Pagbantay sa Kalibutan

Paggamit sang Kaalam sa Pagpatay

Ang mga sientipiko sa E.U. nakaimbento sing 1.5-metros kalaba nga korte-kunyas nga nuklear nga misil nga makalusot sa duta antes maglupok nga nagapatubas sa idalom sang duta sing lupok nga napulo ka pilo kakusog ang epekto sang sa paglupok sa hangin sina man nga bomba. Nagabalita tuhoy sining sientipiko nga kadalag-an, ang The observer sang London, Inglaterra, nagasiling: “Ang mga lider sang kalibutan nga nagaplano sa pagpauntat sang nuklear nga inaway sa idalom sang duta nakibang.” Busa ang paggamit sang tawo sang iya kaalam sa pagpatay sa iya isigkatawo nagapadayon tubtob tapuson sang Dios ining sistema kag ‘patunungon ang mga inaway tubtob sa ukbong sang duta.’—Salmo 46:9.

Plastik nga mga Baterya

Ang kinaandan nga mga plastik masami ginagamit subong aislador sang sang elektrisidad. Apang ang bag-ong plastik human sa organiko nga mga kemikal nga kilala subong polypyrolles, may duna nga elektro-kemiko nga mga kinaiya. Bangod may elektrikal kag mainit nga mga karakteristiko kaangay sang saway, may dugang ini nga bentaha subong madali madihon kag maunat sing doble sa kalabaon sini. Ang kompanya nga BASF sa Nakatundan nga Alemanya, nga sa mga laboratoryo sini natukiban ang materyal, nagaplano na sa pagbaligya sang baterya nga pareho kadaku sa postcard kag mga tatlo ka pilo lamang ang damol. Ang ginaplano nga gamitan nagalakip sa mga kaha sang kamera nga mangin built-in nga mga baterya kag mga suludlan sang pagkaon nga may nagainit sa kaugalingon nga sistema ukon isa nga masungsong. Ginbantabanta sang report sa The Times sang London nga ang mga kompyuter kag elektronika nga kasangkapan magapanghikot sa ulihi sa idalom sang mga sirkunstansia nga imposible sa karon, bangod sang ikasarang sang plastik sa pagpanghikot sa lainlain nga temperatura.

Kahadlok sa Damang

“Wala ko ginabais nga ako ang kabangdanan sang aksidente,” baton sang isa ka lamharon nga ahente sa Berkshire, Inglaterra. “Apang kon indi bangod sa damang wala kuntani ini matabo.” Suno sa Daily Mail, nagsiling sia nga ang dakung bulbulon nga damang nanaug halin sa kisame sang atop sang salakyan sang ahente, pakadto sa manibela. Sa dakung panikasog nga tabugon ini, ang tsuper, nga nag-aku nga may phobia, kahadlok sa mga damang, nadulaan sing kontrol kag nakabunggo sa nagapadulong nga salakyan. Ang mga mahistrado, mahinuklugon sa bisan paano, nagpatuman sing silot nga £60 ($100, U.S.) bangod sang mapatumbayaon nga pagmaneho.

Pangpainit kag Tradisyon

Para sa madamong taga-Nakatundan kinaandan na ang pagpaandar sa radiador kon tigtulugnaw. Apang, indi amo sini sa Japan. Diutay lamang nga mga Hapones ang may sentro sa pagpainit sa ila balay. Sa katunayan “kapin sa 60 porsiento sang bag-ong mga balay ang wala sing sistema sa pagpainit,” report sang Pranses nga magasin nga L’Express. Ang rason? “Ang tradisyon sa kultora nagahatag sing daku nga importansia sa pagbatas.” Busa, sa Nakatundan nga mga kadutaan mga hulot ang ginapainitan, samtang sa Japan, pila lamang ka bahin sang lawas ang ginapainitan (bisan pa nga ang publikong mga pasilidad kag mga opisina may pangpainit). Yadtong ginatugnawan gid katama nagasuksok sing tsinelas nga may ginapainit paagi sa koryente nga mga suwelas, ukon nagapangurumbot sila sing de-koryente nga mga alpombra.

Pagtiplang

Ang isa ka 61-anyos nga lalaki sa Cannes, Pransya, gindakop sining karon kag ginsumbong sing pagtiplang sa madamo niya nga kasimanwa. Nakabaligya sia sang £2,000,000 ka daw palad kadaku nga bulawan nga piramide nga ginaorder paagi sa koreo, nagasiling nga “ang enerhiya nga nagaguwa gikan sa sini magapakig-angot sa dakung kosmiko nga puwersa nga nagagahom sa kalibutan.” Yadtong nakabakal sang iban niya nga produkto, ang ginatawag nga suga ni Alladin, ginsilingan nga “magtindog sa madulom nga hulot, nagaatubang sa bagatnan, kag magsinggit sing walay pulos nga mga hambal” agod matigayon ang “dimatupungan nga manggad,” report sang Sunday Times sang London. Suno sa polisiya, ang bulawan nga piramide retaso lang gali nga metal.

Naganyat kay Bach

Ginpakita sang mainabyanon nga mga dolphin nga labi pa sila ka mainabyanon paagi sa bulig sang klasikal nga musika, siling sang mananalawsaw nga si Dan Wagner. Nagagamit sang hydrophone nga gintum-oy sa Atlantic Ocean aminhan sang Bahamas, natukiban ni Wagner nga ang ilahas nga mga dolphin naganyat sa musika paagi sa ‘paglangoy pakadto sa iya kag pagpakalot sang ila mga tiyan sa iya,’ report sang New York Post. Ginsiling man nga bisan pa naganyat sila sa iban pa nga sahi sang musika, “mas luyag nila ang kay Bach kag [Jean Pierre] Rampal sa plawta.” Siling ni Wagner, “Magalumpat sila gikan sa tubig tungod sina.”

“Mga Laragway” Para sa Bulag

“Para sa iban, ang ideya tuhoy sa may laragway nga mga libro para sa bulag daw kaangay sa pagkomposo sing musika para sa bungol,” siling sang balita sa Sentinel sang Orlando, Florida. Apang amo gid sina ang ginahimo sang isa ka imprintahan sa California. “Ang makakita nga mga kabataan may amo sini,” siling sang nakatukib nga si Jean Norris. “Apang kon ang isa ka bulag nga bata nagabasa sing sugilanon sa Braille nahanungod sa pispis, paano mahimo nga malaragway ang isa ka butang nga wala gid makita sang bata?” Agod malandas ina nga problema, ang kompanya ni Norris nagahimo sing mga libro na nagaunod sang “mga drowing—kaangay sang plastik nga nagaulbo nga topograpiko nga mapa—nga gindesinyo nga ang ginapensar amo ang bata kag malangkagon nga mga tudlo.” Paagi sini, ang bulag nga kabataan ginabuligan sa paghibalo sa nagapakilala nga mga bahin sang mga sapat kag mga butang. Kon makahibalo na sila sa pagpatpat sa sini, ginahaumhaum nga makatigayon sila sing pareho kadaku nga kalipay gikan sa mga laragway subong sang matigayon sang makakita nga mga tawo.

Mga Anta nga Sapat sa Video

Manag-iya sing anta nga sapat nga wala ginapakaon, maupod sa pagdayandayan, ukon maislan ang bata? Amo sina karon ang ginabaligya sang mga manugdawdaw sang videotape. Suno sa Time nga magasin, ginabaligya ini sang isa ka kompanya sa $20 ang kada isa. Ining mga teyp nagahatag sing “makalilipay gid nga eksperiensia sa pagpanag-iya sang imo kaugalingon nga anta nga sapat nga wala sing problema kag kabudlay sang isa nga tuodtuod.” Indi lamang nga matan-aw sang tag-iya ang iya anta nga sapat sa telon, kundi masugo man niya ini. Ang videotape nagasabat, kag ang sapat “‘nagatuman’ sang pila ka sugo (kon ginasugo sa ginpat-od na nga daan nga sugo).” Ano sunod? “Sa karon, may yara na Video Baby,” pahibalo sang Time.

‘Sa Nueva York Lamang’

“Sa Nueva York lamang ini matabo,” siling sang New York Post. “Ang isa ka bisita halin sa Boston ginpalapitan sang isa ka ‘babayi’” nga “nagkuot sang iya bulsa kag nagkuha sang iya kuwarta.” Nagkinagamo sila. “Sa kakibot niya, ang peluka sang nagsalakay sa iya nahulog kag, walay sapayan sang koloriti sa iya guya kag mga aritos, natukiban niya nga lalaki gali ang abi niya babayi. Duha ka polis sakay sang salakyan nga nasangkapan sing komunikasyon sa radyo ang nagdulog, ginposasan ang tawo, kag ginpasakay sia sa likod sang ila salakyan. Nagapanupla, nagapamuyayaw, kag nagasinggitan, nagpakandado sia. Sang ginbuksan sang polis ang puwertahan, nagsiling sia nga may AIDS sia kag namahog nga kagton sila. Gani ang mga polis nagtawag sing manugguyod nga trak kag ginapaguyod ang iya salakyan, nga yara gihapon sa sulod ang gindakop, pakadto sa istasyunan sang polisiya.

Matimaluson nga Tin-edyer

Madamong pumuluyo sang pulo sang Guernsey sa English Channel ang nagakabalaka. Suno sa balita sang South China Morning Post, isa ka 18-anyos nga Pranses nga babayi nga nalatnan sang AIDS ang nagtu-ad nga nakahulid sa madamo nga lalaki sa tuyo nga magtimalus bangod nalatnan sia sang virus. Ang babayi ginasiling nga naghulid sa “walay hinalung-ong nga mga nagaeskwela nga bata nga lalaki, lokal nga mga mangingisda kag mga minyo nga lalaki” nga wala nagasugid nga nagadala sia sing AIDS. Ang makamamatay nga balatian ginakunokuno nga yara na sa apat sang 51,000 ka pumuluyo sang pulo.

Tubig ang Labing Maayo

Ano dapat ang imnon mo agod mabulong ang kauhaw sa tig-ilinit? Tubig ang labing maayo, siling sang mga eksperto. Ang ginkalamayan nga mga ilimnon kag mga duga sang prutas, bangod sang ila kaundan nga kalamay (natural ukon gindugang), nagadugang sang pagkinahanglan sang lawas sing tubig. Ang gatas kag iban pa nga dairy-product nga ilimnon tunay nga mga pagkaon—sing masami madamo sing kalamay, protina kag tambok agod mangin bulong sa kauhaw. Kag ang mga ilimnon nga may alkohol kag caffeine nagapanghikot subong diuretic (nagapaihi) kag nagahimo sa lawas nga mawasi ang tubig. Paano mo mahibaluan nga ang imo lawas nagakinahanglan sing tubig? Mausisa mo ang imo ihi. Luwas nga may kolor bangod sang pagkaon nga ginakaon ukon mga bitamina ukon mga bulong, dapat nga lus-aw nga dalag ini. Ang mas madukot nga kolor nagapakita sing konsentrasyon kag sing pagkinahanglan nga islan ang iya tubig kag paumpawan ang batobato sa kahuol.