Plọnnu sọn ‘Adà Tangan Nugbo lọ Tọn’ Mẹ
“[Mì] tindo adà tangan oyọnẹn tọn po nugbo lọ tọn po to Osẹ́n lọ mẹ.”—LOM. 2:20.
DÍN GBLỌNDO KANBIỌ EHELẸ TỌN:
Etẹwẹ avọ́sinsan he yin nùdego to Osẹ́n Mose tọn mẹ lẹ dohia jẹnukọn?
Kanṣiṣa tẹwẹ tin to avọ́sinsan delẹ he Islaelivi lẹ nọ basi po delẹ he Klistiani lẹ nọ basi to egbehe po ṣẹnṣẹn?
Etẹlẹ wẹ nọ zọ́n bọ Jehovah nọ kẹalọyi avọ́sinsan de bo nọ gbẹ́ devo dai?
1. Naegbọn mí dona tindo ojlo nado mọnukunnujẹ nujọnu-yinyin Osẹ́n Mose tọn mẹ?
EYIN e ma yin kandai gbọdo apọsteli Paulu tọn lẹ tọn wẹ, mí ma na ko mọnukunnujẹ zẹẹmẹ adà susu Osẹ́n Mose tọn lẹ tọn mẹ. Di apajlẹ, to wekanhlanmẹ etọn hlan Heblu lẹ mẹ, e do lehe Jesu taidi ‘yẹwhenọ daho nugbonọ’ de sọgan basi “avọ́sinsan oyẹsu tọn” whladopo podọ kakadoi bo gbọnmọ dali hẹn ẹn yọnbasi na mẹhe do yise hia to e mẹ lẹ nado mọ “whlẹngán madopodo” do hia. (Heb. 2:17; 9:11, 12) Paulu basi zẹẹmẹ dọ “oyẹ̀ onú olọn tọn lẹ tọn” poun wẹ gòhọtúntún lọ yin, podọ Jesu lẹzun Whẹgbọtọ “alẹnu he yọ́n hugan” dehe Mose yin whẹgbọtọ na tọn. (Heb. 7:22; 8:1-5) To azán Paulu tọn gbè, zẹẹmẹ he yin bibasi do osẹ́n lọ ji enẹlẹ yin nujọnu taun na Klistiani lẹ, podọ kakajẹ egbehe. Yé gọalọna mí nado mọnukunnujẹ nuhọakuẹ-yinyin awuwledainanu Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn na mí mẹ to gigọ́ mẹ.
2. Nukunnumọjẹnumẹ etẹ tọn wẹ Ju he yin Klistiani lẹ tindo bọ Kosi lẹ ma tindo?
2 To whenue Paulu wlanwe hlan Klistiani lẹ to Lomu, delẹ to ohó he e dọ lẹ mẹ gando hagbẹ agun lọ tọn he yin Ju lẹ go tlọlọ, yèdọ mẹhe Osẹ́n Mose tọn ko yin pinplọn lẹ. E yọnẹn dọ, na omẹ mọnkọtọn lẹ ko jẹakọ hẹ Osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn enẹ wutu, yé tin to otẹn dagbe mẹ nado tindo “adà tangan oyọnẹn tọn po nugbo lọ tọn po” gando Jehovah po nunọwhinnusẹ́n dodo tọn etọn lẹ po go. Nukunnumimọjẹ ‘adà tangan nugbo lọ tọn’ enẹ mẹ po sisi ahundopo tọn tintindo na ẹn po gọalọna Ju he yin Klistiani lẹ, taidi Ju nugbonọ he jẹnukọnna yé lẹ, nado yin alihiamẹtọ, nuplọnmẹtọ, bo tá hinhọ́n na mẹhe tin to wunvi mẹ lẹ nado mọnukunnujẹ Osẹ́n he Jehovah na omẹ etọn lẹ mẹ.—Hia Lomunu lẹ 2:17-20.
NUHE YIN OYẸ̀ NA AVỌ́SINSAN JESU TỌN LẸ
3. Nawẹ mí na mọaleyi sọn nupinplọn gando avọ́sinsan Ju hohowhenu tọn lẹ tọn go mẹ gbọn?
3 Adà tangan nugbo lọ tọn he Paulu dlẹnalọdo lọ gbẹ́ yin nujọnu, na mí nido sọgan mọnukunnujẹ lẹndai Jehovah tọn lẹ mẹ. Nunọwhinnusẹ́n he ji Osẹ́n Mose tọn sinai do lẹ gbẹ́ yin nujọnu kavi nuhọakuẹ kakajẹ egbehe. Po ehe po to ayiha mẹ, mì gbọ mí ni gbadopọnna adà Osẹ́n lọ tọn dopo poun—enẹ wẹ lehe avọ́sinsan po avọ́nunina voovo lẹ po deanana Ju whiwhẹnọ lẹ wá Klisti dè bo gọalọna yé nado mọnukunnujẹ nuhe Jiwheyẹwhe biọ to yé si lẹ mẹ do. Podọ to whenuena e yindọ nubiọtomẹsi tangan Jehovah tọn lẹ ma nọ diọ, mí nasọ mọdọ Osẹ́n he Jiwheyẹwhe na Islaelivi lẹ gando avọ́sinsan po avọ́nunina lẹ bibasi po go sọgan gọalọna mí nado gbadopọnna lehe mí nọ wà sinsẹ̀nzọn wiwe mítọn do.—Mal. 3:6.
4, 5. (a) Etẹ go wẹ Osẹ́n Mose tọn nọ flinnu omẹ Jiwheyẹwhe tọn lẹ gando? (b) Etẹwẹ osẹ́n Jiwheyẹwhe tọn gando avọ́sinsan lẹ go dlẹnalọdo?
4 E na ko vẹawuna Ju hohowhenu tọn lẹ nado wọnji dọ adà Osẹ́n Mose tọn susu lẹ zinnudo ylandonọ-yinyin yetọn ji. Di apajlẹ, e yin bibiọ to mẹdepope he doalọ oṣiọ gbẹtọ tọn go si nado lẹ̀ ede wé. Nado wà ehe, oyìnsi vẹẹ matin azọ̀n de dona yin hùhù bosọ yin fifiọ. Afín etọn nọ yin sisẹdo bo nọ yin yiyizan nado basi ‘osin lẹ̀wé tọn,’ ehe nọ yin húnhúnhún do mẹhe ko yin hinhẹnflu bo to yinyin lilẹ̀wé lọ ji to azán atọ̀ntọ po azàn ṣinawetọ po ji. (Sọh. 19:1-13) Podọ taidi nuflinmẹ de dọ vijiji nọ dlẹnkanna mape po ylando po, e yin bibiọ to yọnnu he jivi de si nado nọ ojlẹ mawé-yinyin tọn de mẹ, podọ to enẹgodo e dona basi ovẹsè gbọn avọ́sinsan de dali.—Lev. 12:1-8.
5 Avọ́sinsan kanlin tọn lẹ dona nọ yin bibasi to ninọmẹ susu devo lẹ mẹ to gbẹzan egbesọegbesọ tọn mẹ nado basi ovẹsè na ylando lẹ. Vlavo sinsẹ̀n-basitọ lọ yọnẹn kavi lala, avọ́sinsan enẹlẹ—po dehe yin bibasi to tẹmpli Jehovah tọn mẹ to godo mẹ lẹ po—yin “oyẹ̀” de na avọ́sinsan pipé Jesu tọn.—Heb. 10:1-10.
NUHE NỌ WHÀNMẸ NADO BASI AVỌ́SINSAN
6, 7. (a) Etẹlẹ ji wẹ Islaelivi lẹ nọ lẹnnupọndo whẹpo do de nunina he yé na yí do basi avọ́sinsan, podọ etẹwẹ ehe dohia jẹnukọn? (b) Kanbiọ tẹlẹ wẹ mí sọgan kanse míde?
6 Nujinọtedo titengbe he gando kanlin he na yin yíyí do sanvọ́ hlan Jehovah go wẹ yindọ, ni yin “pipé” to ninọmẹ lẹpo mẹ—enẹ wẹ yindọ e ma dona tọ́nnukun, gbleawu, húgo kavi ma dona to azọ̀njẹ. (Lev. 22:20-22) Eyin Islaelivi lẹ jlo na na atin-sinsẹ́n kavi jinukun lẹ Jehovah, yé dona yin “sinsẹ́n tintan,” yèdọ ‘dagbe hugan’ jibẹwawhé yetọn lẹ tọn. (Sọh. 18:12, 29) Jehovah ma nọ kẹalọyi avọ́sinsan he ma yin dagbe hugan lẹ. Nubiọtomẹsi titengbe he gando avọ́sinsan kanlin tọn lẹ go dohia jẹnukọn dọ avọ́sinsan Jesu tọn ma na tindo dihó kavi oblọ podọ Jehovah na yí onú dagbe he e yiwanna hugan do sanvọ́ nado sọgan fli gbẹtọvi lẹ gọ̀.—1 Pita 1:18, 19.
7 Eyin mẹhe jlo na basi avọ́sinsan lọ yọ́n pinpẹn dagbe he Jehovah wà na ẹn lẹpo tọn, be homẹ ma na hùn in nado de dehe yọ́n hugan to nutindo etọn lẹ mẹ ya? Mẹdopodopo wẹ na basi dide wunmẹ nunina etọn tọn. Etomọṣo, e dona yọnẹn dọ homẹ Jiwheyẹwhe tọn ma na hùn nado kẹalọyi avọ́nunina he tindo oblọ, na enẹ na dohia dọ e pọ́n avọ́sinsan lọ hlan taidi onú mọmọ tọn de, kavi agbàn pinpẹn de. (Hia Malaki 1:6-8, 13.) Ehe dona hẹn mí nado lẹnnupọndo sinsẹ̀nzọn mítọn hlan Jiwheyẹwhe ji gbọn kanbiọ ehelẹ kinkanse dali dọmọ: ‘Mẹwhinwhàn tẹwẹ n’do to Jehovah sẹ̀n? Be e biọ dọ ma gbeje lehe n’to sinsẹ̀nzọnwa do po mẹwhinwhàn he n’do to sinsẹ̀n ẹn po pọ́n ya?’
8, 9. Naegbọn mí dona nọ lẹnnupọndo mẹwhinwhàn he Islaelivi lẹ do nọ basi avọ́sinsan yetọn lẹ ji?
8 Eyin avọ́sinsan he Islaelivi de jlo na basi dohia dọ e desọn ojlo mẹ nado do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn ahundopo tọn hia Jehovah kavi, taidi to whẹho avọ́nunina mimẹ̀ tọn mẹ, yin obiọ de nado mọ nukundagbe etọn, to whelọnu lo nunina kanlin tọn he sọgbe de dide ma dona yin nuhahun na ẹn. Homẹ Islaelivi lọ tọn na hùn nado na nuhe yọ́n hugan Jehovah. To egbehe, Klistiani lẹ ma nọ basi avọ́sinsan he yin nùdego to Osẹ́n Mose tọn mẹ lẹ gba; etomọṣo yé nọ basi avọ́sinsan lẹ to linlẹn lọ mẹ dọ yé nọ yí whenu, huhlọn po nutindo yetọn lẹ po zan nado sẹ̀n Jehovah. Apọsteli Paulu dohia dọ “gbeyiyi gbangba tọn” todido Klistiani tọn gọna “dagbe wiwà po onú lẹ mimá hẹ mẹdevo lẹ po” yin avọ́sinsan he nọ hẹn homẹ Jiwheyẹwhe tọn hùn lẹ. (Heb. 13:15, 16) Mẹwhinwhàn he omẹ Jehovah tọn lẹ do nọ tindo mahẹ to nuwiwa mọnkọtọn lẹ mẹ nọ do lehe yé yọ́n pinpẹn nuhe Jiwheyẹwhe wà na yé lẹpo tọn do hia. Enẹwutu, kanṣiṣa de tin to pọndohlan gọna mẹwhinwhàn mẹhe nọ tindo mahẹ to sinsẹ̀nzọn Klistiani tọn mẹ to egbehe lẹ tọn po mẹhe basi avọ́sinsan sọn ojlo mẹ wá to hohowhenu lẹ tọn po ṣẹnṣẹn.
9 Ṣigba, etẹwẹ mí sọgan dọ gando avọ́nunina ylando tọn kavi avọ́nunina whẹhuhu tọn he Osẹ́n Mose tọn biọ dọ mẹde ni basi na nuṣiwa etọn delẹ wutu go? To whenuena e yindọ avọ́sinsan lọ yin dandannu, be hiẹ lẹndọ e na vẹawuna mẹhe ṣinuwa lọ nado basi i sọn ojlo mẹ wá wẹ ya? Be avọ́sinsan mọnkọtọn lẹ sọgan ko yin bibasi to aliho mọmọ tọn mẹ wẹ ya? (Lev. 4:27, 28) E ma na ko yinmọ eyin mẹlọ yí ahundopo do basi i po linlẹn lọ po nado hẹn haṣinṣan dagbe de go hẹ Jehovah.
10. “Avọ́sinsan” tẹlẹ wẹ Klistiani lẹ sọgan basi nado vọ́ haṣinṣan he yé ko hẹngble lẹ jlado?
10 Mọdopolọ to egbehe, hiẹ sọgan doayi e go dọ to mayọnẹn mẹ kavi gbọn vọdonanu po lẹnpọn dagbe matindo po dali, hiẹ na ko ṣinuwa do mẹmẹsunnu de. Ayihadawhẹnamẹnu towe sọgan dọna we dọ a ko ṣinuwa. Mẹhe ylọ sinsẹ̀n-bibasi etọn hlan Jehovah dọ nujọnu na wà nuhe go e pé lẹpo nado vọ́ nuṣiwa lọ jlado, kavi e ma yin mọ wẹ? Enẹ sọgan biọ dọ ni vẹvẹna mẹhe e ṣinuwa do lọ po ahundopo po kavi dọ, to whẹho nuṣiwa sinsinyẹn de tọn mẹ, ni dín alọgọ gbigbọmẹ tọn sọn nugopọntọ owanyinọ lẹ dè. (Mat. 5:23, 24; Jak. 5:14, 15) Enẹwutu, e nọ biọ nude to mí si nado basi vọjlado na nuhe mí ṣiwà do hatọ de kavi do Jiwheyẹwhe lọsu. Eyin mí basi “avọ́sinsan” mọnkọtọn lẹ, mí nọ vọ́ haṣinṣan mítọn hẹ Jehovah po mẹmẹsunnu mítọn po jlado, podọ mí nọ tindo ayihadawhẹnamẹnu wiwe de. Ehe sọ vọ́ jide na mí dọ aliho Jehovah tọn wẹ yọ́n hugan.
11, 12. (a) Etẹwẹ avọ́sinsan jijọho tọn yin? (b) Etẹwẹ mí sọgan plọn sọn avọ́sinsan jijọho tọn bibasi mẹ?
11 Avọ́sinsan he yin nùdego to Osẹ́n Mose tọn mẹ delẹ nọ yin yiylọdọ avọ́nunina jijọho tọn. Lẹndai etọn wẹ nado tin to jijọho mẹ hẹ Jehovah. Mẹhe basi avọ́nunina mọnkọtọn po whẹndo etọn po nọ dù olàn kanlin he yè yí do sanvọ́ lọ tọn, vlavo to abò he mẹ yè nọ dùnú te to tẹmpli lọ mẹ lẹ de mẹ. Yẹwhenọ he to sinsẹ̀nzọnwa lọ nọ yí adà olàn lọ tọn de, podọ yẹwhenọ devo he to sinsẹ̀n to tẹmpli lọ mẹ lẹ nọ yí adà yetọn ga. (Lev. 3:1; 7:31-33) Nado duvivi haṣinṣan dagbe de tọn hẹ Jiwheyẹwhe wẹ nọ zọ́n bọ sinsẹ̀n-basitọ lọ do nọ basi avọ́sinsan etọn sọn ojlo mẹ wá. Mọwiwà nọ taidi dọ sinsẹ̀n-basitọ lọ, whẹndo etọn, yẹwhenọ lẹ po Jehovah lọsu po yí ayajẹ do to núdùdù de dù dopọ to jijọho mẹ.
12 Lẹblanulọkẹyi tẹwẹ sọgan klohugan enẹ dọ, to yẹhiadonu-liho, mẹde ni basi oylọna Jehovah nado wá núdùdù mọnkọtọn de tẹnmẹ bọ ewọ kẹalọyi? To jọwamọ-liho, mẹhe basi oylọ namẹ lọ na jlo nado na onú dagbe hugan he e tindo jonọ vivẹ́ mọnkọtọn. Awuwledainanu avọ́sinsan jijọho tọn lọ tọn he yin apadewhe adà tangan nugbo Osẹ́n Mose tọn lọ tọn, dohia dọ gbọn avọ́sinsan he yiaga hugan Jesu tọn gblamẹ, gbẹtọvi he jlo na tindo haṣinṣan pẹkipẹki jijọho tọn hẹ Mẹdatọ yetọn lẹpo sọgan wàmọ. To egbehe, mí sọgan duvivi họntọnjiji po gbẹdido hẹ Jehovah po tọn eyin mí nọ basi avọ́sinsan sọn ojlo mẹ wá gbọn nutindo po huhlọn mítọn po yíyí do wà sinsẹ̀nzọn hlan ẹn dali.
AVASE GANDO AVỌ́SINSAN LẸ BIBASI GO
13, 14. Naegbọn Jehovah ma sọgan kẹalọyi avọ́sinsan he Ahọlu Sauli lẹn nado basi?
13 To paa mẹ, eyin Jehovah na kẹalọyi avọ́sinsan he yin nùdego to Osẹ́n Mose tọn mẹ lẹ, mẹhe basi i lọ dona tindo mẹwhinwhàn po ninọmẹ ahun mẹ tọn he sọgbe po. Ṣigba, Biblu bẹ apajlẹ avase tọn delẹ hẹn gando avọ́sinsan he Jiwheyẹwhe ma nọ kẹalọyi lẹ go. Etẹwutu wẹ e do gbẹ́ yé dai? Mì gbọ mí ni lẹnnupọndo apajlẹ awe ji.
14 Yẹwhegán Samuẹli dọna Ahọlu Sauli dọ ojlẹ lọ ko sọ na Jehovah nado hẹn whẹdida ṣẹ do Amalẹkinu lẹ ji. Enẹwutu, Sauli dona và akọta he yin kẹntọ yetọn enẹ sudo po kanlin-yìnyìn yetọn lẹ po mlẹnmlẹn. Ṣigba, to awhàngbigba etọn godo, Sauli na dotẹnmẹ awhànfuntọ etọn lẹ nado jo Agagi, ahọlu Amalẹkinu lẹ tọn dogbẹ̀. Sauli sọ pò kanlin-yìnyìn dagbedagbe lẹ dai taidi nuhe sọgan yin yíyí do sanvọ́ hlan Jehovah. (1 Sam. 15:2, 3, 21) Nawẹ Jehovah yinuwa gbọn? E gbẹ́ Sauli dai na tolivivẹ etọn wutu. (Hia 1 Samuẹli 15:22, 23.) Etẹwẹ mí plọn sọn ehe mẹ? Eyin Jiwheyẹwhe na kẹalọyi avọ́sinsan de, e dona zọnpọ po tonusise na gbedide etọn lẹ po.
15. Etẹwẹ walọ ylankan Islaelivi delẹ he basi avọ́sinsan to azán Isaia tọn gbè tọn lẹ tọn dohia?
15 Mí sọ mọ apajlẹ mọnkọtọn devo to owe Isaia tọn mẹ. To azán Isaia tọn gbè, Islaelivi lẹ nọ basi avọ́sinsan hlan Jehovah dile e yin bibiọ to yé si do. Ṣigba, walọ ylankan yetọn lẹ zọ́n bọ avọ́sinsan yetọn lẹ lẹzun nuvọ́. Jehovah kanse yé dọmọ: “Etẹwẹ avọ́ susu sinsán mìtọn yin hlan mi?” E yidogọ dọmọ: “Yẹn gọ́ na avọ́ nina mimẹ̀ agbò tọn, podọ na ojó kanlin yìnyìn tọn; yẹn ma tindo homẹvivi do ohùn oyìnsú tọn go, kavi do lẹngbọvu tọn go, kavi do alúnkùn tọn go gba. . . . Mì sọ hẹn nunina vọ́tọ wá ba blo: nuwhẹ́nkun zun nuylanylan hlan mi.” Etẹwutu? Jiwheyẹwhe dọna yé dọmọ: “Nugbo, whenuena mì hodẹ̀ susu, yẹn ma na sè: alọ mìtọn gọ́ na ohùn. Mì lawu, na mì ni wé, mì de azọ́n ylankan mìtọn sọn nukọn na mi; do alọ oylan wiwà tọn ote.”—Isa. 1:11-16.
16. Etẹwẹ nọ zọ́n bọ Jiwheyẹwhe nọ kẹalọyi avọ́sinsan de?
16 Homẹ Jehovah tọn ma nọ hùn do avọ́sinsan he ylanwatọ he ma lẹnvọjọ lẹ nọ basi lẹ go. Ṣigba, odẹ̀ po avọ́nunina mẹhe yí ahundopo do to vivẹnudo nado nọgbẹ̀ sọgbe hẹ gbedide etọn lẹ tọn po nọ yin alọkẹyi to e dè. Adà tangan Osẹ́n lọ tọn plọn omẹ mọnkọtọn lẹ dọ ylandonọ wẹ yé yin bo tindo nuhudo jonamẹ tọn. (Gal. 3:19) Nukunnumọjẹnumẹ enẹ nọ whàn yé nado do ahun lẹnvọjọ tọn hia. Mọdopolọ to egbehe, mí dona yọnẹn dọ mí tindo nuhudo avọ́sinsan Klisti tọn, ehe sọgan yin ovẹsè na ylando mítọn lẹ nugbonugbo. Eyin mí mọnukunnujẹ nugbo ehe mẹ bo yọ́n pinpẹn etọn, “homẹ [Jehovah tọn] na hùn” do nunina he mí basi na ẹn to sinsẹ̀nzọn wiwe mítọn mẹ lẹ go.—Hia Psalm 51:17, 19.
DO YISE HIA TO AVỌ́SINSAN JESU TỌN MẸ!
17-19. (a) Nawẹ mí sọgan do pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn mítọn hia Jehovah to aliho he sọgbe mẹ na avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn gbọn? (b) Etẹwẹ mí na gbadopọnna to hosọ he bọdego mẹ?
17 Nuhe mí tindo hugan mẹhe nọgbẹ̀ jẹnukọnna ojlẹ Klistiani lẹ tọn wẹ yindọ, mí nọ mọnú zẹ̀ “oyẹ̀” lẹndai Jiwheyẹwhe tọn lẹ tọn go. (Heb. 10:1) Osẹ́n he gando avọ́sinsan bibasi go lẹ na tuli Ju lẹ nado wleawuna pọndohlan he sọgbe nado sọgan tindo haṣinṣan dagbe de hẹ Jiwheyẹwhe—enẹ wẹ pinpẹn-nutọn-yinyọnẹn ahundopo tọn tintindo hlan ẹn, ojlo lọ nado na ẹn onú dagbe hugan he mí tindo po nuhudo ofligọ lọ tọn yinyọnẹn po. Mí dopẹ́ dọ mí tindo Owe-wiwe Glẹki tọn lẹ he gọalọna mí nado yọnẹn dọ gbọn ofligọ lọ dali, Jehovah na de nuyiwadomẹji ylando tọn lẹpo sẹ̀ mlẹnmlẹn podọ etlẹ yin todin, ewọ nọ hẹn mí tindo ayihadawhẹnamẹnu dagbe de to nukọn etọn. Awuwledainanu jiawu nankọ die avọ́sinsan ofligọ Jesu tọn yin!—Gal. 3:13; Heb. 9:9, 14.
18 Na nugbo tọn, nukunnumimọjẹ nuhe avọ́sinsan ofligọ lọ tọn yin mẹ kẹdẹ ma ko pé nado mọaleyi sọn e mẹ gba. Apọsteli Paulu wlan dọmọ: “Osẹ́n lọ ko lẹzun anademẹtọ mítọn he deanana mí yì Klisti dè, na míwlẹ nido sọgan yin lilá di dodonọ na yise wutu.” (Gal. 3:24) Podọ yise mọnkọtọn ma sọgan nọma tindo azọ́n lẹ. (Jak. 2:26) Enẹwutu, Paulu na tuli Klistiani owhe kanweko tintan tọn he tindo adà tangan oyọnẹn tọn he tin to Osẹ́n Mose tọn mẹ lẹ nado yí oyọnẹn enẹ do yizan mẹ. Gbọnmọ dali, nuyiwa yetọn na tin to kọndopọ mẹ hẹ nunọwhinnusẹ́n Jiwheyẹwhe tọn he yé nọ plọnmẹ lẹ.—Hia Lomunu lẹ 2:21-23.
19 Dile etlẹ yindọ e ma yin bibiọ to Klistiani lẹ si nado yìn Osẹ́n Mose tọn to egbehe, yé gbẹ́ dona nọ basi avọ́sinsan he na yin alọkẹyi na Jehovah lẹ. Hosọ he bọdego na do lehe mí na wà ehe do hia.
Etẹlẹ wẹ nọ zọ́n bọ Jehovah nọ kẹalọyi avọ́sinsan de bo nọ gbẹ́ devo dai?
[Nudọnamẹ tangan lẹ to weda 17]
Nubiọtomẹsi tangan Jehovah tọn lẹ na devizọnwatọ etọn lẹ ma nọ diọ gbede
[Yẹdide to weda 18]
Kanlin tẹwẹ hiẹ na ko na Jehovah?
[Yẹdide to weda 19]
Mẹhe nọ basi avọ́sinsan he Jehovah kẹalọyi lẹ nọ mọ nukundagbe etọn