Pamangkot sang mga Pamatan-on . . .

Paano Ako Makapakigbagay sa Akon Tapik nga Ginikanan?

Sang ginpangabay ang 16-anyos nga si ­Lynch sa pagsulat tuhoy sa tema nga “Ang Tawo nga Akon Ginadayaw,” sia nagsugod: “Ginadayaw ko ang iya panghunahuna kag ang iya pagtratar sa akon iloy. Sia tawo nga ginahigugma ko gid.” Ginsulat niya ini tuhoy sa iya tapik nga amay. Bangod sang mga handurawan tuhoy sa ‘mito sang malaut nga tapik nga ginikanan’ sa hunahuna sang madamu, mahimu nga daw makatilingala ang napili ni ­Lynch. Sanglit ang mga estadistika nagapamatuod tuhoy sa pagkawalay kalig-onan sang madamu nga tapik nga pamilya, paano mo matigayon ina nga pagkasuod?

SING normal, ang mga katapo sang pamilya nagahinguyang sing tinuig sa pagpasibu sa isa kag isa. Apang sa isa ka tapik nga pamilya ang tanan hinali nga gintingob. Kag kon ang imo tapik nga ginikanan estrikto sa pagkahipid kag ikaw kaswal lamang, pat-od nga indi kamo magsinaho. Samtang ang kalabanan nga mga hulusayon nalubad sang ulihi, ang iban tuman kabudlay.

“Ako ang iya ginapahaboy sing basura!” protesta sang 11-anyos nga si ­Lynch sa iya iloy. “Bisan pa palangga ko ang akon tapik nga amay, indi ko mahangpan kon ngaa ginasugo niya ako kon ano ang himuon ko,” tu-ad ni ­Lynch, karon 20 na. “Pagdumdom ko ang iloy ko lamang ang makahimu sina. Ang ideya nga ginabadlong niya ako daw bag-o sa akon.” Huo, ang disiplina isa sang pinakamabudlay nga hulusayon sa isa ka tapik nga pamilya.

Ang diikasarang sa pagkomunikar sang mga balatyagon isa pa sang mabug-at nga problema nga dapat lubaron. Ang pagbukas sang imo tagipusuon sa isa ka dumuluong indi mahapos. Kon kaisa indi mo gani mahangpan ang imo kaugalingon nga mga emosyon. Kag bangod sang human na nga mga ideya ukon indi pagsonaray, ang imo tapik nga ginikanan mahimu indi makahangop sa imo.

Apang ini nga mga balagbag sarang malandas. Paano?

“Mangin Hamtong sa Imo Panghunahuna”

“Mga masigka-Cristiano, indi magbinatabata sa inyo paghangop. Sa kalautan mangin bata kamo, apang mangin hamtong kamo sa inyo panghunahuna.” (1 Corinto 14:​20, Becka) Ining laygay ginhatag agod magbulig sa pagtadlong sang palaligban kag kagumon nga nagluntad sa Cristianong kongregasyon sa dumaan nga Corinto. Magabulig man ini sa pagtuga sing isa ka mapagsik kag mahim-ong nga tapik nga pamilya. Apang paano mo maaplikar ini?

Ang pagbaton sang awtoridad sang imo tapik nga ginikanan sa pagdisiplina sa imo isa ka paagi sa pagpakita nga ikaw ‘naghamtong sa imo panghunahuna.’ Ginahimu niya ang mga katungdanan sang isa ka kinaugali nga ginikanan kag busa takus sang imo pagtahod kag pagtuman. (Hulubaton 1:​8; Efeso 6:​1-4) Sa panahon sang Biblia si Ester ginpadaku sang isa ka amay-amay, ukon “manugtatap,” sang mapatay ang iya mga ginikanan. Bisan pa indi sia ang kinaugali nga ginikanan niya, ‘ginsugo sia’ ni Mardoqueo, nga iya gintuman subong isa ka hamtong. Nangin isa sia ka maayo gid nga babayi, sa kamatuoran isa ka hara!​—⁠Ester 2:​7, 15, 17, 20.

“Subong isa ka pamatan-on nagpalibog ako kon bala ang akon tapik nga amay magapabaya lang sa akon sa madamu nga butang bangod wala sia nagaulikid sa akon,” siling ni Elizabeth. Apang sang gindisiplina niya ako sang ulihi, sia nagbaton: “Naakig gid ako kag naghagunos paguwa sa puertahan, apang may nagpugong sa akon. Walay sapayan sang kaakig kag pagkahuya, nabatyagan ko nga ginahigugma ako kag ginaulikdan.” Huo, ang disiplina nagapakita nga ikaw ginahigugma!​—⁠Hulubaton 13:24.

Ang isa ka hamtong nga tawo nakahibalo man kon paano ipaalinton ang iya mga balatyagon sa isa ka paagi nga indi mangin binatabata. Kon ikaw ‘mainayuhon’ kag nagatinguha nga mangin ‘matam-is sa imo mga bibig’ nagadugang ini sing “pagkamahayluhon” sa imo ginasiling, bangod wala mo sa gilayon ‘ginasikway’ ang iban.​—⁠Colosas 4:​6; Hulubaton 16:21.

Sa gihapon, ang indi paghangpanay mahimu nga matabo. Kon ikaw nagapuyo upod sa isa mahimu gid nga magautwas ang pila ka makatarunganon nga mga reklamo​—⁠apang amo man ang imo tapik nga ginikanan. Tinguhai nga himuon ang ginalaygay sang Colosas 3:​13: “Magpinaumuray kamo kag magpinatawaray kon ang isa may inugsumbong batok sa isa. Subong nga si Jehova nagpatawad sa inyo, amo man ang himuon ninyo.”

Ang laygay sang Biblia sa ibabaw epektibo gid, apang nagakinahanglan ini sing pagbuligay sang tanan nga katapo sang pamilya. Mahimu batyagon mo nga walay sapayan sang pagtinguha nga iaplikar ang mga panugda, sa gihapon indi ikaw makapakigbagay sa imo tapik nga ginikanan. Dili mag-ampo! Ang imo mga panikasog mahimu nga nagatipig sing isa ka kadakuon sing paghidait sa puluy-an. Sing makawiwili, gin-interbyu sang ­Awake! ang pila ka Cristianong mga pamatan-on, nga bisan pa indi nangin mahapos, nakapakigbagay sa ila tapik nga ginikanan.

Kon Paano Ini Ginhimu sang Iban

Awake!: Paano mo nalikawan nga kaugtan ang disiplina sang imo tapik nga ginikanan?

Lynch: Ang akon iloy kag tapik nga amay pirme nagabuligay sa pagdisiplina. Kon may butang nga matabo sila nga duha nagahimu sing desisyon sa paghimu sini, gani kon ginahanot ako nahibaloan ko nga gikan ini sa ila nga duha.

Linda: Sang primero mabudlay gid ini bangod sa banta ko amo sini, “Ano ang imo kinamatarong sa pagsiling sa akon sini?” Apang nadumduman ko ang ginasiling sang Biblia nga ‘Tahora ang imo iloy kag amay.’ Bisan pa indi sia ang akon kinaugali nga amay, sa panulok sang Dios sia gihapon ang akon amay. Ginhunahuna ko ang mga butang gikan sa pagtamod sang Dios. Indi lamang ang pamilya ang nadalahig sa hulusayon; nadalahig man ang pagpahamuot kay Jehova.

Robin: Nahibaloan ko nga magalain gid ang buot sang akon iloy kon kaugtan ko ang tawo nga iya ginahigugma. Wala ako maglayas bangod sini​—⁠kundi luyag ko lamang. Apang sang ulihi narealisar ko ang mga problema nga gikan sa amo nagtinguha sia nga amligan ako, nakita ko nga husto sia.

Awake!: Ano ang nagresulta sa maayong komunikasyon?

Lynch: Dapat ikaw mangin interesado sa ginahimu sang imo tapik nga ginikanan. Ginbuligan ko sia sa iya sekular nga trabaho. Kag samtang nagatrabaho kami nagahambalanay kami. Nakabulig ini sa akon sa paghibalo sang iya panghunahuna. Kon kaisa nagapungko lamang ako kaupod niya kag nagahambalanay kami nahanungod sa bisan ano lang. Mahimu nga isa ini ka uyang sing tion, apang sa dimagkubos kon kamo nagahambalanay mapulot mo ang wala pa mapabutyag nga mensahe nga makabulig sa imo sa paghibalo sang ginabatyag sina nga tawo. Mahibaloan mo man kon ano ang nagasaklaw sa iya kag nagabulig sa pagpakita sing kahanuklog sa iya.

Valerie: Kon ang mga tawo may ginakaugtan, indi nila luyag maghinguyang sing tion upod sa sina nga tawo. Apang dapat mo himuon ang kabaliskaran sini. Ang akon tapik nga iloy kag ako naghinguyang sing madamu nga tion kag nahangpan ko gid sia. Nangin pinakasuod ko sia nga abyan.

Robin: Ang akon amay napatay isa lamang ka tuig antes nagpamana liwat ang akon iloy. Indi ko luyag mangin malapit sa akon tapik nga amay bangod indi ko luyag ibulos sia sa akon amay. Nahangpan sang akon tapik nga amay kon daw ano gid ang paghigugma ko sa akon amay. Nagpahapos ini para sa akon nga makighambal sa iya kag ipautwas ang akon mga balatyagon. Apang ang pinakadaku gid nga bulig amo nga nangamuyo ako sa Dios nga buligan ako sa paglandas sang akon kasubo sa pagkamatay sang akon amay kag mangin malapit sa akon tapik nga amay. Nangamuyo ako kag nangamuyo kag nangamuyo. Ginsabat gid ni Jehova ining mga pangamuyo.

Awake!: Ano ang imo ginhimu agod magsuod kamo?

Valerie: Kon kaisa ginahagad ko ang akon tapik nga iloy nga magkadto sa isa ka palaguwaon​—⁠kami lang nga duha. Ukon kon magguwa gani ako ginabaklan ko sia sing mga bulak ukon plorera, agod ipakita sa iya nga ginahunahuna ko sia. Gin-apresyar gid niya ini.

Eric: Dapat ikaw mangita sing isa ka butang nga pareho ninyo ginaagom. Ang lamang nga butang nga akon ginaambitan sa akon tapik nga amay amo nga sia bana sang akon iloy kag nagapuyo kami sa isa ka balay. Ang akon pagtigayon sing trabaho sa iya ginaobrahan naghatag sa akon, sa nahauna nga tion, sing butang nga mahambalan namon. Samtang ini nakabulig diutay, ang pinakadaku nga bulig nag-abot sang nagpakita man ako sing interes sa Biblia subong niya. Samtang nagasuod ako kay Jehova nga Dios nangin suod man ako sa akon tapik nga amay. Karon may yara gid butang nga pareho namon ginaambitan!

Awake!: Ano ang imo personal nga nabenepisyo?

Robin: Sang ako nagapuyo upod sa akon iloy lamang, rebelyuso ako kag indi masuweto. Luyag ko nga ako lang pirme ang masunod. Karon nakatuon ako sa pagpatugsiling sa iban kag mangin dimakagud. Pagdumdom ko sang siete anyos ako indi ko gid maluyagan ang akon tapik nga amay. Apang kon hatagan mo ang imo tapik nga ginikanan sing kahigayunan, makita mo nga sila makapalangga sa imo subong nga ikaw daw ila gid kaugalingon nga anak. Karon pagligad sang 11 ka tuig daw matuod ko gid sia nga amay.

Lynch: Ginbuligan ako sang akon tapik nga amay sa paghunahuna subong isa ka lalaki. Ginbuligan niya ako sa pagtigayon sing mga kalantip kag sa pagtuon kon paano gamiton ang akon mga kamut. Sa panahon sang kabudlayan kag kinahanglan ko ang bulig, yara sia pirme. Sang magpamana liwat si nanay, pirme lang ako naulamid sa gamu sa eskwelahan, nagapakig-away kada adlaw. Indi ako masarangan sang akon iloy. Apang ang dugang pa nga impluwensia sang akon amay nakabulig sa pagtadlong sa akon. Huo, sia ang pinakamaayo nga amay nga matigayon sang bisan sin-o.

[Footnotes]

[Retrato sa pahina 21]

Ang pagdisiplina isa sang pinakamabug-at nga problema sang isa ka tapik nga pamilya