Ang Iglesia Katolika sa Espanya—Ang mga Pagsumpakilay

Sang koresponsal sang Magmata! sa Espanya

“Ang mga butang nga ginapadayag talagsa lang nga matuod.” Nagakaigo nga ginalaragway sining obserbasyon ni Sir William Gilbert ang templo nga Sagrada Familia sa Barcelona (ginlaragway sa pahina 10). Ang daku nga torre sini nagatago sing wala sing unod nga interior—pagligad sang isa ka gatos ka tuig nga ini natukod, ang templo wala gihapon sing unod. Ang Katolisismo sang Espanya isa man ka pagsamo sang kusog kag pagkawala sing unod, subong ginapahayag sang mga komento sang masunod nga mga Espanyol:

“Juan XXIII? Daw pamilyar ang ngalan. Hari bala sia anay?” siling ni Cristina, isa ka Espanyol nga tin-edyer, nga wala gid makabati tuhoy sa sinang bantog nga papa anay.

Ang tsuper sang taxi sa Madrid nga si José Luis kag ang iya asawa, nga si Isabel, nagkadto sa simbahan sang iya parokya agod pabunyagan ang ila anak nga lalaki. “Ngaa luyag ninyo pabunyagan ang inyo anak?” pamangkot sa ila. “Bangod mga Katoliko kami,” sabat sang amay. Apang, sang ginpilit sia, ginbaton niya nga ang daku nga rason amo agod likawan ang mga problema sa pamilya.

ANG isa ka tawo nga nagaduaw sa Espanya sa tion sang Semana Santa mahimo nga magadayaw gid sa mga prosesyon nga ginahiwat sa mga siudad sa bug-os nga pungsod. Apang diutay lamang, kon may yara gid man, ang nahibaluan sang mga Espanyol—labi na sang mga pamatan-on—nahanungod sa relihion nga ila ginapangangkon.

Ang pagkawala sing namang-an sa relihion masami nga kaupod sang indi pagsapak sa relihion. Bisan pa ang kalabanan nga Espanyol ginbunyagan, ginkasal, kag ginlubong sang simbahan—kag sa pagkamatuod ginatamod nila ang ila kaugalingon subong mga Katoliko—ang pagkabuhi nahisuno sa mga sugo sang Roma lain nga butang.

Mahimo nga ginapabunyagan sang mga ginikanan ang ila mga anak apang talagsa lang nila ginabatyag nga obligado sila sa pagtudlo sa ila sang Katoliko nga doktrina. Ang mga mag-asawa mahimo gid nagsumpaanay sa simbahan apang talagsa lang nila ginabatyag nga dapat nila sundon ang panudlo sang iglesia tuhoy sa mag-asawa. Kag 10 porsiento sang mga nagasiling nga mga Katoliko sila ang wala na gani nagapati sa isa ka personal nga Dios.

Indi gid man makapakibot ining kahimtangan, kon binagbinagon ang dayon apang nagasumpakilay nga relasyon sang Espanya sa iglesia. Ginlaragway sang una subong “ang kapawa [sang Konsilyo] sang Trent, ang martilyo sang mga erehes kag ang espada sang Roma,” ang Espanya man ang nag-umpisa sang “labing madugo nga paghingabot nga gin-antos sang Iglesia Katolika sa bug-os nga pagluntad sini,” siling sang propesor sang kontemporaryo nga maragtas sa University of Deusto, Vizcaya.

Sang ika-16 nga siglo, gin-apinan sang Espanyol nga kuwarta kag Espanyol nga hangaway ang Katolisismo sang Europa batok sa mga Protestante, apang sang 1527 wala kaluoy nga gin-ati ang Roma kag Batikano sang hangaway sang Espanyol nga hari kag emperador sang Balaan nga Roma nga si Charles V.a Ginsikway ni Charles, kaangay sang iban nga Espanyol nga mga soberano, ang bisan anong sugo sang Batikano nga wala niya maluyagi.

Ang kabangdanan sining mga pagsumpakilay sang independiente apang eksklusibo nga marka sang Katolisismo sang Espanya amo ang tumalagsahon nga relasyon sang Iglesia kag sang Estado, nga nahimo sang sila nga duha mabaskog gid sa ila gahom.

[Mga footnote]