SUNO KAY MARCOS

1 Ang panugod sang maayong balita tuhoy kay Jesucristo, ang Anak sang Dios: 2 Subong sang ginsulat ni Isaias nga manalagna: “(Ipadala ko ang akon mensahero nga magauna sa imo,* kag ihanda niya ang imo dalan.)+ 3 May nagasinggit sa kamingawan: ‘Ihanda ang dalan ni Jehova!* Tadlunga ang iya mga dalan.’”+ 4 Si Juan nga Manugbawtismo yara sa kamingawan, nga nagabantala sang bawtismo subong simbulo sang paghinulsol para sa kapatawaran sang mga sala.+ 5 Kag ang bug-os nga teritoryo sang Judea kag ang tanan nga pumuluyo sang Jerusalem nagkadto sa iya, kag gintu-ad nila sing dayag ang ila mga sala kag ginbawtismuhan* niya sila sa Suba Jordan.+ 6 Si Juan nagasuksok sing panapton nga human sa balahibo sang kamelyo kag sing paha nga human sa panit,+ kag mga apan kag dugos halin sa talon ang iya ginakaon.+ 7 Kag nagabantala sia: “Sunod sa akon may isa nga magakari nga mas gamhanan sangsa akon, indi ako takus sa paghubad sa mga higot sang iya mga sandalyas.+ 8 Nagbawtismo ako sa inyo sa tubig, apang magabawtismo sia sa inyo sa balaan nga espiritu.”+

9 Sadto nga mga adlaw, si Jesus nag-abot halin sa Nazaret sang Galilea kag ginbawtismuhan sia ni Juan sa Jordan.+ 10 Kag pagtakas niya sa tubig, nakita niya gilayon nga nabuksan ang langit, kag ang espiritu nagkunsad sa iya+ kaangay sang salampati. 11 Kag may nabatian sila nga tingog halin sa langit: “Ikaw ang akon Anak, ang hinigugma; ginakahamut-an ko ikaw.”+

12 Sa gilayon ginpakadto sia sang espiritu sa kamingawan. 13 Nagpabilin sia sa kamingawan sing 40 ka adlaw. May mga sapat nga talunon didto. Ginsulay sia ni Satanas,+ apang ang mga anghel nag-alagad sa iya.+

14 Sang gindakop si Juan, nagkadto si Jesus sa Galilea+ kag nagbantala sing maayong balita sang Dios+ 15 nga nagasiling: “Nag-abot na ang gintalana nga tion, kag malapit na ang Ginharian sang Dios. Maghinulsol kamo,+ kag magtuo sa maayong balita.”

16 Samtang nagalakat sia sa higad sang Dagat sang Galilea,* nakita niya ang mag-utod nga mangingisda+ nga sanday Simon kag Andres+ nga nagaladlad sang ila mga pukot sa dagat.+ 17 Ginsilingan sila ni Jesus: “Magsunod kamo sa akon, kay himuon ko kamo nga mga mangingisda sang mga tawo.”+ 18 Sa gilayon ginbayaan nila ang ila mga pukot kag nagsunod sa iya.+ 19 Sang nagpadayon sia sa paglakat sa uluunhan, nakita niya ang mag-utod nga sanday Santiago kag Juan nga mga anak ni Zebedeo. Yara sila sa ila sakayan nga nagapuna sang ila mga pukot,+ 20 kag gintawag niya sila gilayon. Gani ginbiyaan nila sa sakayan ang ila amay nga si Zebedeo kag ang mga trabahador kag nagsunod sila sa iya. 21 Kag nagpadulong sila sa Capernaum.

Sang nagsugod ang Adlaw nga Inugpahuway, nagsulod sia gilayon sa sinagoga kag nagpanudlo.+ 22 Kag nahayanghag sila sa iya paagi sang pagpanudlo, kay nagatudlo sia sa ila kaangay sang tawo nga may awtoridad, kag indi kaangay sang mga escriba.+ 23 Sadto man nga tion, may isa ka tawo sa ila sinagoga nga gingamhan sang demonyo. Nagsinggit sia: 24 “Ngaa ginagamo mo kami, Jesus nga Nazaretnon?+ Nagkari ka bala agod laglagon kami? Nakahibalo gid ako kon sin-o ka, ikaw ang Balaan sang Dios!”+ 25 Apang ginsaway ni Jesus ang malaut nga espiritu, nga nagasiling: “Maghipos ka, kag maggua sa iya!” 26 Sa tapos nga ginpakombulsion sang demonyo ang tawo, nagsinggit ini sing mabaskog kag naggua sa iya. 27 Ang tanan nga tawo nahalawhaw gid kag nagpamangkutanay: “Ano ini? Lain ang iya paagi sang pagpanudlo! May awtoridad nga ginamanduan niya bisan ang mga demonyo, kag ginatuman nila sia.” 28 Gani ang balita tuhoy sa iya madasig nga naglapnag sa bug-os nga rehiyon sang Galilea.

29 Bangod sini naghalin sila sa sinagoga kag nagkadto sa puluy-an ni Simon kag ni Andres kaupod sanday Santiago kag Juan.+ 30 Sadto man nga tion, ang ugangan nga babayi ni Simon+ nagahigda kag may hilanat, kag gilayon nga ginsugid nila ini kay Jesus. 31 Ginpalapitan niya sia kag gin-uyatan sa kamot kag ginpabangon, kag nadula ang iya hilanat, kag nag-alagad sia sa ila.

32 Sang sirom na, sang nakatunod na ang adlaw, gindala sang mga tawo sa iya ang tanan nga nagamasakit kag ang mga ginsudlan sang demonyo;+ 33 kag ang tanan nga tawo sa siudad nagtipon sa atubangan sang balay. 34 Gani gin-ayo niya ang madamo nga tawo nga may nagkalainlain nga balatian,+ kag gintabog niya ang madamo nga demonyo, apang wala niya gintugutan nga maghambal ang mga demonyo, kay nakahibalo sila nga sia amo ang Cristo.

35 Sang kaagahon, samtang madulom pa, nagbangon sia kag nagkadto sa isa ka lugar agod mag-isahanon, kag didto nangamuyo sia.+ 36 Apang, ginpangita sia ni Simon kag sang iya mga kaupod. 37 Sang nakita nila sia, nagsiling sila: “Ang tanan nagapangita sa imo.” 38 Apang nagsabat sia: “Makadto kita sa iban nga lugar, sa malapit nga mga banwa, agod makabantala man ako didto, kay nagkari ako sa sini nga katuyuan.”+ 39 Kag nagkadto sia kag nagbantala sa ila mga sinagoga sa bug-os nga Galilea kag nagtabog sang mga demonyo.+

40 May nagpalapit man sa iya nga isa ka aruon nga nagluhod kag nagpakiluoy sa iya: “Kon luyag mo gid, matinluan mo ako.”+ 41 Naluoy gid sia, gani gintandog niya sia, kag nagsiling: “Luyag ko! Magmatinlo ka.”+ 42 Gilayon nga nag-ayo sia sa iya aro, kag nangin matinlo sia. 43 Kag ginpaandaman niya sia kag gilayon nga ginpalakat, 44 nga nagasiling: “Indi ka gid manugid kay bisan sin-o, kundi magkadto ka sa saserdote kag magpatan-aw sa iya, kag maghalad ka sing dulot suno sa ginsugo ni Moises+ bilang pamatuod sa ila nga nag-ayo ka.”+ 45 Apang paglakat niya, ginsugid niya kag ginpalapnag ang natabo, amo nga indi na makasulod si Jesus sing dayag sa siudad, gani nagpabilin na lang sia sa gua sa baw-ing nga mga lugar. Apang, padayon gihapon nga nagakadto sa iya ang mga tawo halin sa nagkalainlain nga duog.+

2 Apang, pagligad sang pila ka adlaw nagkadto sia liwat sa Capernaum, kag nabalitaan sang mga tawo nga yara sia sa balay.+ 2 Kag madamo ang nagtipon didto, amo nga bisan sa puertahan nagaginutok sila. Ginwali niya ang pulong sang Dios sa ila.+ 3 Kag may nag-abot nga mga tawo nga may dala nga isa ka paralitiko. Ginayayungan sia sang apat ka tawo.+ 4 Apang indi sila makapalapit kay Jesus bangod sang madamo nga tawo, gani ginhukas nila ang atop sa nahamtangan ni Jesus kag gintunton ang teheras nga ginahigdaan sang paralitiko. 5 Kag sang nakita ni Jesus ang ila pagtuo,+ nagsiling sia sa paralitiko: “Anak, ginpatawad na ang imo mga sala.”+ 6 May pila ka escriba nga nagapungko didto kag nagahunahuna:+ 7 “Ngaa nahambal niya ina? Nagapasipala sia. Sin-o ang makapatawad sang mga sala luwas lamang sa Dios?”+ 8 Apang nahantop gilayon ni Jesus ang ila ginahunahuna, gani nagsiling sia: “Ngaa nagahunahuna kamo sing subong sina sa inyo tagipusuon?+ 9 Ano bala ang mas mahapos, ang magsiling sa paralitiko, ‘Ginapatawad na ang imo mga sala,’ ukon ang magsiling, ‘Bangon ka kag dalha ang imo teheras kag maglakat’? 10 Pamatud-an ko sa inyo nga ang Anak sang tawo+ may awtoridad sa duta sa pagpatawad sing mga sala,”+ dayon nagsiling sia sa paralitiko: 11 “Bangon ka, dalha ang imo teheras, kag magpauli.” 12 Kag nagbangon sia, kag gilayon nga gindala ang iya teheras kag naglabay sa atubangan nila. Natingala gid sila tanan, kag ginhimaya nila ang Dios, nga nagasiling: “Wala pa gid kita makakita sing subong sini.”+

13 Nagkadto sia liwat sa higad sang dagat, kag ang tanan nga tawo nagpalapit sa iya, kag gintudluan niya sila. 14 Kag samtang nagalakat sia, nakita niya si Levi nga anak ni Alfeo nga nagapungko sa balayaran sang buhis, kag nagsiling sia sa iya: “Mangin sumulunod ko.” Kag nagtindog sia kag nagsunod sa iya.+ 15 Sang ulihi, sang nagakaon* si Jesus sa balay ni Levi, madamo nga manugsukot sing buhis kag mga makasasala ang nagkaon* upod sa iya kag sa iya mga disipulo, kay madamo sa ila ang nagsunod sa iya.+ 16 Apang sang makita sang mga escriba sang mga Fariseo nga nagakaon sia upod sa mga makasasala kag sa mga manugsukot sing buhis, nagsiling sila sa iya mga disipulo: “Ngaa nagakaon sia upod sa mga manugsukot sing buhis kag mga makasasala?” 17 Sang nabatian ini ni Jesus, nagsiling sia sa ila: “Ang mga mapagros wala nagakinahanglan sing manugbulong, kundi ang mga masakiton. Wala ako nagkari sa pagtawag sa mga matarong, kundi sa mga makasasala.”+

18 Ang mga disipulo ni Juan kag ang mga Fariseo nagapuasa. Gani nagpalapit sila kag nagpamangkot sa iya: “Ngaa ang mga disipulo ni Juan kag ang mga disipulo sang mga Fariseo nagapuasa, apang ang imo mga disipulo wala?”+ 19 Nagsabat si Jesus: “Indi bala nga wala sing rason ang mga abyan sang nobyo+ nga magpuasa samtang kaupod nila sia? Samtang kaupod nila ang nobyo, wala sila nagapuasa. 20 Apang magaabot ang adlaw nga ang nobyo kuhaon sa ila,+ kag magapuasa sila sa sina nga adlaw. 21 Wala sing tawo nga nagatukap sing bag-o nga tela sa daan nga bayo. Kon himuon niya ini, ang bag-o nga tela magakulo kag ang gisi sa daan nga bayo magadaku pa gid.+ 22 Subong man, wala sing tawo nga nagabutang sing bag-o nga alak sa daan nga panit nga mga suludlan. Kon himuon niya ini, busdikon sang alak ang panit, kag mauyang ang alak kag maguba ang panit. Sa baylo, ang bag-o nga alak ginabutang sa bag-o nga panit nga mga suludlan.”

23 Sang Adlaw nga Inugpahuway, samtang nagaagi sia sa kaumhan sang trigo, ang iya mga disipulo nagpangutol sang mga uhay sang trigo.+ 24 Gani ang mga Fariseo nagsiling sa iya: “Ngaa ginahimo nila ang wala ginatugot sang kasuguan sa Adlaw nga Inugpahuway?” 25 Apang nagsabat sia: “Wala gid bala ninyo mabasahi ang ginhimo ni David sang sia kag ang iya mga kaupdanan naubusan sing pagkaon kag sang gingutom sila?+ 26 Suno sa rekord tuhoy kay Abiatar+ nga puno nga saserdote, nagsulod si David sa balay sang Dios kag nagkaon sang tinapay nga gindulot sa Dios* kag ginhatagan man niya ang iya mga kaupdanan. Wala ginatugot sang kasuguan nga kaunon ini ni bisan sin-o kundi sang mga saserdote lamang.+ Wala bala ninyo mabasahi ini nga rekord?” 27 Kag nagsiling pa gid sia: “Ginhimo sang Dios ang Adlaw nga Inugpahuway para sa kaayuhan sang tawo,+ apang wala niya ginhimo ang tawo para sa kaayuhan sang Adlaw nga Inugpahuway. 28 Gani ang Anak sang tawo Ginuo bisan sang Adlaw nga Inugpahuway.”+

3 Sa liwat nagsulod sia sa isa ka sinagoga, kag may isa ka tawo didto nga naitus* ang kamot.+ 2 Gani ginpanilagan nila sia sing maayo kon bala ayuhon niya ang tawo sa Adlaw nga Inugpahuway, agod masumbong nila sia. 3 Nagsiling sia sa tawo nga naitus* ang kamot: “Magtindog ka kag magkadto sa tunga.” 4 Dayon nagsiling sia sa ila: “Ano ang ginatugot sang kasuguan nga himuon sa Adlaw nga Inugpahuway, ang paghimo sing maayo ukon sing malain, ang pagluwas sang kabuhi* ukon ang pagpatay?”+ Apang naghipos sila. 5 Gintulok niya sila nga may kaakig kag nasubuan gid sia sa katig-a sang ila tagipusuon.+ Dayon nagsiling sia sa tawo: “Untaya ang imo kamot.” Gin-untay niya ang iya kamot, kag nag-ayo ini. 6 Gani naggua ang mga Fariseo kag gilayon nga nakigsapol sa partido sang mga Herodes+ agod mapatay nila sia.

7 Apang si Jesus kag ang iya mga disipulo nagkadto sa dagat, kag nagsunod sa iya+ ang daku nga kadam-an halin sa Galilea kag Judea. 8 Nagkadto man sa iya ang daku nga kadam-an halin sa Jerusalem, sa Idumea, sa tabok sang Jordan kag sa palibot sang Tiro kag Sidon sang mabatian nila ang madamo nga butang nga iya ginhimo. 9 Kag ginhambalan niya ang iya mga disipulo nga maghanda sang gamay nga sakayan nga magamit niya agod indi magdinaguso sa iya ang mga tawo. 10 Bangod madamo ang iya gin-ayo, ang tanan nga may malubha nga mga balatian nagdugok sa iya agod matandog sia.+ 11 Bisan ang mga demonyo+ nagahapa sa iya atubangan kon makita nila sia kag nagasinggit sila: “Ikaw ang Anak sang Dios.”+ 12 Apang madamo nga beses nga ginpaandaman niya sila nga indi sia pag-ipakilala.+

13 Nagtaklad sia sa isa ka bukid kag ginpatawag ang pila niya ka disipulo,+ kag nagkadto sila sa iya.+ 14 Kag nagpili sia sing 12 ka tawo, kag gintawag niya sila nga mga apostoles. Mangin kaupod niya sila kag sa ulihi ipadala niya sila sa pagbantala 15 kag hatagan sila sing awtoridad sa pagtabog sa mga demonyo.+

16 Ang 12+ nga ginpili niya amo: si Simon, nga gintawag man niya Pedro,+ 17 ang mga anak ni Zebedeo nga si Santiago kag si Juan (gintawag man niya sila nga Boanerges, nga kon sayuron “Mga Anak sang Daguob”),+ 18 si Andres, si Felipe, si Bartolome, si Mateo, si Tomas, si Santiago nga anak ni Alfeo, si Tadeo, si Simon nga Cananeo,* 19 kag si Judas Iscariote, nga sang ulihi nagluib sa iya.

Dayon nagsulod sia sa isa ka balay, 20 kag nagtipon liwat ang madamo nga tawo, gani wala sila sing kahigayunan nga magkaon. 21 Apang sang mabatian ini sang iya mga paryente, nagkadto sila sa pagdakop sa iya, kay nagsiling sila: “Nagbuang sia.”+ 22 Ang mga escriba nga nagdulhog halin sa Jerusalem nagsiling man: “Yara sa iya si Beelzebub,* kag nagatabog sia sing mga demonyo sa bulig sang manuggahom sang mga demonyo.”+ 23 Gani, gintawag niya sila kag naghambal sia sa ila paagi sa mga ilustrasyon: “Paano matabog ni Satanas si Satanas? 24 Kon ang isa ka ginharian nabahinbahin, ina nga ginharian indi makatindog;+ 25 kag kon ang isa ka panimalay nabahinbahin, ina nga panimalay indi makatindog. 26 Subong man, kon si Satanas nagapakig-away sa iya kaugalingon kag nabahinbahin, indi sia makatindog, kag amo ina ang iya katapusan. 27 Sa pagkamatuod, wala sing tawo nga makasulod sa balay sang makusog nga tawo kag makakuha sang iya pagkabutang kon indi anay niya sia paggapuson. Kag dayon makuha na niya ang iya mga pagkabutang. 28 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ang tanan nga sala kag pagpasipala nga ginahimo sang mga tawo mapatawad. 29 Apang, ang bisan sin-o nga nagapasipala sa balaan nga espiritu indi gid mapatawad,+ kundi nakahimo sia sing wala sing katapusan nga sala.”+ 30 Ginsiling ini ni Jesus bangod nagasiling sila: “May demonyo sia.”+

31 Dayon nag-abot ang iya iloy kag ang iya mga utod nga lalaki.+ Nagtindog sila sa gua kag ginpatawag nila sia.+ 32 Nagapungko sa palibot niya ang madamo nga tawo kag nagsiling sila sa iya: “Ang imo iloy kag ang imo mga utod yara sa gua kag ginapatawag ka nila.”+ 33 Apang nagsabat sia: “Sin-o ang akon iloy kag ang akon mga utod?” 34 Dayon nagtulok sia sa mga nagapungko sa palibot niya kag nagsiling: “Amo ini sila ang akon iloy kag mga utod!+ 35 Ang nagatuman sang kabubut-on sang Dios amo ang akon utod nga lalaki, utod nga babayi kag iloy.”+

4 Nagpanudlo sia liwat sa higad sang dagat, kag nagtipon malapit sa iya ang madamo gid nga tawo. Gani nagsakay sia kag nagpungko sa sakayan kag nagpalayo diutay sa higad sang dagat, apang ang tanan nga tawo nabilin sa higad sang dagat.+ 2 Kag gintudluan niya sila sing madamo nga butang paagi sa mga ilustrasyon,+ kag nagsiling sia:+ 3 “Pamati kamo. Isa ka manugsab-ug ang naglakat sa pagsab-ug.+ 4 Samtang nagasab-ug sia, ang iban nga binhi nagtupa sa higad sang dalan, kag nag-abot ang mga pispis kag gintuka ini. 5 Ang iban nagtupa sa batuhon nga lugar kag nagtubo ini gilayon bangod indi madalom ang duta.+ 6 Apang sang nagbutlak ang adlaw, nalayong ini kag nalaya bangod wala ini nakapanggamot sing maayo. 7 Ang iban pa nagtupa sa tunga sang tunukon nga mga tanom, kag sang nagdabong ang tunukon nga mga tanom, nalumos ini, kag wala magpamunga.+ 8 Apang ang iban nagtupa sa maayo nga duta. Nagtubo ini, nagdaku, kag nagpamunga sing 30, 60, kag 100 ka pilo.”+ 9 Nagsiling pa sia: “Ang makabati magpamati sing maayo.”+

10 Sang isa na lang sia, ang pila ka disipulo kag ang 12 ka apostoles nagpamangkot sa iya tuhoy sa mga ilustrasyon.+ 11 Nagsiling sia sa ila: “Ginhatagan kamo sing paghangop sa sagrado nga likom+ sang Ginharian sang Dios, apang ang iban nagpamati lamang sa mga ilustrasyon.+ 12 Amo kon ngaa bisan pa nagatulok sila, indi sila makakita, kag bisan pa nagapamati sila, indi sila makahangop, amo kon ngaa wala sila nagapanumbalik agod mapatawad.”+ 13 Nagsiling pa sia sa ila: “Indi kamo makahangop sini nga ilustrasyon, gani paano ninyo mahangpan ang iban pa nga ilustrasyon?

14 “Ang manugsab-ug nagasab-ug sang pulong.+ 15 Ang binhi nga nagtupa sa higad sang dalan amo ang pulong nga ginsab-ug sa mga tawo nga sang pagkabati nila sang pulong, nag-abot si Satanas+ kag gin-agaw niya ang pulong nga ginsab-ug sa ila.+ 16 Subong man, ang binhi nga nagtupa sa batuhon nga mga lugar amo ang pulong nga ginsab-ug sa mga tawo nga sang pagkabati nila sang pulong, sa gilayon ginbaton nila ini nga may kalipay.+ 17 Apang, wala ini makapanggamot sing maayo sa ila, gani wala ini magdugay. Pag-abot sang kapipit-an ukon paghingabot tungod sa pulong, nadula ang ila pagtuo. 18 Ang iban nga binhi nga nagtupa sa tunga sang tunukon nga mga tanom amo ang pulong nga ginsab-ug sa mga tawo nga nakabati sang pulong,+ 19 apang ang mga kabalaka+ sa sini nga sistema sang mga butang* kag ang limbong sang manggad+ kag ang iban pa nga handum+ nagsulod sa ila tagipusuon kag naglumos sang pulong, gani nangin indi mabungahon ini. 20 Ang binhi nga nagtupa sa maayo nga duta amo ang pulong nga ginsab-ug sa mga tawo nga nagpamati sang pulong kag nagbaton sini kag nagpamunga sing 30, 60, kag 100 ka pilo.”+

21 Nagsiling pa sia sa ila: “Indi bala ang suga wala ginabutang sa idalom sang alat* ukon sa idalom sang hiligdaan? Indi bala ginabutang ini sa tulungtungan?+ 22 Kay wala sing bisan ano nga tinago nga indi mabuyagyag; wala sing bisan ano nga nalipdan sing maayo nga indi madayag.+ 23 Ang makabati magpamati sing maayo.”+

24 Nagsiling pa sia: “Talupangda ang inyo ginapamatian.+ Kay sa talaksan nga ginataksan ninyo takson kamo, huo, kapin pa ang idugang sa inyo. 25 Kay ang may paghangop makabaton sing dugang nga paghangop,+ apang ang wala sing paghangop, bisan ang iya diutay nga paghangop kuhaon.”+

26 Nagsiling pa sia: “Ang Ginharian sang Dios kaangay sang isa ka tawo nga nagasab-ug sang binhi sa duta. 27 Nagatulog sia sa gab-i kag nagabangon sa aga, kag ang binhi nagatubo kag nagataas, nga wala niya mahibalui kon paano. 28 Ang duta nagapatubas sing amat-amat, una ang dahon, masunod ang uhay, sa katapusan ang matinggas nga uyas. 29 Apang kon ang uyas alanyon na, nagagarab sia bangod tig-alani na.”

30 Nagsiling pa gid sia: “Sa ano naton ipaanggid ang Ginharian sang Dios, ukon sa ano nga ilustrasyon naton ini ipaathag? 31 Kaangay ini sang binhi sang mustasa, nga sang ginsab-ug sa duta amo ang pinakagamay sa tanan nga binhi sa duta.+ 32 Apang sang nasab-ug na, nagatubo ini kag nangin ang pinakadaku sa mga ulutanon kag nagapananga sing dalagku, gani bisan ang mga pispis sa langit nagapasilong sa handong sini.”

33 Paagi sa madamo nga ilustrasyon+ subong sini, ginasugid niya ang pulong sa ila suno sa masarangan nila hangpon. 34 Sa pagkamatuod, kon wala sing ilustrasyon indi sia magtudlo sa ila, apang ginapaathag niya ang tanan sa iya mga disipulo nga silahanon lang.+

35 Sang sirom na sina nga adlaw, nagsiling sia sa ila: “Matabok kita sa pihak.”+ 36 Gani sang ginpalakat na nila ang madamo nga tawo, nagsakay sila sa sakayan nga ginasakyan ni Jesus, kag may iban pa nga mga sakayan nga nag-upod sa ila.+ 37 Nag-abot ang mabaskog nga unos, kag ang mga balod nagbasya sa sakayan, amo nga madali na lang magkapan ang sakayan.+ 38 Apang yara sia sa ulin, nga nagakatulog sa ulunan. Gani ginpukaw nila sia kag nagsiling sa iya: “Manunudlo, wala ka bala nagakabalaka nga mapatay na kita?” 39 Bangod sini nagbangon sia kag ginsaway ang hangin kag nagsiling sa dagat: “Hipos! Maglinong ka!”+ Kag nagtinong ang hangin, kag naglinong ini. 40 Gani nagsiling sia sa ila: “Ngaa hinadlukan gid kamo? Wala pa bala kamo sing pagtuo?” 41 Apang hinadlukan gid sila, kag nagpinamangkutanay: “Sin-o gid bala ini? Bisan ang hangin kag dagat nagatuman sa iya.”+

5 Sang ulihi, nakalab-ot sila sa tabok sang dagat sa rehiyon sang mga taga-Gerasa.+ 2 Pagpanaug ni Jesus sa sakayan, ginsugata sia gilayon sang isa ka tawo halin sa mga lulubngan.* Ini nga tawo ginsudlan sang demonyo. 3 Nagaistar sia sa mga lulubngan, kag wala gid sing makagapos sa iya sing kadena. 4 Sa masami ginakadenahan sia sa tiil kag kamot, apang ginapamugras niya ang mga kadena kag ginapamugto ang iya mga gapos sa tiil, kag wala gid sing makapugong sa iya. 5 Sa adlaw kag gab-i, nagasinggitan sia sa mga lulubngan kag sa kabukiran kag ginapilasan niya ang iya kaugalingon sang mga bato. 6 Apang sang makita niya si Jesus sa malayo, nagdalagan sia kag nagyaub sa iya.+ 7 Nagsinggit sia sing mabaskog: “Ngaa ginagamo mo ako, Jesus, nga Anak sang Labing Mataas nga Dios? Ginapasumpa ko ikaw sa Dios nga indi mo ako pagpaantuson.”+ 8 Nagasinggitan sia kay ginsilingan sia ni Jesus: “Demonyo, maggua ka sa sini nga tawo.”+ 9 Kag ginpamangkot sia ni Jesus: “Ano ang imo ngalan?” Nagsabat sia: “Ako si Lehiyon,* bangod madamo kami.” 10 Kag padayon sia nga nagpakiluoy kay Jesus nga indi sila pagtabugon sa sina nga lugar.+

11 May madamo nga baboy+ nga nagapanginaon didto sa bukid.+ 12 Gani nagpakiluoy sa iya ang mga demonyo: “Pakadtua kami sa mga baboy, agod makasulod kami sa ila.” 13 Kag gintugutan niya sila. Gani naggua ang mga demonyo kag nagkadto sa mga baboy, kag ang mga 2,000 ka baboy nagdinaguso sa pil-as kag nahulog sa dagat, kag nagkalalumos. 14 Apang ang mga manugbantay sang baboy nagpalagyo kag ginbalita ini sa siudad kag sa kaumhan, kag ang mga tawo nagkadto agod tan-awon ang natabo.+ 15 Gani nagkadto sila kay Jesus, kag nakita nila ang tawo nga ginsudlan anay sang lehiyon sang mga demonyo. Nagapungko sia nga napanaptan na kag may husto nga panghunahuna, kag hinadlukan sila. 16 Ginsugid man sa ila sang mga nakakita sini ang natabo sa tawo nga ginsudlan sang mga demonyo kag sa madamo nga baboy. 17 Gani ginhingyo nila si Jesus nga maghalin sa ila rehiyon.+

18 Sang nagsakay sia sa sakayan, ang tawo nga ginsudlan anay sang mga demonyo nagpangabay nga mag-upod sa iya.+ 19 Apang, wala niya sia gintugutan, kag ginsilingan sia: “Pauli ka sa imo mga paryente, kag sugiri sila sang tanan nga ginhimo ni Jehova* sa imo kag sang kaluoy nga ginpakita niya sa imo.” 20 Ini nga tawo naglakat kag ginbalita sa Decapolis* ang tanan nga ginhimo ni Jesus sa iya, kag natingala ang tanan nga tawo.

21 Sang nagtabok liwat si Jesus sakay sa sakayan sa pihak sang baybayon, nagtipon sa iya ang madamo gid nga tawo samtang yara sia sa higad sang dagat.+ 22 Nag-abot man si Jairo, nga isa sa nagadumala nga mga opisyal sang sinagoga. Sang makita niya si Jesus, naghapa sia sa iya tiilan.+ 23 Nagpakiluoy sia sa iya sing madamo nga beses: “Tagumatayon na ang akon anak nga babayi. Kari ka palihug kag itungtong ang imo mga kamot sa iya+ agod mag-ayo sia kag mabuhi.” 24 Gani nag-upod si Jesus sa iya, kag nagsunod sa iya ang madamo gid nga tawo kag nagdinaguso sa iya.

25 May isa ka babayi nga ginatagasan sing dugo+ sa sulod sang 12 ka tuig.+ 26 Nag-antos gid sia sa pagpabulong sa madamo nga manugbulong kag naubos ang tanan niya nga manggad, apang wala gid sia mag-ayo kundi naglubha pa gid ang iya balatian. 27 Sang nabatian niya ang tuhoy kay Jesus, nagpanagil-ot sia sa madamo nga tawo agod makakadto sa likod niya kag gintandog ang iya bayo,+ 28 kay nagahunahuna sia: “Kon matandog ko lang ang iya bayo, magaayo gid ako.”+ 29 Sa gilayon nag-untat ang pagtagas sang iya dugo, kag nabatyagan niya nga nag-ayo sia sa iya malubha nga balatian.

30 Nabatyagan gilayon ni Jesus nga may gahom+ nga naggua sa iya, gani nagbalikid sia sa madamo nga tawo kag nagpamangkot: “Sin-o ang nagtandog sa akon bayo?”+ 31 Nagsabat ang iya mga disipulo: “Nakita mo nga nagadinaguso sa imo ang madamo nga tawo, ngaa nagapamangkot ka, ‘Sin-o ang nagtandog sa akon?’” 32 Apang nanghulonghulong sia agod pangitaon ang naghimo sini. 33 Ang babayi nagpalapit kag naghapa sa atubangan niya nga nagakurog sa kahadlok kay nahibaluan niya ang natabo sa iya. Dayon ginsugid niya sa iya ang tanan nga natabo. 34 Nagsiling si Jesus sa iya: “Anak, ang imo pagtuo nag-ayo sa imo. Lakat ka nga may paghidait.+ Nag-ayo ka na sa imo balatian.”+

35 Samtang nagahambal pa sia, ang pila ka lalaki halin sa balay sang nagadumala nga opisyal sang sinagoga nag-abot kag nagsiling: “Ang imo anak nga babayi patay na! Ngaa tublagon mo pa ang Manunudlo?”+ 36 Apang sang mabatian ni Jesus ang ila ginhambal, nagsiling sia sa nagadumala nga opisyal sang sinagoga: “Indi ka magkahadlok, magtuo ka lang.”+ 37 Kag wala sia sing ginpaupod luwas kay Pedro kag sa mag-utod nga si Juan kag si Santiago.+

38 Gani nag-abot sila sa balay sang nagadumala nga opisyal sang sinagoga, kag nakita niya ang mga tawo nga nagakinagula kag nagahinibi kag nagahaya.+ 39 Sang makasulod na sila, nagsiling sia: “Ngaa nagahinibi kamo kag nagakinagula? Ang bata wala mapatay, kundi nagakatulog lang.”+ 40 Bangod sini ginkadlawan nila sia nga may pagyaguta. Sang mapagua na sila tanan, gin-upod niya ang amay kag iloy sang bata kag ang mga kaupod niya, kag nagsulod sia sa nahamtangan sang bata. 41 Gin-uyatan niya sa kamot ang bata kag nagsiling sa iya: “Talʹi·tha cuʹmi,” nga kon badbaron: “Inday, nagasiling ako sa imo, bangon ka!”+ 42 Sa gilayon ang 12 ka tuig nga bata nga babayi nagbangon kag naglakat. Sang makita nila ini nahayanghag sila kag nagkalipay gid. 43 Apang ginsilingan niya sila nga indi gid manugid kay bisan sin-o.+ Dayon ginsilingan niya sila nga hatagan sing pagkaon ang dalagita.

6 Naghalin sia didto kag nagpauli sa iya kaugalingon nga lugar,+ kag ang iya mga disipulo nag-upod sa iya. 2 Sang Adlaw nga Inugpahuway, nagpanudlo sia sa sinagoga, kag ang kalabanan nga nakabati sa iya natingala kag nagsiling: “Diin natun-an sini nga tawo ini nga mga butang?+ Paano niya ini natigayon, kag paano niya nahimo ini nga mga milagro?+ 3 Indi bala sia ang panday+ nga anak ni Maria+ kag utod nanday Santiago,+ Jose, Judas, kag Simon?+ Kag indi bala ang iya mga utod nga babayi kaupod naton?” Gani nasandad sila sa iya. 4 Si Jesus nagsiling sa ila: “Ginapadunggan ang manalagna luwas lamang sa iya kaugalingon nga lugar kag sa iya mga paryente kag sa iya kaugalingon nga panimalay.”+ 5 Gani wala sia maghimo sing milagro didto luwas lang sa pag-ayo sa pila ka masakiton paagi sa pagtungtong sang iya kamot sa ila. 6 Natingala sia nga wala sila sing pagtuo. Kag naglibot sia sa mga baryo agod magpanudlo.+

7 Gintawag niya ang 12 ka apostoles, kag ginpadala sila sing tagduhaduha,+ kag ginhatagan sing awtoridad sa pagtabog sa mga demonyo.+ 8 Ginsugo man niya sila nga indi magdala sang bisan ano sa ila pagpanglakaton luwas sa sungkod. Indi sila magdala sing tinapay kag sing balunan sang pagkaon ukon sing kuarta sa ila mga wagkus.+ 9 Magsuksok sila sang sandalyas, apang indi sila magdala sang duha ka bayo.* 10 Nagsiling pa sia: “Kon mag-abot kamo sa isa ka lugar, magdayon kamo sa balay sang nagabaton sa inyo tubtob nga maghalin kamo sa sina nga lugar.+ 11 Kon wala sing magbaton kag magpamati sa inyo sa isa ka lugar, itaktak ang yab-ok sa inyo mga tiil paghalin ninyo sa sina nga lugar subong paandam sa ila.”+ 12 Gani naglakat sila kag nagbantala agod maghinulsol+ ang mga tawo, 13 kag gintabog nila ang madamo nga demonyo+ kag ginhaplasan sing lana ang masakiton nga mga tawo kag gin-ayo sila.

14 Nabatian ini ni Hari Herodes,* kay nangin bantog ang ngalan ni Jesus, kag ang mga tawo nagasiling: “Si Juan nga Manugbawtismo ginbanhaw, gani nahimo niya ini nga mga milagro.”+ 15 Apang ang iban nagsiling: “Sia si Elias.” Ang iban pa gid nagsiling: “Isa sia ka manalagna kaangay sang mga manalagna sang una.”+ 16 Apang sang nabatian ini ni Herodes, nagsiling sia: “Si Juan nga akon ginpapugutan sang ulo nabanhaw.” 17 Kay ginpadakop mismo ni Herodes si Juan kag gingapos sia kag ginbilanggo bangod kay Herodias, nga asawa sang iya utod nga si Felipe, tungod ginpangasawa man niya si Herodias.+ 18 Kay ginahambalan ni Juan si Herodes: “Wala ginatugot sang kasuguan nga pangasaw-on mo ang asawa sang imo utod.”+ 19 Gani nagdumot si Herodias kay Juan kag luyag niya nga patyon sia, apang indi niya mahimo. 20 Kay nahadlok si Herodes kay Juan, bangod nakahibalo sia nga ini nga tawo matarong kag balaan,+ gani gin-amligan niya sia. Sang mabatian niya ang ginahambal ni Juan, indi sia makahibalo kon ano ang himuon sa iya, apang nalipay gihapon sia nga magpamati sa iya.

21 Sang ulihi nag-abot gid man ang kahigayunan ni Herodias sang naghiwat si Herodes sang sinalusalo sa iya kaadlawan+ para sa iya mataas nga mga opisyal kag mga kumander sang militar kag sa kilala nga mga tawo sa Galilea.+ 22 Kag nagsulod ang anak nga babayi ni Herodias kag nagsaot. Nalipay gid si Herodes kag ang iya mga bisita.* Gani nagsiling ang hari sa dalaga: “Ihatag ko sa imo ang tanan nga pangayuon mo.” 23 Nanumpa sia sa iya: “Ihatag ko sa imo ang bisan ano nga pangayuon mo, bisan pa ang katunga sang akon ginharian.” 24 Naggua ang dalaga kag nagpamangkot sa iya iloy: “Ano ang pangayuon ko?” Nagsabat sia: “Ang ulo ni Juan nga Manugbawtismo.” 25 Sa gilayon nagdalidali sia sa pagkadto sa hari kag nagsiling: “Luyag ko nga ihatag mo sa akon sa gilayon ang ulo ni Juan nga Manugbawtismo+ nga nabutang sa bandehado.” 26 Bisan pa nasubuan gid ang hari, indi sia makapangindi sa iya ginapangayo, bangod nagpanumpa sia sa atubangan sang iya mga bisita.* 27 Gani gilayon nga ginsugo sang hari ang bantay nga dalhon sa iya ang ulo ni Juan. Naglakat ang bantay sa bilangguan kag ginpugutan sia. 28 Dayon ginbutang niya ang ulo sa bandehado kag ginhatag ini sa dalaga, kag ginhatag man ini sang dalaga sa iya iloy. 29 Sang nabatian ini sang iya mga disipulo, ginkadtuan nila kag ginkuha ang iya bangkay kag ginlubong ini.

30 Ang mga apostoles nagbalik kay Jesus kag ginsugiran sia sang tanan nila nga ginhimo kag ginpanudlo.+ 31 Nagsiling sia sa ila: “Dali kamo, makadto kita sa isa ka baw-ing nga lugar nga kitahanon lang kag magpahuway sing makadali.”+ Bangod madamo ang nagapakadto-pakari sa ila, wala sila sing tion bisan sa pagkaon. 32 Gani nagsakay sila sa sakayan kag nagkadto sa isa ka baw-ing nga lugar nga silahanon lang.+ 33 Apang nakita sang mga tawo ang ila paglakat, kag madamo man ang nakahibalo sini, kag halin sa tanan nga siudad, nagdinalagan sila kag nauna pa nga nag-abot sa ila didto. 34 Pagpanaug niya, nakita niya ang madamo gid nga tawo, kag naluoy sia sa ila+ bangod kaangay sila sang mga karnero nga wala sing manugbantay.+ Kag gintudluan niya sila sing madamo nga butang.+

35 Sang hapon na gid, ang iya mga disipulo nagpalapit sa iya kag nagsiling: “Ini nga lugar baw-ing, kag hapon na gid.+ 36 Palakta sila, agod makakadto sila sa kaumhan kag sa mga baryo sa palibot kag makabakal sing pagkaon.”+ 37 Nagsiling sia sa ila: “Hatagi ninyo sila sing pagkaon.” Kag nagsiling sila sa iya: “Malakat bala kami sa pagbakal sing 200 ka denario* nga tinapay kag ipakaon sa ila?”+ 38 Nagsiling sia sa ila: “Tan-awa ninyo kon pila ka bilog ang inyo tinapay.” Sang natan-aw na nila, nagsiling sila: “Lima, kag duha ka isda.”+ 39 Kag ginsugo niya ang tanan nga tawo nga magpungko sing grupogrupo sa berde nga kahilamnan.+ 40 Gani nagpungko sila nga nagrupo sing tag-100 kag tag-50. 41 Ginkuha niya ang lima ka tinapay kag duha ka isda, dayon nagtangla sia sa langit kag nagpangamuyo.+ Kag gintipiktipik niya ang mga tinapay kag ginhatag ini sa mga disipulo agod mapanagtag nila ini sa mga tawo, kag ginbahinbahin niya ang duha ka isda para sa tanan. 42 Gani nagkaon sila tanan kag nabusog, 43 kag gintipon nila ang mga tinipik, 12 ini ka alat, wala labot sa mga isda.+ 44 Ang nagkaon sang mga tinapay 5,000 ka lalaki.

45 Pagkatapos sadto, ginpasakay niya gilayon ang iya mga disipulo sa sakayan agod mag-una sa tabok pakadto sa Betsaida, samtang ginapapauli niya ang mga tawo.+ 46 Sang nakapaalam na sia sa ila, nagtaklad sia sa bukid agod magpangamuyo.+ 47 Sang sirom na, ang sakayan didto na sa tunga sang dagat, apang didto pa sia sa takas nga nagaisahanon lamang.+ 48 Nakita niya nga nabudlayan sila sa pagbugsay, kay sugata sila sa hangin. Sang mga ikap-at nga pagbantay sang kagab-ihon,* naglakat sia sa dagat pakadto sa ila; apang daw labayan lang niya sila. 49 Sang nakita nila nga nagalakat sia sa dagat, nagsiling sila: “Ginamatamata kita!” Kag nagsinggit sila. 50 Kay tanan sila hinadlukan sang nakita nila sia. Apang sa gilayon nagsiling sia sa ila: “Magpakaisog kamo! Ako ini; indi kamo magkahadlok.”+ 51 Kag nagsakay sia sa ila sakayan, kag nag-untat ang mabaskog nga hangin. Bangod sini natingala gid sila. 52 Wala nila mahangpan ang kahulugan sang iya milagro tuhoy sa tinapay, kag ang ila tagipusuon indi gihapon makahangop.

53 Sang nakatabok sila, nagdungka sila sa Genesaret kag ginhigot nila ang sakayan malapit sa baybay.+ 54 Apang pagpanaug nila sa sakayan, nakilala sia gilayon sang mga tawo. 55 Nagdinalagan sila kag ginpahibalo ini sa tanan sa palibot nga lugar. Dayon gindala nila kay Jesus ang mga masakiton nga nayayungan sa teheras. 56 Bisan diin nga baryo, siudad, ukon kaumhan sia makadto, ginadala nila ang mga masakiton sa mga tiendahan, kag nagapakiluoy sila nga matandog nila bisan ang sidsid lang sang iya bayo.+ Ang tanan nga nakatandog sini nag-ayo.

7 Ang mga Fariseo kag ang pila ka escriba nga naghalin sa Jerusalem nagtipon sa palibot niya.+ 2 Kag nakita nila ang iya pila ka disipulo nga nagakaon nga indi matinlo ang mga kamot, kon sayuron, wala mahinawan.* 3 (Kay ang tanan nga Judiyo, lakip ang mga Fariseo, indi magkaon kon indi anay makapanghinaw sang ila mga kamot tubtob sa siko. Estrikto nila nga ginasunod ang tradisyon sang mga tawo sang una. 4 Kag kon halin sila sa balaligyaan, indi sila magkaon kon indi anay nila matinluan ang ila kaugalingon. May madamo pa nga tradisyon nga estrikto nila nga ginasunod, subong sang pagtum-oy sa tubig sang mga kopa, mga pitsel, kag mga suludlan nga saway.)+ 5 Gani ginpamangkot sia sang mga Fariseo kag mga escriba: “Ngaa ginalapas sang imo mga disipulo ang tradisyon sang mga tawo sang una, kay nagakaon sila nga indi matinlo ang ila mga kamot?”+ 6 Nagsiling sia sa ila: “Mga salimpapaw, husto gid ang gintagna ni Isaias tuhoy sa inyo, subong sang nasulat, ‘Ini nga katawhan nagapadungog sa akon paagi lamang sa ila bibig, apang ang ila tagipusuon malayo sa akon.+ 7 Wala sing pulos ang ila padayon nga pagsimba sa akon, kay ang ila mga panudlo mga sugo lamang sang mga tawo.’+ 8 Wala ninyo ginasunod ang mga sugo sang Dios, apang estrikto nga ginasunod ninyo ang mga tradisyon sang mga tawo.”+

9 Nagsiling pa sia sa ila: “Maayo kamo magpadihot sa pagsikway sa mga sugo sang Dios agod masunod ang inyo mga tradisyon.+ 10 Halimbawa, si Moises nagsiling, ‘Padunggi ang imo amay kag ang imo iloy,’+ kag, ‘Ang nagatamay sa iya amay ukon iloy patyon.’+ 11 Apang nagasiling kamo, ‘Kon ang isa ka tawo magsiling sa iya amay ukon sa iya iloy: “Ang mapanginpuslan ninyo halin sa akon isa ka corban, (kon sayuron, isa ka dulot nga ginhalad sa Dios).”’ 12 Wala na ninyo sia ginaobligar nga magbulig sa iya amay ukon sa iya iloy,+ 13 gani ginahimo ninyo nga wala sing pulos ang pulong sang Dios bangod sang inyo tradisyon nga ginpanubli ninyo kag ginpasubli man sa iban.+ Kag madamo pa ang inyo ginahimo nga kaangay sini.”+ 14 Gani, gintawag niya liwat ang mga tawo kag ginsilingan sila: “Pamati kamo sa akon kag hangpa ninyo ini.+ 15 Indi ang nagasulod sa baba sang tawo ang nagapahigko sa iya, kundi ang nagagua sa iya baba.”+ 16* ——

17 Sang ginbayaan ni Jesus ang mga tawo, nagsulod sia sa isa ka balay kag ang iya mga disipulo nagpamangkot sa iya tuhoy sa ilustrasyon.+ 18 Gani nagsiling sia sa ila: “Wala man bala kamo makahangop kaangay sa ila? Wala bala kamo makahibalo nga wala sing nagasulod sa baba sang tawo ang nagapahigko sa iya? 19 Kay wala ini nagasulod sa iya tagipusuon, kundi sa iya tinai, kag nagagua ini sa imburnal.” Paagi sa pagsiling sini ginapahayag niya nga ang tanan nga pagkaon matinlo. 20 Nagsiling pa sia: “Ang nagagua sa baba sang tawo amo ang nagapahigko sa iya.+ 21 Kay nagahalin sa tagipusuon sang mga tawo+ ang makahalalit nga mga pangatarungan: seksuwal nga imoralidad,* pagpangawat, pagpatay, 22 pagpanghilahi, paghamkon, malaut nga mga buhat, pagpangdaya, matampalason nga paggawi,* mahisaon nga mata, pagpasipala, pagkamatinaastaason, kag pagkadimakatarunganon. 23 Ining malaut nga mga butang nagagua sa tagipusuon sang tawo kag nagapahigko sa iya.”

24 Naghalin sia didto kag nagkadto sa rehiyon sang Tiro kag Sidon.+ Nagsulod sia sa isa ka balay kag indi niya luyag nga may makahibalo sini, apang indi malikawan nga matalupangdan sia sang mga tawo. 25 Nabalitaan sa gilayon sang isa ka babayi ang tuhoy kay Jesus. May anak sia nga babayi nga ginsudlan sang demonyo. Gani, nagkadto sia sa iya kag naghapa sa iya tiilan.+ 26 Ang babayi isa ka Griego, nga taga-Sirofenicia; kag padayon sia nga nagpangabay sa iya nga tabugon ang demonyo sa iya anak. 27 Apang nagsiling si Jesus sa iya: “Busga anay ang mga anak, kay indi husto nga kuhaon ang tinapay sang mga anak kag ihaboy sa mga totoy.”+ 28 Apang, nagsabat ang babayi: “Huo, ginuo, apang bisan ang mga totoy sa idalom sang lamesa nagakaon sang mga usik sang mga anak.” 29 Gani nagsiling si Jesus: “Bangod ginhambal mo ini, mahimo ka na makapauli. Ang demonyo naggua na sa imo anak.”+ 30 Gani, nagpauli sia kag nakita niya ang bata nga nagahigda sa hiligdaan, kag ang demonyo nakagua na.+

31 Pagbalik ni Jesus halin sa rehiyon sang Tiro, nag-agi sia sa Sidon kag sa rehiyon sang Decapolis* pakadto sa Dagat sang Galilea.+ 32 Kag gindala nila kay Jesus ang isa ka tawo nga bungol kag may diperensia sa paghambal,+ kag nagpakiluoy sila sa iya nga itungtong niya ang iya kamot sa iya. 33 Gindala niya sia sa unhan nga malayo sa mga tawo. Dayon ginbutang niya ang iya mga tudlo sa mga dulunggan sang tawo, kag nagdupla sia kag gintandog niya ang dila+ sang tawo. 34 Nagtangla sia sa langit, nagginhawa sing madalom kag nagsiling sa iya: “Ephʹpha·tha,” kon sayuron, “Magbukas ka.” 35 Kag nabuksan ang iya dulunggan,+ kag nag-ayo ang diperensia sa iya dila, kag naghambal na sia sing normal. 36 Ginsilingan niya sila nga indi gid ini pag-isugid kay bisan sin-o.+ Apang sa sagad niya dumili sa ila, labi pa gid gani nga ginpanugid nila ini.+ 37 Nahayanghag gid sila+ kag nagsiling: “Makatilingala gid ang tanan niya nga ginhimo. Bisan ang bungol napabati niya kag ang apa napahambal niya.”+

8 Sadto nga mga adlaw, nagtipon liwat ang madamo nga tawo kag wala sila sing makaon, gani gintawag niya ang iya mga disipulo kag nagsiling sa ila: 2 “Naluoy ako sa mga tawo+ kay tatlo ka adlaw na nga kaupod ko sila, kag wala sila sing makaon.+ 3 Kon papulion ko sila nga gutom, malipong sila sa dalan, kag ang iban sa ila naghalin pa sa malayo.” 4 Apang ang iya mga disipulo nagsabat sa iya: “Diin kami makuha sing bastante nga tinapay sa sining baw-ing nga lugar agod mabusog ini nga mga tawo?” 5 Sa amo namangkot sia sa ila: “Pila ka bilog ang inyo tinapay?” Nagsabat sila: “Pito.”+ 6 Kag ginsugo niya ang mga tawo nga magpungko sa duta. Dayon ginkuha niya ang pito ka tinapay, nagpasalamat sa Dios, kag gintipiktipik ini kag ginhatag sa iya mga disipulo, kag ginpanagtag nila ini sa mga tawo.+ 7 May pila man sila ka magagmay nga isda, kag sa tapos makapangamuyo, ginsugo man niya sila nga ipanagtag ini. 8 Gani nagkaon sila kag nabusog, kag gintipon nila ang nabilin nga mga tinipik; napuno ang pito ka dalagku nga alat.+ 9 Mga 4,000 ka lalaki ang nakakaon. Sang ulihi ginpalakat niya sila.

10 Nagsakay sia gilayon sa sakayan upod ang iya mga disipulo kag nagkadto sa rehiyon sang Dalmanuta.+ 11 Didto may nag-abot nga mga Fariseo kag nakigbais sa iya. Ginpilit nila sia nga magpakita sing tanda halin sa langit, agod tilawan sia.+ 12 Gani, nanghakroy sia kag nagsiling: “Ngaa nagapangita sing tanda+ ini nga kaliwatan? Sa pagkamatuod nagasiling ako, wala sing tanda nga ihatag sa sini nga kaliwatan.”+ 13 Gani ginbayaan niya sila, kag nagsakay liwat sa sakayan, kag nagtabok sa pihak.

14 Apang nalipat sila sa pagdala sing tinapay, luwas sa isa ka bilog nga nadala nila sa sakayan.+ 15 Kag ginpaandaman niya sila: “Magbantay kamo kag mag-andam sa lebadura sang mga Fariseo kag sa lebadura ni Herodes.”+ 16 Gani nagbinaisay sila bangod wala sila makadala sing tinapay. 17 Sang natalupangdan niya ini, nagsiling sia sa ila: “Ngaa nagabinaisay kamo nga wala kamo makadala sing tinapay? Wala pa bala kamo makahantop kag makahangop? Indi bala gihapon makahangop ang inyo tagipusuon? 18 ‘May mga mata kamo, apang ngaa indi kamo makakita; kag may mga dulunggan kamo, apang ngaa indi kamo makabati?’ Wala bala kamo makadumdom 19 sang gintipiktipik ko ang lima ka tinapay+ para sa 5,000 ka lalaki? Pila ka alat sang tinipik nga tinapay ang inyo natipon?” Nagsabat sila: “Dose.”+ 20 “Sang gintipiktipik ko ang pito ka tinapay para sa 4,000 ka lalaki, pila ka dalagku nga alat sang tinipik nga tinapay ang inyo natipon?” Nagsabat sila: “Pito.”+ 21 Gani nagsiling sia sa ila: “Wala pa bala gihapon kamo makahangop?”

22 Kag nag-abot sila sa Betsaida. Didto gindala sang mga tawo kay Jesus ang isa ka tawo nga bulag, kag nagpakiluoy sila nga tandugon niya sia.+ 23 Gin-uyatan niya ang kamot sang bulag kag gindala sia sa gua sang baryo. Ginduplaan niya ang mga mata sang bulag,+ kag gintungtong niya ang iya mga kamot sa iya kag ginpamangkot sia: “May nakita ka na?” 24 Ang tawo nanghulonghulong kag nagsiling: “May nakita ako nga mga tawo, apang daw mga kahoy sila nga nagalakat.” 25 Ginbutang niya liwat ang iya mga kamot sa mga mata sang bulag, kag nag-ayo sia, kag nakakita na sing maathag. 26 Gani ginpapauli niya sia, kag ginsilingan: “Indi ka magkadto sa baryo.”

27 Naglakat si Jesus kag ang iya mga disipulo pakadto sa mga baryo sang Cesarea Filipos, kag sa dalan nagpamangkot sia sa iya mga disipulo: “Sin-o ako suno sa mga tawo?”+ 28 Nagsabat sila: “Ang iban nagasiling, si Juan nga Manugbawtismo,+ apang ang iban, si Elias,+ kag ang iban pa gid, isa sa mga manalagna.” 29 Kag ginpamangkot niya sila: “Apang sin-o ako suno sa inyo?” Nagsabat si Pedro: “Ikaw ang Cristo.”+ 30 Ginsilingan niya sila nga indi gid pag-isugid kay bisan sin-o ang tuhoy sa iya.+ 31 Kag nagpanudlo sia sa ila nga ang Anak sang tawo dapat mag-antos sing tuman kag sikwayon sang mga gulang kag sang puno nga mga saserdote kag sang mga escriba. Pagapatyon+ sia kag sa ikatlo nga adlaw pagabanhawon.+ 32 Ginhambal niya ini sa ila sing prangka. Apang gindala sia ni Pedro sa higad kag ginsabdong.+ 33 Nagtalikod sia, gintulok niya ang iya mga disipulo kag ginsabdong si Pedro: “Kadto ka sa likod ko, Satanas! kay ang imo panghunahuna indi iya sang Dios, kundi iya sang tawo.”+

34 Dayon gintawag niya ang mga tawo kag ang iya mga disipulo kag ginsilingan sila: “Kon ang bisan sin-o luyag magsunod sa akon, ipanghiwala niya ang iya kaugalingon kag pas-anon ang iya usok sang pag-antos* kag padayon nga magsunod sa akon.+ 35 Kay ang bisan sin-o nga luyag magluwas sang iya kabuhi* madula niya ini, apang ang bisan sin-o nga madula ang iya kabuhi tungod sa akon kag sa maayong balita magaluwas sini.+ 36 Ano gid nga kaayuhan ang maagom sang isa ka tawo kon maangkon niya ang bug-os nga kalibutan apang madula ang iya kabuhi?*+ 37 Ano gid bala ang ihatag sang isa ka tawo kabaylo sang iya kabuhi?*+ 38 Kay ang bisan sin-o nga nagakahuya sa akon kag sa akon mga pulong sa sining makihilahion* kag makasasala nga kaliwatan, ikahuya man sia+ sang Anak sang tawo kon mag-abot sia sa himaya sang iya Amay kaupod ang balaan nga mga anghel.”+

9 Nagsiling pa sia sa ila: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ang iban nga nagatindog diri makakita sang paggahom sang Ginharian sang Dios sa wala pa sila mapatay.”+ 2 Pagligad sang anom ka adlaw, gin-upod ni Jesus sanday Pedro, Santiago, kag Juan sa isa ka mataas nga bukid nga silahanon lang. Kag nagbaylo ang iya dagway sa atubangan nila;+ 3 ang iya bayo nagsanag, nga mas maputi sangsa mapaputi sang bisan sin-o nga tawo sa duta. 4 Nakita man nila sanday Elias kag Moises nga nagapakighambal kay Jesus. 5 Gani si Pedro nagsiling kay Jesus: “Rabbi, maayo nga yari kami diri. Gani mahimo kami sang tatlo ka tolda, isa para sa imo, isa para kay Moises, kag isa para kay Elias.” 6 Sa pagkamatuod, wala makahibalo si Pedro kon ano ang iya isiling, kay hinadlukan gid sila. 7 Kag may nag-abot nga panganod, nga naglikop sa ila, kag may tingog+ nga naghalin sa panganod: “Ini ang akon Anak, ang hinigugma.+ Magpamati kamo sa iya.”+ 8 Kag nanghulonghulong sila sa palibot, apang wala sila sing iban nga nakita kundi si Jesus gid lang.

9 Samtang nagadulhog sila sa bukid, ginsugo niya sila nga indi pag-isugid ang ila nakita bisan kay sin-o+ tubtob nga ang Anak sang tawo banhawon.+ 10 Ini nga pinamulong ginhuptan nila sa ila tagipusuon,* apang nagpamangkutanay sila kon ano ang kahulugan sang iya pagkabanhaw. 11 Kag ginpamangkot nila sia: “Ngaa nagsiling ang mga escriba nga dapat anay+ magkari si Elias?”+ 12 Nagsabat sia: “Magakari anay si Elias kag magapasag-uli sang tanan nga butang;+ apang ngaa nasulat nga ang Anak sang tawo dapat mag-antos sing tuman+ kag kabigon nga wala sing pulos?+ 13 Nagasiling ako sa inyo nga sa pagkamatuod, nagkari na si Elias+ kag ginhimo nila sa iya ang madamo nga butang nga luyag nila, subong sang nasulat tuhoy sa iya.”+

14 Sang nagpalapit sila sa iban nga mga disipulo, nakita nila nga ginapalibutan sila sang madamo nga tawo kag nagapakigbais sa ila ang mga escriba.+ 15 Apang pagkakita sang mga tawo sa iya, nakibot sila, kag nagdalagan sila sa iya agod tamyawon sia. 16 Kag namangkot sia sa ila: “Ano ang inyo ginabaisan?” 17 Ang isa sa ila nagsabat: “Manunudlo, gindala ko sa imo ang akon anak nga lalaki bangod ginsudlan sia sang demonyo amo nga nangin apa sia.+ 18 Kon magsulod ini sa iya, ginalampos sia sini sa duta. Nagabura ang iya baba kag nagabagrot ang iya mga ngipon kag nagapalangluya sia. Ginpangabay ko ang imo mga disipulo nga tabugon ini, apang indi sila makasarang.” 19 Nagsabat sia: “Wala sing pagtuo nga kaliwatan,+ tubtob san-o ako magaupod sa inyo? Tubtob san-o ako magabatas sa inyo? Dalha ninyo sia sa akon.”+ 20 Gani gindala nila ang bata sa iya. Apang sang nakita sang demonyo si Jesus, gilayon nga ginpakombulsion sini ang bata, kag sang natumba sia sa duta, nagligidligid sia nga nagabura ang baba. 21 Dayon ginpamangkot ni Jesus ang amay: “San-o pa ini natabo sa iya?” Nagsabat sia: “Halin sang gamay pa sia. 22 Pirme lang sia ginahaboy sini sa kalayo kag sa tubig agod patyon sia. Apang kon may mahimo ka, kaluy-i kami kag buligi kami.” 23 Si Jesus nagsiling sa iya: “Ngaa nagasiling ka ‘Kon may mahimo ka’? Kay sa isa nga may pagtuo, ang tanan posible.”+ 24 Sa gilayon ang amay sang bata nagsinggit: “May pagtuo ako! Buligi ako nga magbakod pa ang akon pagtuo!”+

25 Sang nakita ni Jesus nga ang mga tawo nagadinalagan pakadto sa ila, ginsaway niya ang demonyo: “Ikaw nga apa kag bungol nga espiritu, ginamanduan ko ikaw, gua ka sa iya kag indi na magbalik liwat sa iya!”+ 26 Kag naggua ang espiritu sa tapos ini magsinggit kag ginpakombulsion sing tuman ang bata. Ang bata daw patay na, gani ang kalabanan nagsiling: “Patay na sia!” 27 Apang gin-uyatan sia ni Jesus sa kamot kag ginpabangon; kag nagtindog sia. 28 Sang nakasulod na sila sa balay, ginpamangkot sia sang mga disipulo nga silahanon lang: “Ngaa indi namon matabog ini?”+ 29 Nagsabat sia: “Ini nga sahi sang demonyo matabog lamang paagi sa pangamuyo.”

30 Naghalin sila didto kag nag-agi sa Galilea, apang indi niya luyag nga may makahibalo sini. 31 Kay ginatudluan niya ang iya mga disipulo kag ginsilingan sila: “Ang Anak sang tawo itugyan sa kamot sang mga tawo, kag patyon nila sia,+ apang bisan pa mapatay sia, sa ikatlo nga adlaw banhawon sia.”+ 32 Apang, wala nila mahangpan ang iya ginsiling, kag nahadlok man sila nga magpamangkot sa iya.

33 Nag-abot sila sa Capernaum. Sang didto na sia sa sulod sang balay, ginpamangkot niya sila: “Ano ang inyo ginbaisan sa dalan?”+ 34 Naghipos sila, kay sa dalan nagbinaisay sila kon sin-o ang pinakamataas sa ila. 35 Gani nagpungko sia kag gintawag ang 12 ka apostoles kag ginsilingan sila: “Kon sin-o sa inyo ang luyag nga mangin pinakamataas, dapat sia mangin pinakakubos kag mangin alagad sang tanan.”+ 36 Dayon ginpatindog niya ang isa ka bata sa tunga nila, ginhakos sia, kag nagsiling sa ila: 37 “Ang bisan sin-o nga nagabaton sa bata nga kaangay sini+ tungod sa akon ngalan, nagabaton man sa akon; kag ang bisan sin-o nga nagabaton sa akon, nagabaton indi lamang sa akon kundi sa Iya man nga nagpadala sa akon.”+

38 Si Juan nagsiling sa iya: “Manunudlo, nakita namon ang isa ka tawo nga nagatabog sang mga demonyo paagi sa imo ngalan, kag ginpunggan namon sia kay indi naton sia kaupod.”+ 39 Apang si Jesus nagsiling: “Indi ninyo sia pagpunggi, kay wala sing makahimo sang milagro paagi sa akon ngalan kag dayon makahambal sing malain sa akon. 40 Kay ang indi batok sa aton dampig sa aton.+ 41 Kag ang nagahatag sa inyo sang isa ka kopa nga tubig nga mainom bangod mga disipulo kamo sang Cristo,+ sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, mabaton gid niya ang iya padya.+ 42 Apang ang bisan sin-o nga nagapasandad sa isa sining mga kubos nga nagatuo, maayo pa sa iya nga higtan sa liog sing daku nga galingan nga bato kag itagbong sa dagat.+

43 “Kon ang imo kamot nagapasandad sa imo, utda ini. Maayo pa nga isa lang ang imo kamot apang may kabuhi ka sangsa duha ang imo kamot apang makadto ka man lang sa Gehenna,* sa kalayo nga indi mapalong.+ 44* —— 45 Kag kon ang imo tiil nagapasandad sa imo, utda ini; maayo pa nga isa lang ang imo tiil apang may kabuhi ka sangsa duha ang imo tiil apang ihaboy ka man lang sa Gehenna.*+ 46* —— 47 Kag kon ang imo mata nagapasandad sa imo, ihaboy ini.+ Maayo pa nga isa lang ang imo mata apang makasulod ka sa Ginharian sang Dios sangsa duha ang imo mata apang ihaboy ka sa Gehenna,*+ 48 diin ang mga ulod wala nagakapatay kag ang kalayo wala nagakapalong.+

49 “Kay ang mga tawo nga kaangay sini dapat pagaasinan sing kalayo.+ 50 Ang asin maayo, apang kon ang asin indi na maparat, paano ini mapaparat liwat?+ Magtigayon kamo sing asin sa inyo kabuhi,+ kag magpakighidait sa isa kag isa.”+

10 Naghalin sia didto kag nagkadto sa mga dulunan sang Judea sa tabok sang Jordan, kag nagtipon liwat ang mga tawo sa iya. Suno sa masami niya nga ginahimo, nagpanudlo sia liwat.+ 2 Nagpalapit ang mga Fariseo agod tilawan sia kag ginpamangkot nila sia kon bala ginatugot sang kasuguan nga diborsiohan sang isa ka lalaki ang iya asawa.+ 3 Nagsabat sia: “Ano ang ginsugo ni Moises sa inyo?” 4 Nagsiling sila: “Gintugutan ni Moises ang pagsulat sing papeles sa diborsio agod diborsiohan sia.”+ 5 Apang nagsabat si Jesus: “Bangod sang katig-a sang inyo tagipusuon,+ ginsulat niya ini nga sugo para sa inyo.+ 6 Apang, sa ginsuguran, ‘Gintuga niya sila nga lalaki kag babayi.+ 7 Bangod sini bayaan sang lalaki ang iya amay kag iloy,+ 8 kag sila nga duha mangin isa ka unod,’+ amo nga indi na sila duha, kundi isa ka unod. 9 Gani, ang gintingob* sang Dios, indi pagbulagon sang tawo.”+ 10 Sang didto na sila liwat sa balay, ang mga disipulo nagpamangkot sa iya tuhoy sini. 11 Nagsiling sia sa ila: “Ang bisan sin-o nga magdiborsio sang iya asawa kag magpangasawa sang iban nagapanghilahi+ kag nakasala sa iya, 12 kag kon ang babayi magdiborsio sang iya bana kag magpamana sang iban, nagapanghilahi sia.”+

13 Gindala sa iya sang mga tawo ang mga bata agod matandog niya sila, apang ginsaway sila sang mga disipulo.+ 14 Sang nakita ini ni Jesus, naakig sia kag ginsilingan niya ang iya mga disipulo: “Pabay-i ang mga bata nga magpalapit sa akon; indi sila pagpunggi, kay ang Ginharian sang Dios ila sang mga kaangay nila.+ 15 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, ang bisan sin-o nga indi magbaton sang Ginharian sang Dios subong sang isa ka bata indi gid makasulod sa sini.”+ 16 Kag ginhakos niya ang mga bata kag ginpakamaayo sila, nga ginatungtong ang iya mga kamot sa ila.+

17 Sang manuglakat na sia, may tawo nga nagdalagan palapit sa iya kag nagluhod sa iya atubangan kag nagpamangkot sa iya: “Maayo nga Manunudlo, ano bala ang dapat ko himuon agod mapanubli ang kabuhi nga wala sing katapusan?”+ 18 Si Jesus nagsabat: “Ngaa ginatawag mo ako nga maayo? Wala sing isa nga maayo, kundi ang Dios lamang.+ 19 Nahibaluan mo ang mga sugo: ‘Indi ka magpatay,+ indi ka magpanghilahi,+ indi ka magpangawat,+ indi ka magsaksi sing binutig,+ indi ka magpangdaya,+ padunggi ang imo amay kag ang imo iloy.’”+ 20 Ang tawo nagsiling sa iya: “Manunudlo, ginatuman ko ini tanan halin sang bata pa ako.” 21 Mahigugmaon sia nga gintulok ni Jesus kag nagsiling, “May isa pa ka butang nga dapat mo himuon: Lakat ka, ibaligya ang imo mga pagkabutang kag ihatag ang kuarta sa mga imol, kag makatigayon ka sing bahandi sa langit; kag kari ka, mangin sumulunod ko.”+ 22 Apang pagkabati niya sa sabat ni Jesus, nagkasubo sia kag naglakat nga masinulub-on, kay madamo ang iya pagkabutang.+

23 Nagtulok si Jesus sa palibot kag nagsiling sa iya mga disipulo: “Mabudlay gid para sa mga may kuarta nga magsulod sa Ginharian sang Dios!”+ 24 Apang ang mga disipulo nakibot sa iya ginsiling. Nagsiling pa gid si Jesus: “Mga anak, mabudlay gid magsulod sa Ginharian sang Dios! 25 Mas mahapos pa para sa kamelyo nga maglusot sa buho sang dagom sangsa manggaranon nga tawo nga magsulod sa Ginharian sang Dios.”+ 26 Natingala pa gid sila kag nagpamangkot sa iya: “May maluwas pa bala?”+ 27 Gintulok sila ni Jesus kag ginsilingan: “Kon sa tawo lang imposible gid ini, apang sa Dios ang tanan nga butang posible.”+ 28 Si Pedro nagsiling sa iya: “Ginbiyaan namon ang tanan kag nagsunod sa imo.”+ 29 Si Jesus nagsiling: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, wala sing bisan sin-o nga nagbiya sang balay ukon mga utod nga lalaki ukon mga utod nga babayi ukon iloy ukon amay ukon mga anak ukon mga uma tungod sa akon kag tungod sa maayong balita+ 30 ang indi makabaton sa sini nga tion sing 100 ka pilo nga mga balay, mga utod nga lalaki, mga utod nga babayi, mga iloy, mga anak, kag mga uma, lakip ang mga paghingabot,+ kag sa palaabuton nga sistema sang mga butang,* sing kabuhi nga wala sing katapusan. 31 Apang, madamo nga nauna nga mangin ulihi, kag ulihi nga mauna.”+

32 Sang nagataklad sila sa dalan pakadto sa Jerusalem, si Jesus nagauna sa iya mga disipulo. Natingala gid sila, kag ang iban nga nagasunod sa ila hinadlukan. Kag gintawag niya liwat ang 12 ka apostoles kag ginsugiran sila sang mahanabo sa iya:+ 33 “Nagataklad kita pakadto sa Jerusalem, kag ang Anak sang tawo itugyan sa puno nga mga saserdote kag mga escriba. Pamatbatan nila sia sing kamatayon kag itugyan sia sa mga Gentil, 34 kag yagutaon nila sia, duplaan, lapdusan, kag patyon, apang sa ikatlo nga adlaw banhawon sia.”+

35 Nagpalapit sa iya ang duha ka anak ni Zebedeo,+ nga sanday Santiago kag Juan, kag nagsiling sa iya: “Manunudlo, luyag namon nga ihatag mo sa amon ang bisan ano nga pangayuon namon sa imo.”+ 36 Nagpamangkot sia sa ila: “Ano ang luyag ninyo nga ihatag ko sa inyo?” 37 Nagsabat sila: “Papungkua kami upod sa imo kon maggahom ka na sa imo Ginharian. Ang isa sa imo tuo kag ang isa sa imo wala.”+ 38 Apang si Jesus nagsiling sa ila: “Wala kamo makahibalo sang inyo ginapangabay. Makasarang bala kamo sa pag-inom sa kopa nga akon ginaimnan ukon makasarang bala kamo sa pagpabawtismo sa bawtismo nga ginabawtismo sa akon?”+ 39 Nagsabat sila sa iya: “Makasarang kami.” Gani, si Jesus nagsiling sa ila: “Ang kopa nga akon ginaimnan, imnan ninyo, kag sa bawtismo nga ginabawtismo sa akon, bawtismuhan kamo.+ 40 Apang, indi ako ang magapili kon sin-o ang magapungko sa akon tuo ukon sa akon wala kundi ang akon Amay. Ihatag niya ini sa mga ginpili niya.”

41 Sang mabatian ini sang napulo ka disipulo, naakig sila kay Santiago kag kay Juan.+ 42 Apang gintawag sila ni Jesus kag ginsilingan: “Nahibaluan ninyo nga ang ginakabig nga mga manuggahom sang mga pungsod nagapakaginuo sa ila mga sakop kag ang mga may awtoridad nagapigos sa ila.+ 43 Dapat nga indi amo sini sa inyo; kay ang luyag mangin labaw sa inyo mangin alagad ninyo,+ 44 kag ang luyag mangin una sa inyo mangin ulipon sang tanan. 45 Ang Anak sang tawo wala nagkari agod alagdon, kundi agod mag-alagad+ kag ihatag ang iya kabuhi* nga gawad kabaylo sang madamo.”+

46 Nag-abot sila sa Jerico. Apang sang nagapagua na sia sa Jerico upod ang iya mga disipulo kag ang madamo nga tawo, may isa ka bulag nga manugpakilimos nga nagapungko sa higad sang dalan. Sia si Bartimeo (nga anak ni Timeo).+ 47 Sang nabatian niya nga nagalabay si Jesus nga Nazaretnon, nagsinggit sia: “Jesus, Anak ni David,+ maluoy ka sa akon!”+ 48 Ginpahipos sia sang mga tawo, apang nagsinggit pa gid sia sing mabaskog: “Anak ni David, maluoy ka sa akon!” 49 Nagdulog si Jesus kag nagsiling: “Tawga sia kag pakadtua sa akon.” Gani gintawag nila ang bulag, kag ginsilingan sia: “Magpakabakod ka! Tindog ka; ginapatawag ka niya.” 50 Ginhaboy niya ang iya kunop, maabtik nga nagtindog kag nagpalapit kay Jesus. 51 Dayon nagsiling si Jesus sa iya: “Ano ang luyag mo nga himuon ko sa imo?” Ang bulag nagsiling sa iya: “Rab·boʹni,* luyag ko makakita.” 52 Kag si Jesus nagsiling sa iya: “Lakat ka, ang imo pagtuo nag-ayo sa imo.”+ Kag sa gilayon nakakita sia,+ kag nagsunod sa iya sa dalan.

11 Sang malapit na sila sa Jerusalem, sang yara na sila sa Betfage kag Betania+ sa Bukid sang mga Olibo, ginpadala niya ang duha sa iya mga disipulo+ 2 kag ginsilingan sila: “Kadto kamo sa baryo nga yara sa unhan, kag pagsulod ninyo didto, makita ninyo ang isa ka tinday nga asno nga nagaid, nga wala pa sing tawo nga nakasakay. Hubari ninyo ini kag dalha diri. 3 Kag kon may magpamangkot sa inyo, ‘Ngaa ginahimo ninyo ina?’ isiling ninyo, ‘Kinahanglan ini sang Ginuo, kag iuli man ini gilayon sa inyo.’” 4 Gani naglakat sila kag nakita nila ang tinday nga asno nga nagaid sa atubangan sang puertahan sang isa ka balay nga yara sa higad sang dalan, kag ginhubaran nila ini.+ 5 Apang may mga tawo nga nagpamangkot sa ila: “Ngaa ginahubaran ninyo ang tinday nga asno?” 6 Ginsabat nila sila suno sa ginsiling ni Jesus, gani ginpabay-an na lang sila sang mga tawo.

7 Kag gindala nila ang tinday nga asno+ kay Jesus, kag ginhapinan nila ini sang ila mga kunop, kag nagsakay sia sa sini.+ 8 Madamo nga tawo ang naghumlad sang ila mga kunop sa dalan, kag ang iban naman nagladlad sang mga sanga nga gin-utod nila sa higad sang dalan.+ 9 Ang mga tawo nga nagauna kag nagasunod sa iya padayon nga nagasinggit: “Nagapangamuyo kami, luwasa sia!+ Pakamaayuhon ang isa nga nagakari sa ngalan ni Jehova!*+ 10 Pakamaayuhon ang nagakari nga Ginharian sang amon amay nga si David!+ Luwasa sia, nagapangamuyo kami, sa kahitaasan!” 11 Nagsulod sia sa Jerusalem kag nagkadto sa templo, kag gintan-aw ang palibot, kag bangod hapon na gid, nagkadto sia sa Betania upod ang 12 ka apostoles.+

12 Sang masunod nga adlaw, sang naghalin sila sa Betania, gingutom sia.+ 13 Nakita niya sa unhan ang isa ka kahoy nga higuera nga may madabong nga dahon, kag ginpalapitan niya ini agod tan-awon kon may bunga ini. Apang wala sia sing nakita nga bunga kundi mga dahon lang, kay indi pa tigpalamunga sang higuera. 14 Gani nagsiling sia: “Halin karon, wala na sing makakaon sang imo bunga.”+ Nabatian ini sang iya mga disipulo.

15 Nag-abot sila sa Jerusalem. Nagsulod sia sa templo kag gintabog ang mga nagabaligya kag nagabakal sa templo, kag ginbaliskad niya ang mga lamesa sang mga manugbaylo sing kuarta kag ang pulungkuan sang mga nagabaligya sang mga salampati,+ 16 kag wala niya ginpalaktod sa templo ang bisan sin-o nga nagadala sang bisan ano nga butang. 17 Nagpanudlo sia kag nagsiling sa ila: “Wala bala masulat, ‘Ang akon balay tawgon nga balay nga palangamuyuan para sa tanan nga pungsod’?+ Apang ginahimo ninyo ini nga kueba sang mga kawatan.”+ 18 Kag nabatian ini sang puno nga mga saserdote kag sang mga escriba, gani nangita sila sing paagi nga patyon sia;+ apang nahadlok sila sa iya, kay ang tanan nga tawo nahayanghag sa iya pagpanudlo.+

19 Kinaandan na nga kada magsirom, nagagua sila sa siudad. 20 Sang masunod nga aga, samtang nagalakat sila sa dalan, nakita nila nga laya na ang kahoy nga higuera pati na ang mga gamot sini.+ 21 Nadumduman ni Pedro ang natabo sang nagligad nga adlaw, gani nagsiling sia: “Rabbi, tan-awa! Ang kahoy nga higuera nga imo ginpakamalaut nalaya.”+ 22 Nagsabat si Jesus: “Magtuo kamo sa Dios. 23 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ang bisan sin-o nga magsiling sa sini nga bukid, ‘Alsa kag saylo sa dagat,’ kag wala nagaduhaduha kundi nagatuo nga ini mahanabo, mahanabo gid ini.+ 24 Gani nagasiling ako sa inyo, magtuo kamo nga ang tanan nga inyo ginapangamuyo, nabaton na ninyo, kag mabaton gid ninyo ini.+ 25 Kag kon kamo nagatindog nga nagapangamuyo, patawara ninyo ang sala nga nahimo sang iban sa inyo, agod ang inyo Amay sa langit magapatawad man sang inyo mga sala.”+ 26* ——

27 Nag-abot sila liwat sa Jerusalem. Samtang nagalakat sia sa templo, ang puno nga mga saserdote kag ang mga escriba kag ang mga gulang nagpalapit sa iya 28 kag ginpamangkot sia: “Ano bala ang imo awtoridad sa paghimo sini nga mga butang? Ukon sin-o ang naghatag sa imo sini nga awtoridad nga himuon ini nga mga butang?”+ 29 Nagsabat si Jesus: “Mamangkot ako sa inyo. Sabta ninyo ako, kag sugiran ko man kamo kon ano ang akon awtoridad sa paghimo sini nga mga butang. 30 Ang awtoridad bala ni Juan sa pagbawtismo+ halin sa langit ukon sa mga tawo? Sabta ninyo ako.”+ 31 Naghambalanay sila: “Kon magsiling kita, ‘Sa langit,’ masiling sia, ‘Ti, ngaa wala kamo magpati sa iya?’ 32 Apang mangahas bala kita nga magsiling, ‘Sa mga tawo’?” Nahadlok sila sa pagsiling sini, kay ginakabig sang mga tawo si Juan nga isa gid ka manalagna.+ 33 Gani, nagsabat sila kay Jesus: “Wala kami makahibalo.” Nagsiling si Jesus sa ila: “Indi ko man kamo pagsugiran kon ano ang akon awtoridad sa paghimo sini nga mga butang.”

12 Kag naghambal sia sa ila paagi sa mga ilustrasyon: “May isa ka tawo nga nagtanom sang mga ubas sa iya ulubasan.+ Ginkudalan niya ini kag nagkutkot sia sing buho para linasan sang ubas. Dayon nagpatindog sia sing torre,+ kag ginpaagsa ang ulubasan sa mga mangunguma. Kag naglakat sia sa iban nga pungsod.+ 2 Sang tion na sa pagpamupo, ginpakadto niya ang isa ka ulipon sa mga agsador agod kuhaon ang iya parte sa patubas sang ulubasan. 3 Apang, gindakop nila sia kag ginbunal kag ginpalakat nga wala sing dala. 4 Ginpakadto niya liwat sa ila ang isa pa ka ulipon, apang ginlampusan nila sia sa ulo kag ginpakahuy-an.+ 5 Kag ginpakadto niya ang isa pa gid, apang ginpatay nila sia. Madamo pa ang ginpakadto niya, apang ang iban ginbunal nila kag ang iban pa ginpatay nila. 6 Sang ulihi, ginpakadto niya ang iya anak nga hinigugma.+ Sia ang katapusan nga ginpakadto niya sa ila. Naghunahuna sia, ‘Tahuron nila ang akon anak.’ 7 Apang ang mga agsador nagsiling, ‘Amo ini ang manunubli.+ Kari kamo, patyon naton sia, agod mangin aton ang palanublion.’ 8 Gani gindakop nila sia kag ginpatay kag ginguyod pagua sa ulubasan.+ 9 Ano ang himuon sang tag-iya sang ulubasan? Magakari sia kag pamatyon ang mga agsador kag ipaagsa ang ulubasan sa iban.+ 10 Wala gid bala ninyo mabasahi ini nga kasulatan: ‘Ang bato nga ginsikway sang mga manunukod nangin ang pinakaimportante nga pamusod nga bato.*+ 11 Ginhimo ini ni Jehova,* kag makatilingala ini sa aton mga mata’?”+

12 Bangod nakahibalo sila nga sila ang ginatumod sa ilustrasyon, luyag nila nga dakpon* sia, apang nahadlok sila sa mga tawo. Gani ginbayaan nila sia kag naglakat.+

13 Dayon ginpakadto nila sa iya ang pila ka Fariseo kag ang pila ka katapo sang partido sang mga Herodes agod madakop nila sia paagi sa iya ginahambal.+ 14 Pag-abot nila, nagsiling sila sa iya: “Manunudlo, nahibaluan namon nga tampad ka kag wala ka sing ginapasulabi nga tawo, kay wala ka nagatan-aw kon sin-o sila, kundi nagatudlo ka sang dalanon sang Dios suno sa kamatuoran. Ginatugot bala sang kasuguan ang pagbayad sing buhis sa Cesar* ukon ginadumili ini? 15 Mabayad bala kami, ukon indi?” Bangod nahibaluan niya ang ila pagkasalimpapaw, nagsiling sia sa ila: “Ngaa ginatilawan ninyo ako? Dal-a ninyo diri ang denario* kay may tan-awon ako.” 16 Gindala nila sa iya ang isa ka denario, kag ginpamangkot niya sila: “Kay sin-o bala ini dagway kag ngalan?” Nagsabat sila: “Iya sang Cesar.” 17 Dayon nagsiling si Jesus: “Ihatag ninyo sa Cesar ang mga butang nga iya sang Cesar,+ apang sa Dios ang mga butang nga iya sang Dios.”+ Natingala sila sa iya ginsiling.

18 Nagpalapit sa iya ang mga Saduceo nga wala nagapati sa pagkabanhaw,+ kag ginpamangkot sia:+ 19 “Manunudlo, si Moises nagsulat sa aton nga kon ang utod sang isa ka tawo mapatay nga wala sing anak, dapat pangasaw-on sang iya utod ang iya balo agod makapanganak sila para sa iya utod nga napatay.+ 20 May pito ka mag-utod nga lalaki. Nangasawa ang kamagulangan, apang napatay sia nga wala sing anak. 21 Ginpangasawa sang ikaduha ang balo, apang napatay man sia nga wala sing anak, kag amo man ang natabo sa ikatlo. 22 Kag ang pito napatay nga wala sing anak. Sang ulihi, napatay man ang babayi. 23 Sa pagkabanhaw, sin-o sa ila ang mangin bana niya? Kay sila nga pito napamana niya.” 24 Nagsabat si Jesus: “Sala gid kamo, bangod wala kamo makahangop sang Kasulatan ukon sang gahom sang Dios.+ 25 Kay kon mabanhaw sila, ang mga tawo indi na magpangasawa ukon magpamana, kundi mangin kaangay sila sang mga anghel sa langit.+ 26 Apang nahanungod sa mga patay nga pagabanhawon, wala bala ninyo mabasahi sa ginsulat ni Moises tuhoy sa tunukon nga kahoykahoy, nga nagsiling ang Dios sa iya: ‘Ako ang Dios ni Abraham kag Dios ni Isaac kag Dios ni Jacob’?+ 27 Dios sia sang mga buhi, kag indi sang mga patay. Sala gid kamo.”+

28 Isa sa mga escriba nga nagkadto man didto ang nakabati sa ila nga nagabinaisay. Tungod nahibaluan niya nga maayo ang sabat ni Jesus sa ila, nagpamangkot sia: “Ano nga sugo ang pinakaimportante sa tanan?”+ 29 Nagsabat si Jesus: “Ang pinakaimportante amo, ‘Magpamati ka, O Israel, si Jehova* nga aton Dios isa gid lang nga Jehova,* 30 kag higugmaa si Jehova* nga imo Dios sa bug-os mo nga tagipusuon kag sa bug-os mo nga kalag* kag sa bug-os mo nga hunahuna kag sa bug-os mo nga kusog.’+ 31 Ang ikaduha amo ini, ‘Higugmaa ang imo isigkatawo subong sang imo kaugalingon.’+ Wala na sing sugo nga mas importante pa sa sini.” 32 Ang escriba nagsiling sa iya: “Manunudlo, suno gid sa kamatuoran ang ginsiling mo, ‘Sia Isa gid lang, kag wala na sing iban pa luwas sa iya’;+ 33 kag ang paghigugma sa Dios sa bug-os nga tagipusuon, sa bug-os nga paghangop, kag sa bug-os nga kusog kag ang paghigugma sa isigkatawo subong sang kaugalingon mas importante sangsa tanan nga dulot nga sinunog kag mga halad.”+ 34 Pagkabati ni Jesus nga maayo ang iya sabat, nagsiling sia sa iya: “Indi ka malayo sa Ginharian sang Dios.” Kag wala na sing nangisog nga magpamangkot sa iya.+

35 Apang, sang nagapanudlo si Jesus sa templo, nagsiling sia: “Ngaa nagasiling ang mga escriba nga ang Cristo anak ni David?+ 36 Paagi sa balaan nga espiritu,+ si David nagsiling, ‘Si Jehova* nagsiling sa akon Ginuo: “Pungko ka sa akon tuo tubtob mahimo ko ang imo mga kaaway nga palatungan sang imo mga tiil.”’+ 37 Gintawag sia ni David nga Ginuo, gani paano nga sia anak niya?”+

Ang madamo nga tawo nalipay gid sa pagpamati sa iya. 38 Sa iya pagpanudlo, nagsiling sia: “Mag-andam kamo sa mga escriba nga luyag magdayandayan nga may malaba nga mga bayo kag luyag nila nga tamyawon sila sang mga tawo sa mga tiendahan+ 39 kag luyag nila magpungko sa nahauna* nga mga pulungkuan sa mga sinagoga kag sa mga pulungkuan nga para sa dungganon nga mga bisita sa mga sinalusalo.+ 40 Ginapanguha nila ang pagkabutang sang mga balo nga babayi* kag nagapangamuyo sila sing malawig agod magpakitakita. Magabaton sila sing mas mabug-at nga silot.”

41 Kag nagpungko sia diin makita niya ang mga tawo nga nagahulog sing amot sa mga bahandian.+ Madamo nga manggaranon ang nakita niya nga nagahulog sing madamo nga kuarta.+ 42 Kag nag-abot ang isa ka imol nga balo nga babayi kag naghulog sing duha lang ka sensilyo.*+ 43 Gani gintawag niya ang iya mga disipulo kag ginsilingan sila: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ining imol nga balo nga babayi naghulog sing kapin pa sangsa tanan nga naghulog sang kuarta sa mga bahandian.+ 44 Kay sila tanan naghulog kon ano lang ang sobra sa ila manggad, apang ang balo, bisan pa imol, naghulog sang tanan niya nga palangabuhian.”+

13 Samtang nagapagua sia sa templo, ang isa sa iya mga disipulo nagsiling sa iya: “Manunudlo, tan-awa, katahom sang mga bato kag mga tinukod!”+ 2 Apang si Jesus nagsiling sa iya: “Nakita mo bala ining dalagku nga mga tinukod? Wala gid sing bisan isa ka bato diri nga mabilin sa ibabaw sang isa ka bato nga indi marumpag.”+

3 Samtang nagapungko sia sa Bukid sang mga Olibo diin makita niya ang templo, ginpamangkot sia nanday Pedro, Santiago, Juan, kag Andres nga silahanon lang: 4 “Sugiri kami, san-o bala ini matabo, kag ano bala ang tanda sang hingapusan sining tanan nga butang?”+ 5 Gani nagsiling si Jesus sa ila: “Mag-andam kamo nga wala sing makapatalang sa inyo.+ 6 Madamo ang magakari nga nagagamit sang akon ngalan kag magasiling, ‘Ako amo sia,’ kag madamo ang ila mapatalang. 7 Kag kon makabati kamo sang mga inaway sa nagkalainlain nga lugar, indi kamo magkahadlok, kay dapat ini matabo, apang indi pa ini ang katapusan.+

8 “Magailinaway ang mga pungsod kag subong man ang mga ginharian;+ may mga linog sa nagkalainlain nga lugar; may kakulang man sa pagkaon.+ Ini pamuno pa lang sang kasakit.*+

9 “Gani, mag-andam kamo. Dalhon kamo sang mga tawo sa mga hukmanan,+ kag bunalon kamo sa mga sinagoga+ kag magatindog kamo sa atubangan sang mga gobernador kag mga hari tungod sa akon, agod makapanaksi kamo sa ila.+ 10 Subong man, dapat anay ibantala ang maayong balita sa tanan nga pungsod.+ 11 Kag kon dalhon nila kamo sa hukmanan, indi kamo magkabalaka kon ano ang inyo ihambal; apang kon ano ang ihatag sa inyo sa sina nga tion, ihambal ini, kay indi kamo ang nagahambal, kundi ang balaan nga espiritu.+ 12 Dugang pa, ang utod mangin kabangdanan sang kamatayon sang iya utod, kag ang amay sang iya anak, kag ang mga anak magapamatok sa mga ginikanan kag mangin kabangdanan sang ila kamatayon.+ 13 Kag dumtan kamo sang tanan nga tawo bangod sa akon ngalan.+ Apang ang nagbatas* tubtob sa katapusan+ maluwas.+

14 “Apang, kon makita ninyo nga nagatindog sa kon diin indi dapat ang makangilil-ad nga butang nga ginabangdan sang kahapayan+ (ang nagabasa nagakinahanglan sing paghangop agod mahangpan ini), sa amo nga tion ang mga yara sa Judea dapat magpalagyo sa mga bukid.+ 15 Ang yara sa atop sang balay indi na magsulod pa sa iya balay sa pagkuha sang iya pagkabutang; 16 kag ang yara sa uma indi na magpauli sa pagkuha sang iya kunop. 17 Makaluluoy ang mga nagabusong kag ang mga nagapasuso sang lapsag sa sina nga mga adlaw!+ 18 Padayon kamo nga magpangamuyo nga indi ini matabo sa tigtulugnaw; 19 kay ina nga mga adlaw mangin mga adlaw sang kapipit-an+ nga wala pa gid matabo halin sa ginsuguran sang pagpanuga nga gintuga sang Dios tubtob sa amo nga tion, kag indi na gid ini matabo liwat.+ 20 Kag kon yadto nga mga adlaw wala ginpalip-ot ni Jehova,* wala sing tawo nga maluwas. Apang tungod sa mga pinili nga iya ginpili palip-uton niya ang mga adlaw.+

21 “Gani kon may magsiling sa inyo, ‘Yari ang Cristo,’ ukon, ‘Didto sia,’ indi gid kamo magpati.+ 22 Kay magagua ang butig nga mga Cristo kag butig nga mga manalagna+ kag magahimo sila sing mga tanda kag mga kalatingalahan agod patalangon, kon mahimo, ang mga pinili. 23 Gani, magbantay kamo.+ Ginsugid ko na sa inyo ang tanan nga butang antes ini matabo.

24 “Apang sa amo nga mga adlaw, pagkatapos sina nga kapipit-an, ang adlaw magadulom, kag ang bulan indi na magsanag,+ 25 kag ang mga bituon magakalahulog halin sa langit, kag ang gamhanan nga mga butang sa langit magatay-ug. 26 Dayon makita nila ang Anak sang tawo+ nga nagakari sa mga panganod nga may daku nga gahom kag himaya.+ 27 Kag ipadala niya ang mga anghel kag tipunon ang iya mga pinili halin sa apat ka direksion, halin sa isa ka punta sang duta tubtob sa isa ka punta sang langit.+

28 “Tun-i ninyo karon ang ilustrasyon gikan sa kahoy nga higuera: Kon ang bag-o nga mga sanga sini magapanalingsing na, mahibaluan ninyo nga malapit na ang tingadlaw.+ 29 Subong man, kon makita ninyo nga nagakahanabo ini, mahibaluan ninyo nga malapit na sia sa mga puertahan.+ 30 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo nga ini nga kaliwatan indi gid magtaliwan tubtob mahanabo ini tanan.+ 31 Ang langit kag duta magataliwan,+ apang ang akon mga pulong indi gid magtaliwan.+

32 “Tuhoy sina nga adlaw ukon oras wala sing nakahibalo, bisan pa ang mga anghel sa langit ukon ang Anak, kundi ang Amay lamang.+ 33 Magpadayon kamo sa pagbantay,+ magpadayon kamo nga nagamata, kay wala kamo makahibalo kon san-o ang gintalana nga tion.+ 34 Kaangay ini sa isa ka tawo nga naglakbay sa iban nga pungsod nga nagbiya sang iya balay kag gintugyan ini sa iya mga ulipon,+ kag ginhatagan niya ang tagsatagsa sa ila sing hilikuton, kag nagsugo sa manugbantay sa puertahan nga magpadayon sa pagbantay.+ 35 Gani, padayon kamo nga magbantay, kay wala kamo makahibalo kon san-o magaabot ang agalon sang balay,+ kon sa kagab-ihon ukon sa tungang-gab-i ukon antes sa kaagahon* ukon sa aga,+ 36 agod nga kon mag-abot sia sing hinali, indi niya kamo maabtan nga nagakatulog.+ 37 Apang ang ginasiling ko sa inyo, ginasiling ko man sa tanan: Magpadayon kamo nga magbantay.”+

14 Duha na lang ka adlaw+ kag saulugon na ang Paskua*+ kag ang Kapiestahan sang Tinapay nga Wala sing Lebadura.+ Ang puno nga mga saserdote kag ang mga escriba nagpangita sang paagi kon paano nila sia madakop* sing malalangon kag mapapatay sia;+ 2 kay nagasiling sila: “Indi naton sia pagdakpon sa tion sang kapiestahan; basi magkinagamo ang mga tawo.”

3 Kag sang didto sia sa Betania sa balay ni Simon nga aruon, samtang nagakaon sia,* nagpalapit sa iya ang isa ka babayi nga may dala nga suludlan nga alabastro nga may unod nga mahamot nga lana, nga puro nga nardo kag malahalon gid. Ginbuong niya agod mabuksan ang suludlan nga alabastro kag ginbubo ang lana sa iya ulo.+ 4 Apang may iban nga naakig kag nagsiling: “Ngaa gin-uyangan lang niya ang mahamot nga lana? 5 Kay kuntani ginbaligya na lang naton ining mahamot nga lana sing kapin sa 300 ka denario* kag ginhatag ang kuarta sa mga imol!” Kag naakig gid sila sa babayi. 6 Apang si Jesus nagsiling: “Pabay-i ninyo sia. Ngaa ginagamo ninyo sia? Naghimo sia sang maayo sa akon.+ 7 Ang mga imol kaupod ninyo pirme,+ kag bisan san-o nga luyag ninyo, makahimo kamo sang maayo sa ila, apang ako indi ninyo kaupod pirme.+ 8 Ginhimo niya ang iya masarangan; ginbubuan na niya nga daan sing mahamot nga lana ang akon lawas para sa akon lubong.+ 9 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, bisan diin man ibantala ining maayong balita sa bug-os nga kalibutan,+ ang ginhimo sini nga babayi isugid man bilang pagdumdom sa iya.”+

10 Kag si Judas Iscariote, nga isa sa 12 ka apostoles, nagkadto sa puno nga mga saserdote agod itugyan* sia sa ila.+ 11 Sang nabatian nila ini, nagkasadya sila kag nagsaad sa paghatag sa iya sing kuarta nga pilak.+ Gani nagpangita sia sing kahigayunan sa pagluib sa iya.

12 Sa nahauna nga adlaw sang Kapiestahan sang Tinapay nga Wala sing Lebadura,+ kinabatasan na ang paghalad sang sapat para sa Paskua.+ Ang iya mga disipulo nagpamangkot sa iya: “Diin mo luyag nga magkadto kami kag maghanda agod makakaon ka sang panihapon sa Paskua?”+ 13 Gani ginpadala niya ang iya duha ka disipulo kag ginsilingan sila: “Kadto kamo sa siudad, kag sugataon kamo sang tawo nga nagadala sang tibod sang tubig. Sunod kamo sa iya,+ 14 kag kon diin sia magsulod, magsiling kamo sa agalon sang panimalay, ‘Ang Manunudlo nagsiling: “Diin ang kuarto para sa bisita nga pagakaunan ko sang panihapon sa Paskua upod sa akon mga disipulo?”’ 15 Kag ipakita niya sa inyo ang daku nga kuarto sa ibabaw, nga nasangkapan kag nahanda. Ihanda ninyo didto ang aton panihapon sa Paskua.” 16 Gani nagkadto ang mga disipulo sa siudad kag natabo ang suno gid sa ginsiling ni Jesus sa ila, kag naghanda sila para sa Paskua.

17 Sang sirom na, nag-abot sia upod ang 12 ka apostoles.+ 18 Kag samtang nagakaon sila, si Jesus nagsiling: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, ang isa sa inyo nga nagakaon upod sa akon, magaluib sa akon.”+ 19 Ginsubuan sila kag isaisa nga nagpamangkot sa iya: “Ako bala?” 20 Nagsiling sia sa ila: “Isa sia sa inyo nga 12 nga nagasawsaw sang iya kamot dungan sa akon sa yahong.+ 21 Matuod, ang Anak sang tawo mapatay, suno sa ginsulat tuhoy sa iya, apang makaluluoy ang tawo nga magaluib sa Anak sang tawo!+ Maayo pa kuntani sa sina nga tawo nga wala sia mabun-ag.”+

22 Kag samtang nagakaon sila, nagkuha sia sang tinapay, kag nagpangamuyo. Dayon gintipiktipik niya ini kag ginhatag sa ila, kag nagsiling: “Kuha kamo sini; ini nagakahulugan sang akon lawas.”+ 23 Kag nagkuha sia sang isa ka kopa kag nagpasalamat sa Dios. Dayon ginhatag niya ini sa ila, kag nag-inom sila tanan sa sini.+ 24 Kag nagsiling sia sa ila: “Ini nagakahulugan sang akon ‘dugo+ sang katipan,’+ nga ibubo tungod sa madamo.+ 25 Sa pagkamatuod nagasiling ako sa inyo, indi na gid ako mag-inom liwat sini nga alak tubtob sa adlaw nga magainom ako sing bag-o nga alak sa Ginharian sang Dios.” 26 Sang ulihi, sa tapos mag-amba sang mga pagdayaw,* nagkadto sila sa Bukid sang mga Olibo.+

27 Nagsiling si Jesus sa ila: “Tanan kamo masandad, kay nasulat na: ‘Patyon ko ang manugbantay,+ kag magaalaplaag ang mga karnero.’+ 28 Apang kon mabanhaw na ako, mauna ako sa inyo sa Galilea.”+ 29 Nagsabat si Pedro sa iya: “Bisan pa ang tanan masandad, ako indi gid.”+ 30 Gani si Jesus nagsiling sa iya: “Sa pagkamatuod nagasiling ako sa imo, karon gid nga gab-i, sa wala pa makapamalo ang manok sing duha ka beses, ipanghiwala mo ako sing tatlo ka beses.”+ 31 Apang nag-insister gid sia: “Bisan mapatay pa ako kaupod mo, indi ko gid ikaw pag-ipanghiwala.” Amo man sini ang ginsiling sang tanan.+

32 Kag nakalab-ot sila sa duog nga ginatawag Getsemane, kag nagsiling sia sa iya mga disipulo: “Pungko kamo diri samtang nagapangamuyo ako.”+ 33 Gin-upod niya sanday Pedro, Santiago, kag Juan.+ Nagakasubo gid sia kag nalisang. 34 Nagsiling sia sa ila: “Nagakasubo ako* sing tuman,+ nga daw mapatay ako. Pabilin kamo diri kag padayon nga magbantay.”+ 35 Nagkadto sia sa uluunhan, naghapa sa duta kag nagpangamuyo nga kon mahimo, paligaron sa iya ang oras. 36 Kag nagsiling sia: “Abba,* Amay,+ ang tanan nga butang posible sa imo; kuhaa sa akon ini nga kopa. Apang, indi suno sa luyag ko, kundi suno sa luyag mo.”+ 37 Nagbalik sia kag naabtan niya sila nga nagakatulog, gani nagsiling sia kay Pedro: “Simon, ngaa nagakatulog ka? Indi ka bala makabantay upod sa akon sing isa lang ka oras?+ 38 Magpadayon kamo sa pagbantay kag sa pagpangamuyo, agod indi kamo masulay.+ Sa pagkamatuod, ang espiritu handa, apang ang unod maluya.”+ 39 Kag naglakat sia liwat kag nagpangamuyo sing amo gihapon nga butang.+ 40 Kag nagbalik sia liwat kag naabtan naman niya sila nga nagakatulog, kay natuyo gid sila, gani indi sila makahibalo kon ano ang isabat sa iya. 41 Kag nagbalik sia sa ikatlo nga tion kag nagsiling sa ila: “Sa tion nga subong sini, nagakatulog kamo kag nagapahuway! Tuman na! Nag-abot na ang oras!+ Ang Anak sang tawo itugyan* sa mga makasasala. 42 Tindog kamo, malakat kita. Nagapalapit na ang magaluib sa akon.”+

43 Sa gilayon, samtang nagahambal pa sia, nag-abot si Judas, nga isa sa 12 ka apostoles, kag upod niya ang madamo nga tawo nga may mga espada kag mga inuglampos. Ginpadala sila sang puno nga mga saserdote, mga escriba, kag mga gulang.+ 44 Karon, ang nagluib sa iya naghatag sa ila sang tanda nga ila ginkasugtan. Nagsiling sia: “Ang akon halukan, amo ina sia; dakpa ninyo sia, kag dalha. Guardiahi ninyo sia sing maayo.” 45 Nagpalapit sia sa iya kag nagsiling, “Rabbi!” kag ginhalukan sia. 46 Gani gindakop nila sia. 47 Apang, ang isa sa mga nagatindog sa malapit naggabot sang iya espada kag ginlabo ang ulipon sang mataas nga saserdote kag nautas ang iya dulunggan.+ 48 Gani si Jesus nagsiling sa ila: “Nagkari bala kamo nga may mga espada kag mga inuglampos sa pagdakop sa akon subong isa ka kawatan?+ 49 Adlaw-adlaw kaupod ninyo ako samtang nagapanudlo ako sa templo,+ apang wala ninyo ako gindakop. Apang, mahanabo ini agod matuman ang Kasulatan.”+

50 Kag sila tanan nagbiya sa iya kag nagpalagyo.+ 51 Apang may nagsunod sa iya nga isa ka pamatan-on nga lalaki, nga nagasuksok lang sing kunop nga human sa maayo nga klase sang linen. Dakpon man kuntani nila sia, 52 apang ang iya kunop lang ang ila nahawiran, gani nagpalagyo sia nga naubahan.

53 Gindala nila si Jesus sa mataas nga saserdote,+ kag nagtipon ang tanan nga puno nga mga saserdote kag mga gulang kag mga escriba.+ 54 Apang si Pedro nagsunod sa iya tubtob lang sa luwang sang mataas nga saserdote; kag nagpungko sia upod sa mga alagad sa balay kag nagpainit-init sa kalayo.+ 55 Sini man nga tion, ang puno nga mga saserdote kag ang bug-os nga Sanhedrin* nagpangita sing butig nga panumbungon batok kay Jesus agod mapapatay sia, apang wala sila sing makita.+ 56 Madamo ang nagsaksi sing binutig batok sa iya,+ apang ang ila panumbungon wala magsinanto. 57 Kag may iban pa nga nagtindog kag nagsaksi sing binutig batok sa iya, nga nagasiling: 58 “Nabatian namon sia nga nagasiling, ‘Gub-on ko ini nga templo nga ginhimo sang tawo, kag sa tatlo ka adlaw patindugon ko ang isa naman nga wala ginhimo sang tawo.’”+ 59 Apang bisan sa sini, wala gihapon magsinanto ang ila panumbungon.

60 Dayon ang mataas nga saserdote nagtindog kag nagpamangkot kay Jesus: “Wala ka bala sing isabat? Ano ang masiling mo sa panumbungon nila batok sa imo?”+ 61 Apang naghipos lang sia kag wala gid magsabat.+ Sa liwat ang mataas nga saserdote nagpamangkot sa iya: “Ikaw bala ang Cristo, ang Anak sang Balaan nga Dios?” 62 Nagsabat si Jesus: “Huo, ako; kag makita ninyo ang Anak sang tawo+ nga nagapungko sa tuo+ sang Isa nga Gamhanan kag nagakari sa mga panganod sang langit.”+ 63 Kag gingisi sang mataas nga saserdote ang iya bayo kag nagsiling: “Kinahanglan pa bala naton ang mga saksi?+ 64 Nabatian na ninyo ang pagpasipala. Ano ang pamat-od ninyo?” Tanan sila nagpamatbat nga takus sia sa kamatayon.+ 65 Kag ang iban nagdupla sa iya+ kag nagtabon sang iya nawong kag ginsumbag sia. Nagsiling sila: “Kon ikaw isa ka manalagna, isugid sa amon kon sin-o ang nagsakit sa imo.” Kag ang mga alagad sa hukmanan nagtampa sa iya kag nagdala sa iya.+

66 Sang didto si Pedro sa idalom sa luwang, nagpalapit ang isa sa mga alagad nga babayi sang mataas nga saserdote.+ 67 Sang nakita niya si Pedro nga nagapainit-init, ginhimutaran niya sia kag nagsiling: “Kaupod ka man ni Jesus nga Nazaretnon.” 68 Apang ginpanghiwala niya ini, nga nagasiling: “Wala ako makakilala sa iya kag wala ako makahangop sang imo ginasiling,” kag naggua sia pakadto sa gawang. 69 Didto nakita sia sang alagad nga babayi, kag nagsiling sia liwat sa mga nagatindog didto: “Isa sia sa ila.” 70 Ginpanghiwala niya ini liwat. Dugaydugay ang mga nagatindog didto nagsiling liwat kay Pedro: “Pat-od gid nga isa ka man sa ila, kay taga-Galilea ka man.” 71 Apang nagpanumpa gid sia: “Indi ko kilala ining tawo nga inyo ginasiling.” 72 Gilayon nga nagpamalo ang manok sa ikaduha nga beses,+ kag nadumduman ni Pedro ang ginsiling ni Jesus sa iya: “Sa wala pa makapamalo ang manok sing duha ka beses, ipanghiwala mo ako sing tatlo ka beses.”+ Kag nahanusbo sia kag naghilibion.

15 Sa gilayon sang pamanagbanag, naghambalanay ang puno nga mga saserdote kag ang mga gulang kag mga escriba, nga amo ang bug-os nga Sanhedrin.* Gingapos nila si Jesus kag gindala sia kag gintugyan kay Pilato.+ 2 Ginpamangkot sia ni Pilato: “Ikaw bala ang Hari sang mga Judiyo?”+ Nagsabat sia: “Ikaw mismo ang nagsiling sina.”+ 3 Apang madamo ang panumbungon sang puno nga mga saserdote batok sa iya. 4 Ginpamangkot sia liwat ni Pilato: “Wala ka bala sing isabat?+ Tan-awa kon daw ano kadamo ang ila panumbungon batok sa imo.”+ 5 Apang wala na magsabat si Jesus, amo nga natingala si Pilato.+

6 Kada kapiestahan sang Paskua, kinabatasan niya ang paghilway sa isa ka bilanggo nga ginapangayo sang mga tawo.+ 7 Sadto nga tion, may tawo nga nagahingalan kay Barabas. Sia kag ang mga kaupod niya nabilanggo kay nagrebelde sila sa panguluhan kag nakapatay. 8 Gani nagpalapit ang mga tawo kay Pilato kag nagpangayo nga hilwayon niya ang isa ka bilanggo suno sa kinabatasan niya. 9 Nagpamangkot sia sa ila: “Luyag bala ninyo nga buy-an ko ang Hari sang mga Judiyo?”+ 10 Nakahibalo gid si Pilato nga gintugyan sia sang puno nga mga saserdote bangod nahisa sila.+ 11 Apang ginsugyot sang puno nga mga saserdote ang mga tawo nga si Barabas na lang ang ila pangayuon nga buy-an.+ 12 Nagpamangkot liwat si Pilato: “Kon amo, ano ang himuon ko sa iya nga ginatawag ninyo nga Hari sang mga Judiyo?”+ 13 Sa liwat nagsinggit sila: “Ibutang sia sa usok!”*+ 14 Apang nagpamangkot pa gid si Pilato: “Ngaa? Ano bala nga sala ang iya nahimo?” Apang nagbaskog pa gid ang ila singgit: “Ibutang sia sa usok!”*+ 15 Gani tungod luyag ni Pilato nga pahamut-an ang mga tawo, ginbuy-an niya si Barabas; kag pagkatapos nga mapalatigo si Jesus,+ gintugyan niya sia sa mga soldado agod patyon sa usok.+

16 Dayon, gindala sia sang mga soldado sa luwang sang puluy-an sang gobernador, kag gintipon nila ang bug-os nga hubon sang mga soldado.+ 17 Kag ginpasuksukan nila sia sang bayo nga purpura* kag naghimo sila sang korona nga tunukon kag ginsuksok ini sa iya ulo; 18 Kag nagsinggit sila: “Mabuhi ang Hari sang mga Judiyo!”+ 19 Ginhanot man nila sia sang tabun-ak sa ulo kag ginduplaan sia, kag nagluhodluhod sila kag nagduko* sa iya. 20 Sang mayaguta nila sia, gin-uba nila ang bayo nga purpura kag ginpasuksukan sia sang iya bayo. Kag gindala nila sia sa gua agod ilansang sa usok.+ 21 Ginpilit man nila si Simon nga naglabay lang halin sa iya uma, sa pagpas-an sang usok sang pag-antos*+ ni Jesus. Taga-Cirene sia, kag amay nanday Alejandro kag Rufo.

22 Gani gindala nila sia sa Golʹgo·tha, nga kon badbaron, “Lugar sang Bagol.”+ 23 Didto ginhatagan nila sia sang alak nga ginsimbugan sang makahulubog nga mira,+ apang wala niya ini gin-inom. 24 Kag ginlansang nila sia sa usok kag ginpartida ang iya mga bayo paagi sa pagabutgabot* agod makapamat-od sila kon ano ang makuha sang kada isa.+ 25 Ikatlo nga oras* sang ginlansang nila sia sa usok. 26 Kag ginsulat nila ang panumbungon batok sa iya: “Ang Hari sang mga Judiyo.”+ 27 Dayon, ginbutang nila sa usok ang duha ka kawatan sa tupad niya, ang isa sa iya tuo kag ang isa sa iya wala.+ 28* —— 29 Kag ang mga nagaalagi naglungolungo sang ila ulo+ kag nagpasipala sa iya. Nagsiling sila: “Ikaw nga nagasiling nga gub-on mo ang templo kag patindugon ini liwat sa sulod sang tatlo ka adlaw,+ 30 luwasa ang imo kaugalingon paagi sa pagpanaug sa usok sang pag-antos.”* 31 Amo man sina ang yaguta sang puno nga mga saserdote kag sang mga escriba. Nagsiling sila: “Ginluwas niya ang iban; apang indi niya maluwas ang iya kaugalingon!+ 32 Magpanaug karon sa usok sang pag-antos* ang Cristo nga Hari sang Israel agod makita naton kag mapati kita.”+ Bisan ang mga yara sa mga usok sa tupad niya nagyaguta man sa iya.+

33 Sang mga ikan-om nga oras,* nagdulom ang bug-os nga duta tubtob sang ikasiam nga oras.*+ 34 Kag sang ikasiam nga oras, nagsinggit si Jesus sing mabaskog: “Eʹli, Eʹli, laʹma sa·bach·thaʹni?” nga kon badbaron: “Dios ko, Dios ko, ngaa ginpatumbayaan mo ako?”+ 35 Pagkabati sini, ang iban nga nagatindog didto nagsiling: “Pamatii ninyo! Ginatawag niya si Elias.” 36 Dayon ang isa nagdalagan kag gintusmog ang espongha sa maaslom nga alak. Gintakod niya ini sa punta sang tabun-ak, kag ginpainom ini sa iya,+ nga nagasiling: “Pabay-i ninyo sia! Tan-awon naton kon makari si Elias sa pagpapanaug sa iya.” 37 Apang si Jesus nagsinggit sing mabaskog kag nabugtuan sang ginhawa.+ 38 Kag ang kurtina sang santuaryo+ napihak halin sa ibabaw paidalom.+ 39 Kag sang nakita sang opisyal sang mga soldado nga nagatindog didto ang natabo sang nabugtuan sia sang ginhawa, nagsiling sia: “Matuod gid nga ini nga tawo amo ang Anak sang Dios.”+

40 May mga babayi man sa unhan nga nagatan-aw. Kaupod nila si Maria Magdalena kag si Maria nga iloy ni Santiago nga mas bataon* kag ni Joses, kag si Salome,+ 41 nga nag-upod kag nag-alagad sa iya+ sang didto pa sia sa Galilea, kag ang madamo pa nga babayi nga nagtaklad kaupod niya sa Jerusalem.

42 Sang kahapunanon na, kag bangod adlaw sadto sang Paghanda,* nga amo ang bisperas sang Adlaw nga Inugpahuway, 43 nag-abot si Jose nga taga-Arimatea. Isa sia ka talahuron nga katapo sang Konseho,* kag nagahulat man sa Ginharian sang Dios. Nangisog sia sa pagkadto kay Pilato kag nagpangayo sing pahanugot nga sia na ang malubong kay Jesus.+ 44 Apang luyag mahibaluan ni Pilato kon bala patay na si Jesus, amo nga ginpatawag niya kag ginpamangkot ang opisyal sang mga soldado. 45 Sang nahibaluan niya nga patay na sia, ginhatag niya ang bangkay kay Jose. 46 Gani nagbakal si Jose sing maayo nga klase sang linen kag ginkuha niya sia. Ginsamburan niya sia sing maayo nga klase sang linen kag ginhamyang sa lulubngan*+ nga ginguhab sa igang; dayon ginpaligid niya ang bato pakadto sa puertahan sang lulubngan.+ 47 Apang si Maria Magdalena kag si Maria nga iloy ni Joses nagpadayon sa pagtan-aw sa ginlubngan sa iya.+

16 Pagkatapos sang Adlaw nga Inugpahuway,+ sanday Maria Magdalena, Maria+ nga iloy ni Santiago, kag Salome nagbakal sing mahamot nga mga tanom kag nagkadto sa lulubngan agod ibutang ini sa bangkay ni Jesus.+ 2 Aga pa katama sang nahaunang adlaw sang semana, nagkadto sila sa lulubngan*+ kag nag-abot didto nga nagabutlak na ang adlaw. 3 Nagpinamangkutanay sila: “Sin-o ang mapaligid sang bato halin sa puertahan sang lulubngan?” 4 Apang sang gintan-aw nila, nakita nila nga napaligid na ang bato, bisan pa tama ini kadaku.+ 5 Sang nagsulod sila sa lulubngan, nakita nila ang isa ka pamatan-on nga lalaki nga nagasuksok sing puti kag malaba nga bayo. Nagapungko sia sa tuo nayon, kag hinadlukan gid sila. 6 Nagsiling sia sa ila: “Indi kamo magkahadlok.+ Nahibaluan ko nga ginapangita ninyo si Jesus nga Nazaretnon nga ginpatay sa usok. Ginbanhaw sia,+ gani wala na sia diri. Tan-awa! Amo ini ang ginhamyangan nila sa iya.+ 7 Apang lakat kamo, sugiri ninyo ang iya mga disipulo kag si Pedro, ‘Mauna sia sa inyo sa Galilea.+ Makita ninyo sia didto, subong sang ginsiling niya sa inyo.’”+ 8 Gani naggua sila sa lulubngan kag nagdalagan nga nagakurog sa kahadlok. Kag wala gid sila sing ginsugiran, kay nahadlok sila.*+