Mga Aksidente—“Ngaa Ako Pa?”
ANG kalibutan daw isa ka makatalagam nga duog. Sa isa ka makahaladlok nga segundo, ang aksidente mahimu matabo sa bisan kay sin-o. Ang mga aksidente sa balay, sa dalanon, sa mga duog tiliponan, kag sa trabaho nangin kalalat-an sa ika-20 nga siglo. Apang siam sa napulo ka aksidente ang mapunggan ukon malikawan. Paano? Paagi sa aton dugang pa nga paghalong. Dumduma, ang mga aksidente wala nagakahanabo lamang. Sa masami ginatuga ini sang mga tawo.
Ang mga aksidente wala ginaplano nga mga hitabo nga nagahalit. Ginatuga ini sang mga tawo paagi sa peligruso nga hulag ukon peligruso nga buhat, ukon wala marealisar nga katalagman nga mahimu makahalit. Agod mapunggan ukon malikawan ang mga aksidente, kinahanglan ang maayong desisyon.
Paano matigayon ang maayong desisyon? Una, hupti ang nagakaigo nga panimuot nga wala sing kaakig kag kaugot. May nagpaakig bala ukon nagpaugot sa imo sining nagligad nga inadlaw? Kon amo mag-andam ka—mahimu nga ikaw madali maaksidente! Ginapakita sang sikolohiko nga mga pagtuon nga ang mabudlay nga mga kahimtangan makapahuol sa kaugatan nga ginabangdan sang madali maaksidente nga panimuot sa amo nga adlaw ukon sa masunod pa nga adlaw. Ang ikaduha nga paagi sa pagtigayon sing maayong desisyon amo nga hibaluon sing dugang pa ang imo mga limitasyon subong man ang imo “kalibutan” (puluy-an, trabaho, makina, kag iban pa).
Sa masami ang isa magasikway lamang sa aksidente paagi sa pagsiling: “Aksidente lamang yadto!” Apang ang aksidente makahalit ukon makapatay. Ang salakyan nga ginapadalagan sing walay paghalong makapatay sing subong kapat-od sa bala gikan sa pusil. Ang hilo nga nainum sing sayop subong ka makamamatay sa hilo nga gin-inum sing hungod. Ang sunog nga ginpamakot sang isa ka sigarilyo nga ginhaboy lamang sing walay patugsiling makasunog sing subong kabangis sa sunog nga ginpadabdab sang isa ka tagsunog ukon arsonist. Ang ‘wala gid ako maghunahuna,’ isa ka wala sing pulos nga balibad nga indi makalugpay sa isa nga namatyan sing hinigugma sa isa ka aksidente.
Sa madamu nga pungsod, ang isa ka makamamatay nga aksidente nga gintuga sang isa ka tawo nga wala nagasapak sa kasugoan sa paghalong mahimu magresulta sa panumbungon nga pagpatay. Sang ang dumaan nga mga Israelinhon yara sa idalom sang Kasugoan ni Jehova nga Dios, ang paghalong nangin bahin sang ila adlaw-adlaw nga kabuhi. Ang mga balay nga may tapan nga mga atop dapat nga may alubaybay ukon manubo nga dingding agod nga wala sing mahulog gikan sa sini kag masamad. (Deuteronomio 22:8) Ang tag-iya sang baka dapat magbantay agod nga ang iya sapat indi manungay sing tawo. (Exodo 21:29) Kag daw subong bala nga ang dalanon sang Israel dapat namentinar sing maayo kag wala sing mga balagbag.—Isaias 62:10.
Busa, ang paghalong isa ka paglikaw sa aksidente. Ang paghalong isa ka pagtuman sa tanan nga kasugoan sa paghalong. Ang paghalong isa ka personal nga butang.