Ara sa Prisuhan Bangod sa Ila Pagtuo—Eritrea

Sa madamo nga tinuig, gin-aresto kag ginpriso sang gobierno sang Eritrea ang mga Saksi ni Jehova—pati na ang mga babayi kag mga tigulang—bisan wala mabista ukon pormal nga mapasakaan sing kaso. Ginkanselar ni Presidente Afwerki ang pagkabanwahanon (citizenship) sang mga Saksi paagi sa presidential decree nga napetsahan Oktubre 25, 1994, bangod ang mga Saksi wala nagboto sa independence referendum sang 1993 kag nagapangindi sila nga magsoldado bangod sa konsiensia. Antes sini, ang mga awtoridad sang Eritrea naghatag sing alternatibo nga serbisyo para sa mga nagapangindi nga magsoldado. Madamo nga Saksi ang nakigbahin sa sini serbisyo sa idalom sang sarisari nga administrasyon. Nagahatag ang mga awtoridad sing “Certificate of Completed National Service” kag sa masami ginadayaw pa sini ang mga nagapakigbahin sa sini nga sahi sang pagserbisyo. Pero bangod sa ginsambit nga presidential decree, ang mga Saksi ni Jehova sa Eritrea ginbilanggo, gin-torture, kag gingamo sang mga pulis para piliton sila nga talikdan ang ila pagtuo.

Subong, 64 ka Saksi ni Jehova ang ara sa prisuhan (37 ka lalaki kag 27 ka babayi). Sang Septiembre 2024, nagdamo pa gid ang napriso sang ginsulod sang mga pulis ang malinong nga relihioso nga pagtilipon nga ginahiwat sa isa ka balay kag gin-aresto ang 24 ka tawo. Ginpagua man dayon ang duha ka menor-de-edad. Pagligad sang pila ka adlaw, gin-aresto man ang isa ka 85 anyos nga babayi nga Saksi. Ginsaylo dayon ang 23 ka Saksi sa Mai Serwa Prison. Sang Disiembre 7, 2024, ang isa sa mga Saksi nga si Saron Ghebru nga siam ka bulan nga nagabusong sa iya una nga bata, ginpagua sa prisuhan kag sang Enero 15, 2025, ang 82 anyos nga si Mizan Gebreyesus ginpagua man.

Sang Nobiembre 1, 2024, gin-aresto kag gin-interogar liwat sang mga pulis ang mga Saksi. Kag sa sini nga tion, apat ka estudyante nga Saksi, nga nagaedad sing 16 asta 18 ang ila gin-aresto. Dayon, gindala sila sa Mai Serwa Prison. Sang Nobiembre 22, gindala sang mga pulis ang bata nga babayi ni Almaz Gebrehiwot halin sa iya eskwelahan pakadto sa estasyon sang pulis. Sang nagkadto si Almaz didto para kuhaon ang iya bata, ginpagua sang mga pulis ang iya bata kag sia naman ang gin-detain.

Maayo lang kay duha pa gid ka babayi nga priso ang ginpagua sining karon lang. Si Mikal Taddesse ginpagua sa Mai Serwa Prison sang Pebrero 25, 2025, kag si Berekti Gebretatyos naman ginpagua sa Adi Abeto Prison sang Marso 12, 2025.

Mabudlay Kaayo nga Sitwasyon sa Sulod sang Prisuhan

Nag-antos gid ang mga Saksi sa mabudlay nga mga sitwasyon sa Mai Serwa kag sa iban pa nga prisuhan. Nagaginutok ang mga priso sa magagmay nga mga selda kag indi sila makahigda sing maayo kag kinahanglan nila magtakilid kon magtulog para makaigo sila. Ang pasilidad wala sing mga banyo. Ginapasugtan lang ang mga lalaki kag mga babayi nga makapangihi kag makapamus-on sa nakaiskedyul nga oras nga duha ka beses lang kada adlaw samtang ginabantayan sang mga soldado. Wala man sing bastante nga suplay sang bulong, pagkaon, kag tubig.

Ining grabe kabudlay nga sitwasyon nagresulta sa pagkapatay sang apat ka Saksi nga napriso sa Eritrea kag may tatlo ka tigulang nga Saksi nga napatay pagkatapos sila mapagua bangod sa grabe kabudlay nga sitwasyon nga gin-antos nila sa prisuhan.

Sang 2011 kag 2012, duha ka Saksi ang napatay bangod sa sapatsapaton nga pagtratar sa ila sa Meitir Prison Camp. Ang 62 anyos nga si Misghina Gebretinsae napatay sang Hulyo 2011, bangod sa sobra gid nga init nga iya naeksperiensiahan sa lugar para sa mga ginasilutan nga ginatawag “underground.” Napatay man ang 68 anyos nga si Yohannes Haile sang Agosto 16, 2012, pagkatapos sang halos apat ka tuig nga pagkapriso sa pareho man nga sitwasyon.
Tatlo ka tigulang nga Saksi, nga sanday Kahsai Mekonnen, Goitom Gebrekristos, kag Tsehaye Tesfamariam, ang napatay sa tapos sila ginpagua sa prisuhan bangod sa mabudlay kaayo nga sitwasyon nga ila ginbatas samtang priso sila sa Meitir Camp.
Sang 2018, duha ka Saksi ang napatay pagkatapos sila nga ginsaylo sa Mai Serwa Prison. Si Habtemichael Tesfamariam napatay sa edad nga 76 sang Enero 3, kag si Habtemichael Mekonnen napatay sa edad nga 77 sang Marso 6. Ginpriso sila sang awtoridad sang Eritrea sang 2008 bisan pa wala sila mapasakaan sing kaso.

Wala Mahibaluan nga Kalawigon sang mga Sentensia

Ang kalabanan sa lalaki nga mga Saksi nga ginpriso wala makahibalo kon asta san-o sila sa prisuhan, kag basi makagua lang sila kon patay na sila ukon nagatagumatayon. Bangod wala sing nagakaigo nga layi ukon solusyon nga mahatag sa ila ang ila pungsod, daw pareho lang nga ginsentensiahan sila nga mapriso tubtob buhi.

Impormasyon Parte sa Isa nga Napriso Bangod sa Konsiensia

Wintana Shewaseged

Natawo si Wintana Shewaseged sa Eritrea sang 1989. Sang Agosto 5, 2007, ginbawtismuhan sia bilang isa sa mga Saksi ni Jehova. Bangod indi niya gusto nga ikompromiso ang iya pagpati, gin-aresto sia samtang naga-attend sa isa ka relihioso nga miting sang Abril 27, 2014, kag ginpriso sia. Sugod sadto, wala na sia nakagua sa prisuhan kag padayon nga nagabatas sang grabe nga mga kabudlayan bangod sa iya mga pagpati.

Ang iya lang nanay ang nagpadaku kay Wintana bangod patay na ang iya tatay. Pero naghalin ang iya nanay sa Eritrea bangod sang paghingabot. Antes sia napriso, sia ang nagauyat sang negosyo sang iya pamilya kay sia mismo ang naga-design, nagabaligya, kag nagatahi sang mga bayo. Nakaeskwela man sia sang accounting. Kilala gid sia nga maalwan kay pirme sia nagapanghatag sang regalo nga sia ang nagahimo. Nanamian gid sia maghimo sang sarisari nga handicraft pati na sang mga painting.

Kilala man si Wintana kay matutom gid sia nga sister. Bisan pa sa mga kabudlayan nga iya ginaatubang, mabakod gid ang iya pagtuo kag padayon sia nga nagalaum. Nanamian gid sia magbasa sang Biblia kag amo ini ang nakabulig sa iya nga makabatas bisan ara sia sa prisuhan. Ang isa ka teksto nga nakabulig sa iya amo ang 2 Corinto 4:7-9: “Apang, may yara kami sini nga bahandi sa mga suludlan nga daga, agod ang gahom nga labaw sa kinaandan maghalin sa Dios, kag indi sa amon. Ginaipit kami sa tanan nga paagi, apang indi buot silingon nga indi na gid kami makahulag; ginaligban kami, apang indi buot silingon nga wala na gid kami sing malutsan; ginahingabot kami, apang wala kami ginpabay-an; ginapukan kami, apang wala kami malaglag.”

Ang mga Rekomendasyon sang Dalagku nga mga Ahensia Para sa Tawhanon nga Kinamatarong Ginbalewala

Padayon nga ginabalewala sang Eritrea ang internasyonal nga mga talaksan para sa tawhanon nga kinamatarong. Ginpakamalaut sang dalagku nga mga ahensia para sa tawhanon nga kinamatarong ang mga paglapas sa panguna nga mga kinamatarong kag padayon sila nga nagapanawagan sa Eritrea nga untaton na ini.

Sang 2016, ang Commission of Inquiry on Human Rights in Eritrea nagsiling nga ang mga awtoridad sang Eritrea nakahimo sing “krimen batok sa katawhan” bangod sang ila “paghingabot bangod sa relihion kag rasa” sang mga Saksi ni Jehova kag iban pa.
Sang 2017, ginpahayag sang African Committee of Experts on the Rights and Welfare of the Child (ACERWC) ang kabalaka sini kay bisan may proteksion na nga ginahatag ang kasuguan, wala gihapon matigayon sang “mga bata sang mga Saksi ni Jehova” ini nga kinamatarong kag indi gihapon maayo ang pagtrato sa ila. Ang ACERWC nagrekomendar sa Eritrea nga “kilalahon kag bug-os nga ipatuman ang kinamatarong sang isa ka bata sa Kahilwayan sang Panghunahuna, Konsiensia kag Relihion nga wala sing diskriminasyon.”
Sang 2018, ginrekomendar sang African Commission on Human and Peoples’ Rights nga ang Eritrea “dapat maghulag gilayon para mabalik sa tanan nga priso ang ila panguna nga mga kinamatarong nga ginkuha sa ila pati na sa . . . miembro sang mga Saksi ni Jehova” kag nagpanawagan ini nga dapat maghimo sing imbestigasyon parte sa pagkapatay sang mga Saksi samtang ara sa prisuhan. Ginpadaku sini nga dapat pat-uron gid sang Eritrea nga “maproteksionan ang kinamatarong bilang banwahanon” sang mga Saksi ni Jehova.
Sang Mayo 2019, ang UN Human Rights Committee (CCPR) nagpangabay sa Eritrea nga pat-uron nga maproteksionan ang kahilwayan sang relihion kag pagpati kag “hilwayon ang tanan nga gin-aresto kag ginpriso bangod sa relihioso nga mga hilikuton, pati ang mga Saksi ni Jehova.” Ang CCPR nagpangabay man sa Eritrea nga “pat-uron nga kilalahon sang kasuguan ang mga nagapangindi nga magsoldado bangod sa konsiensia kag maghatag sing alternatibo nga serbisyo nga wala sing labot sa militar para sa mga nagapangindi nga magsoldado bangod sa konsiensia.”
Sa isa ka report sa UN Human Rights Council nga napetsahan Mayo 7, 2024, nagsiling ang UN Special Rapporteur parte sa sitwasyon sang tawhanon nga kinamatarong sa Eritrea: “Ang mga Saksi ni Jehova nagaatubang sang grabe kag pinasahi nga klase sang paghingabot, lakip ang wala sing basihan nga pagpriso kag pagkuha sang citizenship, kag indi paghatag sang mga dokumento kag sang iban pa nga kinamatarong kag serbisyo.” Ang report nagapanawagan sa gobierno sang Eritrea nga “paguaon dayon nga wala sing kondisyon ang tanan nga ginpriso sing ilegal kag wala sing basihan” kag “untaton ang mga pagpang-aresto nga wala sing legal nga basihan.”

Time Line

Hulyo 16, 2025

May 64 na ka Saksi ang ara sa prisuhan.
Nobiembre 22, 2024

Gin-aresto si Almaz Gebrehiwot bangod nangindi sia nga mag-entra sa partido pulitika sang pungsod.
Nobiembre 1, 2024

Apat ka Saksi ang gin-aresto kag ginsaylo sa Mai Serwa Prison.
Septiembre 27-30, 2024

Beinte-tres ka Saksi ang gin-aresto kag sang ulihi ginsaylo sa Mai Serwa Prison. Duha sa gin-aresto mga menor de edad pero sang ulihi ginpagua man sila.
Pebrero 1, 2021

May tatlo ka Saksi nga ginpagua sa prisuhan.
Enero 29, 2021

May isa ka Saksi nga ginpagua sa prisuhan.
Disiembre 4, 2020

May 28 ka Saksi nga ginpagua sa prisuhan.
Marso 6, 2018

Si Habtemichael Mekonnen napatay sa edad nga 77, sa tapos sia nga ginsaylo sa Mai Serwa Prison.
Enero 3, 2018

Si Habtemichael Tesfamariam napatay sa edad nga 76, sa tapos sia ginsaylo sa Mai Serwa Prison.
Hulyo 2017

Ang tanan nga Saksi nga napriso sa Meitir Camp ginsaylo sa Mai Serwa Prison sa gua sang Asmara.
Hulyo 25, 2014

Kalabanan sang gindakop sang Abril 14 ginpagua, pero 20 sa mga gindakop sang Abril 27 ang ara gihapon sa prisuhan.
Abril 27, 2014

Gindakop ang 31 ka Saksi samtang nagatipon sila para magtuon sing Biblia.
Abril 14, 2014

Sobra 90 ka Saksi ang gindakop samtang nagatipon sila para sa tuigan nga pagsaulog sang Memoryal sang kamatayon sang Cristo.
Agosto 16, 2012

Napatay si Yohannes Haile, 68 anyos, samtang ginapriso sa mabudlay kaayo nga sitwasyon.
Hulyo 2011

Napatay si Misghina Gebretinsae, 62 anyos, samtang ginapriso sa mabudlay kaayo nga sitwasyon.
Hunyo 28, 2009

Gin-raid sang mga awtoridad ang puluy-an sang isa ka Saksi samtang nagatipon sila para magsimba kag gindakop nila ang tanan nga 23 ka Saksi nga nagtambong, nga nagaedad sing 2 asta 80.
Abril 28, 2009

Magluwas sa isa, ang tanan nga Saksi ni Jehova nga ginpriso sa mga presinto ginsaylo sa Meitir Prison Camp.
Hulyo 8, 2008

Gin-raid sang mga awtoridad ang mga balay kag mga ulubrahan para dakpon ang 24 ka Saksi, nga ang kalabanan amo ang nagasagod sang ila mga pamilya.
Mayo 2002

Gindilian sang gobierno ang tanan nga relihion nga wala malakip sa apat ka relihion nga may pahanugot sang gobierno.
Oktubre 25, 1994

Sa isa ka presidential decree, ang mga Saksi ni Jehova ginkuhaan sing sibil nga kinamatarong kag sing kinamatarong bilang mga banwahanon.
Septiembre 17, 1994

Sanday Paulos Eyassu, Isaac Mogos, kag Negede Teklemariam ginpriso bisan wala mapasakaan sing kaso ukon mabista.
Dekada 1950

Sa una nga tion, gintukod ang organisasyon sang mga Saksi ni Jehova sa Eritrea.