Katloan ka Tuig sang Gugma kag Debosyon

ANG amon anak nga si Jose­phine kapin pa lang karon sa 30 anyos ang edad. Nalipay sia sa paghugas sing mga pinggan kag sa pagbuligbulig sa sulod sang balay, kag pirme sia nagapasalamat sa kalipay nga ginahatag sa iya sina nga mga hilikuton. Apang, si Jose (subong amo ang pagtawag namon sa iya) medyo tumalagsahon. Tuguti ako nga ipaathag kon ngaa.

Siguro mahanduraw ninyo ang akon kalipay sang, pagligad sang 14 ka tuig nga pag-asawahay, manugbata ako sang akon una nga bata. Apang kutob sang makita ko si Jose­phine, natalupangdan ko na nga sia isa ka Down’s syn­drome nga bata.

Pag-atubang sa Kamatuoran

Sobra gid ang akon kakibot kag kasakit. Ang akon mabuot nga bana naakig bangod sa akon subong nga naakig man ako bangod sa iya. Lunsay kami napaslawan. Kag, sing prangka, nabuong ang amon bugal. Paano namon ini ibalita sa amon mga ginikanan kag mga abyan—kag sang akon bana sa iya mga kaupod sa negosyo? Apang labaw sa tanan nga butang, masubo gid kami para sa amon anak nga babayi, labi na bangod sadto wala pa namon mahibaloi ang bug-os nga kasangkaron sang iya diperensya.

Prangka ang mga doktor. Ginsugiran nila kami nga si Jose indi gid magbaskog kag sa sina nga mga kaso ang kaluyahon sang tagipusuon kag dughan masami nga nagalimite sang kalawigon sang kabuhi. Sang makapauli na kami, diutay lang gihapon ang amon nahibaloan. Makalakat ayhan si Jose­phine, makahambal, ukon makapakaon sang iya kaugalingon? Ano ang amon himuon, nga nagalaum malandas namon ang tanan? Apang nagtuo ako nga si Jose­phine magaayo kon, subong sang akon pirme ginapangamuyo, ang kabubut-on sang Dios himuon diri sa duta subong sang sa langit.—Mateo 6:9, 10.

Interesado ang tanan ko nga kaingod sa akon pagbata. Gani sang mga anum ka semana ang edad ni Jose­phine, ginpatahom ko sia sa iya kona, kag ginbutangan man ini sing mga kopya sang polyeto nga nagaunod sing makapalig-on gid nga pamulongpulong tuhoy sa Biblia nga “Mahimo Ka Bala Mabuhi sing Dayon sa Kalipay sa Duta?” Nian nanuktok ako sa tanan nga ganhaan sa pihak kag pihak sang dalan nga akon ginaistaran, kag gin-agda ko ang tanan nga kaingod nga tan-awon ang akon bata. Sa amo man nga tion, ginpaathag ko ang akon paglaum nga mapasag-uli sia sa himpit nga panglawas sa idalom sang paggahom sang Ginharian sang Dios kag ginhatagan ko ang tagsatagsa sing isa ka kopya sang polyeto. Sang makatapos, wala ako magbatyag sing kaisog subong sang ginpaabot ko. Apang sa dimagkubos napakita ko sa tanan kon daw ano ka hamili ang akon pagtuo.

Pag-atubang sa Hangkat

Ang akon bana kag ako determinado sa paghimo sang amon labing masarangan para kay Jose­phine. Sa umpisa, ginhanda namon ang amon hunahuna sa hilikuton nga himuon sia nga mangin isa ka nahamut-an nga katapo sang katilingban. Wala pa namon marealisar sadto kon pila ka tuig sang mahinay nga paghanas—kon kaisa masakit sa buot nga mahinay—ang nagahulat sa amon.

Halimbawa, ang dila ni Jose pirme lang nagadiwal. Sa kada tion nga mag-amo sini, hinayhinay nga ginapasulod ko ini, halokan sia sa guya, kag maghutik sa iya, “Maalam gid nga bata!” Sang anum ka bulan na sia, nahangpan na niya kon ano ang kinahanglan kag nalubad ini nga palaligban. Apang daku gid nga pagpailob ang kinahanglanon!

Nakabulig man ang pamilya, ang mga abyan, kag ang mga katapo sang Kongregasyon sang mga Saksi ni Jehova sa Taun­ton, Inglaterra! Wala gid kami magkulang sa pulong sang pagpalig-on. Pagligad sang kapin diutay sa isa ka tuig, si Jose­phine makalibotlibot na sa sulod sang balay nga wala ginauyatan. Nagsugod sa paglutaw ang isa ka bitula, apang daku pa ang amon dapat ton-an.

Sang duha ka tuig kag tunga ang edad ni Jose­phine, ginlaygayan kami nga tion na ini sa paghanas sa iya sa paggamit sang kasilyas. Pirme sia mamala kag matinlo kon magtulog sia, kag ginadala ko sia anay sa kasilyas antes magtulog ang akon bana kag ako. Ginaset ko ang alarma sang relo sa alas kuwatro y media, agod paihion ko liwat si Jose. Nian, paagi sa pagset sang relo sing lima ka minuto nga paatrasado kada adlaw, sang tatlo ka tuig na sia, regular na kami nga wala ginatublag sa amon pagtulog kon gab-i. Ang sekreto nga amon nasapwan amo ang paghanda sing mainit kag mamala nga panapton para sa iya kag sa pagdayaw sa iya sang mga pulong nga iya nakilala na sang nagadaku sia nga amo, “Maalam gid nga bata!”

Pag-uswag kag mga Balagbag

Bangod nahibaloan namon nga ang amon problema indi tumalagsahon, nagbasa kami sing mga libro nahanungod sa ­Down’s syn­drome. Busa namat-od kami nga hibaluon ang opinyon sang lainlain nga mga doktor tuhoy sa mga indi mahimo kag mahimo ni Jose­phine. Diri liwat, indi palareho ang mga opinyon, sa masami depende kon ano ang ginabatyag ni Jose­phine sang tion nga gin-interbyu sia.

Sa isa ka okasyon, wala niya sa gilayon maluyagi ang isa ka espesyalista. Subong resulta, ginsugiran kami nga ang kaso ni Jose­phine malain gid kag wala sia sing ikasarang nga makatuon sing bisan ano. Apang makapalig-on ang iban nga mga interbyu. Ang iya ikasarang sa paghambal diutay, kag labi na ang pag-amba, nakahatag sa iya sing bentaha. Subong direkta nga resulta sining mga pag-eksamin, sang otso anyos si Jose, napalista namon sia sa Bristol nga eskwelahan para sa kabataan nga may pinasahi nga mga kinahanglanon sa pagtuon.

Sang tres anyos si Jose, nagbata ako sang amon ikaduha nga anak nga babayi, si Joan. Samtang nagadaku si Joan, sia pirme ang akon kaupod sa pag-atipan kay Jose­phine nga may kapagsik sang isa ka bata nga nagpalangga gid sa iya magulang—apang, sa kamatuoran sa iya manghod—nga utod. Kon daw maampo na ako sa pagtudlo sing isa ka tinaga ukon sa pagtadlong sang indi maayo nga batasan, si Joan nagabatas kag sa amo napalig-on niya ako. Sa pagkamatuod, may yara mga palaligban, kon ang mga kapaslawan ni Jose­phine masami nga ginabangdan sang iya pagbisyo. Nian ang lamang nga remedyo amo nga uyatan sia sing hugot agod indi niya mahalitan ang iya kaugalingon, samtang malolo nga ginapasalig sia tubtob nga magkalma sia sing amat-amat.

Ang pagpadaku sing duha ka kabataan sa sina nga mga kahimtangan indi mahapos. Sang dapat ako magkadto sa ospital agod magpaopera, hinadlokan gid si Jose­phine amo kon ngaa nadula ang iya matahom kag maitom nga buhok. Bisan pa sa madamo nga tuig regular nga gindala namon sia sa isa ka espesyalista agod ipabulong, tubtob sa karon nagausar sia sing peloka. Pagkatapos sadto, ang iya panglawas nagluya. Nagkurba man ang iya taludtod, kag bangod sang iya maluya nga lawas, wala kami sing nahimo sa sini. Nabudlayan kami tanan. Sa mga tion sang daku nga kahuol, nagapasalamat gid kami sa moderno nga mga bulong nga nakabulig kay Jose sa pagrelaks kag sa pagtulog. Sa kamatuoran, siguro patay na sia karon kon indi bangod sining moderno nga mga bulong.

Ang mga manunudlo sa eskwelahan nga lantip sa pag-atipan kay Jose­phine wala mag-untat sa ila panikasog nga buligan sia kag hanason sia. Ang mga leksion wala gid nagasobra sa 20 minutos kag masami nga mas malip-ot pa sa sini. Nagkonsentrar kami labi na sa husto nga mga tunog sang a, e, i, o, u, nga ginasundan sing malip-ot nga mga tinaga, kag ginahimo ini sing hinayhinay agod mapat-od nga husto ang pagmitlang. Ang ikasarang sa pagkonsentrar ni Jose­phine limitado. Sa isa ka okasyon, madumduman ko nga si Joan kag ako nakahinguyang sing duha ka semana sa pagtudlo sa iya sa pagsiling sang Ingles nga tinaga nga “my arm” kag “park keep­er.” Apang makalilipay gid nga nagmadinalag-on kami!

Ang ginaton-an ni Jose­phine sa eskwelahan, bisan pa limitado, nakabulig sing daku. Sa edad nga 16 anyos indi lamang nga makahambal sia sing maayo kundi makabasa man sia kag makasulat. Nakatuon sia sing mga kalantip sa iya mga kamut kag makahabol kag makahimo sing mga kolon. Bisan sa karon maluyagon sia sa pagkolor sa mga laragway, nga iya ginahimo sing mauti. Apang, labing importante sa tanan, sa tion sining tinuig sang pagdaku, gintudloan ko ang akon kabataan sa paghigugma kay Jehova nga Dios.

Espirituwal nga mga Pagpakamaayo

Sang magpabawtismo si Joan sa edad nga 16 anyos, didto sadto si Jose­phine kag nabatian niya ang humalambal nga nagsiling nga ang bawtismado nga tawo “isa gid sang daku nga pamilya ni Jehova.” Kutob sadto, ang daku nga handum ni Jose amo nga mangin bahin sina nga pamilya. Gani pila ka tuig sang ulihi, sa edad nga 22, ginbawtismohan sia. Isa yadto ka makalilipay nga adlaw!

Sing maisugon, si Jose­phine nagapakighambal sa tanan nahanungod sa iya pagtuo sa Dios—sa iya mga manunudlo sa Centre nga sa diin nagahinguyang sia sing pila ka oras kada semana, sa mga abyan, kag sa mga kaingod. Ginapabugal niya nga isa sia sang mga Saksi ni Jehova. Si Jose nagapahamtang sing madamo nga bulig sa pagtuon sing Biblia kag ginahatag niya sa akon ang mga direksion agod sulatan ini kag atipanon ang interes nga iya nasapwan. Nalipay sia sa pagtambong sa mga miting sa lokal nga Kingdom Hall, kag kon maayo ang iya lawas, ginapaupod namon sia sa dalagku nga mga asambleya.

Nakatigayon man ako sing madamo nga kahigayunan sa pagbulig sa iban nga may kaanggid sa akon nga mga kahimtangan. Ginapangabay ako sang mga kaupod sa negosyo sang akon bana, subong man sang mga doktor nga nakahibalo sang kaso ni Josephine nga kadtoan kag palig-unon ang mga ginikanan sang isa ka ­Down’s syn­drome nga bata. Ginapadala nila ako bangod pirme ako malipayon kon tan-awon. Bueno, may rason ako nga magmalipayon. Sa sulod sang mga tinuig, nagapakigsulatay ako sa mga pamilya sa Aus­tral­ia kag sa iban pa nga duog nga may mga palaligban subong sang sa akon. Makapaladya pirme nga makapalig-on ako sa iban nga mga ginikanan kag makahatag sa ila sing praktikal nga mga panugda nga natigayon gikan sa akon eksperiensia.

Sa pagkamatuod, ang tagsa ka kaso tuhay kag ang mga kahimtangan sa pamilya nagakatuhay. Apang ginakilala sang medikal nga awtoridad nga ang ­Down’s syn­drome nga kabataan may madamo nga ikasarang kag daku nga ikasarang nga napunggan. Dapat awayon sang mga ginikanan ang huyog nga indi maghikot kag mangin sobra ka maamligon sa tapos sang umpisa nga pagkatublag sa tion sang pagkabun-ag. Ang pagpagusa isa pa ka katalagman. Ang una nga lima ka tuig amo ang tion sa pagdihon sa bata nga may ­Down’s syn­drome subong amo sa normal nga kabataan. Ang kalig-on, upod ang kalolo, kinahanglanon agod mapalutaw ang bug-os nga ikasarang.

Ang tanan nga panikasog nga nahimo sang akon bana, sang akon anak nga si Joan, kag nakon nangin mapuslanon. Ang iban nga mga tawo masami nagahunahuna nga ang pag-atipan sa may diperensya nga bata isa ka salabton nga diutay sing padya. Sayop gid sila! Bisan pa indi makaluto si Jose­phine, masami nga nagatimpla sia sing tsa subong sorpresa kon mag-abot ang mga bisita. Nagasabat man sia sang telepono, nagapanghimos sang iya tululugan, kag nagahalong gid kag nagapailob kon nagahimo sing diutay nga mga trabaho subong sang pagpangtrapo kag pagpaninlo sa sulod sang balay.

Ang kabataan nga may ­Down’s syn­drome indi lamang tuman ka mahigugmaon kundi sensitibo man sila, mainulikdon, kag malolo. Si Jose­phine indi eksepsion. A, huo! Nakahatag sia sa amon sing daku nga kalipay sang sa kasubo. Tuhoy sa amon, sia ang labi na nga nagapakita sing gugma kag debosyon.—Gin-asoy ni Anna Field.

[Kapsion sa pahina 10]

Ginpakita ko sa tanan kon daw ano ka hamili ang akon pagtuo

[Kapsion sa pahina 11]

Nagapasalamat gid kami sa modernong mga bulong nga nakabulig kay Jose sa pagrelaks kag sa pagtulog

[Laragway sa pahina 11]

Si Anna Field upod sa iya anak nga si Josephine

[Kapsion sa pahina 12]

Gintudloan ko ang akon mga bata nga higugmaon si Jehova

[Kapsion sa pahina 13]

Ang una nga lima ka tuig amo ang tion sa pagdihon sa bata nga may Down’s syndrome subong amo sa normal nga kabataan