Kon Ano ang Ginsab-ug sang Cristiandad sa Aprika
SANG 1867, si Charles Lavigerie, isa ka Pranses nga Katoliko, nagkadto sa Aprika subong ang bag-o gintangdo nga arsobispo sang Algiers. “Ginpili sang Dios ang Pransya,” siling niya, “agod himuon ang Algeria nga panugod sang isa ka daku kag Cristianong pungsod.”
Ang damgo ni Lavigerie naglab-ot lampas sa Algeria. Sa katunayan, nagpadala sia sing mga misyonero tabok sa desyerto sa tuyo nga “ihiusa ang Sentral kag Naaminhan nga Aprika sa ginaambitan nga pagkabuhi sang Cristiandad.”
Samtang, sa nakatundan, nabagatnan, kag nasidlangan nga mga bahin sang kontinente, ang Protestante nga mga misyonero nagapanghikot na. Ginbatas nila ang madamong kabudlayan, subong sang nagalukmat-lukmat nga pag-atake sang malaria, upod ang mga sintoma sini nga pagpalangurog, pagpalamalhas, kag pagdeliryo. Madasig nga ginpahina sang mga balatian sa tropiko, madamo ang napatay wala lamang madugay nga nag-abot sila. Apang ang iban padayon nga nagakari. “Ang bisan sin-o nga nagalakbay sa Aprika,” siling ni Adlai Stevenson, “pirme ginapahanumdom sang pagkabaganihan sang mga misyonero. . . . Nakig-away sila sa yellow fever, balaod, mga parasito kag . . . nakita ko . . . ang ila mga lapida—sa bug-os nga Aprika.”
Bunga sang Pagmisyonero
Sa pag-abot sang mga misyonero sa Aprika, natukiban nila nga ang kalabanan nga mga tribo indi makahibalo magbasa kag magsulat. “Sa mga walo ka gatos ka [Aprikano nga] pamulong,” paathag ni Ram Desai sa iya libro nga Christianity in Africa as Seen by Africans, “apat lamang ang yara sa nasulat nga dagway sang wala pa mag-abot ang mga misyonero.” Gani ang mga misyonero nag-imbento sing paagi sa pagsulat sining wala masulat nga mga pamulong. Nian nagbalhag sila sing mga libro kag nagsugod sa pagtudlo sa mga tawo kon paano magbasa. Tungod sina nga katuyuan nagpatindog sila sing mga eskwelahan sa bug-os nga Aprika.
Ang mga misyonero nagpatindog man sing mga ospital. “Wala sing iban pa nga ahensya ang makatumbas sa ila rekord sang buhat-sa-kaluoy nga hilikuton,” pagbaton ni Ram Desai. Luwas sa medikal nga pagtatap, ang mga Aprikano nangita sang materyal nga mga butang sang Europa. Ang iban nga mga misyonero nagpatindog sing mga istasyon sang negosyo, kay nagapati sila nga magaganyat ini sa mga kombertido. Halimbawa, ang Basel Mission halin sa Switzerland nagtukod sing negosyo sa Ghana. Natukiban nila nga nagapamuhi didto sing maayo ang kahoy nga cacao, kag karon ang Ghana amo ang ikatlo sa pinakadaku nga manugpatubas sing cocoa sa kalibutan.
Ang talalupangdon nga hinimuan sang mga misyonero sang Cristiandad amo ang ila pagbadbad sang Biblia. Apang ang pagpalapnag sang mensahe sang Biblia nagadala sing dugang pa mabug-at nga responsabilidad. Ginpakita ini sang Cristianong si apostol Pablo paagi sa pagpamangkot: “Ikaw nga nagatudlo sa iban, wala ka bala nagatudlo sa imo kaugalingon? Ikaw nga nagawali nga ‘Dili ka magpangawat,’ nagapangawat ka bala?” Ang Biblia nagapaandam nga yadtong nagatudlo sang Cristianismo dapat mismo magkabuhi nahisuno sa maayong mga prinsipio nga nasulat sa Pulong sang Dios.—Roma 2:21, 24.
Kamusta ang misyon sang Cristiandad sa Aprika? Ginpadunggan bala sini ang Dios sang Biblia, ukon ginpatiku sini ang Cristianong mga panudlo?