Jihàn Hlan Jehovah!
‘Yẹn na jihàn pipà tọn lẹ hlan Jiwheyẹwhe ṣie dile n’to ogbẹ̀ dẹnsọ.’—PS. 146:2.
1. Etẹwẹ whàn jọja Davidi nado pà delẹ to psalm etọn lẹ mẹ?
TO JỌJA whenu Davidi tọn, e yí gànhiho susu do penukundo lẹngbọpa otọ́ etọn tọn lẹ go to ogle he sẹpọ Bẹtlẹhẹm mẹ. Dile e to nukunpedo lẹngbọ lẹ go, Davidi doayi nudida jiawu Jehovah tọn lẹ go: yèdọ agahomẹ he gọ́ na sunwhlẹvu lẹ, “kanlin he tin to gbémẹ lẹ,” po “ohẹ̀ he to oji aga lẹ” po. Nuhe e mọ lẹ yinuwadeji sisosiso sọmọ bọ e yin whinwhàn nado pà ohàn ojlofọndotenamẹ tọn lẹ nado pà Didatọ onú jiawu ehelẹ tọn. Susu ohàn he Davidi pà lẹ tọn sọgan yin mimọ to owe Psalm tọn mẹ.a—Hia Psalm 8:3, 4, 7-9.
2. (a) Nuyiwadomẹji tẹwẹ nuhiho sọgan tindo do mẹde ji? Na apajlẹ. (b) Etẹwẹ Psalm 34:7, 8 po Psalm 139:2-8 po plọn mí gando haṣinṣan Davidi tọn hẹ Jehovah go?
2 E yọnbasi dọ ojlẹ ehe to gbẹzan Davidi tọn mẹ wẹ e wleawuna nugopipe hànjiji tọn te. Na nugbo tọn, e penugo sọmọ bọ e yin oylọ-basina nado wá hò ajalẹn na Ahọlu Sauli. (Howh. 22:29) Nuhiho Davidi tọn miọnhomẹna ahọlu he tin to ayimajai mẹ lọ dile nuhiho dagbe de sisè nọ saba miọnhomẹnamẹ do etlẹ yin to egbehe. Whedepopenu he Davidi hò ajalẹn etọn, ‘Sauli nọ mọ kọgbọ, bosọ nọ jẹgangan.’ (1 Sam. 16:23) Ohàn he budisi Jiwheyẹwhe tọ́ ehe pà bosọ ji lẹ gbẹ́ họakuẹ kakajẹ egbé. Lẹnnupọndo ehe ji! To nuhe hugan owhe 3000 to jiji Davidi tọn godo to egbehe, gbẹtọ livi susu sọn ninọmẹ voovo lẹ mẹ he to gbẹnọ to adà aigba lọ tọn lẹpo ji nọ hia psalm Davidi tọn lẹ to gbesisọ mẹ nado mọ homẹmimiọn po todido po.—2 Otan. 7:6; hia Psalm 34:7, 8; 139:2-8; Amọ. 6:5.
Otẹn Họakuẹ Hànjiji Tọn to Sinsẹ̀n-Bibasi Nugbo Mẹ
3, 4. To azán Davidi tọn gbè, tito tẹwẹ yin bibasi na hànjiji nido yin apadewhe sinsẹ̀n-bibasi nugbo tọn?
3 Davidi tindo nunina, podọ e yí nunina etọn zan to aliho dagbe hugan mẹ—enẹ wẹ nado pagigona Jehovah. To whenue Davidi lẹzun ahọlu Islaeli tọn godo, e basi tito na sinsẹ̀nzọn he nọ yin wiwà to gòhọtúntún mẹ lẹ ni bẹ hànjiji hẹn. To Levinu he nọ wà sinsẹ̀nzọn to tẹmpli mẹ lẹ mẹ, hugan mado-ao yetọn—yèdọ Levinu 4000—wẹ yin azọ́ndena nado ‘nọ na pipà,’ podọ Levinu 288 ‘yin pinplọn to hànjiji mẹ hlan OKLUNỌ, bọ yemẹpo yin zinzintọ kavi azọ́nyọnẹntọ.’—1 Otan. 23:3, 5; 25:7.
4 Davidi lọsu wẹ pà susu ohàn he Levinu lẹ nọ ji to pọmẹ po nuhiho po lẹ tọn. Islaelivi depope he tindo dotẹnmẹ hundote nado tin to fihe ohàn Davidi tọn lẹ to yinyin jiji te na ko yin nuyiwadeji sisosiso gbọn nuhe e sè lẹ dali. To nukọn mẹ, to whenue aki alẹnu tọn lọ yin hinhẹnwa Jelusalẹm, “Davidi . . . dọho hlan ogán Levinu lẹ tọn lẹ nado de mẹmẹsunnu yetọn hànjitọ lẹ, po núzinzan hàngbe tọn lẹ po, asiazọ́n hànjinu lẹ po ajalẹn lẹ po, po ajogàn lẹ po, he dọnú gángán, bo yí [ayajẹ] do ze ogbè daga.”—1 Otan. 15:16.
5, 6. (a) Naegbọn ayidonugo susu yin nina hànjiji to gandudu Davidi tọn whenu? (b) Nawẹ mí wagbọn do yọnẹn dọ hànjiji nọ yin pinpọnhlan taidi nujọnu to sinsẹ̀n-bibasi Islaeli hohowhenu tọn mẹ?
5 Naegbọn ayidonugo susu yin nina hànjiji to azán Davidi tọn gbè? Be na ahọlu lọ yin hànsinọ de wutu poun wẹ ya? Lala, nudevo wutu wẹ, podọ nulọ yin didehia to owhe kanweko susu godo to whenue Ahọlu dodonọ Hẹzekia hẹn sinsẹ̀nzọnwiwa to tẹmpli mẹ gọwá. Mí hia to 2 Otannugbo lẹ 29:25 mẹ dọmọ: ‘E [enẹ wẹ Hẹzekia] sọ ze Levinu lẹ do ohọ̀ OKLUNỌ tọn lọ mẹ po ajogàn lẹ po, po asiazọ́n hànjinu lẹ po, po ajalẹn lẹ po, kẹdẹdi gbedide Davidi tọn, po Gadi numọtọ ahọlu tọn lọ tọn po, po Natani yẹwhegán lọ po: na gbedide tin sọn OKLUNỌ dè gbọn yẹwhegán etọn lẹ dali.’
6 Mọwẹ, Jehovah wẹ deanana sinsẹ̀n-basitọ etọn lẹ gbọn yẹwhegán etọn lẹ gblamẹ nado nọ pà ẹ po hànjiji po. Etlẹ yin bibiọ to hànjitọ he wá sọn whẹndo yẹwhenọ tọn mẹ lẹ si ma nado didá azọngban he Levinu devo lẹ nọ hẹndi, na yé nido sọgan zan whenu he pé nado pà ohàn lẹ, podọ vlavo nado basi zepọn yetọn.—1 Otan. 9:33.
7, 8. Na nuhe dù ohàn Ahọluduta lọ tọn lẹ jiji, etẹwẹ yin nujọnu hugan azọ́nyinyọnẹn hànjiji tọn?
7 Hiẹ sọgan lẹn to dewe mẹ dọ, “Na nuhe dù hànjiji, yẹn ma sọgan ko yin dopo to azọ́nyọnẹntọ he jihàn to gòhọtúntún mẹ lọ lẹ mẹ gba!” Ṣigba, e ma yin Levinu he nọ jihàn lọ lẹpo wẹ yin azọ́nyọnẹntọ. Sọgbe hẹ 1 Otannugbo lẹ 25:8, delẹ to yé mẹ yin “nuplọntọ.” Podọ e sọ jẹna ayidego dọ hànsinọ he pegan hugan delẹ sọgan ko tin to whẹndo Islaeli tọn he pò lẹ mẹ, ṣigba Levinu lẹ wẹ Jehovah deazọ́nna nado nọ jihàn. Mí sọgan kudeji dọ vlavo yé yin ‘azọ́nyọnẹntọ’ kavi “nuplọntọ,” Levinu nugbonọ lọ lẹpo wẹ nọ yí mẹdezejo mlẹnmlẹn do hẹn azọ́ndenamẹ yetọn di.
8 Davidi yiwanna hànjiji podọ e sọ tindo nunina etọn. Ṣigba, be nunina kẹdẹ wẹ yin nujọnu lọ na Jiwheyẹwhe ya? Paulu wlan to Kọlọsinu lẹ 3:23 mẹ dọmọ: “Nudepope he mì to wiwà, mì nọ wà ẹ po alindọn lẹpo po taidi na Jehovah, bọ e ma yin na gbẹtọ lẹ gba.” Nuhe dọ wefọ lọ te họnwun: Nuhe yin nujọnu lọ wẹ yindọ mí ni nọ jihàn “po alindọn lẹpo po” nado pà Jehovah.
Otẹn Hànjiji Tọn to Azán Davidi Tọn lẹ Godo
9. Basi zẹẹmẹ nuhe a sọgan ko mọ bo sè eyin a yì klandowiwe tẹmpli lọ tọn tẹnmẹ to gandudu Sọlomọni tọn whenu tọn.
9 To gandudu Sọlomọni tọn whenu, hànjiji yin nujọnu taun to sinsẹ̀n-bibasi wiwe mẹ. To klandowiwe tẹmpli lọ tọn whenu, hànjigbẹ́ daho de tin to finẹ he bẹ opẹ̀n-kúntọ 120 hẹn. (Hia 2 Otannugbo lẹ 5:12.) Biblu dọna mí dọmọ, “opẹ̀n-kúntọ lẹ [he yemẹpo yin yẹwhenọ] po hànjitọ lẹ po tin di mẹdopo, nado kún zẹnzẹn nado yin sisè to pipà po pẹdido na OKLUNỌ po mẹ; . . . na ewọ yin yinyọ́n: na lẹblanu etọn to ote doidoi.” Tlolo he ohàn ayajẹ tọn enẹ dọnú, “wẹ yè yí aslọ do gọ́ ohọ̀ lọ,” he dohia dọ Jehovah kẹalọyi ohọ̀ lọ. Lehe e na ko yin ojlofọndotenamẹnu podọ awujinu nado sè nudidọ opẹ̀n po ogbè hànjitọ fọtọ́n susu enẹlẹ po tọn to pọmẹ do sọ!—2 Otan. 5:13.
10, 11. Etẹwẹ dohia dọ Klistiani dowhenu tọn lẹ nọ jihàn to sinsẹ̀n-bibasi yetọn whenu?
10 Klistiani dowhenu tọn lẹ lọsu nọ jihàn to sinsẹ̀n-bibasi yetọn whenu. Na taun tọn, owhé mẹdetiti tọn lẹ gbè wẹ sinsẹ̀n-basitọ owhe kanweko tintan tọn lẹ nọ pli te, e ma yin gòhọtúntún lẹ mẹ. Na homẹkẹn po onú devo lẹ po wutu, ninọmẹ he mẹ yé nọ pli te lẹ ma nọ saba bọawu. Etomọṣo, Klistiani enẹlẹ nọ jihàn nado pà Jiwheyẹwhe.
11 Apọsteli Paulu dotuhomẹna mẹmẹsunnu etọn Kọlọsinu lẹ dọmọ: “Mì . . . nọ to tudohomẹna ode awetọ zọnmii gbọn psalm lẹ, pipà lẹ nina hlan Jiwheyẹwhe po ohàn gbigbọmẹ tọn he gọ́ na ojọmiọn lẹ po dali.” (Kọl. 3:16) To whenue Paulu po Sila po yin wiwle do gànpamẹ, yé “to dẹ̀ho bo yí ohàn do to Jiwheyẹwhe pà,” dile etlẹ yindọ yé ma tindo ohanwe nado hodo. (Owalọ 16:25) Eyin hiẹ yin wiwle do gànpamẹ, ohàn Ahọluduta tọn nẹmu wẹ a na penugo nado ji sọn tamẹ?
12. Nawẹ mí sọgan do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na ohàn Ahọluduta tọn mítọn lẹ gbọn?
12 To whenuena e yindọ hànjiji yin nujọnu to sinsẹ̀n-bibasi mítọn mẹ, mí na wà dagbe nado kanse míde dọ: ‘Be n’nọ do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na ẹn dile e jẹ do ya? Be n’nọ wà nuhe go n’pé lẹpo nado yì opli po plidopọ lẹ po domẹwhenu nado sọgan kọnawudopọ hẹ mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ṣie lẹ po to ohàn bẹjẹeji tọn mẹ, bo jihàn daga po numọtolanmẹ po ya? Be n’nọ na tuli ovi ṣie lẹ ma nado pọ́n ohàn he nọ yin jiji to Wehọmẹ Lizọnyizọn Yẹwhehọluduta tọn po Opli Sinsẹ̀nzọn tọn po ṣẹnṣẹn kavi dehe nọ yin jiji to togunmẹho po Oplọn Atọ̀họ̀-Nuhihọ́ lọ Tọn po ṣẹnṣẹn lẹ taidi ojlẹ gbọjẹyíyí tọn, yèdọ dotẹnmẹ hundote de nado jo oján yetọn lẹ do, vlavo nado basi yigọyigọ vude ya?’ Hànjiji yin adà sinsẹ̀n-bibasi mítọn tọn. Mọwẹ, vlavo mí yin ‘azọ́nyọnẹntọ’ kavi “nuplọntọ,” mímẹpo sọgan—podọ dona—kọ̀n ogbè mítọn dopọ nado pà Jehovah.—Yijlẹdo 2 Kọlintinu lẹ 8:12 go.
Nuhudo Mítọn lẹ Nọ Diọ Dile Ojlẹ to Yìyì
13, 14. Ale tẹwẹ tin to hànjiji po ahun lẹpo po to opli agun tọn lẹ ji mẹ? Na apajlẹ.
13 Hugan owhe 100 die wayi, linlinnamẹwe lọ Le Phare de la Tour de Sion dọ dopo to nuhewutu ohàn Ahọluduta tọn mítọn lẹ do yin nujọnu sọmọ lẹ mẹ. E dọmọ: “Aliho dagbe dopo nado zín nugbo lọ do ayiha po ahun omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn po mẹ wẹ nado nọ ji hogbe etọn lẹ to ohàn mẹ.” Susu hogbe ohàn mítọn lẹ tọn nọ sinai do wefọ Biblu tọn lẹ ji, enẹwutu eyin mí plọn e whè gbau hogbe ohàn delẹ tọn, ehe sọgan zọ́n bọ nugbo lọ na hẹnai to ahun mítọn mẹ. Ohàn he mí nọ ji po ahun lẹpo po to opli mítọn lẹ ji nọ saba yinuwado mẹhe wá dla mí pọ́n whla tintan lẹ tọn ji taun.
14 To whèjai dopo to 1869, C. T. Russell lẹkọ sọn azọ́nmẹ jei whégbè bo sè nudidọ hànjiji tọn sọn ohọ̀ daho de mẹ. To ojlẹ enẹ mẹ to gbẹzan etọn mẹ, linlẹn etọn wẹ yindọ, emi ma sọgan yọ́n nugbo lọ gando Jiwheyẹwhe go gbede. Enẹwutu e ze ede jo na ajọ́ etọn mlẹnmlẹn po linlẹn lọ po dọ eyin emi dín akuẹ jẹ obá de mẹ, e whè gbau emi na penugo nado penukundo nuhudo gbẹtọ lẹ tọn go to agbasa-liho eyin emi ma tlẹ sọgan gọalọna yé to gbigbọ-liho. Mẹmẹsunnu Russell biọ ohọ̀ he gọ́ na afínfín bo kudiho lọ mẹ bo mọdọ sinsẹ̀n basi wẹ yè te to finẹ. E sinai bo dotoai. To godo mẹ, e wlan dọ “po alọgọ Jiwheyẹwhe tọn po,” nuhe emi sè to ozán enẹ mẹ “ko pé nado vọ́ yise [emitọn] he ko to mimiọn dai hẹn lodo dogọ dọ Biblu yin gbigbọdo sọn Jiwheyẹwhe dè.” Doayi e go dọ hànjiji wẹ dọ̀n Mẹmẹsunnu Russell nado yì opli lọ tẹnmẹ to tintan whenu.
15. Vọjlado tẹlẹ wẹ yin bibasi he biọ dọ ohanwe mítọn ni yin hinhẹn sọgbe hẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn dintọn?
15 Dile ojlẹ to yìyì, vọjlado nọ yin bibasi gando nukunnumọjẹnumẹ mítọn do Owe-wiwe ji go. Howhinwhẹn lẹ 4:18 dọmọ: “Omọ́ nugbonọ tọn taidi hinhọ́n he sẹ́, he to sisẹ́ yì nukọn kakajẹ okle.” Hinhọ́n he fọ́n bo to wunhọ́n lọ nọ hẹn mí nado basi vọjlado to aliho he mẹ mí nọ ‘ji hogbe nugbo lọ tọn lẹ to ohàn mẹ’ te. To owhe 25 he wayi lẹ gblamẹ, Kunnudetọ Jehovah tọn lẹ to aigba susu ji ko duvivi ohanwe he hosọ etọn yin Jihàn Pipà Tọn Hlan Jehovahb yiyizan tọn. Sọn owhe he mẹ ohanwe enẹ yin zinzinjẹgbonu to tintan whenu gbọ́n, hinhọ́n lọ ko họnwun dogọ do hosọ susu ji, podọ delẹ to hodidọ he sọawuhia to ohanwe enẹ mẹ lẹ ma sọ sọgbe hẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn dintọn ba. Di apajlẹ, mí masọ nọ dọ “whenu-nu yọyọ” ba, ṣigba mí nọ dọ “aihọn yọyọ lọ.” Podọ mí masọ nọ dọ dọ oyín Jehovah tọn na yin “whẹsuna” ba, kakatimọ mí nọ dọ dọ oyín etọn na yin “kinklandowiwe.” E họnwun dọ, sọgbe hẹ nuyise mítọn lẹ, e jẹ dọ mí ni hẹn ohanwe mítọn sọgbe hẹ nukunnumọjẹnumẹ mítọn dintọn.
16. Nawẹ ohanwe yọyọ mítọn na gọalọna mí nado hodo ayinamẹ Paulu tọn he tin to Efesunu lẹ 5:19 mẹ gbọn?
16 Na whẹwhinwhẹ́n enẹ po devo lẹ po wutu, Hagbẹ Anademẹtọ lọ kẹalọyi dọ ohanwe yọyọ he hosọ etọn yin Jihàn Hlan Jehovah ni yin zinzinjẹgbonu. Sọha ohàn he tin to ohanwe yọyọ mítọn mẹ lẹ tọn yin didepo jẹ 135. To whenuena e yindọ ohàn he mí na plọn lẹ ma sù ba, e na bọawuna mí nado plọn e whè gbau hogbe ohàn yọyọ delẹ tọn do tamẹ. Ehe tin to kọndopọ mẹ hẹ ayinamẹ Paulu tọn he yin mimọ to Efesunu lẹ 5:19.—Hia.
Hiẹ Sọgan Do Pinpẹn-Nutọn-Yinyọnẹn Towe Hia
17. Etẹwẹ sọgan gọalọna mí ma nado dike winyan ni glọnalina mí nado jihàn to opli lẹ ji?
17 Be e jẹ dọ mí ni dike winyan ni glọnalina mí ma nado jihàn po gbèzeyiaga po to opli Klistiani tọn lẹ ji ya? Pọ́n whẹho lọ to aliho ehe mẹ: Be e ma yin “mímẹpo wẹ nọ dahli whlasusu” to hodidọ mẹ ya? (Jak. 3:2) Etomọṣo, mí ma nọ dike hoṣidọ mítọn ni glọnalina mí ma nado pà Jehovah sọn whédegbè-jẹ-whédegbè. To whelọnu lo, naegbọn mí nado dike ogbè mítọn he ma yọ́n na hànjiji ni glọnalina mí ma nado pà Jiwheyẹwhe to ohàn mẹ? Homẹ nọ hùn Jehovah he “basi onù gbẹtọ tọn” nado sè dile mí yí ogbè mítọn lẹ do to hànji nado pà ẹ.—Eks. 4:11.
18. Etẹwẹ ko gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu susu po nado plọn ohàn yọyọ lọ lẹ?
18 CD he hosọ etọn yin Chantons à Jéhovah—Accompagnement au piano ko gọalọna mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu susu po nado plọn ohàn yọyọ lọ lẹ. Ayajẹnu wẹ e nọ yin nado dotoaina nuhiho yidokanji lẹ. Eyin hiẹ nọ dotoaina yé whẹwhẹ to whégbè bo nọ hodo yé to ohanwe towe mẹ, ehe na gọalọna we nado plọn hogbe ohàn lọ lẹ tọn podọ a na penugo nado nọ ji yé to Plitẹnhọ Ahọluduta tọn mẹ.
19. Azọ́n tẹlẹ wẹ nọ yin wiwà nado wleawuna nuhiho yidokanji ohàn Ahọluduta lọ tọn lẹ?
19 E bọawu nado yí nukunpẹvi do pọ́n nuhiho yidokanji he nọ yin hihò to plidopọ mítọn lẹ ji. Azọ́n susu wẹ nọ yin wiwà nado wleawuna yé. To whenue ohàn lọ lẹ ko yin dide godo, nuhe nuhotọ 64 Watchtowertọn lẹ dopodopo na hò nọ yin kinkandai po sọwhiwhe po. To enẹgodo, nuhotọ lọ lẹ nọ yí gànhiho susu do plọn ẹn bo nọ basi zepọn etọn podọ to godo mẹ yé nọ yí nuhiho lọ lẹ do kanji to nuyidokanji-tẹn mítọn he tin to Patterson, New York. Ao to mẹmẹsunnu po mẹmẹyọnnu ehelẹ po mẹ ma nọ nọ̀ États-Unis. Yemẹpo wẹ nọ pọ́n awuwiwlena nuhiho he yọ́nsè na nuwiwa yẹwhehọluduta tọn lẹ di lẹblanulọkẹyi de. Mí sọgan do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn hia na vivẹnudido owanyinọ yetọn. Enẹwutu, whedepopenu he azinponọ plidopọ tọn basi oylọna mí nado yì sinai, mì gbọ mí ni nọ wàmọ to afọdopolọji bo nọ yí sọwhiwhe do dotoaina nuhiho he yin awuwlena po owanyi susu po lọ.
20. Etẹwẹ hiẹ magbe nado wà?
20 Jehovah nọ na ayidonugo ohàn pipà tọn mítọn lẹ. Yé họakuẹ to nukun etọn mẹ. Whedepopenu he mí pli na sinsẹ̀n-bibasi, mí sọgan nọ zegbeyiaga do jihàn po ahun lẹpo po nado hẹn homẹ etọn hùn. Mọwẹ, vlavo mí yin azọ́nyọnẹntọ kavi nuplọntọ, mì gbọ mí ni nọ “jihàn hlan Jehovah”!—Ps. 104:33.
[Nudọnamẹ Odò Tọn]
a Ojlofọndotenamẹnu wẹ e yin nado yọnẹn dọ, owhe fọtọ́n to okú Davidi tọn godo, pipli angẹli lẹ tọn de lá jiji Mẹsia lọ tọn na lẹngbọhọtọ lẹ he to nukunpedo lẹngbọpa yetọn lẹ go to ogle he sẹpọ Bẹtlẹhẹm mẹ.—Luku 2:4, 8, 13, 14.
b Ohàn 225 lọ lẹpo tin-to-aimẹ to ogbè he hugan 100 mẹ.
Etẹwẹ Hiẹ Lẹn?
• Apajlẹ tẹlẹ to ojlẹ Biblu tọn mẹ wẹ dohia dọ hànjiji tindo otẹn nujọnu tọn to sinsẹ̀n-bibasi mítọn mẹ?
• Kanṣiṣa tẹwẹ tonusisena gbedide Jesu tọn he tin to Matiu 22:37 mẹ po ahun lẹpo yíyí do jihàn Ahọluduta lọ tọn lẹ po tindo?
• Etẹwẹ yin delẹ to aliho he mẹ mí sọgan do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn he jẹ hia na ohàn Ahọluduta lọ tọn lẹ te?
[Yẹdide to weda 23]
Be hiẹ nọ na tuli ovi towe lẹ ma nado jo oján yetọn lẹ do to hànjiji whenu ya?
[Yẹdide to weda 24]
Be hiẹ nọ plọn hogbe ohàn yọyọ mítọn lẹ tọn to whégbè ya?