Bukid Athos—Isa ka “Balaan nga Bukid”?
PARA sa kapin sa 220 milyones nga katapo sang Simbahan Ortodokso, ang Bukid Athos, nga isa ka batuhon nga pukatod sa naaminhan nga Gresya, amo ang “labing balaan nga bukid sa Ortodokso nga Cristianong kalibutan.” Para sa madamo sa ila, ang pagduaw sa “balaan nga bukid” sang Athos isa ka ginapakabahandi nga tulumuron. Ano ining “balaan nga bukid”? Paano ini nangin subong sina ka importante? Kag amo bala ini ang “bukid” nga dapat dangpan sang mahinadlukon-sa-Dios nga mga tawo para sa espirituwal nga panuytoy kag matuod nga pagsimba?
Ang ekspresyon nga “balaan nga bukid” makita matuod sa Biblia. Ginabuylog ini sa balaan, putli, kag ginbayaw nga pagsimba sa matuod nga Dios, si Jehova. Ang Bukid Sion sa dumaan nga Jerusalem nangin isa ka “balaan nga bukid” sang gindala didto ni Hari David ang kaban sang katipan. (Salmo 15:1; 43:3; 2 Samuel 6:12, 17) Sa tapos matukod ang templo ni Solomon sa Bukid Moria, ang “Sion” naglakip sa duog sang templo; busa, nagpabilin ang Sion subong “balaan nga bukid” sang Dios. (Salmo 2:6; Joel 3:17) Sanglit ang templo sang Dios didto anay sa Jerusalem, kon kaisa gintawag man yadto nga siudad subong “balaan nga bukid” sang Dios.—Isaias 66:20; Daniel 9:16,20.
Kamusta naman karon? Ang Bukid Athos bala—ukon ang bisan ano pa nga putukputukan—ang “balaan nga bukid” diin dapat magdugok ang mga tawo agod magsimba sa Dios sing kalahamut-an?
Isa ka Monastiko nga “Balaan nga Bukid”
Nahamtang ang Bukid Athos sa nasidlangan nga ukbong sang Chalcidice Peninsula sa punta sang makitid nga kadutaan nga nagaulhot sa Dagat Aegean sa sidlangan lang sang modernong-adlaw nga Thessaloníki. Isa ini ka daku kaayo nga bukid nga marmol nga nagataas sing 2,032 metros halin sa dagat.
Madugay na nga ginkabig nga isa ka balaan nga duog ang Athos. Sa Griegong mitolohiya puluy-an ini sang mga dios antes nangin ila puluy-an ang Bukid Olympus. Mga pila ka tion pagligad sang panahon ni Constantino nga Daku (ikap-at nga siglo C.E.), nangin isa ka balaan nga duog ang Athos sa Cristianong mga simbahan. Suno sa isa ka leyenda, si “birhen” Maria, nga gin-updan ni Juan nga Ebanghelisador nga manugpakadto sa Cipre agod duawon si Lazaro, nag-abot sa Athos bangod sang hinali mabaskog nga bagyo. Nagdayaw sa katahom sang bukid, ginpangayo niya ini kay Jesus. Gani, nakilal-an man ang Athos subong “ang Hardin sang Balaan nga Birhen.” Sa tungatunga sang Byzantine nga dag-on, nakilala ang bug-os batuhon nga bukid subong ang Balaan nga Bukid. Ini nga ngalan opisyal nga ginbaton kag ginpalig-on sang tungatunga sang ika-11 nga siglo paagi sa mando ni Emperador Constantino IX Monomachus.
Bangod batuhon kag nabaw-ing ini, ang Athos isa ka duog nga bagay gid sa asetiko nga pagkabuhi. Sa sulod sang mga siglo, ginganyat sini ang relihioso nga mga lalaki gikan sa bug-os nga nasakupan sang Ortodokso—mga Griego, Serbian, Romanian, Bulgarian, Ruso, kag iban pa—nga nagpatindog sing madamo nga monasteryo, kaupod sang ila mga simbahan kag mga komunidad. Yara pa karon ang mga 20 sini.
Ang Bukid Athos Karon
Sa karon, ang Athos may kaugalingon nga gobierno kag may karta nga gin-aprobahan sang 1926. Pagkatapos sang tinuig nga pag-usmod, ang kadamuon sang mga monghe nga nagapuyo didto nagdamo karon sa kapin sa 2,000.
Ang tagsa ka monasteryo may kaugalingon nga sistema sang mga kaumhan, mga kapilya, kag mga puluy-an. Ang pinakamalayo nga santuaryo sang mga ermitanyo masapwan sa minuro sang Karoúlia, nga nahamtang sa ibabaw sang matag-as kaayo nga mga pil-as sa punta sang Bukid Athos. Diri ang tumpok sang mga payagpayag makadtuan lamang paagi sa masibod nga mga banas, bato nga mga talapakan, kag mga kadena. Sa Athos, ginabuhat gihapon sang mga monghe ang ila dumaan matag-adlaw nga rutina nga rituwal, nga nagagamit sang Byzantine nga orasan (nga ang adlaw nagasugod sa pagtunod sang adlaw) kag sang Julian nga kalendaryo (13 ka adlaw nga naulihi sa Gregorian).
Bisan pa nga bangod kuno sa isa ka babayi ang “pagkabalaan” sining relihioso nga duog, sa sulod sang 1,000 ka tuig ginpahayag sang mga monghe kag mga ermitanyo sini nga wala ginatugutan sa bug-os nga peninsula ang tanan nga babayi nga porma sang kabuhi—tawo kag sapat—lakip ang eunuco ukon wala sing bungot nga lalaki. Sining karon lang, ang pagsulundan sa mga wala sing bungot kag sa pila ka babayi nga mga sapat ginpahalugan, apang ang mga babayi estrikto gihapon nga ginadumilian sa sulod sang 500 metros halin sa hunasan sang Athos.
Isa ka “Balaan nga Bukid” Para sa Tanan
Ang Athos bala ang “balaan nga bukid” diin dapat magkadto ang mahinadlukon-sa-Dios nga mga Cristiano agod magsimba? Sang nagapakighambal sa isa ka Samaritana nga nagpati nga ang Dios dapat simbahon sa Bukid Gerizim, gin-athag ni Jesus nga wala na sing literal nga bukid nga patuhuyan subong duog para sa pagsimba sa Dios. “Ang oras magaabot nga indi sa [Gerizim] ukon sa Jerusalem magasimba kamo sa Amay,” siling ni Jesus. Ngaa? “Ang Dios Espiritu, kag ang mga nagasimba sa iya dapat magsimba sa espiritu kag kamatuoran.”—Juan 4:21, 24.
Nagapatuhoy sa aton tion, gintagna ni manalagna Isaias nga ang simbuliko nga “bukid sang balay ni Jehova tukuron sing malig-on nga mataas pa sa putukputukan sang kabukiran, kag pataason pa ini sa kabakuluran,” kag ang mga tawo gikan sa tanan nga pungsod malaragwayon nga magadugok sa sini.—Isaias 2:2,3.
Ang mga lalaki kag mga babayi nga maluyag makatigayon sing nahamut-an nga kaangtanan sa Dios ginaagda sa pagsimba kay Jehova sa “espiritu kag kamatuoran.” Minilyon sa bug-os nga kalibutan ang nagakadto sa ‘bukid ni Jehova.’ Ginapalanog nila, lakip sa iban, ang balatyagon sang isa ka Griego nga abogada nga nagsiling tuhoy sa Athos: “Nagaduhaduha ako nga ang espirituwalidad makita lamang sa pila ka sirado nga mga duog ukon sa mga monasteryo.”—Ipaanggid ang Binuhatan 17:24.
[Kahon sa pahina 31]
Isa ka Madugay Natago nga Talaguan Sing Bahandi
Sa sulod sang mga siglo, ang mga monghe sang Athos nakatipon sing bahandi nga nagalakip sang ginabulubanta nga 15,000 ka manuskrito, ang iban napetsahan kuno sang ikap-at nga siglo, nagahimo sini nga isa sang labing hamili nga mga koleksion sa kalibutan. May mga linukot, kompleto nga mga tomo kag mga pahina sang mga Ebanghelyo, mga salmo kag mga ambahanon, wala labot sa daan na katama nga mga ginpinta, imahen, eskultura, kag mga ginpanday. Ginabulubanta nga yara sa Bukid Athos ang ikap-at nga bahin sang Griego nga mga manuskrito sa kalibutan, bisan pa madamo sini ang kinahanglan gihapon klasehon sing nagakaigo. Sang 1997, sa nahauna nga tion, ginpahanugutan sang mga monghe nga maeksibit sa Thessaloníki ang pila sang ila mga bahandi.
[Ginkuhaan Sang Laragway sa pahina 31]
Telis/Greek National Tourist Organization