kaania Kanaan tibun Iteraera abwi te ririki rimoa, ao e a kanakoia 12 mwaane Mote bwa a na tuoa te aba anne. A oki tengaun ma te maaku ae korakora, ao a taku: “Aomata ni kabaneia ake ti noriia iai, bon aomata aika ababaki.” “Ti noriia taian Nebirim iai, ake natin Anaka, ake aia kariki Nebirim: ao ai aroia taake ngaira i matara.” Te koaua bwa “aomata ni kabaneia” akekei, tiaki tii natin Anaka aika aintoa? Tiaki. Te koaua bwa a riki mairouia Nebirim natin Anaka, ake a maiu imwain te Ieka? Tiaki! Ma e ngae n anne, ao ibukin taeka n uarao, e a butanako te maaku irouia kaain te kaembwa. A a kan oki naba aomata nako Aikubita, are te aba are a tautoronaki iai!​—Warekaia Iteraera 13:31–​14:4.

⁵ Ma e ngae n anne, ao a ingainga ni kan rin n te Aba ni Berita uoman mai buakoia taan tutuo, aika Iotua ma Kareba. A taku: “Karara” kaain Kanaan. “E uotaki nako otangaia mai aoia, ao E memena Iehova i roura: kam na tai makuia.” (Warekaia Iteraera 14:9) Te koaua bwa a kaantaningaa te bwai ae akea koauana Iotua ma Kareba? A aki! A a tia ngaiia ao n ikotaki naba ma nikiran te botannaomata anne, n nora aron Iehova ni kamaamaaea Aikubita are korakora mwaakana ao antina naba, rinanon Rekenikai ake Tebwina. Imwina a a manga nora Iehova ni kabwabwaia Barao ma ana taanga ni buaka i nanon Taari are Uraura. (Taian Areru 136:15) E teretere bwa bon akea riain te maaku are a kaotiotia taan tutuo ake tengaun ao te koraki ake a kairarangaki irouia. E taku Iehova ni kaotan marakina ae korakora: “Ai ti maan ra n aki onimakinai, i bukini kanikina aika kakai aika I karaoi i buakoia?”​—Warekaia Iteraera 14:11.

6. A irekereke te ninikoria ma te onimaki n te aro raa, ao e kanga n noraki aei n taai aikai?

⁶ E nora oin te kangaanga Iehova, bwa ma ni maakuia aomata e a reke iai akean aia onimaki. Eng, e rangi ni korakora irekereken te onimaki ma te ninikoria, mangaia are ibukin aei e a korea iai ae kangai te abotoro Ioane, ni kaineti ma te ekaretia ni Kristian ao te buaka ibukin te onimaki: “Aio te tokanikai ae kataea ana kai te aba, ae ara onimaki.” (1 Ioane 5:4) Ni boong aikai, ibukin te onimaki ae ai aron aia onimaki Iotua ao Kareba rimoa, e a tataekinaki euangkerion te Tautaeka n uea ni katobibia te aonnaba irouia taani Kakoaua Ibukin Iehova aika ataei ao kara, aika korakora ao a mamaara, aika onoua tabun te mirion mwaitiia. Akea te kairiribai ae e a tia ni kona ni kain wiia te taanga ni buaka ae korakora ma n ninikoria aei.​—I-Rom 8:31.

Tai “Kerikaki”

7. Tera ae nanonaki n te “kerikaki”?

⁷ A uarongorongo ana toro Iehova ni boong aikai ma te ninikoria ibukina bwa titeboo aia iango ma te abotoro Bauro are e korea ae kangai: “Tiaki raoia akana kerikaki ni mate iai ngaira; ma bon raoia akana onimaki ni kamaiui tamneiia iai.” (Ebera 10:39) Te “kerikaki,” ae e taekinna Bauro, e aki nanonaki iai tii namakinan te maaku n te tai ae kimototo irouia ana toro te Atua aika kakaonimaki, kioina ngkai a mwaiti ana toro te Atua aika maaku n taai tabetai. (1 Tamuera 21:12; 1 Uea 19:1-4) N onean mwin anne, e nanonaki iai “te kerikaki, ae te buubai,” te “mamaara n tauan te koaua,” aio ae e kabwarabwaraki n rikitinaren te Baibara teuana. E taku naba bwa e kona n riki te “kerikaki” bwa te kaikonaki ae boto i aon “karuoan te ie n te aro are e a butimeere iai butin te waa” ni kaineti ma te mwakuri ibukin te Atua. Ni koauana, akea iangoan ‘kabutimeerean te waaki’ irouia ake a korakora aia onimaki ngkana iai kangaanga aika riki, bwa tao te bwainikirinaki, te aoraki, ke aaro ni kataaki riki tabeua. N onean mwin aei, a buti roko ni beku ibukin Iehova, a ataia bwa e bon tabeakinia ao a atai tian aia konabwai. (Taian Areru 55:22; 103:14) Iai iroum te aeka n onimaki anne?

8, 9. (a) E kanga Iehova ni kakorakoraa aia onimaki Kristian ake rimoa? (b) Tera ae ti kona ni karaoia ibukini karikirakean ara onimaki?

⁸ N te taina, ao a namakina kerikakin aia onimaki abotoro, ngaia are a taku nakon Iesu: “Karaka riki ara onimaki.” (Ruka 17:5) E kaekaki aia bubutii ae nako mai nanoia ni Bentekota 33C.E., ngke e a roko i aoia taan rimwin Kristo te taamnei ae raoiroi are e beritanaki ngkoa, ao e angania te atatai ae nano n Ana Taeka te Atua ma ana kaantaninga. (Ioane 14:26; Mwakuri 2:1-4) E a kakorakoraki aia onimaki, ao a a moana te uarongorongo ae okoro taan rimwin Kristo. A aki ongei taian totoko ma a uarongorongoa te rongorongo ae raoiroi i “aonaba ni kabane aika i aani karawa.”​—I-Korote 1:23; Mwakuri 1:8; 28:22.

⁹ Ti riai n reiakina ao ni kananoi ara iango i aon te Baibara ao n tataro naba ni bubutii te taamnei ae raoiroi, ngkana ti kani karikirakea ara onimaki ao ni buti roko n ara mwakuri ni minita. E kona n reke ara onimaki are e na anganira te ninikoria ae ti kainnanoia bwa ti aonga n nanomwaaka ma n tokanikai n ara buaka n taamnei, tii ngkana ti kanim Ana koaua te Atua n ara iango ao i nanora n aroia Iotua ao Kareba, ao taan rimwin Kristo ake rimoa.​—I-Rom 10:17.

Te Onimaki Bon Tiaki Tii Kakoauaan te Atua

10. Tera ae nanonaki n te onimaki ni koaua?

¹⁰ N aron are e kaotiotaki irouia te koraki ake a teimatoa ni kakaonimaki n taai ake e koreaki iai te Baibara, te onimaki are e karekea te ninikoria ao te nanomwaaka, e bati riki ae nanonaki iai nakon ae tii kakoauan te Atua. (Iakobo 2:19) E kainnanoaki ataakin te Atua iroura bwa bon te aomata ao n onimakinna ma nanora ni kabane. (Taian Areru 78:5-8; Taeka N Rabakau 3:5, 6) E nanonaki iai bwa ti na kakoauaa ma nanora ni kabane, ae moan te raoiroi mutiakinan Ana tua te Atua ma ana boto n reirei, bwa ti na kakabwaiaki iai. (Itaia 48:17, 18) E irekereke naba te onimaki ma te raunnano ni koaua bwa e na boni kakoroi bukin ana berita ni kabane Iehova ao e na riki naba bwa te “tia kabo aia onimaki akana kakorakoraia n ukoukoria.”​—Ebera 11:1, 6; Itaia 55:11.

11. A kakabwaiaki n te aro raa, Iotua ao Kareba ibukin aia onimaki ao ninikoriaia?

¹¹ E ririkirake te aeka n onimaki anne. E ririkirake ngkai ti maiuakina te koaua, ni “katai” taiani kakabwaia, n ‘nori’ kaekaan ara tataro, ao n aaro riki tabeua aika ti ataa iai ana kairiri Iehova i aoni maiura. (Taian Areru 34:8; 1 Ioane 5:14, 15) Ti kakoauaa raoi bwa e a korakora riki aia onimaki Iotua ao Kareba ngke a ataa raoiroin te Atua. (Iotua 23:14) Iangoi baika kakawaki aikai: A kamaiuaki imwin te ririanna i nanon te rereua i nanon 40 te ririki, n aron are e a tia ni beritanna te Atua ibukia. (Warekaia Iteraera 14:27-​30; 32:11, 12) A anganaki tabeia i nanon 6 te ririki ni buakanaia kaaini Kanaan. N tokina, a anganaki maiuiia aika abwabwaki ma marurungia ao a anganaki naba tibwangaia n te aba. Ni koauana, e kakabwaiaia te koraki ake a kakaonimaki ao n ninikoria ma ni korakora n toro irouna, Iehova!​—Iotua 14:6, 9-​14; 19:49, 50; 24:29.

12. E kanga Iehova ni ‘karietataa ana taeka’?

¹² E kauringira ana taeka te tia areru ana atataiaomata te Atua nakon Iotua ao Kareba ae kangai: “Ko karietata am taeka i aon aram ni kabanea.” (Taian Areru 138:2) Ngkana Iehova e kabotoa ana berita n oin arana, e a ‘karietataki’ iai kakoroan nanon te berita anne, n te aro are e a moanibaan te raoiroi riki nakon ae kaantaningaki. (I-Ebeto 3:20) Eng, akea te tai ae E kaunia iai te koraki ake a ‘kakukureia irouna.’​—Taian Areru 37:3, 4.

Te Mwaane Are “Kakukureia te Atua”

13, 14. Bukin tera ngke e kainnanoa te onimaki ao te ninikoria Enoka?

¹³ Ti kona n reiakina ae bati ibukin te onimaki ao te ninikoria rinanon iaiangoan ana katoto temanna te tia uarongorongo ae maiu imwain aia tai Kristian, are Enoka. Imwain moanakin ana taetae ni burabeti Enoka, e bae n ataia are e na tuoaki ana onimaki ao ninikoriana. N te aro raa? N te aro are e a tia n taekinna ngkoa Iehova i Eten, are e na riki te kairiribai ibuakoia te koraki ake a toro iroun te Atua ao te koraki ake a toro iroun Tatan te Riaboro. (Karikani Bwaai 3:15) E ataia naba Enoka ae e a tia n riki te kairiribai aei tabeua te tai imwini moani karikaia aomata, n tiringan Abera iroun tarina are Kain. Ma ni koauana, e reiti nako maiun tamaia are Atam, i nanon 310 te ririki imwin bungian Enoka.​—Karikani Bwaai 5:3-​18.

¹⁴ N aki ongei baikai, ma e ninikoria n “nakonako Enoka ma te Atua,” ao e kabuakakai “taeka aika kananomaraki” ake a taekinaki irouia aomata ibukin Iehova. (Karikani Bwaai 5:22; Iuta 14, 15) E teretere bwa tein Enoka ibukin te taromauri ae koaua, a a kairaki iai aomata aika bati bwa a na ribaa Enoka n te aro are a karuanikaia maiuna. N te tai aei, e a kamanoa ana burabeti Iehova man te mate ni maraki. Imwin kaotana nakon Enoka ae “e kakukureia te Atua” iroun Iehova, e a ‘anaa’ maiuna, tao rinanoni kabwakaan te kiro i aona.​—Ebera 11:5, 13; Karikani Bwaai 5:24.

15. Baikara katoto aika tamaroa ibukia ana toro Iehova ni boong aikai, mairoun Enoka?

¹⁵ Bon imwin naba taekinan anaakin maiun Enoka irouni Bauro, ao e katuruturua kakawakin te onimaki ni kangai: “Ngkana akea te onimaki ao e aki kona te aomata ni kakukureia te Atua.” (Ebera 11:6) Eng, e ninikoria Enoka n nakonako ma Iehova man ana onimaki, ao e kona iai n tataekina naba rongorongon Ana motiki-taeka nakoia aomata ake a kaakaraoi mwakuri ake a bobuaka ma nanon te Atua. N te aro aei, ao e a katea iai te katoto ae tamaroa Enoka ibukira. Iai ara mwakuri ae titeboo ma aei n te aonnaba ae a bati iai aika karitei nakon te taromauri ni koaua ao ae e onrake n aekan nako buakaka ni kabane.​—Taian Areru 92:7; Mataio 24:14; Te Kaotioti 12:17.

Te Ninikoria ae Reke Man Maakan te Atua

16, 17. Antai Obaria, ao tera are e aitara ma ngaia?

¹⁶ Irarikin te onimaki, iai te aroaro riki teuana ae karika te ninikoria, ae e a atongaki bwa maakan te Atua ma te karinerine. Ti na iangoa ana katoto ae rianako te mwaane ae mamaaka te Atua, are e maiu ngkoa n ana tai te burabeti are Eria ao te Uea are Aaba, are e uea n te tautaeka n Iteraera are mai meang. N ana tai n tautaeka Aaba, ao e kabuakakaki te tautaeka are mai meang ibukina bwa e kuri n taabangaki iai taromaurian Baara. Ni koauana, 450 ana burabeti Baara ao 400 ana burabeti te boua ae tabu ae katotongan aia bwai ni kariki mwaane, aika “amamarake n ana taibora Ietebera” are buun Aaba.​—1 Uea 16:30-33; 18:19.

¹⁷ E kataia n urua taromaurian te Atua ni koaua mai aon te aba, ana kairiribai Iehova ae rangi n iowawa ae Ietebera. E tiringia tabeman ana burabeti Iehova ao e kataia naba n tiringa Eria, are e kamanoaki n ana kairiri te Atua ni birinakona riaon te Ioretan. (1 Uea 17:1-3; 18:13) Ko kona n iangoia bwa tera aroni kangaangan kateimatoan te taromauri ae itiaki n te tautaeka are i meang n taai akekei? Ao ae rangi ni kangaanga riki, tera arom ngke arona bwa ko mwakuri n ana bareti te uea? Anne te bwai are e aitara ma ngaia Obariaa ae te aomata ae mamaaka te Atua, ae ana touati Aaba.​—1 Uea 18:3.

18. E kanga n riki Obaria bwa te tia taromauria Iehova ae rangi n okoro?

¹⁸ Akea te nanououa bwa ngke e taromauria Iehova ao e taratara raoi ao e mwakuri ma te wanawana. Ma e bon aki kakeaa ana koaua. E tuangira ae kangai te 1 Uea 18:3: “E bati ni maka Iehova Obaria.” Eng, e rangi n okoro aron Obaria ni maaka te Atua! Ibukin maakuna aei, e a reke irouna te ninikoria ae rianako arona, are e kaotia n ana mwakuri ngke e tiringa ana burabeti Iehova Ietebera.

19. Tera are e karaoia Obaria ae kaotiotaki iai ninikoriana?

¹⁹ Ti wareka ae kangai: “Ba ngke e kamateia ana burabeti Iehova Ietebera, ao Obaria e weteiia tebubua te burabeti, ao e karabaia kaka nimangaun ni banganimatang nako, ao e kakaamarakeia n te amarake ma te ran.” (1 Uea 18:4) N aron ae ko kona n iangoia, te karabaraba ni kaamwarakeia aomata aika tebubua mwaitiia, bon te mwakuri ae rangi ni karuanikai. E aki tii karabaa Obaria mai matan Aaba ao Ietebera, ma mairouia naba burabeti ni kewe aika 850 mwaitiia ake a aki toki n roroko n te bareti. Ao a mwaiti naba taan taromauri atua aika kewe ake a mangori ao aika tooka ake a na kukurei ni kabuntaekaa Obaria bwa a aonga ni karekea akoaia mairoun te Uea ao buuna. Ma e ngae n anne, ao e teimatoa Obaria n angangania ana burabeti Iehova baike a kainnanoi i boni mataia taan taromauri boua aikai ni kabane, ma a aki roko n te noria. Maakan te Atua, bon te korakorara teuana ae kona n angan te aomata te ninikoria!

20. E kanga ni buokaki Obaria ni maakan te Atua, ao e na kanga te katoto aei ni buokiko?

²⁰ Ibukina bwa e kaotiota te ninikoria Obaria rinanon maakan te Atua, e a kamanoaki iai ngkanne mairouia ana kairiribai iroun Iehova. E taku Taeka N Rabakau 29:25, (BK): “E kai mane ane e makuia aomata ma e rau te aomata ae e onimakina Iawe.” Bon te aomata naba n arora Obaria; e rangi ni maaka naba ataakin ana mwakuri aei ao kamateana, n arora naba. (1 Uea 18:7-9, 12) Ma e kaninikoriaki ni maakan te Atua bwa e na tokanikai i aoni maakakia aomata are e namakinna. Bon te banna ni katoto ae moan te tamaroa Obaria ibukira ni kabane, ao riki ibukia te koraki ake e aki kariaiakaki n aia tabo taromaurian Iehova ao e a ruanikai iai inaaomataia ma maiuiia. (Mataio 24:9) Ti bia kakorakoraira ngaira ni kabane n toro iroun Iehova ao ni “karinea ma ni makua.”​—Ebera 12:28.

21. Tera ae na rinanoaki n te kaongora are imwina?

²¹ Tiaki tii aroaro aika te onimaki ao maakan te Atua aika karekea te ninikoria; e kona n anga te korakora ae bati riki te tangira. E korea ae kangai Bauro: “E aki anganira te Atua te nano ae mamaku; ma E anganira te nano ae korakora, ae tatangira te aba, ae kawanawana te aba.” (2 Timoteo 1:7) N te kaongora ae imwina, ao ti na nora iai aron te tangira ni buokira n toro iroun Iehova ma te ninikoria i nanon taai aika kamamate aikai.​—2 Timoteo 3:1.

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Kona ni Kaeka?

• A kanga ni kaninikoriaki Iotua ao Kareba?

• Tera ae nanonaki naba n te onimaki ni koaua?

• E aera ngke akea maakun Enoka n tataekina rongorongon Ana motiki-taeka te Atua?

• E na kanga n reke te ninikoria ma ni maakan te Atua?