Pagbantay sa Kalibutan
Pagpatay nga Epidemya
Ang kadamuon sang pagpatay sa Estados Unidos nagpadayon sa pagdugang sang 1991. Ginpakutpakut sang Time nga magasin nga kon masuma na ang tanan nga kadamuon, magapakita ini sing mga 25,000 ka pagpatay sa sulod sang tuig, labaw sa 23,440 nga rekord sang 1990. Ining makahaladlok nga kabilugan, suno sa Time, nagahimo sang kadamuon sang pagpatay sa E.U. subong amo “ang pinakamataas sa Nakatundan nga kalibutan,” 10 ka pagpatay sa kada 100,000 ka banwahanon. Sa Britanya ang kadamuon 5.5 ka pagpatay sa kada 100,000; sa Hapon 1.3 lamang ini. Indi katingalahan nga ginakabig karon sang Federal Centers for Disease Control ang pagpatay nga isa ka epidemya; sa kada 22 minutos isa ka kabuhi ang nagakadula bangod sang pagluthang, pagbuno, pagkuga, ukon pagpanakit. Sa mga babayi, ang pagpatay amo karon ang nagapanguna nga kabangdanan sang kamatayon sa trabaho. Ang pulisiya tuman ka diutay sa paglandas sa epidemya. Sang tungatunga sang dekada 1960, 9 sa kada 10 ka pagpatay ang nahatagan nila sing hustisya; sini nga mga adlaw, wala pa sa 7 sa kada 10 ang ila nadakpan.
Trahedya sa Sulod sang Simbahan sa Mexico
May trahedya kasan-o lang sa isa ka simbahan sang Pentecostal sa banwa sang El Charquillo, Mexico. Ang butane nga aso nga nagguwa—ayhan gikan sa de-gas nga lampara nga ginsindihan para sa panggab-i nga serbisyo sang simbahan—nasobrahan kag nagpatay sa 30 ka tawo sa sulod sang simbahan. Suno sa report sa The Christian Century, ang tatlo ka lalaki nga nakalampuwas sa sadto nga aksidente nagsiling nga ginpunggan sang pastor sang simbahan ang kongregasyon sa pagguwa sa simbahan bisan pa ang iban daw malipong na, naglain ang pamatyag, kag ginabudlayan bangod sang aso. Nagsiling kuno ang pastor sa iya panong nga indi ini bangod sa balatian kundi sa baylo bangod sang presensia ni Cristo ukon sang espiritu sang Dios nga nagasulod sa ila lawas.
Para sa Mas Walay Peligro nga Pagbisikleta
Sang nagligad nga tuig, 710 ka manugbisikleta ang napatay sa aksidente sa nakatundan lamang nga bahin sang Alemanya, kag 64,000 pa ang nasamaran. Suno sa Rheinische Post, pamantalaan sa Düsseldorf, gindumalahan sang sientipiko nga si Dietmar Otte ang isa ka imbestigasyon sa 1,200 ka aksidente sa bisikleta sa sulod sang lima ka tuig. Mga katunga ang nahalitan sa ulo. Ginabulubanta ni Otte nga katunga sining mga samad ang nabuhin ukon nalikawan kuntani kon may helmet nga gingamit. Apang mahimo nga may kapin pa nga kapuslanan ang mga helmet. Nasapwan sang report nga ginbalhag sa JAMA (The Journal of the American Medical Association) nga kutob sang 1984 tubtob 1988, ang kabangdanan sang halos isa ka milyon ka halit sa ulo sa Estados Unidos amo ang mga aksidente sa bisikleta. Sa sini, 2,985 ang napatay. Suno sa JAMA, “kon ang tanan nga manugbisikleta sa bug-os nga kalibutan naggamit sing helmet nalikawan kuntani ang subong kadamo sa . . . isa ka kamatayon kada adlaw kag isa ka halit sa ulo sa kada 4 minutos.” Ang kabataan labi na makabenepisyo kon magsul-ob sing helmet, kay mas daku ang posibilidad nga sila mas serioso nga mahalitan sa ulo sang sa mga adulto.
Sa Ngalan Lamang
Bisan pa mga 45 milyones ang mga Katoliko sa Pransya, para sa kalabanan sa ila, ang pagka-Katoliko nagakahulugan lamang sing bunyag sa simbahan, kasal, kag lubong sang simbahan. Ang surbe kasan-o lang nga ginsakdag sang magasin nga Madame Figaro nagapahayag nga 2 sa 3 sa Pransya nga nagatawag sang ila kaugalingon nga mga Katoliko ang wala gid maka-Pangalawat; 4 sa 5 ang wala gid makakompisar, kag 1 lamang sa 10 ang regular nga nagatambong sa Misa. Tuhoy sa pangamuyo, 36 porsiento ang talagsa lang nagapangamuyo, kag 34 porsiento ang wala gid nagapangamuyo. Sa pagkomento sa surbe, ang magasin nagasiling: “Ang Katolisismo isa ka relihion sang tradisyon sa baylo nga isa ka matuod sa kabuhi nga relihion.” Nagabalikwat sang ginsiling sang Pranses nga kardinal nga si Lustiger nga “ang tawo isa ka relihioso nga sapat,” ang Madame Figaro nagadugang: “Sa wala sing duhaduha sia isa na sina. Apang mahimo nga amat-amat niya ini nga indi natalupangdan.”
Ang Badbad sang Biblia Nagalapnag
Suno sa mga estadistika gikan sa United Bible Societies, nga ginbalikwat sang German Bible Society, ang mga bahin sang Biblia nabadbad na sa 32 ka bag-o nga mga hambal sang 1991. Busa, ang Biblikanhon nga mga teksto matigayon karon sa kabilugan nga 1,978 ka hambal, report sang Aleman nga pamantalaan nga Wetterauer Zeitung. (Ang isa pa ka balasahon nagasiling nga 1,982 ka hambal.) Ang bug-os nga Biblia nabadbad na sa 322 ka hambal, ang Cristianong Griegong Kasulatan sa 758, kag ang iban pa nga bahin sang Biblia sa 898. Sa Aprika, ang mga teksto sang Biblia matigayon sa 566 ka hambal. Sa Asia ang kadamuon 490, sa Amerika 411, sa Pasipiko 321, kag sa Europa 187.