‘Pagbantala sang Ebanghelyo’ Paagi sa Sosyal nga Buhat

SI Kuo Tung, isa ka pamatan-on nga Budhista halin sa Hong Kong, nakabaton sing edukasyon sa kolehiyo. Si Hsiu Ying, isa ka iloy sa Taiwan, nakasapo sing kinahanglanon gid katama nga pagbulong para sa malala nga balatian sang iya anak nga lalaki. Sa ano magkapareho ining duha ka daw magkatuhay nga hitabo?

Ang edukasyon sa kolehiyo imposible gid para kay Kuo Tung. Apang paagi sa iglesia nga iya ginapakig-updan, ang mga ganhaan nabuksan para sa iya. Sing kaanggid, ang masibud nga paagi sa pagbulong nga kinahanglan sang anak nga lalaki ni Hsiu Ying matigayon lamang sa ginapanag-iyahan sang iglesia nga ospital sa iya lugar. Sa liwat, paagi sa pagpakig-upod sa iglesia, ang palaligban nalubad.

Ang mga sugilanon nanday Kuo Tung kag Hsiu Ying indi gid tumalagsahon. Linibo ka tawo sa mainuswagon nga mga pungsod ang naganyat sa mga eskwelahan, mga ospital, mga puluy-an para sa mga ilo, kag iban pa nga sosyal nga mga institusyon nga ginapalakat sang mga iglesia. Sa sining paagi nakatigayon sila sing maarang-arang nga materyal nga benepisyo para sa ila kaugalingon. Kag sa amo, paagi sa pagbuylog sa iglesia madamo sa ila ang nakabulig nga mag-awas ang listahan sang mga katapo sang iglesia.

Ang Batasan nga May Malawig nga Rekord

Siempre pa, ang mga eskwelahan kag mga ospital sang iglesia indi bag-o. Sa katunayan, kutob sa temprano nga mga adlaw sang ang mga misyonero ginpadala sa ginatawag sang iban nga malain paganong mga kadutaan, ang mga eskwelahan kag mga ospital gintamod subong ang labing epektibo nga paagi sa pagbukas sa bag-ong mga teritoryo kag sa pagtigayon sang pagsalig kag pagpakig-abyan sang tumandok nga pumuluyo.

Halimbawa, sa paglaragway sa sitwasyon sa India sang temprano sang ika-19 ka siglo, ang libro nga Nineteen Centuries of Missions (1899) nagasiling: “Ang mga misyonero wala lamang maghimo sing hanuot nga hilikuton sa pag-ebanghelyo, kundi nangabudlay man sila nga may kadalag-an sa hilikuton sa pagtudlo, pagbulong, kag zenana.” Ang resulta? “Ang tagsa ka misyon may eskwelahan sa ordinaryo nga adlaw, industriyal kag eskwelahan nga may dalayonan, hayskul ukon kolehiyo, kag sa halos tagsa ka hitabo, isa ka teolohiko nga seminaryo.”

Nagakomento sa papel sang mediko nga buhat sa “negosyo sang misyonero,” ang libro nagapadayon: “Ang manugbulong pirme ginaabiabi, kag ang paumpaw nga ginhatag gikan sa pisikal nga pag-antos wala lamang mag-inspirar sang pagsalig sa manugbulong, kundi sing masami ginasundan sang pagtuo sa relihion nga iya ginatudlo. Ang bilog nga minuro masunson nga ginapangunahan subong resulta sang mediko nga pagbulong, agod isikway ang idolatriya kag batunon ang Cristianong panudlo.”

Ang natabo sa India natabo man sa iban pa nga pungsod sa Malayong Sidlangan, Nabagatnan nga Amerika, kag Aprika. Ang ideya tuhoy sa pagbantala sang ebanghelyo paagi sa sosyal nga paagi nagmadinalag-on. Ang mga katilingban sa pagmisyonero sa Europa kag Amerika, lunsay Katoliko kag Protestante, nagpadala sing mga mamumugon sa sining mga lugar kag nagtukod sang ila mga misyon upod sa ila mga eskwelahan, mga ospital, kag iban pa nga mga institusyon. Kalabanan sini nagmadinalag-on sa pagganyat sa lokal nga mga tawo amo kon ngaa ang sosyal nga buhat sang ulihi nangin kinahanglanon nga bahin sang hilikuton sa pagmisyonero sa pungsod sa luwas nga ginasakdag sang mga iglesia.

Sa sulod sang mga tinuig ining ginapalakat sang iglesia nga mga establisamento nagaokupar sa tuman ka importante nga lugar sa lokal nga mga komunidad. Ang ila mga eskwelahan kag mga unibersidad masunson nga amo ang labing kilala kag ginaagawan nga mga institusyon sa mas mataas nga pagtuon. Sa masami, ang ila mga ospital amo ang labing nasangkapan kag labing moderno. Kag, sa madamong lugar, diin ang mga pangulohan ginabug-atan bangod sang daku nga sosyal nga mga palaligban, ginaabiabi sila, kon wala man ginapadunggan.

Indi maduhaduhaan nga ang mga serbisyo nga ginahimo paagi sa sinang programa nagresulta sa daku nga ikaayo sang mga komunidad nga ginaalagaran sini. Ang ginapalakat sang iglesia nga mga eskwelahan kag mga unibersidad naghatag sing literal sa linibo ka estudyante sang edukasyon nga mahimo kuntani nga indi nila matigayon. Inang mga ospital kag mga serbisyo sa panglawas naghatag sing paumpaw sa dimaisip nga kadamuon sang mga tawo sa nabaw-ing kag naligwin nga mga lugar. Ang buhat sa kaluoy nga ginhimo ni Albert Schweit­zer kag “Mother” Teresa, halimbawa, bantog sa bug-os nga kalibutan kag sila nga duha nakadaug sing Nobel ­peace ­prize.

Sa pihak nga bahin, ang isa mahimo mamangkot: Natigayon gid bala sang sosyal nga ebanghelyo ang iya tulumuron? Ginhimo bala sini nga matuod nga mga Cristiano yadtong nakabenepisyo gikan sa mga buhat sa kaluoy? Naghatag bala ini sa mga tawo sing matuod nga pagtuo kag paglaum? Sing labi pa ka importante, mahimo kita mamangkot: Amo bala sini ang ginahunahuna ni Jesus sang ginsugo niya ang iya mga sumulunod nga ‘ibantala ang ebanghelyo sa bug-os nga kalibutan’?—Mateo 24:14, King James Version.