Mga Dumuluong​—Ngaa Nagasaylo Sila?

“WALA sing bisan sin-o ang makahanduraw sang sahi sang mga katalagman nga ginaatubang namon sa imol nga mga pungsod . . . kag ang mga kabudlayan nga ginaatubang namon diri agod lamang magmadinalag-on kag may isakdag sa amon mga pamilya sa pungsod nga amon ginhalinan.” Amo ang ginsulat ni Elizabeth, isa ka Aprikana nga imigrante, sa editor sang National Geographic nga magasin. Ang iya mga pulong nagapahayag sang una gid nga rason kon ngaa minilyon ka tawo ang handa nga biyaan ang ila pamilya agod magsugod sing bag-ong pagkabuhi sa iban nga pungsod.

Sa pagkamatuod, ang tagsa ka imigrante may iya kaugalingon nga kahimtangan kag rason sa pagsaylo. Ang iban, kaangay sang babayi nga ginsambit sa ibabaw, mahimo nga nagsaylo agod likawan ang mabudlay nga mga kahimtangan sang pangabuhi sa ila ginhalinan nga mga pungsod. Sa iya libro nga Population, Migration, and Urbanization in Africa, si William Hance nagapaathag nga ang balatian, katalagman sa nagdamo nga insekto, pagkadula sang duta sang iya katambok bangod sang sobra nga paggamit sa sini, tigpalamangag, pagbaha, tiggulutom, inaway, kag pinuyas sang mga tribo amo ang una nga mga kabangdanan karon sang tigdamo nga pagbiya sa Aprika. Ang iban nga mga bahin sang duta nga may kaanggid sini nga mga kahimtangan nangin amo man ang kaladtuan sang iban.

Apang, ginkilala sang mga sosyologo ang handum nga likawan ang mabudlay nga mga kahimtangan sang pangabuhi subong bahin lamang sang rason sang huyog karon sa pagsaylo.

Nagaduso-Butong nga Epekto

Ang pangganyat padulong sa mga pungsod nga nagatanyag sing mas matahom nga kahimtangan sa kabuhi isa man ka mabaskog nga motibasyon sa pagsaylo. Ini, upod sa handum nga likawan ang malain nga mga kahimtangan, nagapatubas sang ginatawag nga nagaduso-butong nga epekto. Ang lokal nga mga kabudlayan daw nagaduso kag ang mga bentaha sa luwas daw nagabutong, ukon nagaganyat, sa tawo nga magsaylo. Binagbinaga ang kaso ni Nguyen Van Tue, isa ka kinaandan nga Vietnamese nga refugee sa Hapon. Bisan pa nag-antos sia sing daku samtang ginabatas niya ang mangin isa ka dumuluong, si Nguyen nagabaton: “Kontento ako. Kaupod ko ang akon pamilya kag buhi kami kag maayo ang amon kahimtangan sa isa ka pungsod nga may kahilwayan kag paghidait.”

Ang ganyat sang ekonomiya amo ang isa sang pinakamabaskog nga mga kabangdanan nga nagapalig-on sang pagsaylo. Sa pagpaathag sa Italyano nga komunidad sang isa ka banwa sang mga Ingles, ang awtor nga si John Brown nagasiling sa iya libro nga The Un-melting Pot: “Ang ila una nga tulumuron amo ang pagpangita sing kuwarta.” Ginadugang niya nga ginhimo nila ini paagi sa pagpangabudlay sing “lakas.” Kon usisaon sang isa ang daku kaayo nga lang-at sang mga suweldo sang nanuhaytuhay nga mga pungsod, indi katingalahan nga ang mga tawo nagasaylo. Nagakomento tuhoy sa Mexicano nga mga mamumugon sa Estados Unidos, ang National Geographic nagapahayag nga ang “isa ka oras nga pagtrabaho sa bagatnan sang dulunan sang [E.U.] ikalima lamang tubtob napulo ka bahin sang suweldo nga mabaton sa Estados Unidos.”

Ang Pagbutong sang Pamilya kag mga Abyan

Sa pagkamatuod, madamo ang nagasaylo agod lamang mangin mas malapit sa pamilya kag mga abyan nga nauna sa ila. Madamo nga Sobyet nga mga Judiyo, halimbawa, ang nagsaylo sa Israel bangod ginabatyag nila nga may kalig-unan kon madamo sila. Ang iban nangin handa pa gani sa pagpasimpalad sa ginatunga sang inaway nga West Bank sang Israel.

Ang pagpalig-on gikan sa mga abyan kag mga paryente nagaimpluwensia sa madamo nga magsaylo. Ang Australia ginarekomendar sa madamo nga luyag magsaylo. Sa karon halos 22 porsiento sang populasyon sini ang natawo sa luwas.

Samtang nagaduaw gikan sa Estados Unidos, ang isa ka imigrante gikan sa Barbados nagsiling sa iya abyan: “Nagadumdom ka nga maayo ang kahimtangan mo diri,” apang nagsiling sia nga ang iya abyan “nagauyang . . . sang tion” sa pagpabilin sa isla. Madamo nga tuig sang ulihi, ang iya abyan nagabaton nga ining mga pulong nagsab-ug sing binhi sang pagkadikontento, nga sang ulihi nagtiklod sa iya sa pagsaylo.

Sa masami, sing makapasubo, ang maayo lamang nga bahin sang laragway ang ginapresentar sa luyag magsaylo. Si Ron, isa ka hoben nga soltero nga nagsaylo sa Canada agod likawan ang nagadaku nga kagamo sa Bagatnan nga Aprika, nagsiling: “Ang mga abyan kag mga paryente nagasugid sa imo sang tanan maayo nga mga butang . . . kag halangpunon nga wala nila ginasambit ang negatibo nga mga butang.”

Kon ano man ang motibo sa pagsaylo, masami nga ang dumuluong nagaantos sing daku. Samtang nagaathag sa ila ang bug-os nga kahulugan sang pagsaylo, ang iban mabaskog nga nagahandum nga magpauli. Gani, paano ang isa ka dumuluong madinalag-on nga makapasibu sa iya bag-o nga palibot samtang ginalandas ang kahidlaw, nabugto nga mga higot sa pamilya, kabudlayan sa pagpasibu sa bag-o nga kultura, kinatuhayan sa hambal, kag ang madamo pa sang may kaangtanan nga mga problema?

[Blurb sa pahina 6]

Ang ganyat sang ekonomiya amo ang isa sang pinakamabaskog nga mga kabangdanan sang pagsaylo

[Blurb sa pahina 6]

“Kontento ako. Kaupod ko ang akon pamilya kag buhi kami kag maayo ang amon kahimtangan sa isa ka pungsod nga may kahilwayan kag paghidait.”—Isa ka Vietnamese sa Hapon

[Blurb sa pahina 7]

Kon usisaon sang isa ang daku kaayo nga lang-at sang mga suweldo sa nanuhaytuhay nga pungsod, indi katingalahan nga ang mga tawo nagasaylo

[Piktyur sa pahina 7]

Para sa bag-o nga imigrante, ang tanan daw makatilingala kag mabudlay