Pagbalikid sa 93 ka Tuig nga Pagkabuhi

Gin-asoy ni Frederick W. Franz

SANG Septiembre 12, 1893, natawo ang isa ka bata nga lalaki sa Cov­ing­ton, Ken­tucky, nga yara sa bagatnan nga bahin sang suba sa pihak sang Cin­cin­nati, Ohio. Ginhingalanan sang iya malipayon nga amay, si Edward Fred­er­ick ­Franz, kag malipayon nga iloy, si Ida ­Louise née Krue­ger, ining anak nila nga Fred­er­ick Wil­liam ­Franz.

Amo yadto ang umpisa sang akon 93 ka tuig nga pagkabuhi. Ang akon amay, nga natawo sa Alemanya, nagapangangkon nga katapo sang Lu­ther­an ­Church kag gani ginpabawtismuhan ako sa klerigo paagi sa iya pagtakdong sang iya basabasa nga kamot sa akon agtang. Ginsulatan ang sertipikasyon sang bawtismo, kag ginbutang ini sa kuwadro kag ginpakabit sa dingding sang amon balay, upod sang sertipikasyon sa bawtismo sang akon duha ka magulang nga lalaki, nga si Al­bert Edward kag Herman Fred­er­ick. Pagligad lamang sang 20 ka tuig nga naton-an ko kon daw ano ka dimakasulatanhon yadtong relihioso nga pormalidad.

Pagsaylo lamang namon sa ­Greenup ­Street nga nakakita ako sa kalye sa una nga tion sing karosa nga nagadalagan nga wala sing kabayo, ang awto nga duha sing pulungkuan nga wala sing atop. Mga tuig pa sang ulihi nakita ko sa una nga tion ang eroplano. Nian nag-istar kami sa tupad sang ­Krieger’s Bak­ery, nga sa diin nagtrabaho ang akon amay kon gab-i subong manugluto sing tinapay. Aga na sia kon magpauli kag nagatulog. Nian sa hapon may tion sia sa pagpakig-upod sa amon.

Sang makalab-ot ako sa edad nga manug-eskwela na, ginpaeskwela ako una sa eskwelahan sang parokya kag sa relihioso nga mga serbisyo sang St. ­Joseph’s Roman Cath­olic ­Church, kay malapit ini sa kalye sang 12th kag Greenup. Madumduman ko pa ang hulot sang eskwelahan. Sang isa ka bes ginpakadto ako sa atubangan sang klase sang relihioso nga “utod” nga amo ang manunudlo kag ginpahumlad niya ang akon palad kag ginhampak sing 12-pulgada nga ruler bangod sang akon pagtinonto.

Madumduman ko man nga nagkadto ako sa wala sing suga nga kahon nga kulumpisaran, naghambal sa manugpakumpisar sa likod sang lambay, kag nangadi ako sing nasaulo nga pangadi kag nagkumpisar kon daw ano kalain nga bata sa akon. Sa tapos sadto, nanaug ako sa ubos nga bahin sang simbahan kag nagluhod didto samtang ginabutangan sang pari sing tinapay ang akon baba, sa amo nagserbe sa akon sing Pangalawat subong gintudlo sang iglesia, samtang ginareserba ang alak agod imnon niya sa ulihi. Amo ini ang umpisa sang akon pormal nga relihioso nga paghanas kag sang akon pagtahod sa Dios nga magatubo sa mga tuig nga magaabot.

Sang makatapos ako sing isa ka tuig sa eskwelahan sang parokya sang 1899, nagsaylo ang akon pamilya tabok sa Suba sang Ohio padulong sa Cin­cin­nati, sa 17 Mary ­Street (karon ginatawag East 15th ­Street). Sini nga tion ginpaeskwela ako sa publiko nga eskwelahan kag ginbutang sa ikatlo nga grado. Wala ako nagapamati nga estudyante, kag nadumduman ko nga, sa isa ka okasyon, ang estudyante sa tuo ko kag ako ginpadala sa opisina sang prinsipal bangod sang amon pagtinonto. Didto ginpaduko kami ni Principal Fitz­sim­mons kag ginpatandog sa amon ang punta sang amon sapatos samtang ginhanot niya kami sa buli sing uway. Subong paabuton mo, wala ako makapasar.

Apang wala magsugot ang akon amay nga maghinguyang ako sing duha ka tuig sa pareho nga grado. Gani sang magbukas ang klase, gindala niya ako sa Lib­er­ty ­Street ­school, sa opisina sang prinsipal sang eskwelahan, nga si G. Logan. Ginpangabay niya si G. Logan nga ipalista ako sa ikap-at nga grado. Mabuot sa akon si G. Logan, kag sia nagsiling: “Bueno, tan-awon naton kon ano ang nahibaluan sang lanubo nga tawo.” Sa tapos ko masabat ang pila ka nagapangusisa nga mga pamangkot kag naayawan naman sia, sia nagsiling: “Bueno, daw kalipikado man sia sa ikap-at nga grado.” Sa sining paagi, personal nga ginpaabante niya ako sa grado nga mas mataas sa wala ko mapasari. Kutob sadto nagpakabuot na ako kag serioso nga nagtuon, kag wala na masulit ang akon indi pagkapasar.

Nagbalhin man ang relihioso nga mga bahin sang akon pagkapamatan-on. Ang mga tiglawas sang Sec­ond Pres­by­te­ri­an ­Church sang Cin­cin­nati nakighambal sa akon iloy, kag namat-od sia nga paeskwelahon si Al­bert, si Herman, kag ako sa Sun­day ­school sadto nga iglesia. Sadto nga tion, si G. ­Fisher amo ang superintendente sang Sun­day ­school, kag ang hoben pa nga si Bes­sie ­O’Barr amo ang nangin manunudlo ko sa Sun­day ­school. Sa sining paagi, naton-an ko ang inspirado nga Balaan nga Biblia. Daku gid ang pasalamat ko sang ginpaskuahan ako sang akon manunudlo sa Sun­day ­school sing personal nga kopya sang Balaan nga Biblia!

Ginpamat-od ko sa akon kaugalingon nga dapat magbasa ako sing isa ka bahin sang Biblia kada adlaw. Bangod sini labi pa nga naton-an ko ang balaan nga tolon-an. Kag ang maayo nga impluwensia sini nag-amlig sa akon nga madalahig sa imoral nga panghambal kag paggawi sang akon mga kabutho. Indi katingalahan nga gintamod nila ako nga lain sa ila.

Hayskol kag Kolehiyo

Sang makatapos ako sa ­third in­ter­me­di­ate ­school sang 1907, gintugutan ako sang akon mga ginikanan nga padayunon ang akon pagtuon kag mag-eskwela sa Wood­ward High ­School, nga sa diin si Al­bert, nga akon magulang, nagtuon sa isa ka tuig. Kaangay niya, namat-od ako nga magkuha sing klasikal nga kurso. Gani nagtuon ako sing Latin—nga ginpadayon ko sa masunod nga pito ka tuig.

Nag-abot ang tion sang gradwasyon sang tigpamulak sang tuig 1911. Napilian ako nga mangin val­e­dic­to­rian sang Wood­ward High ­School sa gradwasyon nga ginhiwat sa pinakadaku nga awditoryom sang Cin­cin­nati, ang Mu­sic Hall.

Sadto nga tion, ang tatlo ka hayskol sang Cin­cin­nati—ang Wood­ward High ­School, ­Hughes High ­School, kag ang Wal­nut ­Hills High ­School—nagtingob para sa gradwasyon. Ang mga senyor sang hayskol nagpungko sa isa ka daku nga plataporma nga nagaatubang sa puno nga awditoryom. Ang nagabukas nga pamulongpulong ginhatag sa val­e­dic­to­rian sang Wood­ward High ­School. Ang tema nga akon ginpili para sa okasyon amo “Ang Eskwelahan kag ang Pagkabanwahanon.” Ang tatlo ka humalambal mabaskog nga ginpalakpakan. Disiotso anyos na ako sadto.

Nagsugot ang akon mga ginikanan nga padayunon ko ang akon pagtuon, gani nag-eskwela ako sa Unibersidad sang Cin­cin­nati, kag nagkuha sing lib­er­al arts ­course. Namat-od ako karon nga mangin Presbeteriano nga pastor.

Sa akon padayon nga pagtuon sing Latin, gindugang ko karon ang pagtuon sing Griego. Daw ano nga pagpakamaayo nga ginton-an ko ang Griego nga Biblia sa idalom ni Propesor Ar­thur Kin­sel­la! Sa idalom ni Dr. Jo­seph Har­ry, awtor sang pila ka Griego nga mga libro, nagtuon man ako sing klasikal nga Griego. Nahibaluan ko nga agod mangin Presbeteriano nga pastor ako, dapat makahibalo ako maggamit sing Griego nga Biblia. Gani nagtuon gid ako sing maayo kag nakapasar ako.

Dugang sa pagtuon sing Griego kag Latin sa eskwelahan, nangin interesado man ako sa pagtuon sing Espanyol, nga nasapwan ko nga kaanggid sa Latin. Wala ko gid marealisar sadto nga tion nga magamit ko sing daku ang Espanyol sa akon Cristianong ministeryo.

Ang daku nga bahin sang akon kabuhi nga nagaeskwela amo sang ginpahibalo ni Dr. Lyon, presidente sang unibersidad, sa isa ka asambleya sang mga estudyante sa awditoryom nga napilian ako sa pag-eskwela sa Ohio ­State University sa pagkuha sing eksamin upod sa iban agod makadaug sing premyo nga Cecil ­Rhodes Schol­ar­ship nga magakalipikar sa akon sa pag-eskwela sa Ox­ford University sa Inglaterra. May isa nga nakadaug sa akon bangod sang atletiko, apang bangod sang akon mataas nga mga grado, luyag man nga ipadala ako upod sa iya, sa Ox­ford University. Gin-apresyar ko gid nga nangin takus ako sa mga kinahanglanon agod makatigayon sing schol­ar­ship, kag, subong normal lamang, ginpasalamatan ko gid ini.

“Amo Ini ang Kamatuoran!”

Madumduman naton nga sang isa ka okasyon si Jesucristo nagsiling sa iya mga disipulo: “Makilala ninyo ang kamatuoran, kag ang kamatuoran magahilway sa inyo.” (Juan 8:32) Sang tuig nga nagligad, 1913, natigayon sang akon utod nga si Al­bert “ang kamatuoran” sa Chi­cago. Paano natigayon ni Albert “ang kamatuoran”?

Sang isa ka gab-i sang Sabado sang tigpamulak sang 1913, temprano pa nga nagtulog si Al­bert sa dormitoryo sang YMCA, nga iya ginapuy-an samtang nagatrabaho sa Chi­cago. Madugaydugay, nagsulod ang iya kaupod sa kuwarto agod magpaathag sing problema. Gin-agda sia sadto nga gab-i sa balay ni G. kag Gng. Hindman, kag ang ila anak nga babayi nga si Nora may makaupod nga amiga sa sadto nga balay. Ang duha ka lin-ay sobra na para sa kaupod sa kuwarto ni Al­bert. Nagsugot sa gilayon si Al­bert. Sa tion sang gab-i, maayo ang pagsugilanonay sang kaupod ni Albert kag sang duha ka lin-ay. Apang si G. kag Gng. Hindman nagkonsentrar kay Al­bert, kag ginpakilala sa iya ang mga panudlo sang Watch Tower Bi­ble and ­Tract So­cie­ty.

Nian ginpadal-an ako ni Al­bert sing polyeto nga natig-uluhan Where Are the Dead? nga ginsulat sang Scot­tish nga doktor, nga si John Edgar, katapo sang Glas­gow Con­gre­ga­tion sang In­ter­na­tion­al Bi­ble Stu­dents. Sang primero, ginpahigad ko lang anay ang polyeto. Nian sang isa ka gab-i, bangod may diutay pa ako nga tion antes mag-ensayo sa ­choir, ginbasa ko ini. Nawili gid ako sa sini nga indi ko ini mabuy-an. Padayon nga ginbasa ko ini samtang nagalakat ako sing mga isa ka milya padulong sa Presbeteriano nga simbahan. Sanglit nakandaduhan pa ang puerta sang simbahan, nagpungko ako sa mabugnaw nga bato nga hagdanan kag nagpadayon sa pagbasa. Nag-abot ang organista kag, sang makita niya nga nawili gid ako sa akon ginabasa, nagsiling sia: “Pat-od nga makawiwili gid ina.” Nagsabat ako: “Amo gid sa pagkamatuod!”

Sanglit nalipay gid ako sa bag-ong mga kamatuoran nga akon ginaton-an, nagsulod sa akon hunahuna nga pamangkuton ang manugbantala, nga si Dr. Watson, kon ano ang iya masiling sa sini nga polyeto. Gani sadto gid nga gab-i, gindaho ko sa iya ang polyeto kag namangkot: “Dr. Watson, ano ang imo nahibaluan nahanungod sini?”

Ginkuha niya ang polyeto, ginbuksan ini, kag dayon payaguta nga naglamho: “A, siguro kay Rus­sell ina. Ano ang namang-an niya nahanungod sa eskatolohiya?” Nakibot ako sa iya matinamayon nga panimuot. Sang ginbawi ko ang polyeto kag nagtalikod, naghunahuna ako sa akon kaugalingon: “Wala ako sing labot kon ano man ang iya ginahunahuna nahanungod sini. Amo ini ang KAMATUORAN!”

Wala magdugay, sa isa sang iya mga pagduaw sa balay, gindalhan ako ni Al­bert sing una nga tatlo ka tomo sang Studies in the Scriptures, nga ginsulat ni ­Charles Taze Rus­sell. Ginpakilala man ako ni Al­bert sa lokal nga kongregasyon sang mga Bi­ble Stu­dents, nga natabuan nga sa tupad sang simbahan sang Presbeteriano. Nalipay ako sa akon ginaton-an kag wala madugay namat-od ako nga nag-abot na ang tion nga utdon ko ang akon kaangtanan sa Presbeteriano nga Iglesia.

Gani sang ulihi pa, sang magduaw liwat si Al­bert sa amon, nagkadto kami sa isa ka lektura ni Dr. Watson sang Domingo sang gab-i. Pagkatapos, si Al­bert kag ako nagkadto sa iya nahamtangan nga sa diin nagapakigkamusta sia sa nagalalakat nga mga parokyano. Ginsilingan ko sia: “Dr. Watson, mahalin na ako sa iglesia.”

Nagsiling sia: “Nahibaluan ko! Nahibaluan ko! May suspetsa na ako sang makita ko ikaw nga nagabasa sang balasahon ni Rus­sell. Ina nga tawo, si Rus­sell, indi ko gid sia pagtugutan nga makasulod sa akon puerta!” Nian nagdugang pa sia: “Fred, indi ayhan maayo nga magsaka kita anay sa ­vestry kag mangamuyo kita?” Nagsiling ako sa iya: “Indi na, Dr. Watson, nakadesisyon na ako.”

Sa amo sadto, nagguwa kami ni Al­bert sa simbahan. Daw ano ka mahimayaon ang balatyagon nga nahilway ako sa pagkaulipon sa isa ka relihioso nga sistema nga nagatudlo sing mga kabutigan! Daw ano kaayo nga gindala ako pasulod sa kongregasyon sang In­ter­na­tion­al Bi­ble Stu­dents, nga matutom gid sa Pulong sang Dios! Sang Abril 5, 1914, sa Chi­cago, Il­li­nois, ginsimbuluhan ko ang akon con­se­cra­tion—subong amo sini anay ang pagtawag namon sa dedikasyon—paagi sa bawtismo sa tubig.

Wala gid ako maghinulsol nga, antes sang anunsyo sang awtoridad sa edukasyon tuhoy sa resulta sang eksaminasyon para sa Cecil ­Rhodes Schol­ar­ship, nagsulat ako sa awtoridad kag nagpahibalo sa ila nga indi na ako interesado sa schol­ar­ship sa Ox­ford University kag kuhaon na nila ako gikan sa listahan sang mga manugpaindis-indis. Ginhimo ko ini walay sapayan nga ginpahibalo sang akon propesor sa Griego sa unibersidad, si Dr. Jo­seph Har­ry, nga napilian ako sa pagbaton sini.

Pagligad sang duha ka bulan, ukon sang Hunyo 28, 1914, si Arch­duke Ferdinand sang Aus­tria-Hun­ga­ry kag ang iya asawa ginpatay sa Sarajevo sa Bosnia. Sadto man nga petsa, ang In­ter­na­tion­al Bi­ble Stu­dents nagahiwat sang ikatlo nga adlaw sang ila heneral nga kombension sa Me­mo­rial Hall, Columbus, Ohio. Pagligad lamang sang isa ka bulan, ukon sang Hulyo 28, 1914, ang una nga inaway kalibutanon sa bug-os nga maragtas sang tawo nagdabdab. Kami nga mga Bi­ble Stu­dents nagpaabot sang katapusan sang Panag-on sang mga Gentil nga 2,520 ka tuig sang Oktubre 1 sadto nga tuig.

Upod ang pahanugot sang akon amay, nag-untat ako sa Unibersidad sang Cin­cin­nati sang Mayo 1914, mga pila na lang ka semana antes matapos ang akon ikatlo nga termino didto subong jun­ior class­man. Sa gilayon naghimo ako sing kahimusan sa Watch Tower Bi­ble and ­Tract So­cie­ty nga mangin col­por­teur, ukon payunir, subong amo karon ang pagtawag sa bug-os tion nga ministro. Sadto nga tion aktibo ako nga nagapakig-upod sa Cin­cin­nati Con­gre­gation sang In­ter­na­tion­al Bi­ble Stu­dents.

Sang ulihi nangin gulang ako sa Cin­cin­nati Congregation. Gani sang madalahig ang Estados Unidos sang Amerika sa Inaway Kalibutanon I nga kadampig sang mga Alyado, kag ang pamatan-on nga mga lalaki ginkuha para sa hangaway, ginpuwera ako subong ministro sang ebanghelyo.

Nakilala Ko si Brother Russell

Lakip sa mga hitabo sa akon kabuhi nga nalipay ako balikdon amo ang tion sang makilala ko ang una nga presidente sang Sosiedad, nga si ­Charles Taze Rus­sell. Personal ko sia nga nakilala sa una nga tion sang adlaw antes sang una nga pagguwa sang Pho­to-Drama of Crea­tion sa Music Hall sang Domingo, Enero 4, 1914. Sadto nga Sabado ginsugata ako sang isa ka gulang sang Cin­cin­nati Con­gre­ga­tion sa guwa sang Music Hall kag ginsingganan: “Yadto didto si Broth­er Rus­sell, kag kon magkadto ka sa likod sang entablado makita mo sia.” May kalangkag nga nagsulod ako kag nasapwan ko ang akon kaugalingon nga nagapakighambal sa iya sing nawong sa nawong. Nagkari sia agod usisaon ang mga kahimusan para sa una nga pagpaguwa sang Pho­to-Drama of Crea­tion.

Nian sang 1916 natabuan nga ang tren nga ginsakyan niya nagdulog sa Cin­cin­nati kag may pila ka oras nga paghulat. Ang isa ka utod nga babayi kag ako, bangod ginpahibalo kami nahanungod sini, nagdalidali sa estasyonan sang tren, nga sa diin nakit-an namon sia upod ang iya sekretaryo. Nagbalon sia sing palanyagahon, kag pag-abot sang udto, ginpaambit niya kami sa sini.

Pagkatapos sang panyaga, namangkot sia kon may pamangkot kami sa Biblia. Namangkot ako nahanungod sa posibilidad nga banhawon si Adan bangod sang katunayan nga sia isa ka dimahinulsulon kag hungod nga makasasala. Ginpakisapkisap niya ang iya mata kag nagsabat: “Broth­er, nagapamangkot ikaw sing pamangkot kag sa amo man nga tion ginasabat mo ini. Karon, ano gid bala ang imo pamangkot?”

“The Finished Mystery”

Sang Martes, Oktubre 31, 1916, napatay si ­Charles Taze Rus­sell, nga wala matapos ang ikapito nga tomo sa iya serye sang Studies in the Scriptures. Sang buot na sia mapatay, nga nakasakay sa tren pabalik gikan sa Cal­i­for­nia, ginpamangkot sia sang iya sekretaryo nahanungod sa ikapito nga tomo kag nagsabat sia: “Iban ang magasulat sina.”

Sang masunod nga tuig, 1917, ang ikapito nga tomo nagguwa subong komentaryo sa matagnaon nga mga tolon-an sang Ezequiel kag Bugna, upod ang matahom nga paathag sa tolon-an sang Biblia nga Ambahanon ni Solomon. Nagplano ang Sosiedad sing daku nga sirkulasyon para sa bag-o nga libro. Sing nagakahisuno, nagpadala sila sing mga karton sining ikapito nga tomo sa pila ka utod sa mga kongregasyon sa bug-os nga Estados Unidos. Madamo nga karton ang ginpadala sa akon balay sa 1810 Bay­mil­ler ­Street, Cin­cin­nati, Ohio, kag gintago didto samtang nagahulat kami sing dugang nga mga instruksion sa kon paano ipanagtag ang mga unod sini.

May walo ka pahina sang The Finished Mystery nga nag-unod sing mga binalikwat sang ginsiling sang kilala nga mga tawo nahanungod sa inaway. Bangod sang pagsutsot sang relihioso nga mga organisasyon sang Cristiandad, Katoliko kag Protestante, ang pangulohan sang Estados Unidos nagpamatok, gani ginkuha ang pahina 247-54. Pagkatapos sadto, sang ginatanyag ang The Finished Mystery sa mga tawo, ginapaathagan sila kon ngaa wala ining mga pahina. Wala makontento ang pangulohan sang Estados Unidos sa sini nga tikang, kag sa idalom sang dugang pa nga pagsutsot sang relihioso nga mga organisasyon sang pungsod, gindumilian ang bug-os nga ikapito nga tomo sang Studies in the Scriptures.

Madumduman ko nga sang isa ka Domingo sang aga may ginahimo ako sa likod sang amon balay. May mga lalaki nga nag-agi sa kilid sang balay, kag gintukas sang lider ang iya coat, ginpakita ang iya metal nga badge kag nagsiling nga pasudlon sila sa balay. Gani naobligar ako nga pasudlon sila kag ipakita sa ila ang mga karton nga nagaunod sing mga kopya sang The Finished Mystery. Pagligad sang pila ka adlaw, nagpadala sila sing trak kag ginhakot ang tanan nga karton.

Sang ulihi nabatian namon nga si ­Joseph F. Ruth­er­ford, ang ikaduha nga presidente sang Watch Tower Society, kag ang anum sang iya mga kaupod nga nagaalagad sa ulong-talatapan sa Brook­lyn ginbutangbutangan nga nagahilabot sa panikasog sang Estados Unidos sa inaway. Ginpamatbatan sila sing 20 ka tuig sa Atlanta Fed­er­al Peni­ten­tiary para sa kada isa sang apat ka panumbungon, apang, ipatuman ini sing dungan. Natapos ang inaway sang Nobiembre 11, 1918, kag nian sang Marso 25, 1919, si Broth­er Ruth­er­ford kag ang iya mga kaupod ginpiyansahan. Sang ulihi napamatud-an sila nga wala sing sala. Ang pagdumili sa libro nga The Finished Mystery gindula man kag gintugutan nga isirkular liwat sing hilway.

Nagpagsik gid liwat ang amon espiritu sang ang Sosiedad naghimos para sa amon una nga kombension sa tapos sang inaway sa Cedar ­Point, nga nahamtang sa punta sang pasyaran nga peninsula malapit sa San­dusky, Ohio, sang Septiembre 1-8, 1919! Amo yadto ang labing makalilipay nga pribilehiyo para sa akon nga makatambong sa sadto nga kombension.

Gin-agda sa Bethel

Sang masunod nga tuig sang 1920, ginbaton ni Presidente Ruth­er­ford ang imbitasyon nga magpamulongpulong sa publiko sa Cin­cin­nati, Ohio. Isa ako ka col­por­teur sadto nga tion, kag gin-agda ako ni Broth­er Ruth­er­ford nga padalhan ko sia sing sulat nga nagaaplay sa pag-alagad sa Bethel nga ulong-talatapan sa Brook­lyn.

Ginpadala ko ang sulat, kag sang mabaton ko ang paborable nga sabat, nagsakay ako sa tren padulong sa Siudad sang Nueva York. Sang Martes sang gab-i, Hunyo 1, 1920, nag-abot ako didto kag ginsugat ako ni Leo Pel­le, isa ka madugay ko na nga abyan gikan sa Louis­ville, Ken­tucky, kag gindul-ong niya ako sa puluy-an Bethel. Sang masunod nga adlaw, Mierkoles, pormal ako nga gin-asayn nga mag-ambit sing kuwarto upod kay Hugo Rie­mer kag Clar­ence Beat­ty sa isa ka kuwarto sa ibabaw, kag nangin numero 102 sa Bethel nga pamilya sang Brooklyn.

Gintukod sang Sosiedad ang una nga imprintahan sini sa 35 Myr­tle Ave­nue, kag sa base­ment sini gin-instalar ang amon una nga ro­ta­ry nga makina, nga gintawag namon nga Bat­tle­ship bangod sang kadakuon sini. Ginaimprinta namon sadto ang bag-o nga magasin sang Sosiedad nga natig-ulohan The Golden Age—nga sang ulihi ginhingalanan nga Consolation kag karon Awake! Samtang ang mga magasin nagaguwa sa isa ka buho sa salog kag ginapadalhay sa wire sys­tem sa kahoy, ginatipon ko ini, ginatupong-tupong kag ginahantal para sa trim­ming kag pagpadala.

Kon Sabado sang aga, kon ang makina wala nagaandar, ginaputos sang pila sa amon ang mga magasin sa kaki nga folder nga nagaunod sing mga ngalan kag direksion sang mga suskritor. Dayon ginaselyohan namon ini agod ipadala sang post of­fice. Ginhimo ko ining hilikuton sa sulod sang pila ka bulan tubtob si Don­ald Has­lett, nga nagaalagad sa Col­por­teur Desk, nagguwa agod pangasaw-on si Mabel Catel. Nian ginsaylo ako gikan sa 35 Myr­tle Ave­nue padulong sa opisina sang Sosiedad sa 124 Columbia ­Heights agod mag-alagad sa Col­por­teur Desk.

Subong man, subong katapo sang New York Con­gre­gation, gin-asayn ako sa pagdumala sang pagtinuon sa libro sa balay sang pamilya nga After­man sa Ridge­wood nga duog sang Brook­lyn.

Pribilehiyo sa Radyo kag sa Kombension

Nagpadayon ako sa pag-alagad sa Col­por­teur Desk tubtob sang 1926. Samtang sa sadto man nga tion, gintukod sang Watch Tower Bible and ­Tract So­cie­ty sa Stat­en Is­land ang una nga estasyon sang radyo sini, ang WBBR. Natabo yadto sang 1924. Makalilipay nga nakatigayon ako sing pribilehiyo sa pag-alagad sa mga programa sang Sosiedad, indi lamang sa paghatag sing mga pamulongpulong kundi subong man sa pagsolo sa tenor nga tingog, kag sa pagtokar man gani sing mandolin kag piano. Dugang pa, nagkanta ako sa tenor nga tingog sa grupo sang apat ka lalaki nga manugkanta sa WBBR. Sa pagkamatuod, si Broth­er Ruth­er­ford, subong presidente sang Sosiedad, amo ang panguna nga humalambal sa WBBR kag madamo ang nagapamati sa iya.

Sang tuig 1922, ginhiwat ang heneral nga kombension sang Watch Tower Bi­ble and ­Tract So­cie­ty sa ikaduha nga tion sa Cedar ­Point, Ohio. Mabaskog nga ginlaygayan kami diri ni Broth­er Ruth­er­ford nga “ibantala, ibantala, ibantala, ang Hari kag ang iya ginharian.”

Ang isa sang akon ginapabilihan gid nga pribilehiyo sang katuigan 1920 amo ang pag-alagad upod kay Broth­er Ruth­er­ford sa internasyonal nga kombension sa London, Inglaterra, sang 1926. Ginhatag niya didto ang iya pamulongpulong publiko sa Roy­al Al­bert Hall sang London sa isa ka daku nga tumalambong sa tapos ako magsolo sa pagkanta sa tingog nga tenor nga ginkompayaran sang bantog nga organ sang hall.

Sang masunod nga gab-i nagpamulongpulong sia sa isa ka Judiyo nga tumalambong sa tema nga “Pal­es­tine for the Jews—Why?” kag nagkanta ako sing solo gikan sa Messiah ni Handel nga “Com­fort Ye, My Peo­ple.” Mga pila ka libo ka Judiyo ang nagtambong sadtong pinasahi nga serbisyo. Sadto nga tion, sayop nga gin-aplikar namon ang mga tagna gikan sa Hebreong Kasulatan sa undanon kag nasirkunsidar nga mga Judiyo. Apang sang 1932 ginbuksan ni Jehova ang amon mga mata agod makita nga yadtong mga tagna naaplikar sa espirituwal nga Israel.

Kag daw ano ka makapakunyag nga didto ako sa kombension sa Columbus, Ohio, sang 1931 sang ginsumiter ni Broth­er Ruth­er­ford ang ‘bag-o nga ngalan’ nga mga Saksi ni Jehova, kag kami tanan mapagsik nga nagbaton sini! Sa gilayon pagkatapos sadto, ang tanan nga kongregasyon sang katawhan ni Jehova sa bilog nga globo nagbaton sadtong ‘bag-o nga ngalan.’—Ipaanggid ang Isaias 62:2.

Sang Biernes, Mayo 31, 1935, nagkonduktor ako sa orkestra nga yara sa ubos sang podium sang plataporma nga gikan diin ginhatag ni Broth­er Ruth­er­ford ang iya nagtanda sang isa ka panahon nga diskurso tuhoy sa Bugna 7:9-17, nga nagpakilala sing husto para sa amon sang mga katapo sang “dakung kadam-an” nga ginsambit didto. Ang ginatawag nga Jonadab nga klase pinasahi nga gin-agda sa pagtambong, kag ang rason nangin maathag sang ginpakita ni Broth­er Ruth­er­ford nga ang “dakung kadam-an” (King James Version), ukon “­great ­crowd,” humanon sang “iban nga mga karnero” sang “maayong manugbantay” si Jesucristo. (Juan 10:14, 16, KJ) Isa yadto ka makakulunyag nga okasyon. Nalipay gid ako nga sang masunod nga adlaw, Sabado, Hunyo 1, 840 ka kombensionista ang nagpatugmaw sa tubig bilang simbulo sang ila dedikasyon sa Dios paagi kay Cristo nga nagalaum sa dutan-on nga paraiso! Kutob sadto, ang kadamuon sang “iban nga mga karnero” ni Cristo nag-uswag kag nalabawan ang nagadiutay nga katapo sang “diutay nga panong” sang ginpanganak sang espiritu nga katulad karnero nga mga disipulo sang Maayong Manugbantay, si Jesucristo.—Lucas 12:32.

Apang, sang magdabdab ang Inaway Kalibutanon II sang 1939, daw subong bala nga nagkahulugan ini nga natapos na ang pagtipon sa “dakung kadam-an.” Madumduman ko nga si Broth­er Ruth­er­ford nagsiling sa akon sang isa ka adlaw: “Ti, Fred, daw sa indi mangin daku gid ang ‘dakung kadam-an.’” Wala pa namon marealisar ang daku nga pagtipon nga yara sadto sa unhan.

Ginpresentar sang Sosiedad ang madaladala nga ponograpo sang 1934, kag ang mga rekording sang mga lektura ni Presidente Ruth­er­ford gingamit sa pagpresentar sang mga literatura sa Biblia. Sang ang iya mga rekording, nga ginbadbad sa Espanyol, naggua, nagkonsentrar ako sa paggamit sini sa paglab-ot sa nagahambal sing Espanyol nga mga tawo sa palibot sang amon pabrika sa 117 ­Adams ­Street. Nian, paagi sa mga pagduaw liwat, nabuligan ko ang interesado nga mga tawo sa pagtuon sing mga kamatuoran sang Biblia, kag sa sining paagi nakatigayon ako sang ulihi sing pribilehiyo sa pag-organisar sing una nga Espanyol nga kongregasyon sa Brook­lyn. Natungod ako sa Brook­lyn Span­ish Con­gre­gaion, numero uno, sugod sang ginporma ini.

Mga Pagbag-o sa Presidente sang Sosiedad

Sang mapatay si Broth­er Ruth­er­ford sang Enero 8, 1942, si Na­than H. ­Knorr ang nagbulos sa iya subong presidente sang Sosiedad. Walay sapayan sang nagabalingaso nga ikaduha nga kalibutanon nga inaway, ang iya pamulongpulong publiko sang tig-ilinit sang 1942 sa tema nga “Paghidait—Magadugay Bala?” nagbaliskad sang amon pagtamod sa malapit nga palaabuton. Wala madugay pagkatapos sadto, ginbuksan ni Broth­er ­Knorr ang Watch­tower Bi­ble ­School of Gil­ead sa King­dom Farm sang Lunes, Pebrero 1, 1943, kag isa ka gatos ang estudyante sang nahauna nga klase. Nakatigayon ako sing pribilehiyo nga makapakigbahin sa programa para sa inagurasyon nga okasyon. Sanday Broth­er Eduardo Kel­ler, Max­well G. ­Friend, Victor Black­well, kag Al­bert D. ­Schroeder amo ang nangin mga manunudlo.

Sa iya nagabukas nga pamulongpulong, ginpahibalo kami ni Broth­er ­Knorr nga ang Sosiedad may bastante nga kuwarta sa pagsupurta sa eskwelahan sa lima ka tuig. Apang toloka, gintipigan sa karon ni Jehova nga Dios ang eskwelahan nga magpanghikot sing siam ka beses sa kalawigon sadto nga tion!

Isa gid ka daku nga pribilehiyo nga makaupod si Na­than H. ­Knorr. Wala ko gid marealisar nga sang matugmawan sia sa tapos sang diskurso nga ginhatag ko para sa mga kandidato sang bawtismo sang Hulyo 4, 1923, sa tupad sang Lit­tle Le­high Riv­er sa guwa sang iya banwa nga Al­len­town, Penn­syl­va­nia, sia mangin ikatlo nga presidente sang Watch Tower Bi­ble and ­Tract So­cie­ty.

Sa idalom sang pagpresidente ni Broth­er ­Knorr, madamo ako sing linakbayan, nga nagapamulongpulong sa dalagku nga mga pagtinipon sang kauturan sa bilog nga kalibutan—lakip ang Latin Amerika kag Aus­tra­lia—nga nagapalig-on sa ila nga magpabilin nga matutom. Sang isa ka okasyon, sang 1955, sang gindumilian ang hilikuton sang mga Saksi ni Jehova sa Espanya, nag-alagad ako sa isa ka sekreto nga asambleya sa kagulangan sa guwa sang Barcelona. Ang amon pagtinipon sang Espanyol nga kauturan ginlibutan sang armado nga sekreta nga mga polis, kag ang mga lalaki gindala sang mga trak sa ulong-talatapan sang polisiya. Ginbilanggo kami didto kag gin-usisa. Bangod Amerikano ako, nagpakunokuno ako nga indi makahibalo maghambal sing Espanyol. Subong man, nakaluwas ang duha ka babayi kag ginpahibalo nila ang Amer­i­can Con­sul­ate nahanungod sa pagdakop sa akon, kag nakig-angot sila sa polisiya. Sa tuyo nga malikawan nga maburuka sa mga pungsod ang natabo kag ang malain nga publisidad, ginbuhian kami nga mga tagaluwas kag, sang ulihi, ang iban pa nga kauturan nga lalaki. Pagkatapos sadto, may pila sa amon nga nagtipon sa balay sang mag-utod nga Ser­rano kag nagkalipay kami sing daku sa pagluwas ni Jehova sa iya katawhan. Sang 1970 legal nga ginkilala sang Espanya ang mga Saksi ni Jehova. Sa karon may yara kita sanga talatapan malapit sa Madrid, kag sining nagligad nga tuig ang organisasyon sa Espanya naglakip sing kapin sa 65,000 ka manugbantala sang Ginharian, nga may mga kongregasyon sa bug-os nga pungsod.

Sang Hunyo 8, 1977, napatay si Na­than H. ­Knorr, natapos niya ang iya dutan-on nga dalanon, kag ginbuslan ko sia sa palangakuan sang presidente sang Sosiedad. Si Broth­er ­Knorr nangin presidente sa kapin sa 35 ka tuig, mas malawig sa duha ka nagligad nga presidente sang Sosiedad, nga si Rus­sell kag si Ruth­er­ford. Subong katapo sang Nagadumala nga Hubon sang mga Saksi ni Jehova, gin-asayn ako sa pag-alagad sa Pub­lish­ing Com­mit­tee kag sa Writ­ing Com­mit­tee sang Nagadumala nga Hubon.

Sa pagkamatuod isa gid ka daku nga pribilehiyo kag kalipay nga magpadayon sa pag-alagad sa opisina sang Sosiedad sa 25 Columbia ­Heights. Nagakinahanglan ini sing regular nga paglakat sa ulot sang heneral nga mga opisina kag sang puluy-an Bethel—isa ka maayo gid nga ehersisyo para sa nagatigulang nga lawas. Bisan pa 93 anyos na ako kag ang akon panulok madulom na, malipayon gid ako nga ginpakamaayo ako ni Jehova sing maayong panglawas, amo kon ngaa wala gid ako makawasi sing isa ka adlaw sang pagtrabaho bangod sang balatian sa 66 ka tuig sa ­Bethel, kag makaalagad gihapon ako sing bug-os tion. Sa pagkamatuod pabor gid sang Dios nga yari ako diri kutob sang tuig 1920 kag makita ang pagtubo kag pagsangkad sang organisasyon sa ulong-talatapan sa Brook­lyn kag sa bilog nga kalibutan.

Upod ang bug-os nga pagsalig sa Bug-os Uniberso nga Soberano, nga si Jehova nga Dios kag sa iya Mariskal de Kampo, nga si Jesucristo, nga nagadumala sa dimaisip nga mga serapin, mga kerubin, kag balaan nga mga anghel sang langit, ginapaabot ko, sa sini nga pagsulat, upod sa minilyonmilyon sang mga masigka-Saksi, ang ginapakita sang Biblia nga mahanabo pa sa palaabuton: ang kalaglagan sang Babilonia nga Daku, ang bug-os kalibutan nga emperyo sang dimatuod nga relihion, kag ang inaway sang dakung adlaw sang Dios nga Labing Gamhanan sa Armagedon, nga matapos sa kadalag-an sang mga kadalag-an sa bahin sang Bug-os Uniberso nga Soberano, si Jehova nga Dios, nga “kutob sa dayon tubtob sa dayon.” Hallelujah!—Salmo 90:2, Byington.

[Laragway sa pahina 24]

Sa ubos nga sentro upod sa mga masigkamanugpangabudlay sa Bethel 1920

[Laragway sa pahina 25]

Upod kay N. H. Knorr 1961

[Laragway sa pahina 26]

Nagapamulongpulong sa isa ka kombension sa Hapon 1978