Insight on the Scriptures​—⁠Isa ka Bag-ong Ensiklopedia sa Biblia

GINPAHIBALO sa “Balaan nga Hustisya” Distrito nga mga Kombension sang mga Saksi ni Jehova ang nahanungod sa pagpaguwa sa isa ka bag-ong ensi­klopedia sa Biblia nga natig-uluhan Insight on the Scriptures. Isa ini ka duha-ka-tomo nga publikasyon, nga may kabug-osan nga 2,560 ka pahina, ang tanan sa maathag, mahapos mabasa nga letra. Sa karon matigayon lamang ini sa Ingles, apang ginahimo na ang pagbadbad sa madamo iban pa nga hambal.

Ang Insight on the Scriptures nagalakip sang kalabanan nga yara anay sa libro nga Aid to Bible Understanding kag sang madamo pa. Sa anong bahin ini tuhay? Madamo nga seksion ang rebisado kag ginpahisuno sa tion. May madamo man nga bag-ong mga artikulo kag subong man sing dugang nga mga bahin ang Insight on the Scriptures.

Mga Tolon-an sang Biblia

Ang tagsa ka tolon-an sang Biblia ginhatagan sing pinasahi nga igtalupangod. Ginpresentar ang hamili nga materyal nahanungod sini. May yara bag-ong balayan sang tanan nga mga tolon-an sang Biblia, ang kada isa nagapatalupangod sa talalupangdon nga mga bahin sang tolon-an. Nagahatag ini sing sibu apang komprehensibo nga pagtan-aw sa mga kaundan sang tolon-an sa paagi nga madali mahangpan. Halimbawa, may yara apat ka kasaysayan sang Ebanghelyo nahanungod sa kabuhi kag ministeryo ni Jesus sa duta, ang tagsa may lainlain nga katuyuan. Sa introduksion sang mga Ebanghelyo, ang lainlain nga balayan nagapresentar sinang mga katuyuan sa sining paagi: ‘Ang kasaysayan ni apostol Mateo nahanungod sa kabuhi ni Jesus ginsulat nga mga Judiyo ang ginahunahuna. Ining Ebanghelyo nagapamatuod nga si Jesus amo ang gintagna nga Mesianikong Hari.’ ‘Si Marcos nagsaysay sang malip-ot kag madasig nga kasaysayan sang kabuhi ni Jesus, nagapresentar sa iya subong ang nagahimo sing milagro nga Anak sang Dios.’ ‘Ang kasaysayan ni Lucas nahanungod sa kabuhi ni Jesus ginsulat agod lig-unon ang pagkapat-od sang mga hitabo nga nagapalibot sa kabuhi ni Cristo kag sa paagi nga magaganyat sa katawhan sang tanan nga kapungsoran.’ ‘Ang kasaysayan ni apostol Juan nahanungod sa kabuhi ni Jesus nagapadaku sang tema nga si Jesus amo ang Cristo nga Anak sang Dios, nga paagi sa iya ang kabuhi nga dayon matigayon.’ Pagkatapos sining mga introduksion, ginapresentar sang mga balayan ang kaundan sang mga tolon-an sa ubos sang limitado nga kadamuon sang pangunang ulong-dinalan. Magabulig ini sa imo nga madumduman ang pangunang mga ideya nga ginsaysay sang manunulat sang Biblia.

Mga Pagdalisay

Ang mahalungon nga pag-usisa sa mga pinamulong sining publikasyon ginhimo gikan sa kahulugan sang mga tinaga nga gingamit sa orihinal nga mga pamulong sa Biblia. Ginlakip man ang mga detalye agod maapresyar sang bumalasa ang Biblikanhon nga kasangkaron sang kahulugan sang mga tinaga sa orihinal nga pamulong. Dugang pa, ang mga kahulugan sang Biblikanhon nga ngalan gindalisay gikan sa paagi nga ang sadsaran nga mga elemento sinang mga ngalan aktuwal nga ginbadbad sa New World Translation.

Ang makugi nga panikasog ginhimo man agod ipahisuno ang materyal sining publikasyon sa kon ano ang ginbalhag sa Ang La­lantawan sining ulihi nga tinuig. ­Halimbawa, madamo kita sing naton-an nahanungod sa tagipusuon, sa tolon-an sang kabuhi, sa pagpahayag nga matarong, kag sa madamo iban pa nga butang. Ini nga impormasyon ginlakip sa Insight on the Scriptures.

Ang mga detalye sang sekular nga maragtas ginpaanggid sa orihinal nga nga ginhalinan, kon matigayon, sa baylo nga magsalig lamang sa ginasiling sang iban pa nga mga manunulat nahanungod sa kaundan sinang ginhalinan; ginatos ka reperensya ang ginlakip man agod ipakita kon diin makita ina nga impormasyon. Ang sientipiko nga bahin sang mga artikulo ginpahisuno sa tion. May kompleto nga pagbinagbinag liwat sa ­geograpiko nga mga lokasyon pasad sa arkeolohiko nga panalawsaw nga ginhimo sining ulihi nga tinuig.

Koleksion sang mga Mapa sa Biblia

Ang Insight on the Scriptures nagalakip sang mga 70 ka mapa, nagapakita sing ginatos ka lokasyon nga ginasambit sa Biblia. Busa, nalakip sa sining publikasyon amo ang isa ka komprehensibo nga koleksion sang mga mapa sa Biblia. Sa kalabanan nga hitabo, ang isa ka mapa nagasentro sa diutay lamang nga bahin sang Biblikanhon ukon sekular nga maragtas. Gani, ginapatalupangod sini ang mga lugar nga may pinasahi nga importansia sa sinang konteksto. Makita mo ang isa ka mapa nga nagapakita sang mga paglakbay ni Abraham, ang isa nga nagabalay sang mga paglakbay sa kamingawan sang Israel, ang isa pa nagakobre sang pagsulod sa Ginsaad nga Duta, ang isa para sa pagkabuhi ni David subong isa ka laaslaas kag ang isa pa para sa mga hitabo may kahilabtanan sa iya paghari, ang serye sang mga mapa nga nagapakita sang mga lugar nga ginlakbay ni Jesus sadtong ministeryo niya sa duta, kag madamong mapa nga nagapakita sang mga detalye sang Jerusalem sa lainlain nga panag-on sang maragtas. Gin-aman ang indese sang mapa agod buligan ka nga makita ang espisipiko nga mga mapa nga nagahatag sang labing mabuligon nga impormasyon nahanungod sa ginhatag nga mga lugar ukon mga lokasyon.

Upod sa madamong mapa, may listahan man sang mga ngalan sang lugar, upod sang mga kasulatan nga nagapakita kon ngaa ang mga lugar importante sa partikular nga maragtason nga konteksto nga ginabinagbinag. Sa kaupod nga mga pahina sang libro amo ang de-kolor nga mga ritrato sang mga lokasyon nga ginpakita sa mapa. Ining mga bahin magabulig sa imo sa paghimulos sing labi pa gikan sa mga kasaysayan sang Biblia, kay makita mo ang kaangtanan sang isa ka lokasyon sa isa pa, mabasa ang mga detalye sa kon ano ang natabo didto, kag makita kon ano ang hitsura sang mga lugar karon.

Pinasahi nga Bahin nga De-Kolor

Sang ginahanda ini nga publikasyon, ang mga museo sa Naaminhan nga Amerika, Europa, kag Natung-an nga Sidlangan ginlagulad agod makita ang hamili nga mga butang nga may kahilabtanan sa rekord sang Biblia. Ang ritrato sang kalabanan nga mapuslanon nga mga butang ginkuha. Dugang pa, ginrepaso ang madamong koleksion sang mga ritrato sang mga lugar nga ginasambit sa Biblia, agod pilion ang isa nga mapuslanon katama. Ang resulta ginbutang sa walo ka 16-pahina nga de-kolor nga mga suplemento nga may praktikal nga kabilihanan. Amo ini ang makawiwili nga dalagku nga mga bahin nga matigayon mo kag magamit sa madamong paagi kon nagatudlo sa iban.

Halimbawa, may isa ka seksion nga ginatig-uluhan “How We Got the Bible.” Sing maid-id, ginalaragway sini ang mga tikang sa kon paano nakalab-ot sa aton ang Biblia​—⁠gikan sa orihinal nga mga sinulatan tubtob sa modernong mga badbad. Nagaunod ini sang mga laragway sang mga bahin sang iban sa pinakadumaan nga manuskrito kag kitaon nga ebidensia nga nagapamatuod sa paghalong nga ginhimo sang unang mga escriba, bisan tubtob sa punto nga gin-isip ang mga letra sang mga manuskrito nga ginkopyahan nila.

Ang isa pa ka seksion amo ang nahanungod sa “Flood of Noah’s Day.” Ginabinagbinag sini ang mga pamangkot subong sang, “Nakaigo bala sa arka ang tanan nga mga sapat?” kag, “Diin nagkadto ang mga tubig?” Ginapresentar man sini ang pag-usisa sa mga leyenda sa Anaw gikan sa anum ka kontinente kag kapuluan sang dagat agod ipakita nga ang handumanan sang Anaw sang adlaw ni Noe makita sa tunga sang katawhan nga may lainlain nga kultora sa bug-os nga duta.

Ang iban pa nga seksion nagahinun-anon nahanungod sa geo­grapiko nga bahin sang Ginsaad nga Duta, dumaan nga mga emperyo nga ang mga hilikuton nag-apektar sa Israel, kag sa mga larawan sa paglibot sa mga duog nga makita sang mga bisita sa sulod kag sa palibot sang Jerusalem karon. Sa kabilugan, may yara 50 ka topiko nga ginhinun-anunan sa de-kolor.

Ining tanan nga impormasyon mahapos nga matigayon paagi sa komprehensibo nga mga indese sa tuo sining mga tomo. Ining mga indese nagatudlo sa imo sa pinakaali nga mga paghinun-anon sa mga kasulatan nga ginsitar kag sa mga topiko nga ginlista.

Nagasumaryo sa sini, ining introduksion makita sa una nga tomo: “Ang katuyuan sini nga publikasyon amo ang pagbulig sa imo sa pagtigayon sing paghangop sa mga Kasulatan. Paano ini ginhimo? Paagi sa pagtingob gikan sa tanan nga bahin sang Biblia sang mga detalye nga may kahilabtanan sa mga topiko nga ginahambalan. Paagi sa pagpatalupangod sa mga tinaga sa orihinal nga hambal kag sa ila literal nga kahulugan. Paagi sa pagbinagbinag sa may kahilabtanan nga impormasyon gikan sa sekular nga maragtas, arkeolohiko nga panalawsaw, kag iban pa nga latagon sang siensia kag nagabinagbinag sini sa kapawa sang Biblia. Paagi sa pag-aman sing kitaon nga mga bulig. Paagi sa pagbulig sa imo nga mahantupan ang kabilihanan sang paggawi nahisuno sa ginasiling sang Biblia.” Gani sa sulod sang mga pahina sang Insight on the Scriptures yara ang bahandi sang hamili katama nga impormasyon nga sarang mo magamit sa imo kaayuhan kag sa iban.